ELEMENTY TREŚCI UMOWY

I.

ELEMENTY PRZEDMIOTOWO

ISTOTNE (essentialia negotii)

- są to ustawowo określone składniki
umowy, bez których umowa danego typu
nie mogłaby dojść do skutku i które
wyróżniają tę umowę w obrocie prawnym.

Np. składnikiem przedmiotowo istotnym
umowy sprzedaży jest określenie ceny
sprzedawanej rzeczy, a umowy najmu –
wysokości czynszu.

ELEMENTY TREŚCI UMOWY

II. ELEMENTY NIEISTOTNE (naturalia

negotii)

-

są to składniki umowy, które zostały określone w

ustawie i nawet nie zamieszczenie ich w treści

umowy powoduje, że będą one miały zastosowanie

do danej umowy na podstawie art. 56 k.c.

Art. 56 k.c.:

Czynność prawna wywołuje nie tylko skutki w niej wyrażone,

lecz również te, które wynikają z ustawy, z zasad współżycia

społecznego i z ustalonych zwyczajów.

Np. przepisy o rękojmi za wady rzeczy sprzedanej,

czy okresy wypowiedzenia umowy najmu.

ELEMENTY TREŚCI UMOWY

III. ELEMENTY PODMIOTOWO ISTOTNE

(accidentalia negotii)

-

są to składniki umowy, które nie mieszczą się

w ustawowej treści danego typu umowy – aby

stały się składnikiem umowy muszą wynikać z

woli stron i być zamieszczone w treści umowy.

Np. zastrzeżenie kary umownej, warunku, czy

nałożenie na obdarowanego polecenia przy

umowie darowizny.

SPOSOBY ZAWIERANIA UMÓW



OFERTA I JEJ PRZYJĘCIE
(art. 66-70 k.c.)



NEGOCJAJCE (dawniej „rokowania”)
(art. 72-72

1

k.c.)



AUKCJA/PRZETARG
(art. 70

1

-70

5

k.c.)

OFERTA I JEJ PRZYJĘCIE

Oferta jest to oświadczenie woli
zawierające stanowczą propozycję
zawarcia umowy, które określa co
najmniej konieczne elementy treści (tzw.
essentialia negotii) tej umowy.

Nie stanowi więc oferty np. propozycja
sprzedaży rzeczy bez określenia jej ceny.

OFERTA I JEJ PRZYJĘCIE

Art. 543 k.c.: wystawienie rzeczy

w miejscu sprzedaży na widok
publiczny z oznaczeniem ceny
uważa się za ofertę sprzedaży.

OFERTA I JEJ PRZYJĘCIE

A

rt. 71 k.c.:

Ogłoszenia, reklamy, cenniki i inne informacje,

skierowane do ogółu lub do poszczególnych osób,

poczytuje się w razie wątpliwości nie za ofertę,

lecz za zaproszenie do zawarcia umowy.

Wyrok SN z dn. 20 października 1978 r.:

  „Ogłoszenie w prasie o sprzedaży samochodów

nie ma cech oferty w rozumieniu art. 66 k.c.,

skoro

nie

zawiera

wszystkich

istotnych

postanowień mającej powstać w przyszłości

umowy. Tego rodzaju ogłoszenie należy uznać w

konkretnym przypadku za zaproszenie do

rozpoczęcia rokowań (art. 71 k.c.).”

OFERTA I JEJ PRZYJĘCIE

Oferent – strona składająca ofertę;
Oblat – adresat oferty.

Oferent z momentem złożenia oferty jest nią związany,

tzn. oblat poprzez przyjęcie oferty może w każdej

chwili doprowadzić do zawarcia umowy.

Stan związania ofertą musi być ograniczony terminem,

tzn. nie ma ofert wiążących „w nieskończoność”.

OFERTA I JEJ PRZYJĘCIE

Jeśli oferent nie określił terminu, do którego uważa

ofertę za wiążącą obowiązują następujące reguły

kodeksowe:



jeśli oferta została złożona w obecności drugiej strony

lub za pomocą środka bezpośredniego

porozumiewania się na odległość (np. telefonu)

przestaje wiązać jeśli nie została przyjęta

niezwłocznie;



jeśli oferta została złożona w inny sposób (a więc nie

„bezpośrednio”- np. listownie) oferta przestaje wiązać

z upływem czasu, w którym oferent mógł w zwykłym

toku czynności otrzymać odpowiedź wysłaną bez

nieuzasadnionego opóźnienia.

„MILCZĄCE” PRZYJĘCIE

OFERTY

Zasada:

Milczenie podmiotu, do którego skierowana została
oferta nie może być poczytywane za zgodę na
zawarcie proponowanej mu umowy.

Wyjątek - art. 68

2

 k.c.:

Jeżeli przedsiębiorca otrzymał od osoby, z którą
pozostaje w stałych stosunkach gospodarczych,
ofertę zawarcia umowy w ramach swej działalności,
brak niezwłocznej odpowiedzi poczytuje się za
przyjęcie oferty.

„MILCZĄCE” PRZYJĘCIE

OFERTY

Warunki „milczącego” zawarcia umowy:



adresatem oferty (oblatem) musi być podmiot

prowadzący działalność gospodarczą

(przedsiębiorca) – warunek ten nie dotyczy

oferenta;



oferta musi zawierać propozycję zawarcia umowy

mieszczącej się w zakresie działalności

gospodarczej oblata;



oferent i oblat muszą pozostawać w stałych

stosunkach gospodarczych;

ZAWARCIE UMOWY W TRYBIE

NEGOCJACJI

Art. 72:

 

Jeżeli strony prowadzą negocjacje w

celu zawarcia oznaczonej umowy, umowa
zostaje zawarta, gdy strony dojdą do
porozumienia co do wszystkich jej
postanowień, które były przedmiotem
negocjacji.

ZAWARCIE UMOWY W TRYBIE

NEGOCJACJI

Obowiązkiem negocjujących stron jest m.in.:

-

prowadzenie negocjacji „na serio” – z zamiarem

zawarcia umowy;

-

prowadzenie negocjacji rzeczowo i dynamicznie (bez

zbędnych opóźnień);

-

wzajemne informowanie się o wszelkich okolicznościach

mogących mieć znaczenia dla zawarcia umowy;

-

nie obciążanie drugiej strony zbytecznymi kosztami (np.

żądając zbędnych analiz, projektów, kosztorysów itp.);

-

zachowanie

w

tajemnicy

poufnych

informacji

uzyskanych podczas negocjacji;

ZAWARCIE UMOWY W TRYBIE

NEGOCJACJI – culpa in contrahendo

Culpa

in

contrahendo

(wina

w

kontraktowaniu) – odpowiedzialności za szkodę

wyrządzoną zachowaniem partnera rokowań, które

nie doprowadziło do zawarcia negocjowanej

umowy.

Art. 72 § 2 k.c.:

Strona, która rozpoczęła lub prowadziła negocjacje

z naruszeniem dobrych obyczajów, w szczególności

bez zamiaru zawarcia umowy, jest obowiązana do

naprawienia szkody, jaką druga strona poniosła

przez to, że liczyła na zawarcie umowy.

AUKCJA/PRZETARG

Aukcja:

-

procedura ma charakter ustny;

-

organizator aukcji nie ma prawa zamknięcia
aukcji bez wyboru oferty, chyba że takie
uprawnienie przewidział w warunkach aukcji;

Przetarg:

-

procedura ma charakter pisemny i jest
wieloetapowa;

-

oferenci nie są obecni przy podejmowaniu
decyzji o wyborze oferty.

AUKCJA

Art. 70

2

k.c.: 

Oferta złożona w toku aukcji przestaje

wiązać, gdy inny uczestnik aukcji (licytant)

złożył ofertę korzystniejszą, chyba że w

warunkach aukcji zastrzeżono inaczej.

Zawarcie umowy w wyniku aukcji

następuje z chwilą udzielenia przybicia

PRZETARG

Art. 70

3

k.c.: 

Oferta złożona w toku przetargu przestaje wiązać, gdy

została wybrana inna oferta albo gdy przetarg został

zamknięty bez wybrania którejkolwiek z ofert (chyba

że w warunkach przetargu zastrzeżono inaczej).

Organizator jest obowiązany niezwłocznie powiadomić

na piśmie uczestników przetargu o jego wyniku albo o

zamknięciu przetargu bez dokonania wyboru (gdyż nie

są oni obecni przy wyborze oferty).

Umowa zostaje zawarta dopiero z momentem

otrzymania przez zwycięzcę przetargu powiadomienia

(wyjątek – umowy wymagające formy szczególnej).

UMOWA PRZEDWSTĘPNA

Warunki ważności umowy przedwstępnej:



oznaczenie terminu zawarcia umowy
przyrzeczonej (definitywnej);



określenie istotnych postanowień
(essentialium negotii) umowy
przyrzeczonej.

SKUTKI NIEWYKONANIA

UMOWY PRZEDWSTĘPNEJ

1) SKUTEK SŁABSZY:

Art. 390 § 1 k.c.:

  Jeżeli strona zobowiązana do zawarcia

umowy przyrzeczonej uchyla się od jej

zawarcia, druga strona może żądać

naprawienia szkody, którą poniosła przez

to, że liczyła na zawarcie umowy

przyrzeczonej.

SKUTKI NIEWYKONANIA

UMOWY PRZEDWSTĘPNEJ

2) SKUTEK SILNIEJSZY:

Art. 390 § 2 k.c.:

Jednakże gdy umowa przedwstępna czyni

zadość wymaganiom, od których zależy

ważność umowy przyrzeczonej, w

szczególności wymaganiom co do formy,

strona uprawniona może dochodzić

zawarcia umowy przyrzeczonej.

ZASTĘPCZE OŚWIADCZENIE

WOLI

Art. 64 k.c.:

Prawomocne orzeczenie sądu stwierdzające

obowiązek danej osoby do złożenia oznaczonego

oświadczenia woli, zastępuje to oświadczenie.

Art. 1047. § 1 k.p.c.: 

Jeżeli dłużnik jest obowiązany do złożenia

oznaczonego oświadczenia woli, prawomocne

orzeczenie sądu zobowiązujące do złożenia

oświadczenia zastępuje oświadczenie dłużnika.

LIST INTENCYJNY

List intencyjny (letters of intent) – podpisywany w trakcie
negocjacji dokument, wyrażający zgodny zamiar stron
zawarcia negocjowanej umowy.

Listy intencyjne określają zazwyczaj:

-

zakres dotychczasowych uzgodnień;

-

zagadnienia do dalszych negocjacji;

-

warunki prowadzenia negocjacji (czas, miejsce, osoby

negocjatorów itp.).

List intencyjny nie stanowi przyrzeczenia zawarcia umowy

ostatecznej - nie można na jego podstawie żądać wydania przez

sąd oświadczenia zastępczego.
Listy intencyjne traktować można co najwyżej jako umowy

określające zasady postępowania stron podczas rokowań,

których złamanie rodzi obowiązek naprawienia szkody na

zasadzie winy w kontraktowaniu (culpa in contrahendo).