•Badanie położnicze
zewnętrzne i wewnętrzne

•Usytuowanie płodu w
macicy

•Ocena sytuacji położniczej

 Dudek Karolina
 Anna Kwiatkowska
 Agnieszka Jaromin



Osłuchiwanie czynności serca płodu

Pomiar obwodu brzucha
Badanie palpacyjne brzucha
Pomiary miednicy
Ocena czynności skurczowej macicy
Badania dodatkowe

Osłuchiwanie czynności serca
płodu:

Wykonuje się za pomocą słuchawki położniczej lub
kardiotokografu. W przypadku KTG zapis powinien
trwać co najmniej 20 minut. Ciężarna powinna leżeć
na lewym boku.

Pomiar obwodu brzucha:

Wykonuje się po 20 tyg. Ciąży, mierząc obwód
brzucha na wysokości pępka. Otrzymane wyniki w
czasie kolejnych wizyt lekarskich pozwalają
orientacyjnie określić rozwój ciąży (masę płodu,
istnienie ciąży wielopłodowej).

BADANIE PALPACYJNE
BRZUCHA

(chwyty Leopolda)

Celem tego badania jest:

•Określenie położenia, ustawienia i ułożenia płodu
•Ustalenie o jest częścią przodującą
•W jakim stosunku jest ona do kanału rodnego.

Badanie to wykonuje się po raz pierwszy przy
przyjęciu rodzącej na salę porodową, a następnie
tyle razy ile zachodzi potrzeba potwierdzenia
rozpoznania lub określenia postępu porodu.

CHWYTY POŁOŻNICZE NALEŻY WYKONYWAĆ

CHWYTY POŁOŻNICZE NALEŻY WYKONYWAĆ

PRZY PUSTYM PĘCHERZU MOCZOWYM.

PRZY PUSTYM PĘCHERZU MOCZOWYM.

CHWYT PIERWSZY

Ma na celu zbadanie wysokości dna macicy i
określenie jaka część płodu się w nim znajduje.

Wykonanie: należy stanąć twarzą w kierunku głowy
rodzącej, po jej prawej stronie. Palce obu rąk
zagłębia się w powłoki brzuszne na wysokości dna
macicy. W ten sposób można określić wysokość dna
w stosunku do wyrostka mieczykowatego, pępka lub
spojenia łonowego.
Za pomocą tego samego chwytu,
obmacuje się dno po prawej i lewej
stronie macicy celem stwierdzenia,
jaka część płodu znajduje się w dnie
macicy (pośladki- 96% przypadków-
położenie podłużne główkowe).

CHWYT DRUGI:

Ma na celu określenie, jakie części płodu znajdują się po obu
stronach brzucha. Obie ręce należy przesunąć do dna macicy
na obie strony, równolegle do siebie, mniej więcej w połowie
długości trzonu. Uciskamy najpierw jedną potem drugą ręką
boki brzucha. Gdy po jednej stronie wyczujemy długi, płaski,
twardy opór- jest to grzbiet płodu.

Chwytem tym określamy odmianę położenia płodu i tak:

•Gdy grzbiet płodu znajduje się
bardziej od przedniej strony
jamy brzusznej wówczas mamy
odmianę przednio-grzbietową,
czyli A

•Jeżeli grzbiet płodu jest mało
dostępny w badaniu, a po
drugiej stronie znajdują się
części drobne- odmiana
grzbietowo-tylna, czyli B

CHWYT TRZECI:

Badanie części przodującej, gdy
jest jeszcze ruchoma nad
wchodem. Celem tego chwytu jest
ocena cz. Przodującej. Dłonią
jednej ręki chwyta się przez
powłoki brzuszne cz. Przodującą
między kciuk i resztę palców i
wykonuje się próbę balotowania,
poruszając szybko cz. Przodującą
tam i z powrotem. Jeżeli jest to
główka- uzyskujemy efekt
balotowania. Pośladki nie balotują
ze względu na ich mniejszą
ruchomość w stosunku do tułowia.

Jeżeli nie wyczuwamy cz. Przodującej oznacza to że
główka znajduje się już w kanale rodnym, lub płód
znajduje się w położeniu poprzecznym lub skośnym.

CHWYT CZWARTY:

Służy do oceny cz. przodującej,
gdy ta jest już nieruchoma w
stosunku do płaszczyzny wchodu.
Jest to chwyt dwuręczny do
którego staje się twarzą w
stosunku do nóg rodzącej a końce
palców obu rąk zgłębia się
zbieżnie na podbrzuszu w
kierunku środkowej linii ciała i ku
wchodowi miednicy.

UWAGA!!!

Należy czynić to delikatnie aby nie wywołać

obrony mięśniowej rodzącej!!!

Ważność tego chwytu polega na tym, że przy jego
pomocy kontroluje się postęp cz. przodującej w kanale
rodnym w czasie porodu.

CHWYT PIĄTY:

Stosuje się go wtedy, gdy cz. Przodująca jest przyparta, ale nie
ustalona nad wchodem. Celem tego chwytu jest stwierdzenie,
czy nie ma niestosunku porodowego. Obie dłonie układa się
płasko, jedną na spojeniu łonowym, drugą na powłokach
brzusznych nad cz. Przodującą. Jeżeli obie dłonie ułoży się
płasko i równolegle do siebie, to ręka znajdująca się nad cz.
Przodującą (główką):

• leży powyżej ręki nad spojeniem
•Leży na równi z ręką znajdującą się na spojeniu
•Leży poniżej ręki znajdującej się na spojeniu.

Tym chwytem można sprawdzić, czy główka wystaje ponad
spojenie lub jest na równi z nim. Jeżeli tak, świadczy to o
niewspółmierności między płaszczyzną wchodu a główką płodu.
Jeżeli główka znajduje się mniej więcej na grubość palca poniżej
spojenia, nie ma niestosunku porodowego.

CHWYT SZÓSTY:

Służy do stwierdzenia bruzdy szyjnej i je stosunku do
płaszcz. Wchodu. Odległość bruzdy szyjnej do spojenia
łonowego świadczy o zaawansowaniu główki w kanale
rodnym. Palce obu rąk kieruje się od spojenia ku górze aż
do wyczucia zagłębienia charakterystycznego dla szyi,
wyżej ku górze natrafia się znów na barki płodu,
stanowiące pewną wyniosłość w stosunku do szyi.

Jeśli bruzda szyjna znajduje się na
szerokości dłoni nad spojeniem,
główka zwykle jest nie ustalona
we wchodzie. Jeśli bruzda szyjna
jest wyczuwalna na szerokość 2
palców nad spojeniem, główka jest
już ustalona we wchodzie, a gdy
bruzda znajduje się na szerokość 1
palca nad spojeniem, wówczas
główka znajduje się w próżni. Przy
położeniu miednicowym bruzda ta
nie istnieje.

PIERŚCIEŃ SKURCZOWY BANDLA:

Pierścień ten da się wyczuć palcami płasko ułożonej
dłoni powyżej spojenia łonowego jako grubszy fałd
mięśniowy. Jest to granica między częścią bierną a
czynną macicy. Jeżeli pierścień skurczowy przebiega
na szerokość 2 palców poprzecznie nad spojeniem
łonowym, to ujście zewnętrzne macicy jest rozwarte
na 2 palce. Jeżeli pierścień skurczowy przebiega na
szerokość dłoni powyżej spojenia łonowego, ujście
zewnętrzne jest rozwarte całkowicie.

Przygotowanie:
 chirurgiczne mycie rąk
 jałowe zmycie krocza
 opróżniony pęcherz moczowy rodzącej
 rodząca ułożona na łóżku z podwyższeniem pod
pośladkami

Badanie wewnętrzne rodzącej jest badaniem
jednoręcznym. Badający staje naprzeciwko krocza,
nakłada jałową rękawicę.

PLAN BADANIA:

1. Oglądanie krocza, sromu, przedsionka

2. Wprowadzenie 2 palców- wskazującego i środkowego do

pochwy, ocena podatności dna miednicy, szerokości kąta
łuku łonowego.

3. Ocena długości i szerokości pochwy

4. Ocena części pochwowej macicy (zachowana, skrócona,

zanikła). Ocena podatności brzegów cz. Pochwowej na
rozciąganie grubości brzegów, obrzęku. Określenie
rozwarcia.

5. Pęcherz płodowy zachowany lub brak- sączą się wody.

6. Cz. Przodująca- główka czy pośladki

7. Kanał rodny- kształt k. Krzyżowej, kolce kulszowe, pomiar

sprzężnej przekątnej.

8. Oglądanie treści na palcach (smółka, śluz,wody płodowe,

krew).

Przy bad. należy odpowiedzieć sobie na

trzy pytania:

1.

1.

CO PRZODUJE?-

CO PRZODUJE?- główka, pośladki, rączki, stopki,
grzbiet płodu, lub brak przy położeniach
poprzecznych. UWAGA! Może być także cz.
Poprzedzająca, np. pępowina lub rączka wraz z
główka.

2.

2.

GDZIE ZNAJDUJE SIĘ CZ. PRZODUJĄCA?

GDZIE ZNAJDUJE SIĘ CZ. PRZODUJĄCA?

a. Brak cz. Przodującej, np. przy położeniu

poprzecznym, grzbietowym.

b. Główka nie ustalona: balotująca nad wchodem;

przyparta do płaszczyzny wchodu.

c. Główka ustalona w płaszcz.: wchodu, próżni,

cieśni, wychodu.

3.

JAK PRZODUJE?-

JAK PRZODUJE?- należy rozpoznać ustawienie i

ułożenie cz. Przodującej. Do tego celu służy
wybadanie:

a. Na główce płodu: szwów i ciemiączek

b. Przy położeniu miednicowym: przebiegu bruzdy

międzypośladkowej

c. Przy położeniu poprzecznym: po której str.

Znajdują się rączki, nóżki płodu, co znajduje się
od str. Płaszczyzny wchodu- grzbiet czy
brzuszek.

W badaniu wewnętrznym określamy także gdzie

znajduje się punkt prowadzący i na jakiej
wysokości znajduje się płaszczyzna miarodajna
główki. Ważne jest także aby zwrócić szczególną
uwagę, czy na główce płodu nie wytworzyło się
przedgłowie!

Odróżniamy trzy zasadnicze terminy na
określenie usytuowania płodu w macicy:

położenie (situs),
ustawienie (positio)
 ułożenie (habitus)

1.

Położenie

Położenie – jest to stosunek długiej osi

płodu do długiej osi macicy. Odróżnia się:

a). położenie podłużne (situs longitudinalis)

b). położenie skośne (situs obliquus) oraz
poprzeczne (situs transversus)

Przy położeniach podłużnych należy także
podać, co jest częścią przodującą płodu. W
związku z tą orientacją rozróżniamy:

a). położenie podłużne główkowe albo
czaszkowe

b). położenie podłużne miednicowe

2.

Ustawienie

Ustawienie

– jest to stosunek poszczególnych części

płodu do poszczególnych części macicy.

Przy położeniach podłużnych odróżniamy:

a). ustawienie pierwsze (I) albo lewe – gdy grzbiet płodu
znajduje się po lewej stronie matki

b). ustawienie drugie (II) albo prawe – gdy grzbiet płodu jest
zwrócony ku prawej stronie matki.

Ustawienie grzbietu ku przodowi lub ku tyłowi praktycznie
nie istnieje; zwykle jest ono skośne, bardziej w lewo lub w
prawo, i zmienia się oczywiście w miarę postępowania części
przodującej w kanale rodnym. Dlatego odróżnia się dwie
odmiany ustawień, są to:

a). odmiana przednia labo A – gdy grzbiet płodu jest bliżej
przedniej ściany macicy

b) odmiana tylna albo B – gdy grzbiet płodu znajduje się bliżej
tylnej ściany macicy.

Przy położeniach poprzecznych odróżniamy:

a). położenie poprzeczne pierwsze (I) czyli lewe – gry

główka płodu znajduje się po lewej stronie

b). położenie poprzeczne drugie (II) czyli prawe – gdy

główka płodu znajduje się po prawej stronie macicy

Ponad to rozróżniamy cztery odmiany zależne od

ustawienia grzbietu:

 a)      odmiana przednia – gdy grzbiet płodu jest

zwrócony ku przodowi

 b)      odmiana tylna – gdy grzbiet płodu jest zwrócony

ku tyłowi

 c)      odmiana górna – gdy grzbiet płodu zwrócony

jest w kierunku dna macicy

 d)      odmiana dolna – gdy grzbiet płodu zwrócony

jest w kierunku miednicy

Zwykle ustawienie (positio) stwierdza się na
podstawie badania zewnętrznego za pomocą
uchwytów pomocniczych. W ten sposób można
określić stosunek grzbietu płodu do macicy, jednak
trudno jest określić ustawienie główki płodu.
Właściwa ocena ustawiania głowki jest możliwa
przy badaniu wewnętrznym. Ten wynik badania
wewnętrznego określamy jako postawa
( praesentatio) znaczy to to samo, co ustawienie dla
oceny w badaniu zewnętrznym

3.

Ułożenie

Ułożenie

– jest określeniem stosunku

poszczególnych części płodu względem siebie.
Rozróżniamy dwa typy ułożeń:

a) ułożenia dowolne płodu – gdy jeszcze nie
działają na niego siły wydalające; tak jest przed
rozpoczęciem porodu, gdy płód ma względną
swobodę w przyjęciu dowolnego ułożenia.

b) ułożenie przymusowe – tak jest wówczas gdy
częśc przodująca płodu zetknie się z płaszczyzną
wchodu kanału rodnego i zacznie się w nim
obniżać. W ułożeniu przymusowym główka płodu
może przyjąć następujące ułożenia:

- ułożenie przygięciowe, czyli potylicowe ( przednie
lub tylnie)

- ułożenie odgięciowe (wierzchołkowe i
ciemieniowe, czołowe i twarzowe)

Przy położeniach miednicowych odróżniamy
następujące ułożenia:

- miednicowe zupełne i pośladkowe

- nóżkowe i kolankowe

Prawidłowe, fizjologiczne ułożenie płodu w macicy
jest ułożeniem przygięciowym. Przygięcie dotyczy
wszystkich stawów, nie tylko kręgosłupa szyjnego
płodu, także jego rączki i nóżki są we wszystkich
jest stawach. Wszystkie stopnie odgięcia głowki,
które nazywamy ułożeniami odgięciowymi,
powstają w trakcie porodu. Główka ulega odgięciu
wtedy gdy zetknie się z płaszczyzną wchodu. Nóżki
płodu mogą znaleźć się w kanale rodnym przed
pośladkami w czasie porodu miednicowego,
stanowiąc różne stopnie ułożeń niezupełnych.

DZIĘKUJEMY ZA UWAGĘ

DZIĘKUJEMY ZA UWAGĘ