Zmiany w technologii

poligraficznej

Techniki

drukarskie

Podzial technik drukarskich

Podział podstawowy:

Drukowanie wypukłe

Druk wypukły – nazywany często typografią.

Chodzi o rodzaj druku, polegający na
odbiciu farby drukarskiej (naniesionej na
wypukłych elementach drukujących) na
papierze poprzez bezpośredni docisk
matrycy do papieru. Dawniej często
stosowano tę technikę do drukowania
banknotów. Obecnie, pomimo dużego
rozwoju druku wypukłego, nie
wykorzystuje się już typografii w tym celu.

Drukowanie płaskie

Druk plaski – miejsca drukujące oraz niedrukujące znajdują się

na tym samym poziomie. Odbitki powstają dzięki temu, że

elementy drukujące przyjmują farbę a niedrukujące nie.

Rozróżniamy dwa rodzaje druku płaskiego:

• Pierwszy z nich to metoda bezpośrednia, czyli litografia. Polega

ona na tym, iż forma drukowa ma bezpośrednią styczność z

podłożem drukowym. Dawniej, tak samo jak druk wypukły,

również litografię wykorzystywano do drukowania banknotów.

Jednak z powodu jej małej wydajności zaprzestano produkcji

środków pieniężnych w taki sposób. Obecnie bezpośrednią

metodę druku płaskiego wykorzystuje się przeważnie w grafice

artystycznej.

• Drugą metodą jest offset, czyli technika pośredniego

drukowania płaskiego. W tym wypadku farba drukarska

przenoszona jest wpierw na element pośredni a dopiero potem

na podłoże (papier). Chodzi o bardzo dokładną i wydajną

technikę druku. Najczęściej stosowana jest do opakowań

produktów masowych (lody, farby, jogurty...).

Drukowanie wklęsłe

Druk wklęsły – inaczej nazywany również drukiem wgłębnym.

W tym wypadku elementy drukujące znajdują się poniżej

elementów niedrukujących. Farba drukarska nanoszona jest

na cały cylinder, po czym za pomocą rakla (narzędzie służące

do usuwania nadmiaru farby) zgarniana jest z elementów

niedrukujących. Farba, która pozostała we wgłębieniach,

przenoszona jest na podłoże drukowe. Również w tym

wypadku rozróżniamy dwie metody – wklęsłodruk „mokry”

oraz „suchy”. Pierwszy z wymienionych polega na tym, iż w

procesie drukowania stosuje się nawilżony papier, który jest

bardziej miękki i tym samym wnika głębiej w elementy

drukujące cylindra. Z metodą „mokrą” wiąże się jednak jedna

wada – papier podczas suszenia się kurczy, zmniejszając tym

samym wydrukowany rysunek.

Przeciwieństwem jest metoda druku „suchego”. Z związku z

tym, że jest ona bardziej wydajna i nie dochodzi do kurczenia

obrazu, jest częściej stosowana.

Podział dodatkowy:

Sitodruk

Oprócz powyższych technik drukowania istnieje również

sitodruk, którego początki sięgają malowania szablonowego.

Twórcami metody sitodruku są Japończycy. Stosowali oni

szablony zwane katagami (papierowe wzory nanoszone były na

siatki z ludzkich lub zwierzęcych włosów). Obecnie szablon

tworzy światłoczuła warstwa nie przepuszczająca farbę.

Sitodruk wykorzystywany jest do drukowania wielkoformatowego

jedno- lub wielobarwnego. Olbrzymią jego zaletą jest również

fakt, iż umożliwia stosowanie różnego rodzaju podłoża (różne

kształty, papier, tektura, płyty PCV, metale, folie, szkło).

Najczęściej stosowany jest do opakowań kosmetyków, płyt CD

oraz wyrobów technicznych.

W Polsce sitodruk należy do bardzo dobrze rozwiniętych dziedzin

przemysłu. Duże zapotrzebowanie na specjalistów z tej

dziedziny spowodowało, iż w niektórych szkołach powstały

klasy specjalizujące się w nauczaniu sitodruku. Oprócz tego w

Krakowie mieści się siedziba Polskiego Stowarzyszenia

Sitodruku i Druku Cyfrowego.

Podzial pochodny:

Typografia

Typografia - technika druku

wypukłego polegająca na
zastosowaniu do drukowania
wypukłych gotowych czcionek, z
których składany jest właściwy wzór.
Obecnie najczęściej stosowana do
numeracji druków.

Fleksografia

Fleksografia - technika druku wypukłego elastycznymi formami

drukowymi i ciekłymi farbami szybkoschnącymi.

Charakterystyczną cechą fleksografii jest występowanie

elastycznej, wypukłej formy drukowej wykonanej zazwyczaj z

polimeru, rzadziej z gumy. Dzięki temu technika ta stosowana

może być w przypadkach, kiedy podłoże nie jest idealnie równe.

Technika ta jest najbardziej uniwersalną techniką druku, jeśli

chodzi o możliwości zadruku różnych podłoży drukowych.

Typooffset

Typooffset – technika druku wypukłego, zwana też

suchym offsetem stanowiąca połączenie techniki

typograficznej z racji na wypukłą formę typograficzną i

offsetowej z racji na gumę offsetową: farba z formy

drukowej nie jest przenoszona bezpośrednio na podłoże

drukowe jak w typografii, ale na gumę i dopiero z gumy

na podłoże (jak w offsecie). Typooffsetem wykonuje się

jedno- lub wielobarwne druki.

Zastosowania druku:
• akcydensy informacyjne np. plakaty, prospekty,

kalendarze, afisze, opakowania,

• tkaniny,
• tworzywa sztuczne np. etykiety, nalepki, owijki.

Litografia

• Litografia (zob. lit) — technika graficzna zaliczana do druku

płaskiego, gdzie rysunek przeznaczony do powielania wykonuje

się na kamieniu litograficznym, także odbitki wykonane tą

techniką.

• W klasycznej litografii rysunek nanosi się zatłuszczającą kredką

lub tuszem litograficznym na kamień — gładko wypolerowany lub

przetarty ostrym piaskiem, co daje efekt gruboziarnistej faktury

na odbitce. Po wykonaniu rysunku powierzchnia kamienia jest

zakwaszana słabym roztworem kwasu azotowego i gumy

arabskiej. Dzięki temu niezarysowane partie zostają uodpornione

na zatłuszczenie farbą — stają się oleofobowe, a zarazem

pozostają hydrofilne, czyli przyjmujące wodę. Wtedy właśnie

rysunek zwilża się wodą, po czym nanosi się na niego farbę

drukarską, którą przyjmują tylko oleofilowe — niewytrawione,

zatłuszczone wcześniej kredką lub tuszem — fragmenty. Odbitki

wykonuje się przykładając zwilżony papier do kamienia

stanowiącego matrycę i odbijając na prasie litograficznej, która

ze względu na kruchość kamienia skonstruowana jest inaczej niż

prasa używana w technikach metalowych.

Offset

Jest to technika drukowania

płaskiego pośredniego, w

której farba drukarska

przenoszona jest z formy

drukarskiej na materiał (np.:

papier) za pośrednictwem

cylindra, pokrytego warstwą

gumy. Odbitka powstała na

cylindrze pośrednim zostaje

następnie przeniesiona

(odciśnięta) na

zadrukowywany materiał. jest

to bardzo dokładna i wydajna

technika druku. Na

nowoczesnych maszynach do

druku offsetowego można

drukować jednocześnie w kilku

kolorach z obu stron arkusza.

Aktualnie offset w połączeniu z

wklęsłodrukiem stanowi

podstawową technikę druku

banknotów.

KSEROGRAFIA

Ta technika zwie się również suchą fotografią lub elektrofotografią,

nie ma żadnego związku ze stosowanymi dotychczas technikami.

Kserografia jest drukiem elektrostatycznym odbywającym się

bez tłoczenia. Forma drukowa pokryta jest zmieniającą pod

wpływem światła ładunek elektryczny substancją, którą jest

najczęściej fotopółprzewodnik - selen naładowany dodatnio. Z

chwilą kiedy padnie na nią światło, np. poprzez diapozytyw

fotograficzny, miejsca nie naświetlone zatrzymują ładunek

dodatni, przyciągając spadającą kaskadowo sproszkowaną farbę

naładowaną ujemnie. Farba ta odrywa się od formy, osiada na

dodatnio naładowanym papierze i pod wpływem podgrzewania

promieniami podczerwonymi topi się wiążąc z nim i tworząc druk.

Metodą tą można otrzymać druki kreskowe i o wartościach

tonalnych jednobarwnych i wielobarwnych. Znajduje on

zastosowanie w celach szybkiej reprodukcji w instytucjach

naukowych.

Rotograwiura

Przemysłowa odmiana druku wklęsłego stosowana do

druku najwyższych nakładów, szczególnie kolorowych

czasopism oraz opakowań. Formą drukową jest tutaj

cylinder z wygrawerowanym mechanicznie lub

wykonanym techniką adresową obrazem. Farba

wklęsłodrukowa gromadzi się w wykonanych

zagłębieniach (kałamarzykach). Forma drukarska

(cylinder) zanurzona jest w kałamarzu z farbą. W

trakcie obracania się nadmiar farby jest zbierany (za

pomocą noża zbierającego – tzw. rakla) z powierzchni

niedrukującej zanim podłoże drukowe zetknie się z

cylindrem i przyjmie farbę z wgłębień. Podłoże, na

którym ma odbić się drukowany obraz, dociskane jest

do cylindra za pomocą presera. Cylindry

wklęsłodrukowe wykonane są z miedzi lub stali. Tych

ostatnich używa się przy druku banknotów, znaczków

pocztowych i druków biurowych.

Technika tamponowa

Technika druku pośredniego, zaliczana do pochodnych

druku wklęsłego, polegająca na nakładaniu farby

drukarskiej za pomocą miękkiego gładkiego stempla

zwanego tamponem. Za pomocą tamponu o

odpowiednim kształcie wykonywany jest nadruk na

nierównych i nieregularnych powierzchniach. Przez

dobranie odpowiedniej farby możliwe jest drukowanie

na podłożach takich jak tworzywa sztuczne, guma,

szkło, metal itp.

Tampondruk stosuje się do wykonywania napisów na

powierzchniach bardzo zróżnicowanych, od długopisów,

przez części samochodowe aż po panele czołowe

różnego sprzętu AGD i RTV.

Do nadruku tą techniką potrzebne są: tamponiarka,

matryca (metalowa szlifowana płytka z wyrytym lub

wytrawionym wzorem), tampon i farba.

Staloryt

Technika graficzna należąca do druku wklęsłego — również

nazwa ryciny wykonanej tej techniką. Polega na

wykonaniu ryciny rylcem na płycie stalowej.

Wymaga dużej precyzji od rytownika ponieważ retusze

i poprawki są prawie niemożliwe ze względu na twardość

materiału. Po zakończeniu rytowania płyta zostaje

dodatkowo hartowana.

Technikę stalorytu wynaleźli Amerykanie Jacob Perkins oraz

Gideon Fairman z myślą o wielonakładowym druku

banknotów. Anglik Charles Heath wykorzystał tę technikę

do druku ilustracji i w 1820 roku ją opatentował. W XIX

wieku była wykorzystywana do tworzenia ilustracji

książkowych, współcześnie stosowana głównie do

wykonywania niektórych elementów zabezpieczających

banknoty, rzadziej do drukowania znaczków pocztowych,

które w znacznej większości są produkowane techniką

offsetową.

Zalety i wady druku offsetowego

Zalety druku offsetowego:

– Druk offsetowy jest najbardziej opłacalną techniką w przypadku druków

dużych nakładów.

– Możliwy jest druk na bardzo nietypowych materiałach, np. srebrny

samoprzylepny papier etykietowy, gruby karton 300 g/m2.

– Zapewnia dużą swobodę w manipulowaniu kolorami w procesie samego

druku.

– Możliwość stosowania dowolnej liczby kolorów oprócz standardowych

kolorów CMYK.

Wady druku offsetowego:

– Wadą druku offsetowego jest długotrwały i kosztowny proces

przygotowania pracy do druku.

– Długi czas potrzebny do wyschnięcia farby po druku.

– Druk offsetowy jest nieopłacalny przy niskich nakładach.

Inne podziały druku

Druk można dzielić ze względu na różne jego

aspekty:

1.

Ze względu na postać podłoża:

– druk arkuszowy (podłoże drukowe w postaci arkuszy)
– druk zwojowy (podłoże drukowe w postaci roli)

2.

Ze względu na zadruk podłoża drukowego:

– druk jednostronny (zadruk z jednej strony podłoża drukowego)
– druk dwustronny (obustronny zadruk podłoża drukowego)

3.

Ze względu na sposób przenoszenia obrazu:

– druk bezpośredni (forma drukowa stykając się z podłożem

przenosi obraz)

– druk pośredni (forma drukowa przekazuje obraz na element

pośredni, np. gumę, a ten przekazuje go na podłoże drukowe)

Inne podziały druku [2]

4.

Ze względu na efekt barwny na podłożu drukowym:

–

druk jednobarwny (Druk jednym kolorem farby)

–

druk wielokolorowy (Druk więcej niż jednym kolorem farby. Dana
barwa wraz ze swymi odcieniami jest efektem druku konkretną farbą
użytą w druku.)

–

druk wielobarwny (Druk zasadniczo farbami procesowymi. Dana
barwa może być efektem udziału wszystkich farb procesowych. Takie
rozwiązanie pozwala uzyskać szeroką gamę barw.)

5.

Ze względu na przeznaczenie:

–

akcydensy

–

broszury i książki

–

czasopisma

–

opakowania.