Stany nagłe w
Stany nagłe w
hematologii
hematologii
Lek. M. Zawartko
Lek. M. Zawartko
Klinika Hematologii PAM
Klinika Hematologii PAM
, Szczecin
, Szczecin
Do najczęstszych stanów
Do najczęstszych stanów
nagłych w hematologii zalicza
nagłych w hematologii zalicza
się:
się:
Zespół ostrej lizy guza
Zespół ostrej lizy guza
(ATLS)
(ATLS)
Hiperkalcemię
Hiperkalcemię
Nadtwardówkowy
Nadtwardówkowy
ucisk rdzenia
ucisk rdzenia
kręgowego
kręgowego
Zespół nadlepkości u
Zespół nadlepkości u
chorych ze
chorych ze
szpiczakiem mnogim
szpiczakiem mnogim
Znaczna nadkrwistość
Znaczna nadkrwistość
Hiperleukocytozę w
Hiperleukocytozę w
białaczce
białaczce
Zespół żyły głównej
Zespół żyły głównej
górnej
górnej
Powikłania infekcyjne
Powikłania infekcyjne
Niewydolność nerek związaną z
Niewydolność nerek związaną z
lekami i schorzeniem
lekami i schorzeniem
nowotworowym
nowotworowym
Zespół niewłaściwego wydzielania
Zespół niewłaściwego wydzielania
hormonu antydiuretycznego
hormonu antydiuretycznego
Białaczkę i zrakowacenie opon
Białaczkę i zrakowacenie opon
mózgowo – rdzeniowych
mózgowo – rdzeniowych
Zespoły wgłobień mózgowych
Zespoły wgłobień mózgowych
Krwawienia i zaburzenia krzepnięcia
Krwawienia i zaburzenia krzepnięcia
Powikłania poprzetoczeniowe
Powikłania poprzetoczeniowe
Niedrożność przewodu
Niedrożność przewodu
pokarmowego
pokarmowego
Niedrożność dróg żółciowych
Niedrożność dróg żółciowych
Stany przebiegające ze znaczną
Stany przebiegające ze znaczną
nadpłytkowością
nadpłytkowością
Samoistne pęknięcie śledziony
Samoistne pęknięcie śledziony
Nowotworowe zajęcie osierdzia
Nowotworowe zajęcie osierdzia
i wiele innych
i wiele innych
ATLS
ATLS
Acute Tumor Lysis
Acute Tumor Lysis
Syndrome
Syndrome
Zespół ostrej lizy
Zespół ostrej lizy
guza
guza
Jest to zespół objawów związany z
Jest to zespół objawów związany z
leczeniem guzów o bardzo szybkim
leczeniem guzów o bardzo szybkim
wzroście i wysokim indeksie mitotycznym
wzroście i wysokim indeksie mitotycznym
Charakteryzują go następujące powikłania
Charakteryzują go następujące powikłania
metaboliczne, które są skutkiem rozpadu
metaboliczne, które są skutkiem rozpadu
ogromnej liczby komórek nowotworowych:
ogromnej liczby komórek nowotworowych:
-
Hiperkalemia i uszkodzenie nerek
Hiperkalemia i uszkodzenie nerek
-
Hiperglikemia;
Hiperglikemia;
-
Hiperurykemia;
Hiperurykemia;
-
Hiperfosfatemia
Hiperfosfatemia
-
Hipokalcemią;
Hipokalcemią;
Zespół ostrej lizy guza
Zespół ostrej lizy guza
Zespół ostrej lizy guza
Zespół ostrej lizy guza
Stany, które predysponują do rozwoju ATLS:
Stany, które predysponują do rozwoju ATLS:
-
Rodzaj choroby nowotworowej: chłoniak Burkitta,
Rodzaj choroby nowotworowej: chłoniak Burkitta,
chłoniak limfoblastyczny, ALL, inne chłoniaki o wysokim
chłoniak limfoblastyczny, ALL, inne chłoniaki o wysokim
stopniu złośliwości, rak drobnokomórkowy płuc, rak
stopniu złośliwości, rak drobnokomórkowy płuc, rak
jajnika etc.
jajnika etc.
-
Stadium choroby:
Stadium choroby:
Duża masa guza
Duża masa guza
(szczególnie w obrębie jamy
(szczególnie w obrębie jamy
brzusznej) – „Bulky tumor”
brzusznej) – „Bulky tumor”
obecność nasilonych
obecność nasilonych
objawów ogólnych
objawów ogólnych
choroby
choroby
rozrostowej szpiku lub układu chłonnego;
rozrostowej szpiku lub układu chłonnego;
Zaawansowanie choroby (III v IV st. wg Ann Arbor)
Zaawansowanie choroby (III v IV st. wg Ann Arbor)
-
LDH: stężenie >600 IU/ml
LDH: stężenie >600 IU/ml
u pacjentów z chłoniakiem
u pacjentów z chłoniakiem
Burkitta lub rzadziej z innym podtypem chłoniaka
Burkitta lub rzadziej z innym podtypem chłoniaka
-
Infiltracja miąższu nerek przez chłoniaka
Infiltracja miąższu nerek przez chłoniaka
-
Zamknięcie moczowodu spowodowane przez
Zamknięcie moczowodu spowodowane przez
powiększone węzły chłonne
powiększone węzły chłonne
-
Współistniejąca posocznica
Współistniejąca posocznica
Zespół ostrej lizy guza
Zespół ostrej lizy guza
P
P
rofilaktyka
rofilaktyka
1. Kontrolowanie hiperurykemii
1. Kontrolowanie hiperurykemii
2. Optymalne nawadnianie pacjenta w celu
2. Optymalne nawadnianie pacjenta w celu
uzyskania optymalnej diurezy
uzyskania optymalnej diurezy
3. Częsta kontrola (1-2 razy na dobę):
3. Częsta kontrola (1-2 razy na dobę):
-
Stężeń elektrolitów: Na, K;
Stężeń elektrolitów: Na, K;
-
parametrów funkcji nerek;
parametrów funkcji nerek;
-
wapnia i fosforu;
wapnia i fosforu;
Chemioterapię rozpocząć należy gdy [kwasu
Chemioterapię rozpocząć należy gdy [kwasu
moczowego]
moczowego]
<8,0 mg/dl;
<8,0 mg/dl;
[kreatyniny]
[kreatyniny]
<1,6
<1,6
mg/dl; pH
mg/dl; pH
moczu
moczu
>7,0.
>7,0.
UWAGA! Gdy bardzo pilne leczenie
UWAGA! Gdy bardzo pilne leczenie
antynowotworowe jest niezbędne rozważ
antynowotworowe jest niezbędne rozważ
dializę – nie poddawaj się!!!!
dializę – nie poddawaj się!!!!
Zespół ostrej lizy guza
Zespół ostrej lizy guza
Czasem, mimo agresywnej
Czasem, mimo agresywnej
profilaktyki, może dojść
profilaktyki, może dojść
do wystąpienia ATLS i/lub
do wystąpienia ATLS i/lub
oligurii lub anurii w
oligurii lub anurii w
przebiegu ostrej
przebiegu ostrej
niewydolności nerek
niewydolności nerek
;
;
Wówczas często
Wówczas często
niezbędna jest
niezbędna jest
dializoterapia, o której w
dializoterapia, o której w
przypadku ATLS należy
przypadku ATLS należy
myśleć SZYBKO.
myśleć SZYBKO.
Rokowanie jest dobre, a
Rokowanie jest dobre, a
funkcja nerek wraca do
funkcja nerek wraca do
normy po obniżeniu
normy po obniżeniu
poziomów kwasu
poziomów kwasu
moczowego
moczowego
< 10 mg/dl.
< 10 mg/dl.
Jeśli stwierdzisz
Jeśli stwierdzisz
:
:
K+ > 6mEq/l
K+ > 6mEq/l
Kw. moczowy
Kw. moczowy
>10
>10
mg/dl
mg/dl
Kreatynina
Kreatynina
>10 mg/dl
>10 mg/dl
Fosfor
Fosfor
>10mg/dl
>10mg/dl
Objawowa
Objawowa
hypokalcemia
hypokalcemia
Leczenie
Leczenie
Rozpocznij
Rozpocznij
hemodializę
hemodializę
Zespół ostrej lizy guza
Zespół ostrej lizy guza
Postępowanie u pacjentów z agresywnymi
Postępowanie u pacjentów z agresywnymi
chłoniakami:
chłoniakami:
Przy braku zaburzeń metabolicznych:
Przy braku zaburzeń metabolicznych:
1)
1)
Nawadnianie pacjenta: - 3l/m2/d.
Nawadnianie pacjenta: - 3l/m2/d.
2)
2)
Allopurinol 500 mg/m2/d, dawka ta może być
Allopurinol 500 mg/m2/d, dawka ta może być
zmniejszona do 200 mg/m2/d, 3 dni po
zmniejszona do 200 mg/m2/d, 3 dni po
rozpoczęciu chemioterapii.
rozpoczęciu chemioterapii.
3)
3)
Monitorowanie parametrów biochemicznych –
Monitorowanie parametrów biochemicznych –
intensywne (nawet co 12 h). Pamiętaj o
intensywne (nawet co 12 h). Pamiętaj o
intensywnej ocenie stanu klinicznego (bad.
intensywnej ocenie stanu klinicznego (bad.
przedmiotowe)!
przedmiotowe)!
4)
4)
Chemioterapia może być włączona po 24-48h
Chemioterapia może być włączona po 24-48h
po przyjęciu chorego, jeśli nie ma zaburzeń
po przyjęciu chorego, jeśli nie ma zaburzeń
metabolicznych.
metabolicznych.
Przy obecności zaburzeń metabolicznych:
Przy obecności zaburzeń metabolicznych:
1)
1)
Rozpocząć stosowanie allopurinolu w dawce jak
Rozpocząć stosowanie allopurinolu w dawce jak
poprzednio.
poprzednio.
2)
2)
Jeśli chory ma mocznicę: forsowna diureza;
Jeśli chory ma mocznicę: forsowna diureza;
3)
3)
Alkalizacja moczu do pH = lub > 7 za pomocą
Alkalizacja moczu do pH = lub > 7 za pomocą
NaHCO3, 50 mEq/l i.v., do momentu, gdy u chorego
NaHCO3, 50 mEq/l i.v., do momentu, gdy u chorego
występuje hiperurykemia. Zaprzestanie alkalizacji
występuje hiperurykemia. Zaprzestanie alkalizacji
w momencie powrotu stężenia kwasu moczowego
w momencie powrotu stężenia kwasu moczowego
do normy [alkalizacja nasila bowiem wytrącanie się
do normy [alkalizacja nasila bowiem wytrącanie się
nierozpuszczalnych soli fosforanów wapnia!!!!].
nierozpuszczalnych soli fosforanów wapnia!!!!].
4)
4)
Monitorowanie parametrów biochemicznych –
Monitorowanie parametrów biochemicznych –
intensywne (co 6-12 h do czasu stabilizacji).
intensywne (co 6-12 h do czasu stabilizacji).
5)
5)
Chemioterapia dopiero od momentu uzyskania
Chemioterapia dopiero od momentu uzyskania
kontroli nad stężeniem kwasu moczowego, lub po
kontroli nad stężeniem kwasu moczowego, lub po
wdrożeniu hemodializy.
wdrożeniu hemodializy.
Zespół ostrej lizy guza
Zespół ostrej lizy guza
Postępowanie u pacjentów z agresywnymi
Postępowanie u pacjentów z agresywnymi
chłoniakami:
chłoniakami:
Zespół ostrej lizy guza
Zespół ostrej lizy guza
W niektórych przypadkach, nie udaje się obniżyć stężenia kwasu moczowego mimo
standardowego leczenia. W tych przypadkach należy rozważyć możliwość zastosowania
nowego leku:
Rasburicase
.
Jest rekombinowana oksydaza moczanowa
U ludzi gen kodujący ten enzym nie ulega ekspresji
Rasburikaza działa gwałtownie, obniżając poziomy kwasu moczowego w ciągu godzin.
Wada ograniczająca zastosowanie: CENA!
Ksantyna
Ksantyna
Osydaza
ksantynowa
Kwas moczowy
Kwas moczowy
Allantoina
Allantoina
Oksydaza
moczanowa
Allopurin
ol
Hipoksantyn
Hipoksantyn
a
a
Oksydaza
ksantynowa
Rasburicas
e
Hyperkalcemia
Hyperkalcemia
w nowotworach
w nowotworach
Hyperkalcemia w
Hyperkalcemia w
nowotworach
nowotworach
Hiperkalcemia jest – obok kacheksji –
Hiperkalcemia jest – obok kacheksji – najczęstszym powikłaniem
najczęstszym powikłaniem
metabolicznym w przebiegu choroby nowotworowej.
metabolicznym w przebiegu choroby nowotworowej.
Częstość hiperkalcemii:
Częstość hiperkalcemii: 10–20 %
10–20 %
wszystkich chorych z
wszystkich chorych z
rozpoznanym nowotworem złośliwym.
rozpoznanym nowotworem złośliwym.
Nowotwór jest
Nowotwór jest najczęstszą
najczęstszą
przyczyną hiperkalcemii!!!!!!!!!!
przyczyną hiperkalcemii!!!!!!!!!!
Niektóre nowotwory wykazują szczególną predylekcję do
Niektóre nowotwory wykazują szczególną predylekcję do
rozwoju hiperkalcemii:
rozwoju hiperkalcemii:
szpiczak mnogi - w 20–40 % przypadków.
szpiczak mnogi - w 20–40 % przypadków.
chłoniak T-komórkowy indukowany retrowirusem typu C - w
chłoniak T-komórkowy indukowany retrowirusem typu C - w
ponad 50 % przypadków
ponad 50 % przypadków
Spośród guzów litych hiperkalcemia najczęściej wikła
Spośród guzów litych hiperkalcemia najczęściej wikła
przebieg:
przebieg:
-
raka piersi (z częstością zbliżoną do stwierdzanej w
raka piersi (z częstością zbliżoną do stwierdzanej w
szpiczaku),
szpiczaku),
-
niedrobnokomórkowego raka płuca (ok. 10 proc.
niedrobnokomórkowego raka płuca (ok. 10 proc.
przypadków),
przypadków),
-
raka nerki.
raka nerki.
Uwaga: rak prostaty, jak i drobnokomórkowy rak płuca rzadko są przyczyną
Uwaga: rak prostaty, jak i drobnokomórkowy rak płuca rzadko są przyczyną
hiperkalcemii, chociaż należą do nowotworów najczęściej przerzutujących do
hiperkalcemii, chociaż należą do nowotworów najczęściej przerzutujących do
kości. Również rak jelita grubego, który jest jednym z czterech najczęstszych
kości. Również rak jelita grubego, który jest jednym z czterech najczęstszych
nowotworów złośliwych, rzadko jest wikłany rozwojem hiperkalcemii.
nowotworów złośliwych, rzadko jest wikłany rozwojem hiperkalcemii.
Najtrudniejszym etapem w diagnostyce
Najtrudniejszym etapem w diagnostyce
hyperkalcemii jest powzięcie podejrzenia, że
hyperkalcemii jest powzięcie podejrzenia, że
doszło do jej rozwoju.
doszło do jej rozwoju.
Hyperkalcemia ma bogatą symptomatologię, ale
Hyperkalcemia ma bogatą symptomatologię, ale
większość objawów jest niespecyficzna i nie
większość objawów jest niespecyficzna i nie
ukierunkowuje rozpoznania.
ukierunkowuje rozpoznania.
U chorych z rozpoznaną chorobą nowotworową
U chorych z rozpoznaną chorobą nowotworową
większość stwierdzanych objawów może być
większość stwierdzanych objawów może być
przypisana progresji choroby lub działaniom
przypisana progresji choroby lub działaniom
niepożądanym przebytego leczenia.
niepożądanym przebytego leczenia.
Szczególnie trudne jest rozpoznanie hyperkalcemii
Szczególnie trudne jest rozpoznanie hyperkalcemii
u pacjentów, u których jest to pierwsza kliniczna
u pacjentów, u których jest to pierwsza kliniczna
manifestacja nowotworu złośliwego.
manifestacja nowotworu złośliwego.
Hyperkalcemia w
Hyperkalcemia w
nowotworach
nowotworach
Hyperkalcemia w
Hyperkalcemia w
nowotworach
nowotworach
Badanie podmiotowe
Badanie podmiotowe
- Osłabienie - Nudności - Poliuria.
- Osłabienie - Nudności - Poliuria.
Nudności
Nudności
►
►
ograniczenie spożywania nie tylko pokarmów stałych, ale również płynów
ograniczenie spożywania nie tylko pokarmów stałych, ale również płynów
+
+
poliuria
poliuria
►
►
szybkie
szybkie
odwodnienie organizmu. Ewentualne wymioty
odwodnienie organizmu. Ewentualne wymioty
►
►
odwodnienie
odwodnienie
►
►
niewydolność nerek
niewydolność nerek
oraz
oraz
głębokie
głębokie
zaburzenia w funkcjonowaniu układu krążenia i centralnego układu nerwowego
zaburzenia w funkcjonowaniu układu krążenia i centralnego układu nerwowego
.
.
Rzadsze objawy:
Rzadsze objawy:
-
bicie lub zrywanie serca, a nawet ból w klatce piersiowej – objawy zaburzeń rytmu
bicie lub zrywanie serca, a nawet ból w klatce piersiowej – objawy zaburzeń rytmu
serca.
serca.
-
uogólniony świąd skóry;
uogólniony świąd skóry;
-
zaparcia;
zaparcia;
-
trudności w połykaniu lub uczucie metalicznego smaku w ustach – ciężka
trudności w połykaniu lub uczucie metalicznego smaku w ustach – ciężka
hyperkalcemia;
hyperkalcemia;
-
objawy niedrożności przewodu pokarmowego – ciężka hyperkalcemia.
objawy niedrożności przewodu pokarmowego – ciężka hyperkalcemia.
-
różne dolegliwości ze strony układu nerwowego:
różne dolegliwości ze strony układu nerwowego:
–
–
od bólów głowy, poprzez uczucie senności, aż do zaburzeń orientacji
od bólów głowy, poprzez uczucie senności, aż do zaburzeń orientacji
i świadomości.
i świadomości.
Objawy ze strony centralnego układu nerwowego są czasami mylnie interpretowane
Objawy ze strony centralnego układu nerwowego są czasami mylnie interpretowane
jako manifestacja przerzutów nowotworowych do mózgu.
jako manifestacja przerzutów nowotworowych do mózgu.
Hyperkalcemia w
Hyperkalcemia w
nowotworach
nowotworach
Postępująca utrata wagi ciała
Postępująca utrata wagi ciała
Przeczosy.
Przeczosy.
W przypadku uporczywego zaparcia
W przypadku uporczywego zaparcia
– w badaniu palpacyjnym
– w badaniu palpacyjnym
jamy brzusznej można wyczuć zalegające masy kałowe.
jamy brzusznej można wyczuć zalegające masy kałowe.
Badanie układu krążenia:
Badanie układu krążenia: zaburzenia rytmu serca
zaburzenia rytmu serca
.
.
W czasie badania neurologicznego:
W czasie badania neurologicznego: osłabienie odruchów.
osłabienie odruchów.
Badanie
Badanie
przedmiotowe
przedmiotowe
Stężenie wapnia w surowicy.
Stężenie wapnia w surowicy.
Wapń całkowity w surowicy
Wapń całkowity w surowicy NORMA 8,5 - 10,5 mg/dl
NORMA 8,5 - 10,5 mg/dl
.
.
UWAGA! Przy hipoalbuminemii skoryguj zmierzonego [wapnia] wg
UWAGA! Przy hipoalbuminemii skoryguj zmierzonego [wapnia] wg
aktualnego [albumin].
aktualnego [albumin].
Badanie ogólne moczu: hipostenuria (utrata zdolności zagęszczania
Badanie ogólne moczu: hipostenuria (utrata zdolności zagęszczania
moczu).
moczu).
EKG: zaburzenia rytmu (tachykardia, skurcze dodatkowe
EKG: zaburzenia rytmu (tachykardia, skurcze dodatkowe
nadkomorowe i komorowe), wydłużenie odc. PR, skrócenie odc. QT
nadkomorowe i komorowe), wydłużenie odc. PR, skrócenie odc. QT
oraz szeroki załamek T.
oraz szeroki załamek T.
Badania dodatkowe
Badania dodatkowe
Hyperkalcemia w
Hyperkalcemia w
nowotworach
nowotworach
LECZENIE HIPERKALCEMII
LECZENIE HIPERKALCEMII
Najważniejsza jest możliwość leczenia przyczynowego!!!!
Najważniejsza jest możliwość leczenia przyczynowego!!!!
Zniszczenie tkanki nowotworowej usuwa przyczynę
Zniszczenie tkanki nowotworowej usuwa przyczynę
hiperkalcemii i zapobiega jej nawrotom.
hiperkalcemii i zapobiega jej nawrotom.
Gdy hyperkalcemia jest jednym z elementów obrazu
Gdy hyperkalcemia jest jednym z elementów obrazu
klinicznego terminalnej fazy choroby nowotworowej, gdy
klinicznego terminalnej fazy choroby nowotworowej, gdy
dominują inne objawy świadczące o nadchodzącym końcu,
dominują inne objawy świadczące o nadchodzącym końcu,
gdy wreszcie stosowanie wszelkich możliwych interwencji
gdy wreszcie stosowanie wszelkich możliwych interwencji
medycznych staje się dla chorego bardziej uciążliwe od
medycznych staje się dla chorego bardziej uciążliwe od
samej choroby, zasadnym wydaje się ograniczenie działań
samej choroby, zasadnym wydaje się ograniczenie działań
terapeutycznych do tych, które mogą przynieść istotną ulgę
terapeutycznych do tych, które mogą przynieść istotną ulgę
w cierpieniach.
w cierpieniach.
Intensywne leczenie hiperkalcemii jest
Intensywne leczenie hiperkalcemii jest bezwzględnie
bezwzględnie
konieczne w sytuacji, gdy jest to jedyna lub
konieczne w sytuacji, gdy jest to jedyna lub
dominująca manifestacja choroby nowotworowej.
dominująca manifestacja choroby nowotworowej.
W tych przypadkach właśnie hiperkalcemia jest
W tych przypadkach właśnie hiperkalcemia jest
największym zagrożeniem dla pacjenta.
największym zagrożeniem dla pacjenta.
Gdzie leczyć?
Gdzie leczyć?
Leczenie w warunkach
Leczenie w warunkach
szpitalnych
szpitalnych
jest konieczne w przypadku:
jest konieczne w przypadku:
- stężenia wapnia w surowicy > 12,0 mg/dl,
- stężenia wapnia w surowicy > 12,0 mg/dl,
- nudności, wymioty, odwodnienia organizmu,
- nudności, wymioty, odwodnienia organizmu,
- zaburzenia ze strony centralnego układu nerwowego,
- zaburzenia ze strony centralnego układu nerwowego,
- niewydolności nerek,
- niewydolności nerek,
- zaburzeń rytmu serca,
- zaburzeń rytmu serca,
- objawów niedrożności przewodu pokarmowego,
- objawów niedrożności przewodu pokarmowego,
- brak opieki nad chorym ze strony osób trzecich w miejscu
- brak opieki nad chorym ze strony osób trzecich w miejscu
zamieszkania,
zamieszkania,
- ograniczonego dostępu (w miejscu zamieszkania) do pomocy
- ograniczonego dostępu (w miejscu zamieszkania) do pomocy
medycznej ze wskazań naglących.
medycznej ze wskazań naglących.
Wszystkie powyższe objawy to objawy tzw. hiperkalcemii ostrej.
Wszystkie powyższe objawy to objawy tzw. hiperkalcemii ostrej.
Chorzy z mniej nasilonymi i zaawansowanymi objawami mogą być
Chorzy z mniej nasilonymi i zaawansowanymi objawami mogą być
leczeni ambulatoryjnie
leczeni ambulatoryjnie
Hyperkalcemia w nowotworach
Hyperkalcemia w nowotworach
LECZENIE HIPERKALCEMII
LECZENIE HIPERKALCEMII
Jak leczyć?
Jak leczyć?
1.
1.
Nawodnienie 0,9% NaCl w ilości uzależnionej od stanu
Nawodnienie 0,9% NaCl w ilości uzależnionej od stanu
pacjenta. W hiperkalcemii przewlekłej – doustne przyjmowanie
pacjenta. W hiperkalcemii przewlekłej – doustne przyjmowanie
płynów w ilości 3 – 4 l/d. Diureza powinna być utrzymana na
płynów w ilości 3 – 4 l/d. Diureza powinna być utrzymana na
poziomie 150-200 ml/h.
poziomie 150-200 ml/h.
Ważne jest również wyrównanie współistniejących zaburzeń
Ważne jest również wyrównanie współistniejących zaburzeń
gospodarki wodno – elktrolitowej i kwasowo – zasadowej.
gospodarki wodno – elktrolitowej i kwasowo – zasadowej.
2. Ostrożne stosowanie furosemidu – jeżeli bilans wodny jest
2. Ostrożne stosowanie furosemidu – jeżeli bilans wodny jest
zrównoważony lub dodatni i nie udało się uzyskać wystarczającej
zrównoważony lub dodatni i nie udało się uzyskać wystarczającej
diurezy.
diurezy.
3. Bisfosfoniany we wlewie i.v.
3. Bisfosfoniany we wlewie i.v.
W hiperkalcemii przewlekłej – do rozważenia preparaty doustne.
W hiperkalcemii przewlekłej – do rozważenia preparaty doustne.
4. Glikokortykosteroidy (GKS) – w przypadku npl wrażliwych na ta
4. Glikokortykosteroidy (GKS) – w przypadku npl wrażliwych na ta
grupę leków.
grupę leków.
5. Jeżeli po zastosowaniu powyższego leczenia nie uzyskano
5. Jeżeli po zastosowaniu powyższego leczenia nie uzyskano
normalizacji stężenia wapnia we krwi obwodowej lub istnieją
normalizacji stężenia wapnia we krwi obwodowej lub istnieją
istotne przeciwwskazania do zastosowania bisfosfonianów (ciężka
istotne przeciwwskazania do zastosowania bisfosfonianów (ciężka
niewydolność nerek): kalcytonina, plikamycyna, azotan galu,
niewydolność nerek): kalcytonina, plikamycyna, azotan galu,
hemodializa lub dializa otrzewnowa.
hemodializa lub dializa otrzewnowa.
Zespoły nadmiernej
Zespoły nadmiernej
lepkości
lepkości
-
Zwiększenie lepkości osocza
Zwiększenie lepkości osocza
-
Hyperleukocytoza
Hyperleukocytoza
-
Nadkrwistość, nadpłytkowość
Nadkrwistość, nadpłytkowość
Zespół nadlepkości
Zespół nadlepkości
Chorzy ze
Chorzy ze
szpiczakiem mnogim
szpiczakiem mnogim
Wysokie poziomy białka
Wysokie poziomy białka
monoklonalnego
monoklonalnego
Objawy:
Objawy:
-
Objawy skazy krwotocznej (!!!)
Objawy skazy krwotocznej (!!!)
-
Zaburzenia widzenia (na dnie
Zaburzenia widzenia (na dnie
oczu: fundus paraproteinemicus)
oczu: fundus paraproteinemicus)
-
Bóle, zawroty głowy, senność,
Bóle, zawroty głowy, senność,
zmęczenie
zmęczenie
-
W skrajnych przypadkach:
W skrajnych przypadkach:
„śpiączka paraproteinemiczna”
„śpiączka paraproteinemiczna”
Zespół nadlepkości
Zespół nadlepkości
Badania laboratoryjne:
Badania laboratoryjne:
Lepkość osocza
Lepkość osocza
–
Badanie pozwalające
Badanie pozwalające
postawić diagnozę
postawić diagnozę
.
.
–
NORMA
NORMA
1.4-1.8
1.4-1.8
jednostek
jednostek
.
.
–
Objawy zazwyczaj
Objawy zazwyczaj
pojawiają się gdy lepkość
pojawiają się gdy lepkość
osocza osiąga wartość
osocza osiąga wartość
4
4
jednostek
jednostek
,
,
a zespół
a zespół
nadlepkości zazwyczaj
nadlepkości zazwyczaj
rozpoznaje się gdy lepkość
rozpoznaje się gdy lepkość
osocza przekracza wartość
osocza przekracza wartość
5
5
jednostek
jednostek
.
.
Rozmaz krwi obwodowej
Rozmaz krwi obwodowej
.
.
Rulonizacja erytrocytów
Rulonizacja erytrocytów
y.
y.
Stężenie białka
Stężenie białka
całkowitego; poziomy
całkowitego; poziomy
IgG, IgA,
IgG, IgA,
IgM
IgM
.
.
Zespół nadlepkości
Zespół nadlepkości
Leczenie:
Leczenie:
-
plazmaferezy
plazmaferezy
-
Leczenie choroby podstawowej –
Leczenie choroby podstawowej –
szpiczaka mnogiego: chemioterapia,
szpiczaka mnogiego: chemioterapia,
wysokodawkowana sterydoterapia
wysokodawkowana sterydoterapia
Zespół nadmiernej
Zespół nadmiernej
lepkości
lepkości
Lepkość krwi zależy jednak od jej składu
Lepkość krwi zależy jednak od jej składu
komórkowego, nie tylko od gęstości osocza
komórkowego, nie tylko od gęstości osocza
.
.
Lepkość krwi wzrasta także przy
Lepkość krwi wzrasta także przy
:
:
-
Pol
Pol
i
i
cytemi
cytemi
i,
i,
-
Hip
Hip
erleu
erleu
k
k
ocyto
ocyto
zie.
zie.
Leukostaza = agregacja komórek białaczkowych
Leukostaza = agregacja komórek białaczkowych
w wyniku ich małej odkształcalności w naczyniach
w wyniku ich małej odkształcalności w naczyniach
mikrokrążenia, co prowadzi do upośledzenia
mikrokrążenia, co prowadzi do upośledzenia
przepływu krwi w ważnych dla życia narządach,
przepływu krwi w ważnych dla życia narządach,
zwłaszcza płucach (klinicznie ARDS) i mózgu
zwłaszcza płucach (klinicznie ARDS) i mózgu
(klinicznie krwotoki śródmózgowe niezależne od
(klinicznie krwotoki śródmózgowe niezależne od
sprawności układu hemostazy).
sprawności układu hemostazy).
Hiperleukocytoza
Hiperleukocytoza
Definicja: WBC > 100,000/mm3 (100 G/L).
Definicja: WBC > 100,000/mm3 (100 G/L).
Hiperleukocytozę stwierdza się w momencie
Hiperleukocytozę stwierdza się w momencie
rozpoznania u 5-13% pacjentów z AML, 10-
rozpoznania u 5-13% pacjentów z AML, 10-
30% pacjentów z ALL, u niemal wszystkich
30% pacjentów z ALL, u niemal wszystkich
chorych z CML.
chorych z CML.
Częstość powikłań krwotocznych i
Częstość powikłań krwotocznych i
śmiertelność znacząco rosną gdy WBC >
śmiertelność znacząco rosną gdy WBC >
100 G/l u chorych z AML i > 300 – 400 G/l u
100 G/l u chorych z AML i > 300 – 400 G/l u
chorych z ALL.
chorych z ALL.
Leukostaza może również wystąpić u
Leukostaza może również wystąpić u
pacjenta z
pacjenta z CLL, ale zazwyczaj gdy WBC >
400 G/l.
Hiperleukocytoza
Hiperleukocytoza
Leczenie z wyboru: leczenia p/nowotworowe =
Leczenie z wyboru: leczenia p/nowotworowe =
przyczynowe
przyczynowe
.
.
Leczenie doraźne: leukafereza.
Leczenie doraźne: leukafereza.
Cel leczenia: obniżenie lepkości krwi, masy
Cel leczenia: obniżenie lepkości krwi, masy
guza i zmniejszenie ryzyka powikłań
guza i zmniejszenie ryzyka powikłań
metabolicznych
metabolicznych
.
.
KKCz
KKCz
ZWIĘKSZA LEPKOŚĆ KRWI – jeśli
ZWIĘKSZA LEPKOŚĆ KRWI – jeśli
można:
można:
UNIKAĆ
UNIKAĆ
przetaczania KKCz
przetaczania KKCz
chorym
chorym
z hiperleukocytozą
z hiperleukocytozą
.
.
KKP nie zwiększa w sposób istotny lepkości
KKP nie zwiększa w sposób istotny lepkości
krwi – można bezpiecznie przetaczać, gdy
krwi – można bezpiecznie przetaczać, gdy
są wskazania.
są wskazania.
Leukafereza
Leukafereza
Proces usuwania W
Proces usuwania W
BC
BC
lub
lub
blast
blast
ów
ów
z krążenia
z krążenia
Wskazania: potrzeba
Wskazania: potrzeba
natychmiastowej redukcji
natychmiastowej redukcji
ilości WBC.
ilości WBC.
1 zabieg usuwa około
1 zabieg usuwa około
20-
20-
80% WBC
80% WBC
podczas
podczas
oczyszczania
oczyszczania
7-10 litr
7-10 litr
ów
ów
krwi.
krwi.
Warstwa
Warstwa
WBC/Blast
WBC/Blast
ów
ów
Blast
Zespół żyły głównej
Zespół żyły głównej
górnej
górnej
Zespół żyły głównej górnej
Zespół żyły głównej górnej
Zespół żyły głównej
Zespół żyły głównej
górnej to grupa
górnej to grupa
objawów będących
objawów będących
skutkiem
skutkiem
upośledzenia
upośledzenia
drożności żyły
drożności żyły
głównej górnej
głównej górnej
stanowiącej spływ
stanowiącej spływ
żylny z głowy, szyi,
żylny z głowy, szyi,
kończyn górnych
kończyn górnych
.
.
Zespół żyły głównej górnej
Zespół żyły głównej górnej
Przyczyny:
– Zewnętrzne (efekt masy)
– Wewnętrzne (zakrzep)
Etiologia:
nowotwór (78-85%)
- płuc (drobnokomórkowy i płaskonabłonkowy) = około
85% wszystkich przyczyn zespołów żyły głównej
górnej spowodowanych chorobą nowotworową;
- chłoniaki => Młodzi dorośli
!!
!!
!
!
- inne (pierwotne zarodkowe guzy śródpiersia,
grasiczak)
Infekcje
Zakrzepice
Zespół żyły głównej górnej
Zespół żyły głównej górnej
U około 60% pacjentów – 1.
manifestacja choroby npl
Objawy
-
Duszność, kaszel
-
Obrzęk szyi i twarzy (zwłaszcza
dookoła oczu), kończyn górnych
(+/- przekrwienie)
-
inne: zaburzenia mowy, obrzęk
języka, bóle głowy, krwawienie z
nosa, krwioplucie, dysfagia, ból,
omdlenia, wzmożona senność.
-
Poszerzenie siatki naczyń żylnych
-
Zwiększenie ilość drobnych i
większych obocznych naczyń
żylnych na ścianie klatki
piersiowej
-
sinica
-
W ciężkich przypadkach:
wytrzeszcz, obrzęk języka i krtani.
Zespół żyły głównej górnej
Zespół żyły głównej górnej
RTG KP poszerzenie
śródpiersia
górnego, zwłaszcza
po stronie prawej.
1
2
1) SVCS w przebiegu
MM
2) SVCS w przebiegu
grasiczaka
Zespół żyły głównej górnej
Zespół żyły głównej górnej
KT KP (NMR gdy nie
można podać
kontrastu) – badanie
obrazowe z wyboru –
ZŁOTY STANDARD!!!
Badania
histopatologiczne
(materiał pobrany w
czasie bronchoskopii,
przezskórna biopsja
cienko lub gruboigłowa,
mediastinoskopia,
czasem torakotomia)
AORTA
Żyła główna
górna
Zespół żyły głównej górnej
Zespół żyły głównej górnej
Leczenie
Przyczynowe:
-
RTH gdy przyczyną jest niedrobnokomórkowy rak płuc lub inny
guz lity przerzutowy.
-
ChTH gdy:
Drobnokomórkowy rak płuc
Lymphoma
-
Operacja – zazwyczaj u chorych z łagodnymi procesami
chorobowymi (np. grasiczak).
-
GKS
- bez korzyści u chorych z npl płuc
- bardzo ważne w leczeniu guzów chłoniakowych – obkurczają, a
przez to zmniejszają masę guza.
Rokowanie
Rokowanie
:
:
-
Poprawa kliniczna – u większości pacjentów, choć pewnie
element poprawy wynika z wytworzenia się krążenia obocznego.
-
Śmiertelność związana z SVCS z wielkością zwężenia światła
naczynia, z raczej z przyczyną wyjściową.
Nadtwardówkowy
Nadtwardówkowy
ucisk rdzenia
ucisk rdzenia
kręgowego
kręgowego
Nadtwardówkowy ucisk rdzenia
Nadtwardówkowy ucisk rdzenia
kręgowego – objawy kliniczne
kręgowego – objawy kliniczne
Ból pleców
Ból pleców
– u 97% chorych; (miejscowy ból i
– u 97% chorych; (miejscowy ból i
bolesność uciskowa są spowodowane zajęciem kości
bolesność uciskowa są spowodowane zajęciem kości
przez guz);
przez guz);
Ból korzeniowy
Ból korzeniowy
– najczęściej zajęty jest rdzeń w
– najczęściej zajęty jest rdzeń w
odcinku Th. Ból z korzeni piersiowych opasuje klatkę
odcinku Th. Ból z korzeni piersiowych opasuje klatkę
piersiową lub brzuch. Ból korzeniowy w większości
piersiową lub brzuch. Ból korzeniowy w większości
miejsc jest przeszywający i ostry, w odcinku
miejsc jest przeszywający i ostry, w odcinku
piersiowym rdzenia często ma charakter
piersiowym rdzenia często ma charakter
zaciskający. W odcinku szyjnym typowy ból
zaciskający. W odcinku szyjnym typowy ból
korzeniowy promieniuje wzdłuż ramion. W odcinku
korzeniowy promieniuje wzdłuż ramion. W odcinku
lędźwiowym wzdłuż kończyn dolnych;
lędźwiowym wzdłuż kończyn dolnych;
Mielopatia;
Mielopatia;
Nadtwardówkowy ucisk rdzenia
Nadtwardówkowy ucisk rdzenia
kręgowego – objawy wskazujące
kręgowego – objawy wskazujące
na niebezpieczeństwo
na niebezpieczeństwo
Cechy postępującego uszkodzenia rdzenia:
Cechy postępującego uszkodzenia rdzenia:
Obustronne objawy korzeniowe
Obustronne objawy korzeniowe
Zaostrzenie bólu przy próbie Valsalvy
Zaostrzenie bólu przy próbie Valsalvy
Objawy oponowe
Objawy oponowe
Objawy rdzeniowe
Objawy rdzeniowe
a)
a)
Objawy motoryczne
Objawy motoryczne
b)
b)
Objawy czuciowe
Objawy czuciowe
c)
c)
Dysfunkcja autonomiczna
Dysfunkcja autonomiczna
W odcinku PIERSIOWYM rdzenia – NAJCZĘSTSZA
W odcinku PIERSIOWYM rdzenia – NAJCZĘSTSZA
LOKALIZACJA – 70%
LOKALIZACJA – 70%
Postępowanie z chorym z
Postępowanie z chorym z
nowotworem zgłaszającym ból
nowotworem zgłaszającym ból
pleców
pleców
Chory wymaga pilnej diagnostyki, czy nie?
Chory wymaga pilnej diagnostyki, czy nie?
Jeśli chory ma:
Jeśli chory ma:
-
Ból pleców
Ból pleców
-
Postępujące uszkodzenie rdzenia
Postępujące uszkodzenie rdzenia
1. podanie :
1. podanie :
Dexametazonu (Dexaven) 10 mg i.v. –
Dexametazonu (Dexaven) 10 mg i.v. –
NATYCHMIAST!!!
NATYCHMIAST!!!
2. wykluczenie rozprzestrzeniającej się masy
2. wykluczenie rozprzestrzeniającej się masy
wewnątrzczaszkowej (KT z kontrastem; gdy
wewnątrzczaszkowej (KT z kontrastem; gdy
uszkodzenie rdzenia postępuje i nie ma dowodów
uszkodzenie rdzenia postępuje i nie ma dowodów
procesu wewnątrzczaszkowego, nie czekać na KT)
procesu wewnątrzczaszkowego, nie czekać na KT)
3. NMR ze wskazań nagłych (dawniej mielografia)
3. NMR ze wskazań nagłych (dawniej mielografia)
4. gdy potwierdzony n.u.r.k.-> RTH lub leczenie
4. gdy potwierdzony n.u.r.k.-> RTH lub leczenie
chirurgiczne
chirurgiczne
Postępowanie z chorym z
Postępowanie z chorym z
nowotworem zgłaszającym ból
nowotworem zgłaszającym ból
pleców
pleców
Chory wymaga pilnej diagnostyki,
Chory wymaga pilnej diagnostyki,
czy nie?
czy nie?
Jeśli chory ma:
Jeśli chory ma:
-
Ból pleców
Ból pleców
-
Łagodne i stabilne uszkodzenie rdzenia lub
Łagodne i stabilne uszkodzenie rdzenia lub
-
Uszkodzenie korzeni
Uszkodzenie korzeni
1. HOSPITALIZACJA
1. HOSPITALIZACJA
2. NMR w ciągu 24 h (dawniej mielografia)
2. NMR w ciągu 24 h (dawniej mielografia)
3. gdy potwierdzony n.u.r.k. -> RTH lub
3. gdy potwierdzony n.u.r.k. -> RTH lub
leczenie chirurgiczne
leczenie chirurgiczne
Postępowanie z chorym z
Postępowanie z chorym z
nowotworem zgłaszającym ból
nowotworem zgłaszającym ból
pleców
pleców
Chory wymaga pilnej diagnostyki,
Chory wymaga pilnej diagnostyki,
czy nie?
czy nie?
Jeśli chory ma:
Jeśli chory ma:
-
Ból pleców
Ból pleców
-
Nie ma neurologicznych uszkodzeń.
Nie ma neurologicznych uszkodzeń.
1. zdjęcia przeglądowe kości – jeśli
1. zdjęcia przeglądowe kości – jeśli
pozytywne – 60% ma zajętą nadtwardówkę,
pozytywne – 60% ma zajętą nadtwardówkę,
jeśli negatywne:
jeśli negatywne:
2. scyntygrafia kości – jeśli negatywna:
2. scyntygrafia kości – jeśli negatywna:
3. KT lub NMR podejrzanego obszaru.
3. KT lub NMR podejrzanego obszaru.
LECZENIE
LECZENIE
GKS
GKS
1.
1.
Wstępnie – deksametazon 0,01 (0,1) i.v.
Wstępnie – deksametazon 0,01 (0,1) i.v.
2.
2.
Deksametazon 24 (16mg) co 6h przez dwa
Deksametazon 24 (16mg) co 6h przez dwa
dni (w osłonie PPI + śr. alkalizujące)
dni (w osłonie PPI + śr. alkalizujące)
3.
3.
Należy zmniejszać dawkę co 2 dni, np.
Należy zmniejszać dawkę co 2 dni, np.
całkowite dawki dzienne 72, 48, itd.,
całkowite dawki dzienne 72, 48, itd.,
starannie monitorując obj. neurologiczne.
starannie monitorując obj. neurologiczne.
Jeśli to możliwe dawka powinna być
Jeśli to możliwe dawka powinna być
zmniejszona do poniżej 8 mg/d do
zmniejszona do poniżej 8 mg/d do
zakończenia radioterapii.
zakończenia radioterapii.
WSTĘPNA DAWKA GKS
WSTĘPNA DAWKA GKS
ZMNIEJSZA BÓL
ZMNIEJSZA BÓL
U
U
WIĘKSZOŚCI CHORYCH
WIĘKSZOŚCI CHORYCH
W CIĄGU KILKU
W CIĄGU KILKU
GODZIN!!!!
GODZIN!!!!
LECZENIE
LECZENIE
RTH – leczenie z wyboru!
RTH – leczenie z wyboru!
Leczenie chirurgiczne:
Leczenie chirurgiczne:
1.
1.
Laminektomia odbarczająca
Laminektomia odbarczająca
2.
2.
Dojście przednie z usunięciem trzonu kręgów
Dojście przednie z usunięciem trzonu kręgów
(Wskazania do leczenia chirurgicznego: nieznany guz
(Wskazania do leczenia chirurgicznego: nieznany guz
pierwotny; niepowodzenie RTH; wznowa u pacjenta
pierwotny; niepowodzenie RTH; wznowa u pacjenta
po radioterapii, gdy przeciwwskazane jest dalsze
po radioterapii, gdy przeciwwskazane jest dalsze
leczenie RTH; możliwość doszczętnego usunięcia (?) )
leczenie RTH; możliwość doszczętnego usunięcia (?) )
Głównym czynnikiem, który wpływa na wyniki
Głównym czynnikiem, który wpływa na wyniki
leczenia jest
leczenia jest
CZAS!
CZAS!
– szybkość
– szybkość
rozpoznania i
rozpoznania i
leczenia.
leczenia.
Leczenie n.u.r.k. jest zazwyczaj paliatywne.
Leczenie n.u.r.k. jest zazwyczaj paliatywne.
Jeśli chorzy mają paraplegię w momencie leczenia -
Jeśli chorzy mają paraplegię w momencie leczenia -
< 10% odzyska zdolność chodzenia!
< 10% odzyska zdolność chodzenia!
*
*
Jeśli w momencie leczenia są chodzący – 75%
Jeśli w momencie leczenia są chodzący – 75%
zachowa zdolność chodzenia.
zachowa zdolność chodzenia.
*
*
*
*
wyniki opublikowane w 1993 roku.
wyniki opublikowane w 1993 roku.
Gorączka
Gorączka
neutropeniczna
neutropeniczna
Sepsa
Sepsa
Ciężka sepsa
Ciężka sepsa
Wstrząs septyczny
Wstrząs septyczny
Gorączka neutropeniczna
Gorączka neutropeniczna
Objawy zakażenia u pacjentów z neutropenią mogą być
Objawy zakażenia u pacjentów z neutropenią mogą być
bardzo słabo wyrażone lub nieobecne, zwłaszcza gdy
bardzo słabo wyrażone lub nieobecne, zwłaszcza gdy
towarzyszy jej niedokrwistość.
towarzyszy jej niedokrwistość.
Najczęściej występującym objawem infekcji u pacjenta z
Najczęściej występującym objawem infekcji u pacjenta z
neutropenią jest gorączka.
neutropenią jest gorączka.
Gorączka – wzrost temperatury mierzonej w jamie ustnej
Gorączka – wzrost temperatury mierzonej w jamie ustnej
> 38,3°C w przypadku jednokrotnego pomiaru lub >=
> 38,3°C w przypadku jednokrotnego pomiaru lub >=
38°C utrzymujący się przynajmniej przez jedną godzinę;
38°C utrzymujący się przynajmniej przez jedną godzinę;
- Neutropenia – liczba granulocytów obojętnochłonnych
- Neutropenia – liczba granulocytów obojętnochłonnych
(neutrofilów) < 0,5 x 10
(neutrofilów) < 0,5 x 10
9
9
/l (< 500 komórek/mm3) lub
/l (< 500 komórek/mm3) lub
liczba neutrofilów < 1 x 10
liczba neutrofilów < 1 x 10
9
9
/l (< 1000 komórek/mm3) z
/l (< 1000 komórek/mm3) z
przewidywanym obniżeniem < 0,5 x 10
przewidywanym obniżeniem < 0,5 x 10
9
9
/l (< 500
/l (< 500
komórek/mm3).
komórek/mm3).
STAN ZAGROŻENIA ŻYCIA!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!
STAN ZAGROŻENIA ŻYCIA!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!
Reagować należy natychmiast!!!!!!
Reagować należy natychmiast!!!!!!
Gorączka neutropeniczna
Gorączka neutropeniczna
Zawsze starannie oceniaj stan ogólny pacjenta oraz poszukuj ognisk infekcji!!!!!!!!
Zawsze starannie oceniaj stan ogólny pacjenta oraz poszukuj ognisk infekcji!!!!!!!!
-
Wielokrotnie powtarzane badanie przedmiotowe, współpraca ze stomatologiem
Wielokrotnie powtarzane badanie przedmiotowe, współpraca ze stomatologiem
-
Badania obrazowe (RTG KP, USG j. brzusznej, KT KP, rtg zatok obocznych nosa)
Badania obrazowe (RTG KP, USG j. brzusznej, KT KP, rtg zatok obocznych nosa)
-
Posiewy + preparaty bezpośrednie na badania mikrobiologiczne
Posiewy + preparaty bezpośrednie na badania mikrobiologiczne
-
Badania biochemiczne
Badania biochemiczne
Gorączka neutropeniczna
Gorączka neutropeniczna
Sepsa/Ciężka sepsa/Wstrząs
Sepsa/Ciężka sepsa/Wstrząs
septyczny
septyczny
Zespół ogólnoustrojowej reakcji zapalnej (SIRS)
Zespół ogólnoustrojowej reakcji zapalnej (SIRS)
Reakcja organizmu na różne czynniki kliniczne manifestująca się
Reakcja organizmu na różne czynniki kliniczne manifestująca się
wystąpieniem 2 lub więcej objawów:
wystąpieniem 2 lub więcej objawów:
-
Temperatura > 38 lub < 36 stC
Temperatura > 38 lub < 36 stC
-
HR >90/min
HR >90/min
-
> 20 oddechów/min lub pCO2<32 mmHg
> 20 oddechów/min lub pCO2<32 mmHg
-
WBC > 12G/l lub < 4G/l
WBC > 12G/l lub < 4G/l
Sepsa
Sepsa
Ogólnoustrojowa reakcja organizmu na zakażenie (SIRS + objawy
Ogólnoustrojowa reakcja organizmu na zakażenie (SIRS + objawy
zakażenia)
zakażenia)
Ciężka sepsa
Ciężka sepsa
Sepsa z objawami niewydolności narządów, hipoperfuzji tkanek i z
Sepsa z objawami niewydolności narządów, hipoperfuzji tkanek i z
hipotensją
hipotensją
Wstrząs septyczny
Wstrząs septyczny
Forma ciężkiej sepsy, w której hipotensja utrzymuje się mimo
Forma ciężkiej sepsy, w której hipotensja utrzymuje się mimo
właściwego wypełnienia łożyska naczyniowego, z koniecznością
właściwego wypełnienia łożyska naczyniowego, z koniecznością
podawania leków inotropowych lub obkurczających naczynia
podawania leków inotropowych lub obkurczających naczynia