Wykład 26.04.2010

dr Grażyna Węgrzyn

Bezrobocie – teoria i praktyka

Teorie bezrobocia



Ekonomia klasyczna (A. Smith, D.

Ricardo) - poziom płac dostosowuje

podaż pracy do popytu na pracę;

- postęp techniczny prowadzi do

bezrobocia technologicznego;



Ekonomia neoklasyczna (W.S. Jevons, A.

Marshall, W. Beveridge) - za przyczynę

nierównowagi na rynku pracy uważano

zakłócenia w swobodnym działaniu

mechanizmu rynkowego;

Teorie bezrobocia



Keynesowska teoria bezrobocia - głosiła,

że przyczyną bezrobocia jest
niedostateczny poziom popytu
globalnego;



Krzywa Phillipsa - zasada wymienności

pomiędzy inflacją a bezrobociem.



Koncepcja naturalnej stopy bezrobocia M.

Friedmana - w każdej gospodarce przy tzw.
stanie optymalnym gospodarki występuje
pewien poziom bezrobocia tzw.
naturalnego.

Teorie bezrobocia

Teoria poszukiwań na rynku pracy
E.S. Phelpsa opiera się na trzech założeniach:
1) miejsca pracy różnią się pod względem

wysokości ofert płacowych, a poszczególni
pracownicy pod względem aspiracji
płacowych. Aspiracje te są zmienne w
czasie i zależą od długości pozostawania
bez pracy i ogólnej sytuacji na rynku pracy;

Teorie bezrobocia

2) koszt zdobycia pracy jest większy, gdy

poszukujący pracy jest zatrudniony, niż

wtedy gdy pozostaje bezrobotny, dlatego

też wielu pracowników decyduje się na

bezrobocie. Mogą wtedy więcej czasu

poświęcić na poszukiwanie lepszych ofert

płacowych. Bezrobocie takie wynika nie z

braku miejsc pracy ale z niepełnej

informacji posiadanej przez pracowników.

Teorie bezrobocia

3) w miarę przedłużania się procesu

poszukiwania pracy przez pracowników
znika iluzja pieniądza, a przewidywane
wielkości płac nominalnych i cen
dostosowują się do wielkości faktycznych.

Teorie bezrobocia

Bezrobocie według teorii poszukiwań na

rynku pracy ma charakter całkowicie
dobrowolny, gdyż tylko bezrobotny
pracownik pobierający zasiłek może
skutecznie skoncentrować się na
poszukiwaniu korzystniejszych ofert
płacowych.

Teorie bezrobocia



Ekonomia podaży - upatruje przyczyn

bezrobocia w wysokich krańcowych stopach
opodatkowania dochodów osobistych, co
zmniejsza skłonność ludzi do podejmowania
zatrudnienia i do podnoszenia swoich
kwalifikacji.

Teorie bezrobocia



Koncepcja histerezy - wyjaśnia, że

bezrobocie będzie się utrzymywać na

wysokim poziomie wywołanym przez

oddziaływanie różnych „szoków” nawet

wtedy, gdy one przestaną występować.

- ubytek kapitału ludzkiego,
- ubytek kapitału rzeczowego,
- cechy systemu rokowań płacowych.

Koncepcja histerezy

Zjawisko występujące na

rynku pracy polegające na
tym, że długookresowa
równowaga w gospodarce
zależy od zjawisk, które
wystąpiły w krótkim okresie.

Zjawisko histerezy na rynku
pracy

Przyczyny występowania
zjawiska histerezy



Rozróżnienie na swoich i obcych. System

rokowań płacowych opiera się na modelu
„insaiderów i outsaiderów” (swoich i
obcych). Podział na „swoich” i „obcych” jest
uzależniony od wpływu danej grupy na
rokowania płacowe.



Zniechęceni pracownicy



Poszukiwania i niedopasowanie



Zasób kapitału rzeczowego.

Grupy defaworyzowane
na rynku pracy



Znajdujące się w szczególnie niekorzystnej

sytuacji na rynku pracy z przyczyn od nich
niezależnych.

   

Bezrobotni do 25 roku życia

– są to

bezrobotni, którzy w roku kalendarzowym

zastosowania wobec nich usług lub

instrumentów rynku pracy nie ukończyli 25

roku życia;  

Bezrobotni powyżej 50 roku życia

- to

bezrobotni, którzy w roku kalendarzowym

zastosowania wobec nich usług lub

instrumentów rynku pracy ukończyli co

najmniej 50 lat życia;

Bezrobotni długotrwale

- to bezrobotni

pozostający w rejestrze powiatowego
urzędu pracy łącznie przez okres ponad 12
miesięcy w okresie ostatnich 2 lat;  

Bezrobotni bez kwalifikacji

zawodowych

- to bezrobotni o

wykształceniu gimnazjalnym lub niższym
oraz nieposiadający kwalifikacji do
wykonywania zawodu.

Zmiany na rynku pracy –

aktualne tendencje

Siedem cudów

SOCJALIZM

KAPITALIZM

1.

Każdy miał pracę

2.

Mimo, że każdy miał
pracę nikt nic nie robił

3.

Mimo, że nikt nic nie
robił, plan
wykonywano w 100%

4.

Mimo, że plan
wykonywano w 100%,
nigdzie niczego nie
było

1.

Nikt nie ma pracy

2.

Mimo, że nikt nie ma
pracy, wszyscy
pracują

3.

Mimo, że wszyscy
pracują, plan nie jest
wykonywany w 100%

4.

Mimo, że plan nie jest
wykonywany w 100%,
wszędzie wszystko
jest

Siedem cudów Cd

Socjalizm

Kapitalizm

5. Mimo, że nigdzie

niczego nie było,
każdy wszystko miał

6. Mimo, że każdy

wszystko miał,
wszyscy kradli

7. Mimo, że wszyscy

kradli, tego, co kradli,
nigdzie nie brakowało.

5. Mimo, że wszędzie

wszystko jest, nie każdy

wszystko ma

6. Mimo, że nie każdy

wszystko ma, kradną

głównie ci, co wszystko

mają

7. Mimo, że kradną ci, co

wszystko mają, nie udaje

się nikogo złapać za rękę.

NOWY TYP PRACOWNIKA



Zmienił się typ pracownika poruszającego

się po rynku pracy, jego motywacje,
priorytety, podejście do kariery zawodowej i
życia osobistego.

Nowy typ pracownika zdefiniowano na
poziomie ogólnym w sposób następujący:



często zmienia pracę (średnio 9 razy

pomiędzy 18 a 32 rokiem życia),



zmienia rodzaj działalności w wieku

dojrzałym,



jest przedsiębiorczy,



świadomie dąży do równowagi

zaangażowania zawodowego i osobistego,



konsekwentnie buduje własne zawodowe

CV,



jest lojalny przede wszystkim wobec siebie i

własnych interesów a nie wobec
pracodawcy,



twardo negocjuje warunki zatrudnienia.

Co dalej z
bezrobociem?

Gospodarka bez bezrobocia i bez
opieki społecznej

Jules Gazon
„Ani bezrobocie, ani opieka

społeczna”



Przyznanie bezrobotnym zasiłku w zamian

za utracone źródło dochodu z tytułu
zatrudnienia, spowodowało powstanie
nowego typu bezrobocia dobrowolnego.
Jest to tzw.

pułapka bezrobocia

.



Ludzie godzą się z brakiem aktywności

zawodowej w zamian za pomoc społeczną.



Zasiłki dla bezrobotnych zmniejszają

motywację do poszukiwania pracy i
dodatkowo wywierają nacisk na wzrost płac
pracowników.



Ludzie wykluczeni ze świata pracy tracą

kompetencje, motywację do pracy,
pogarsza się ich stan zdrowia, a przede
wszystkim trąca szacunek do samych
siebie.



W gospodarce występuje tendencja – na

skutek rewolucji technologicznej – do
ograniczania popytu na pracowników z
niskimi kwalifikacjami.



Przywrócenie ich do pracy to najważniejszy

problem rządów.



Bezrobocie dotyka równowagi

psychologicznej, marginalizuje ludzi,
zamyka ich w swego rodzaju gettach.



Ta wynikająca z bezrobocia izolacja,

tworzy w naszych społeczeństwach, z
powodu zastępczego dochodu w zamian
za brak pracy, korzystającą z pomocy
socjalnej wspólnotę zamykająca się w
sobie, co powoduje zjawisko
samowykluczenia społecznego.



Często dzieci bezrobotnych z takich

środowisk nie rozważają już innych
możliwości, sposobów życia, jak tylko te
związane z ich własnym środowiskiem.

Chodzi więc o zbudowanie społeczeństwa, w

którym amortyzatorem działalności
wynikającym z rynku dóbr i usług nie jest
bezrobocie na rynku pracy, lecz działalność
alternatywna, dla której należy zapewnić
odpowiedni popyt albo rezerwę siły
roboczej korzystającej z umowy o pracę.



W USA utrzymuje się popyt na usługi

wykorzystujące siłę roboczą o niskich
kwalifikacjach, podczas gdy w Europie
zapotrzebowanie na tego typu usługi
wyraźnie się zmniejszyło.

WNIOSEK

W Europie istnieją więc możliwości

zwiększenia popytu na usługi, czemu
powinna sprzyjać obniżka cen.



Należy więc pobudzić popyt konsumentów,

generujący zwiększoną działalność
gospodarczą.



Rozwiązanie polega więc na zmianie

postawy konsumentów na rzecz konsumpcji
dóbr i usług intensywnych w pracę nisko
wykwalifikowaną, podlegającą niewielkiej
konkurencji międzynarodowej.

Usługi sąsiedzkie



Dotyczą jakości codziennego życia.



Są bardzo intensywne w w siłę roboczą, w

większości przypadków nisko
wykwalifikowaną.



Oparte są na bardzo lokalnych relacjach

osobistych.

Usługi sąsiedzkie



Dotyczą szerokiego zakresu potrzeb,

których zaspokojenie poprawia jakość życia
osób, ułatwiając pośrednio w dużym
stopniu organizację życia zawodowego
tych, którzy pracują.

Usługi sąsiedzkie (przykłady)



Pomoc w organizacji gospodarstwa i

miejsca zamieszkania: pomoc domowa,
zakupy, ogrodnictwo, drobne prace ręczne;



Pomoc dla dzieci: opieka nad małymi

dziećmi, opieka pozaszkolna, opieka nad
dziećmi chorymi;



Pomoc dla osób zależnych: ludzi starszych,

inwalidów, przewlekle chorych, wsparcie
psychiczne polegające na samej obecności;

Usługi sąsiedzkie (przykłady)



Transport osób;



Pomoc w wykonywaniu obowiązków

szkolnych i podniesieniu poziomu dzieci
opóźnionych;



Pomoc informatyczna w miejscu

zamieszkania, dostosowująca
społeczeństwo do wymagań toczącej się
rewolucji technologicznej;



Pomoc dla osób zmarginalizowanych

społecznie.

Warunkiem niezbędnym do budowy

społeczeństwa bez bezrobocia jest

koniec pomocy socjalnej za brak

aktywności.

Odrzucenie pracy powinno być

równoznaczne z odmową finansowej

pomocy socjalnej.

Podstawowa zasada

Prawo do pracy

ale

i obowiązek pracy!!!