Masaż

łącznotkankowy

Masaż odruchowych stref tkanki łącznej
jako masaż łącznotkankowy został
opisany
w 1929 r. przez Elżbietę Dicke.
Technika tego masażu jest specyficzna
i polega na rozcieraniu małymi ruchami
palców: drugiego, trzeciego i czwartego
miejsc wrażliwych w tkance łącznej.
Pacjent odczuwa ten zabieg jako cięcia
lub zadraśnięcia, tak jakby masaż
wykonywany był paznokciem.

Zależnie

od

przesuwanej

warstwy tkanki łącznej w czasie
zabiegu

rozróżniamy

trzy

techniki:

• technikę skórną;
• technikę podskórną;
• technikę powięziową.

Sposób wykonywania:

• masaż łącznotkankowy można wykonywać

w pozycji siedzącej, leżącej na boku
lub leżącej tyłem;

• najkorzystniejszą pozycją jest leżenie na

boku
z uwagi na dobre rozluźnienie pacjenta i
dobry dostęp do tkanek masowanych;

• masaż powinno się wykonywać tą ręką, która

jest zgodna z leczoną stroną pacjenta
(np.: prawy brzeg kości krzyżowej — prawą
ręką);

• masaż wykonuje się opuszkami palców

trzeciego

i

czwartego

przy

wyprostowanym

stawie

nadgarstkowym. Przesuwanie tkanki
łącznej następuje za pomocą całej
kończyny górnej;

• przy mocno napiętej tkance łącznej,

ręka niepracująca musi być użyta jako
ręka stabilizująca staw nadgarstkowy
ręki

pracującej,

co

pozwala

na

równomierne obciążenie obu kończyn.

Powierzchowny masaż łącznotkankowy

wykonuje się, gdy powłoki ciała są

mocno napięte. Wynika to z powiązań

tej

tkanki

z autonomicznym układem nerwowym.
Zmniejszenie

napięć

i

uzyskanie

możliwości przesuwania tkanki wpływa

na zaburzenia czynnościowe narządów

wewnętrznych,

co znajduje zastosowanie w leczeniu

chorób wewnętrznych.

Technika

zabiegu

polega

na

powierzchownych przesunięciach tkanki

łącznej od brzegów kości i mięśni.

Podstawową

zasadą

jest,

aby

wykonywać

przesunięcia

tkanki

masowanej, a nie ucisk.

Podczas zabiegu należy kolejno masować
strefy zmian łącznotkankowych przy
brzegu kości krzyżowej, okolicy stawu
krzyżowo-biodrowego i okolicy krętarza
większego. Następnie masuje się okolice
od wyrostków kolczystych do bocznej
strony

ciała,

w okolicy mięśnia prostownika grzbietu
i na brzegach łopatki.

Przy zabiegach na brzegu kości
krzyżowej
i okolicy stawu krzyżowo-biodrowego
mogą występować okresowo swędzenia
na łopatce oraz bóle głowy, jeżeli
zabieg nie będzie wykonany poprawnie
technicznie.

Reakcje

te

znikają,

gdy

zabieg

zostanie

powtórzony dokładnie.

Reakcje wywołane przez masaż
tkanki łącznej można podzielić na:

• subiektywne odczucia pacjenta,
• reakcje tkanki skórnej,
• reakcje nerwowe,
• reakcje opóźnione.

Subiektywne odczucie pacjenta tzw.

cięcia występują zawsze, gdy istnieją

nerwo-odruchowe

strefy

łącznotkankowe.

Wrażenia

te

są

uzależnione od napięcia tkanki — im

większe zmiany łącznotkankowe, tym

silniejsze jest wrażenie tnące.

Przy masażu tkanki łącznej występuje

zaczerwienienie skóry (dermo-graphia

rubra), a w niektórych przypadkach

może dojść do powstania pęcherza

(dermographia eleveta). Objawy te

mogą

się

utrzymywać

do 24 godzin po zabiegu.

Po

wykonaniu

pierwszych

3—5

zabiegów mogą pozostawać niebieskie
plamy na skórze na skutek minimalnych
wybroczyn miąższowych. Plamy te są
niebolesne. Jeżeli przebarwienia będą
bolesne,

oznacza

to,

że masaż wykonany był z uciskiem i
zbyt twardo, co jest błędem w sposobie
wykonywania masażu.

Reakcje

nerwowe

objawiają

się

uczuciem gorąca, złagodzeniem bólu,
wzmożoną

potliwością

oraz

przestrojeniem

układu

nerwowego

autonomicznego.
Reakcja opóźniona występuje po około
2 godzinach po zabiegu. Pacjent
odczuwa

zmęczenie

jako

reakcję

wzmożonego

napięcia

układu

przywspółczulnego. Zjawisko to jest
normalnym objawem pozabiegowym i
wystarczy 30-minutowy wypoczynek do
usunięcia tego zmęczenia.

Często

może

wystąpić

objaw

wzmożonego apetytu i pragnienia oraz

potrzeba oddawania moczu.

Objawy te występują głównie w pierwszej

fazie korzystania z zabiegów, zaś w

końcowej są znacznie słabsze lub wcale

nie występują.

Typowe reakcje dla masażu tkanki
łącznej mogą być wykorzystywane
przy leczeniu:

• chorób naczyń;
• zaburzeń czynności tarczycy;
• chorób nerek.

Dziękujemy 

Bartosz Kasperczyk
Jacek Łodziana

Bibliografia:

• Z. Prochowicz – Podstawy masażu

leczniczego;

• W. Kasprzak, A. Mańkowska –

Fizykoterapia, medycyna
uzdrowiskowa
i SPA;

• internet.