SELEKCJONOWANIE
INFORMACJI
W PROCESIE
WYSZUKIWAWCZYM

selekcjonować

dokonywać selekcji, wybierać, typować

selekcja

dobór przez eliminację, wybór

selekcjoner

ten, kto dokonuje wyboru kogoś lub czegoś, kto

przeprowadza selekcję

Katowice, 2009

„selekcjonerzy”



komputer (program komputerowy)



natura



człowiek



kanały telewizyjne



produkty spożywcze



ubrania



zawodnicy

selekcjoner kadry narodowej



informacja

Katowice, 2009

informacja

informacja cyfrowa

łatwa dystrybucja danych w sieci powoduje ich

lawinowy przyrost, a w efekcie zwiększanie entropii
infosfery

cenna informacja jest trudna do wydobycia, nawet
jeżeli udostępniona jest w „wolnej przestrzeni”
Internetu

metainformacja to również informacja

Katowice, 2009

umiejętności informacyjne



identyfikacja potrzeb informacyjnych



wyszukiwanie informacji



ocena i selekcja informacji



twórcze wykorzystanie informacji (włączenie
pozyskanej informacji w proces zdobywania wiedzy)

Katowice, 2009

działania użytkownika

model podstawowy

Katowice, 2009

Katowice, 2009

działania użytkownika

model dynamiczny

ilość informacji

w 21 w. świat wkroczył w fazę przeciążenia

informacyjnego, wielkość informacji cyfrowej szacowano
w 2007 r. na

281 miliardów gigabajtów

w 2011 r. wartość ta wzrośnie do ponad

1,5 biliona gigabajtów

nieustannie wzrasta tempo przyrostu informacji,

umiejętność poruszania się w zwiększającej swoją
substancję infosferze wymaga od użytkownika nabycia
umiejętności

selekcji informacji

Katowice, 2009

selekcjonowanie

selekcjonowanie informacji jest czynnością subiektywną,

jej przebieg kształtują przede wszystkim potrzeby
informacyjne

strategia selekcjonowania przewiduje określenie zespołu

kryteriów, stworzenie wzorca informacji relewantnej,
z którą porównywane będę wszystkie wyszukane obiekty

użytkownik określa priorytety poprzez np. nadawanie

innej wagi poszczególnym kryteriom

Katowice, 2009

czynniki determinujące przebieg selekcji



profil użytkownika (wiedza, doświadczenie)



zawartość merytoryczna



czas



miejsce



forma



język



wiarygodność



stopień ogólności



dostęp (do technologii, instytucji)



aktualność



ilość



bariery

Katowice, 2009

bariery

użytkownicy poruszający się po infosferze napotykają

szereg barier

bariery można podzielić na następujące podgrupy
(wg M. Świgoń)



bariery fizyczne



bariery psychologiczne



bariery kulturalne



bariery społeczne i edukacyjne

Katowice, 2009

model selekcji informacji

selekcja składa się z następujących etapów



wyboru na poziomie systemu informacyjnego



wyboru na poziomie metadanych



wyboru na poziomie dokumentu

Katowice, 2009

●

wybór na poziomie systemu informacyjnego

wybór narzędzi, instytucji, bazy, katalogu, repozytorium,

gdzie możliwe będzie zlokalizowanie poszukiwanego
obiektu

dla studenta takim systemem będzie biblioteka

macierzystej uczelni

w doborze właściwego zbioru przydatna jest wiedza

o źródłach informacji z danej dyscypliny/dziedziny

Katowice, 2009

wybór na poziomie systemu informacyjnego

wśród systemów informacyjnych dostępnych

w Internecie największą popularnością cieszą się
wyszukiwarki (Google, Yahoo, Bing)

wyszukiwarki wyznaczają drogę dalszych poszukiwań

problem z oceną informacji wyszukanych „w Google”

Katowice, 2009

wybór na poziomie systemu informacyjnego

w ocenie przydatności szczególnie istotne są



zawartość merytoryczna



zasięg chronologiczny, geograficzny, językowy, formalny



intuicyjność obsługi (czytelne zasady, przyjazny
interfejs)



estetyka

użytkownicy, mimo negatywnej oceny systemu,

akceptują go ze względu na zawartość merytoryczną
bądź brak alternatywnego źródła

Katowice, 2009

●

wybór na poziomie metadanych

metadane to informacja o informacji, w praktyce

charakterystyka (treściowa i formalna) obiektu

przyjmują formę opisu bibliograficznego, etykiety, hasła,

symbolu numerycznego

metadane mogą charakteryzować informację bardzo

szczegółowo albo bardzo ogólnie

Katowice, 2009

wybór na poziomie metadanych

użytkownicy nie zawsze wiedzą, jak interpretować

metadane, co można z nich „wyczytać”

największą trudność sprawiają hasła przedmiotowe
(czyli słownictwo języków informacyjnych)

użytkownicy najbardziej „lubią” internetowe tagi

Katowice, 2009

●

wybór na poziomie dokumentu

ocena przy pomocy kryteriów



treść



autor



instytucja wydawnicza



czasopismo



aktualność



forma



ukształtowanie

Katowice, 2009

selekcja a zachowania informacyjne

typy oparte na wzorcach zachowań

(wg J. Sobielgi)



typ „E” – eskalacyjny, użytkownik akceptuje tylko te dokumenty, które
spełniają wszystkie kryteria



typ „R” – redukcyjny, użytkownik akceptuje również
dokumenty, które nie spełniają wszystkich kryteriów

Katowice, 2009

dziękujemy za uwagę

pytania

?

Katowice, 2009