Pomoc psychologiczna w

sytuacji nagłego wypadku

lub urazu

PTS

D

Zespół stresu pourazowego

(posttraumatic stress

disorder)

not all wounds are
visible.

Co to jest PTSD?

Zespół stresu pourazowego, wprowadzony został przez

Amerykańskie Towarzystwo Psychiatryczne. Jest to

reakcja

stresowa, w której ludzie cierpią z powodu nieustającego
powracania wspomnień dotyczących wydarzenia
traumatycznego

.

Jest efektem stresu o bardzo dużym natężeniu

związanym z doświadczeniem przekraczającym zwykłe ludzkie
przeżycia, np. wojna, gwałt, przebywanie w obozie
koncentracyjnym, uczestnictwo lub bycie świadkiem
katastrofy z wieloma ofiarami śmiertelnymi, bezpośrednie
zagrożenie życia czy napaść.

Warunki zaistnienia PTSD

1.

Przeżycie traumatycznego zdarzenia, w

czasie którego nastąpiła np. śmierć albo
rzeczywiste zagrożenie śmiercią lub
kalectwem.

2.

Ponowne przeżywanie zdarzenia które

wcześniej wystąpiło.

3.

Uporczywe unikanie tego rodzaju bodźców.

4.

Klinicznie istotne upośledzenie w życiu

społecznym, zawodowym.

DSM-IV



Wystąpienie zdarzenia urazowego



Wystąpienie powracających śladów przeżyć

urazowych



Zaistnienie charakterystycznego paraliżu

psychicznego i reakcji unikania z

towarzyszącym ograniczeniem

zainteresowań innymi ludźmi i otaczającym

światem



Pojawienie się objawów fizjologicznego

hiperpobudzenia, manifestującego się

zaburzeniami snu, rozdrażnieniem i

napadami wściekłości

Objawy towarzyszące PTSD

 wtargnięcie

czyli

reminiscencja

tj. wspomnienia

zdarzenia traumatycznego do których należą

obrazy, myśli, stresogenne wspomnienia.

 utrata wrażliwości

i

znieczulenie emocjonalne

,

bądź nadmierne pobudzenie centralnego i

autonomicznego układu nerwowego,

przejawiające się we wszechobecnej agresji,

niepokoju i poirytowaniu.



osoby cierpiące na PTSD są stale przytłoczone

przez

strach

i

bezradność

wobec życia, poprzez

brak kontroli nad sytuacją, która miała miejsce i

była powodem powstania PTSD.

Czynniki różnicujące

pojawienie się PTSD



płeć i wiek



niski poziom wykształcenia



przypadki zaburzeń lękowych w
rodzinie

Terapia PTSD

W interwencji należy się skupić na

przeciwdziałaniu

rozwojowi trzech objawów

:



lęku



odrętwienia psychicznego



skłonności do odtwarzania w przeżyciach

doznanego urazu

CELE INTERWENCJI KRYZYSOWEJ:



usunięcie dyskomfortu emocjonalnego,



wzmocnienie mechanizmów obronnych osobowości

umożliwiające radzenie sobie z objawiamy reakcji
kryzysowej



znalezienie mocnych stron pacjenta, ich

doskonalenie oraz dostarczenie wsparcia
emocjonalnego.

Badania wskazują, że terapia poznawczo-behawioralna jest

najbardziej skuteczną spośród metod wykorzystywanych w leczeniu
PTSD.

Istnieją różne typy terapii poznawczo-behawioralnej, m.in.:

terapia skoncentrowana na poznaniu, metoda przedłużonej ekspozycji
itp.

Istnieje ponadto inny, podobny do terapii poznawczo

behawioralnej, typ terapii określanej jako

desensytyzacja

i

przetwarzanie za pomocą wodzenia wzrokiem

(eye movement

desensitization and reprocessing, EMDR).

Wskazuje się, że w leczeniu PTSD skuteczna jest również

farmakoterapia

. Jednym z najbardziej skutecznych typów leków

wykorzystywanych w leczeniu PTSD jest

selektywny inhibitor

zwrotnego wychwytu serotoniny

, z powodzeniem wykorzystywany

również w leczeniu depresji.

Czym jest terapia

poznawcza

?

Zadanie terapeuty: pomaga zrozumieć i zmienić

sposób myślenia o traumie i jej następstwach.

Zadanie pacjenta: polega na zrozumieniu w jaki

sposób pewne myśli na temat zdarzenia

traumatycznego wywołują stres i sprawiają, że

symptomy przybierają na sile.

Czym jest terapia

ekspozycyjna

?

CELE TERAPII:


Zmniejszenie ilości lęków związanych ze wspomnieniami zdarzenia
traumatycznego.



Powtarzające się opowiadanie terapeucie o zdarzeniu traumatycznym umożliwia
jednostce zdobycie umiejętności kontrolowania własnych myśli i uczuć związanych z
traumą.



Sposób reagowania na stresujące wspomnienia. Dzieje się tak ponieważ o
stresujących wydarzeniach opowiada w miejscu, w którym czuje się bezpiecznie.



Koncentracja na wspomnieniach, które są dla pacjenta najmniej stresujące, by
stopniowo przejść do omawiania wydarzeń bardziej stresujących. Ten typ podejścia
nazywany jest

desensytyzacją

(odwrażliwianiem) i pozwala na radzenie sobie ze

złymi wspomnieniami poprzez metodę małych kroczków. Terapeuta może także
zaproponować przypomnienie sobie możliwie największej ilości złych wspomnień na
raz. Ten proces nazywany jest zatopieniem (zanurzeniem) i umożliwia poradzenie
sobie z poczuciem przytłoczenia złymi wspomnieniami.



Dodatkowo w trakcie terapii ekspozycyjnej pacjent może nauczyć się
wykorzystywać odmienne

metody relaksacji

oraz ćwiczenia oddechowe. Metody te

mogą być następnie wykorzystywane przez pacjenta w sytuacjach, w których
doświadcza on przykrych wspomnień.

Czym jest EMDR

?



Innym typem terapii wykorzystywanym przy leczeniu PTSD jest

desensytyzacja

i

przetwarzanie za pomocą wodzenia wzrokiem

(Eye

movement desensitization and reprocessing; EMDR). Jak inne typy
terapii podtrzymującej EMDR ułatwia dokonywanie zmian w sposobie
reagowania na wspomnienia przeżytej traumy.



Wykorzystanie techniki EMDR zakłada że jednostka podczas
myślenia lub mówienia o swoich wspomnieniach będzie
koncentrowała się na innych czynnościach, jak np. ruchy oczu,
stukanie rękoma itp. Dla przykładu, kiedy terapeuta przybliży dłoń
do twarzy pacjenta, pacjent podąża za dłonią wzrokiem.



Nadal trwają badania mające na celu ustalenie w jaki sposób działa
EMDR. Wyniki przeprowadzonych dotychczas badań nie są
jednoznaczne. Rezultaty części przeprowadzonych badań wskazują,
że EMDR pomaga w redukcji ilości symptomów PTSD. Jednakże
rezultaty innych badań wskazują, że ruchy oczu nie są niezbędnym
elementem terapii.

Farmakoterapia



Leki z grupy selektywnych inhibitorów zwrotnego wychwytu
serotoniny (selective serotonin reuptake inhibitors; SSRI)
stosowane są w leczeniu depresji. Ich działanie polega na

redukcji symptomów smutku

i

zaniepokojenia

. Selektywne

inhibitory zwrotnego wychwytu serotoniny przynoszą także
dobre efekty w przypadku leczenia niektórych osób
doświadczających PTSD. (…)



Na ogólny nastrój i samopoczucie jednostki wpływają substancje
chemiczne w mózgu. Doświadczanie depresji wiąże się
zazwyczaj z niewystarczającą ilością substancji chemicznej
zwanej serotoniną. Selektywne inhibitory zwrotnego wychwytu
serotoniny podnoszą poziom serotoniny w mózgu.



W leczeniu PTSD wykorzystywano również inne środki
farmakologiczne. W sprawie doboru odpowiednich leków należy
skonsultować się z lekarzem.

Inne metody terapii



Terapia grupowa



Krótkoterminowa terapia
psychodynamiczna



Terapia rodzinna

FAQ



Jak długo trwa terapia PTSD

?



Jak wygląda terapia osoby, u której
PTSD współwystępuje z innymi
zaburzeniami

?

Czy wtedy leczenie jest

inne

?



Jak znaleźć  terapeutę

?



Wybór terapeuty

.



Czego można oczekiwać od terapeuty

?

Praktyka



Udzielaniu pomocy w analizowaniu i ocenianiu sytuacji

traumatycznej, umożliwiając pacjentowi odreagowanie emocjonalne
i nabranie dystansu wobec zdarzeń urazowych.



Przekonywanie i utwierdzanie, że reakcje kryzysowe są typowymi

zachowaniami na wydarzenia wykraczające poza normalne
przeżycia.



Tworzenie klimatu do ponownego zdefiniowania problemu,

odkrywanie cech osobowości które mogłyby uruchomić naturalne
predyspozycję do radzenia sobie



Inspirowaniu do zajmowania się sobą.



Niewymuszaniu aktywności



Zachęcaniu do dokonania przeglądu potencjalnych rozwiązań

sytuacji kryzysowej



Rozmawianiu z pacjentami



Wskazanie rodzajów aktywności sprzyjającej odpoczynkowi



Zachęcenie do odłożenia poważnych życiowych decyzji na później



Zapewnienie bliskości- by ktoś przebywał w pobliżu osoby

cierpiącej



Tworzenie atmosfery pozwalającej ofiarom traumy na wypłakanie

się



Przekonywanie, że usunięcie dokuczliwych objawów wymaga

wielomiesięcznego wysiłku



W przypadku nawrotu pewnych reakcji kryzysowych, należy ustalić

czy jest to wynikiem doświadczenia innych nowych sytuacji
stresogennych.

Determinanty skutecznego

postępowania



Właściwe przeprowadzenie

wywiadu kryzysowego

:



Skupienie się na 2-3 ostatnich tygodniach biorąc pod uwagę
przede wszystkim zmiany i wydarzenia życiowe



Koncentracja na głównych problemach tj. objawach,
dotychczasowych sposobach czy próbach poradzenia sobie z
sytuacją czy problemami praktycznymi.

 włączenie rodziny

, przybliżenie i uświadomienie im zależności

między dolegliwościami pacjenta a problemami zestawionymi na
liście problemów tj. na wykazie spraw, które mają podłoże stresu
pourazowego. Powinniśmy również

omówić pozytywne i negatywne

strony hospitalizacji

. Oprócz listy problemów, należy również

rozpoznać i uruchomić tkwiące w danej rodzinie

źródła wsparcia

.



Po zakończeniu postępowania interwencyjnego należy

zorganizować pomoc terapeutyczną

o ile wymagane. Interwencja

kryzysowa często jest tratowana jako działanie poprzedzające
podjęcie przez pacjenta właściwej psychoterapii w formie spotkań
indywidualnych bądź grupowych.

Zespół stresu bojowego

Jest to rodzaj PTSD, który dotyka ok. 10% żołnierzy.

Żołnierze z PTSD unikają rozmów na temat misji, nie

mogą oglądać filmów i programów o tej tematyce.

Przelatujący helikopter może wywołać u nich objawy

paniki, kojarzy się z sytuacją zagrożenia, wojną,

transportem rannych. Krzyczą przez sen, cierpią na

nadmierną czujność. Zdarza się, że w nocy budzi ich

najmniejszy szmer, wychodzą z domu, by „patrolować

teren”, zachowują się jakby cały czas pełnili wartę.

Wszystko to negatywnie odbija się na ich życiu

rodzinnym. Np. w przeprowadzonych przez Pentagon

ankietach aż 20 proc. amerykańskich żołnierzy służących

w Iraku stwierdziło, że z powodu przeżyć wojennych im

małżeństwo rozpadło się.

Zespół stresu bojowego

Na zespół ten składają się m.in. nawracające przykre

wspomnienia i koszmarne sny związane z urazem,

zobojętnienie uczuciowe, apatia, drażliwość, wybuchy

gniewu, nadmierna czujność i podejrzliwość. Z

objawami tymi współwystępują często: lęk i depresja,

dolegliwości żołądkowo-jelitowe i inne objawy

somatyczne. Zaburzenia związane ze stresem

bojowym u niektórych żołnierzy są tak duże, że –

mimo stosowanego podczas misji leczenia -

uniemożliwiały im dalsze pełnienie służby i musieli

być ewakuowani do kraju – mówi

doc. Stanisław Ilnicki

z

Kliniki Psychiatrii i Stresu Bojowego

Wojskowego

Instytutu Medycznego w Warszawie

.

Objawy fizyczne i zmiany w

zachowaniu osób z

zespołem

stresu bojowego

:



Silne napięcie mięśni aż do odczuwania bólu, dygotanie,

nerwowość ruchów, niemożność usiedzenia w jednym miejscu,

niezgrabność i brak precyzji w działaniu;



Nadwrażliwość na bodźce – podrywanie się z przerażeniem z

powodu nagłego, głośnego dźwięku lub gwałtownego ruchu;



Zimny pot, suchość w ustach, bladość skóry, trudności ze

skupieniem;



Kołatanie serca, zawroty głowy, poczucie bycia skołowanym;



Poczucie braku tchu w piersiach, zbyt szybki oddech, mrowienie w

kończynach;



Skurcze i drętwienia;



Rozstrój żołądka, mogą występować wymioty;



Wypróżnianie się i/lub moczenie w sytuacji nagłego zagrożenia;



Rozwolnienie lub zatwardzenie, częste oddawanie moczu;



Znużenie: poczucie bycia zmęczonym, wypompowanym,

wykonywanie najmniejszych ruchów z wielkim wysiłkiem;



Poczucie bycia nieobecnym, uporczywe wpatrywanie się w

dal.

Objawy psychiczne



Niepokój: rozstrojenie nerwowe, poczucie udręczenia, oczekiwanie

na najgorsze;



Drażliwość: przeklinanie, narzekanie, wybuchowość;



Trudności w skupieniu uwagi, w przypomnieniu sobie szczegółów;



Trudności w myśleniu, mówieniu, komunikowaniu się z innymi;



Trudności w zasypianiu, budzenie się z powodu koszmarów sennych;



Smutek, zgryzota, płaczliwość;



Ciągłe rozpamiętywanie np. śmierci, ran odniesionych przez

kolegów, uniemożliwiające dalsze działanie;



Wyrzuty sumienia z powodu popełnionych błędów lub uporczywe

rozpatrywanie tego, co powinno się wtedy zrobić a nie zrobiło;



Poczucie opuszczenia przez dowódców lub kolegów z

pododdziału;



Zachwianie poczucia pewności siebie i zaufania do pododdziału.

Co powinieneś robić

jeśli przeżyłeś zdarzenie

traumatyczne?



Koncentruj się na swoich doświadczeniach w innych trudnych
sytuacjach, na tym jak sobie poradziłeś i co pozwoliło ci przetrwać,



Myśl o przyszłości, planuj co zrobisz jak wrócisz,



Kontaktuj się z rodziną tak często, jak możesz,



Dostarczaj swojemu organizmowi wystarczające ilości jedzenia, picia i
snu,



Nie zażywaj substancji odurzających,



Mów szczerze o swoich uczuciach,



Powstrzymaj się od oskarżania innych lub podejmowania
ważniejszych decyzji,



Nie obwiniaj się. Otwórz się na ludzi i spędzaj z nimi czas.



Uprawiaj regularnie wysiłek fizycznie (bieganie, siłownia),



Nie izoluj się od otoczenia, przebywaj w towarzystwie innych,



Wiedz, że twoje reakcje w sytuacji stresu nie są ani nadzwyczajne, ani
nienormalne,



Kontaktuj się z psychologiem, kapelanem,



Zachowaj poczucie humoru

Uwolnij swoje emocje

!

Uczeni z uniwersytetu Harvarda dowodzą, że eliminowanie z życia

negatywnych emocji takich, jak gniew, przynosi negatywne

skutki. Tłumienie takich odczuć nie tylko unieszczęśliwia, ale

nawet prowadzi do silnych stanów depresyjnych - wszystko to

znacząco obniża trwałość związków. Problem w tym, że nie

nakreślono granicy okazywania negatywnych emocji

najbliższym, a częste uwalnianie się od stresu kosztem rodziny

może zamienić dom w piekło. Szczególnie dzieciom rodziców

odreagowujących stres awanturami, krzykami i różnymi

formami przemocy. Opublikowane w grudniu 2011 roku wyniki

badań prowadzonych przez naukowców z Uniwersyteckiego

College'u Londyńskiego (UCL) i Centrum Anny Freud wykazały,

że

dziecko, które często doświadcza strachu we własnym

domu, doznaje takich samych uszczerbków psychicznych, jak

żołnierz na wojnie

.

Przemoc seksualna

Gwałt

Art. 197

polskiego kodeksu

karnego charakteryzuje to przestępstwo
jako:

doprowadzenie innej osoby przemocą,

groźbą bezprawną lub podstępem do
obcowania płciowego

(par. 1), a także

doprowadzanie innej osoby do poddania się
innej czynności seksualnej albo wykonania
takiej czynności

(par. 2).

Jeżeli sprawca dopuszcza się zgwałcenia wspólnie z

inną osobą,

podlega karze pozbawienia wolności na czas nie

krótszy od lat 3

. (par.3) Jeżeli sprawca czynu określonego w §

1-3 działa ze szczególnym okrucieństwem, podlega karze
pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 5. (par. 4).

Następstwa gwałtu u ofiar



Zaburzenia w relacjach interpersonalnych



Postawa lękowa wobec mężczyzn,



Zaburzenia w życiu seksualnym.



Trwałe upośledzenie funkcjonowania psychicznego



Utrata poczucia własnej wartości,



Depresja,



Zaburzenie relacji partnerskich.



Postrzegania gwałtu jako mało istotnego epizodu,



Zespół stresu pourazowego.



Procedury prawne

- wniosek z urzędu czy powództwo

cywilne

?

Zespół stresu pourazowego lub depresja pojawiają się u 94% ofiar

po tygodniu od zdarzenia, po trzech miesiącach spada on do

47%.

„Syndrom urazu po gwałcie”



dolegliwości związane z urazem fizycznym: bóle

głowy, zmęczenie, bezsenność, nadwrażliwość na

bodźce,



reagowanie nieadekwatnie na sytuacje lękowe

(płacz, śmiech),



uczucie wstydu, poniżenia,



samoobwinianie się,



potrzeba ucieczki (podróżowanie),



bierność, izolowanie się,



szukanie wsparcia w rodzinie,



koszmary nocne, lęki i fobie,



depresja,



zaburzenia psychiczne, zaburzenia seksualne,



uzależnienia.

Etapy pomocy ofiarom

gwałtu

1)

Natychmiast po gwałcie:



udzielenie

wsparcia

adekwatnego do potrzeb
osoby pokrzywdzonej.

 Wtórne zranienie

:

nietaktowne,
przedmiotowe traktowanie
ofiary podczas zbierania
dowodów lub obdukcji.

2)

Podczas następnych dni, tygodni:

 Monitorowanie sytuacji

osoby pokrzywdzonej,

 Cel interwencji

!

przywrócenie równowagi

emocjonalnej

, nabranie dystansu do wydarzenia,

który umożliwi dalszą pracę terapeutyczną.



Najważniejsze wyzwanie, przed jakim stoi psycholog,
to

towarzyszenie przeżyciu reakcji emocjonalnych

i

uczucia utraty.



Ważnym elementem pomocy jest również

praca z

najbliższymi ofiary

.

Reakcja psychologiczna, która pojawia się u ofiary gwałtu

przypomina często kryzys wynikający z utraty bliskiej osoby

opisany prze

Kubler- Ross

. Fazy radzenia sobie z utratą,

czyli: zaprzeczenie, złość, targowanie się, depresja,

akceptacja, mogą stanowić punkt odniesienia w pracy z

ofiarą. Na tym etapie występują także

kryzys zaufania,

wolności i tożsamości

.

3

)

Gdy upłyną miesiące od zdarzenia. Może

rozwinąć się Zespół Stresu Pourazowego,
wtedy niezbędne jest

ponowne przyjrzenie

się zdarzeniu

i zastosowanie procedur

terapeutycznych.

Jakie cechy powinna posiadać osoba

udzielająca pomocy psychologicznej

?



Trafnością spostrzegania społecznego



Umiejętność programowania i planowania czynności
mających na celu korzyści innych ludzi czyli składnik
operacyjny.



Składnik motywacyjny.

Wypowiedzi ofiar

 „Witam. Prawie rok temu zostalam zgwalcona od tego czasu

czuje sie okropnie, brudno i nie wiem co mam z soba zrobic.
Stalam sie sama sobie obojetna.. Gdy to sie stalo bylam juz
dlugo z moim chlopakiem, ale nie mam w nim wsparcia, nie
umialam mu o tym powiedziec co bylo bardzo trudne poniewaz
widywalismy sie czesto i musialam udawac ze wszystko jest
okey lecz moja wartosc spadla zdradzilam go bo uwazam juz
sie za nikogo ..i od tego momentu zaczely sie problemy w
naszym zwiazku, co mnie niszczy jeszcze bardziej, ja juz tak
dluzej nie potrafie i nie wiem co mam robic”

 „BŁAGAM O POMOC.SPRAWA JEST ŚWIEŻA..BYŁAM BARDZO

SILNĄ KOBIETĄ..BYŁAM..DZIŚ JESTEM WRAKIEM..TOTALNY BRAK
KONTROLI NAD EMOCJAMI..NADPOBUDLIWOSĆ..ATAKI PANIKI W
MIEJSCACH TŁOCZNYCH..UTRATA SIŁ DO ŻYCIA, PRACY..TAK
BARDZO PRAGNĘ WRÓCIĆ DO "POPRZEDNOŚCI"..TYLKO JAK??”



27.02.2012: Witajcie. Jestem młodą dziewczyną,która powinna cieszyć się życiem

i w ogóle . . . Ale tak nie jest od 14marca11r. Nigdy nie zapomnę tego potwornego
dnia. Chciałabym opowiedzieć wam moją historię,bo w sumie nie mam komu.Tego

dnia dostałam smsa od mej przyjaciółki że mam do niej przyjść ,bo ona się tam z

kimś umówiła...pytałam z kim i w ogóle ale w zamian otrzymywałam smsy treści że

dowiem się jak przyjdę.no i poszłam.ona wyciągnęła mnie do parku no i

zobaczyłam jego. . . Chwilę pogadałam ale poszłam pod pretekstem do drugiej

przyjaciółki bo akurat zadzwoniła.Oczywiście kazali mi za jakieś 15 minut

przyjść,może nie kazali tylko kazał on . . . Przyszłam po 20minutach.ON był pijany i

pod wpływem narkotyków.Chciałam iść do domu ale moja przyjaciółka powiedziała

że go jutro nie będzie i w ogóle,żebym została. . . Wyraziłam się jasno -20minut i

idę . Zaś on nalegał że chce ze mną pogadać. Wszyscy mnie namawiali bym poszła

,a że zależało mi na czasie i domyślałam się tematu rozmowy to poszłam. Jednak to

nie był ten temat którego się spodziewałam.wcześniej jeszcze włączyłam dyktafon

bo to był były chłopak mojej przyjaciółki z Anglii. . . I myślałam że to o niej

będziemy rozmawiać ... Wiecie co mi powiedział ? Że on chce ze mną uprawiać

sex,że to będzie koleżeńska przysługa...NIE ZGODZIŁAM SIĘ.Wtedy on złapał mnie

za ręce i wziął mnie siłą...krzyczałam,płakałam,błagałam go o to by mnie zostawił. .

. Zgłosiłam to na policję. On został wypuszczony do sprawy na której się nie stawił

ani razu a było ich już 4. Dostał dozór policji -był tylko 3 razy . Wszyscy się ode

mnie odwrócili,wszyscy.KASIA,z Anglii przyjechała do mnie i powiedziała mi prosto

w twarz " co ,myślałaś że będziesz miała we mnie wsparcie?" nigdy tego nie

zapomnę... Później było jeszcze gorzej . . . Nie chodziłam do szkoły,miałam

wszystko gdzieś. . . Chciałam popełnić samobójstwo . . . Gdyby nie ksiądz ,który

uczył mnie religii to bym już dawno była na górze. Ostateczna sprawa ma być

16marca... Ja naprawdę nie chce nic tylko sprawiedliwości. . . Czy ktoś może mi

pomoc ?

25.03.2012: „Hej na początek chciałabym

powiedzieć że wygrałam sprawę. udowodniłam
wszystkim że to ja byłam ofiarą ! Ale co mi z
tego . . . Jego rodzina nie daje mi spokojnie
przejść . grożą mi a szczególnie jego brat, jak idę
to padają komentarze typu szmata je***a
idzie,itp. Wiesz,czasem myślę sobie że jednak nie
mam siły na to by to znosić . Już mam dość tej
samotności boję się wychodzić z domu,nawet
boję się być w domu:( co mam robić ? Gdzie się
udać ? Kto mi może pomóc? co mam robić?”

Ofiary katastrof

Katastrofa

Nagłe i nieoczekiwane wydarzenie niosące ze sobą

negatywne skutki: straty materialne oraz straty w

ludziach. Najczęściej odnosi się to do katastrof

antropogenicznych, wywołanych przez ludzi.

Katastrofy naturalne nazywa się raczej klęskami

żywiołowymi lub kataklizmami.

Skutki psychologiczne

katastrof

TRAUMA

Uraz psychiczny w wyniku doświadczenia

intensywnych emocji wywołanych zdarzeniem

katastrofalnym. Trauma to ekstremalny stres o

bardzo dużej sile i zakresie oddziaływania.

Dotyczy dramatycznych wydarzeń i obejmuje

znaczne grupy ludzi. Przykładami zdarzeń

traumatycznych są: wypadki drogowe, katastrofy

komunikacyjne, pożary, wycieki chemiczne,

klęski żywiołowe (np. trzęsienia ziemi, powodzie,

tsunami, wybuchy wulkanów), wojny, porwania,

gwałt, napaść, akty terroru, sytuacje chronicznej

przemocy w rodzinie itp.

Zdarzenia katastrofalne mają

charakter stresorów

uniwersalnych. Co to oznacza

?



Atakują najbardziej podstawowe wartości

człowieka, np. życie, schronienie.



Stawiają niezwykle wysokie wymagania,

którym nie można sprostać, posługując się

już istniejącymi strategiami

wykorzystywania posiadanych zasobów.



Często przychodzą nagle, bez ostrzeżenia.



Pozostawiają po sobie potężny ślad, który

jest reaktywowany, ilekroć pojawią się

bodźce skojarzone z danym wydarzeniem.

Klęski żywiołowe czy katastrofy spowodowane przez

człowieka są zdarzeniami gwałtownymi, niszczącymi życie i mienie.
Jednak

masowe zbrodnie

i

terroryzm

mają dodatkowy wymiar

zagrożenia, ponieważ są

wywoływane celowo

przez innych ludzi.

TERRORYZM

to typ katastrofalnego zdarzenia

spowodowanego wrogością ludzką, mającego na celu
zdezorganizowanie społeczeństwa przez wzbudzanie strachu i
poczucia zagrożenia. Zarówno ludzie, którzy przeżyli klęski
żywiołowe, jak i ci, którzy uszli z życiem z zamachów
terrorystycznych, relacjonują występujące u nich

symptomy udręki

psychicznej

(distresu).

 

Jednak tym, co zdaje się wyróżniać doświadczenie przeżycia

ataku terrorystycznego (na co sugerują badania po zamachu z 11
września 2001 roku na World Trade Center), jest

długoterminowa

zmiana w postrzeganiu zagrożenia

i lęk o bezpieczeństwo swoje i

najbliższych. Trzeba pamiętać, że przeżycia traumatyczne to nie
tylko sytuacje bycia świadkiem śmierci albo poważnych urazów
ciała innych ludzi czy realne zagrożenie życia swojego oraz
najbliższych, ale na poziomie bardziej osobistym – nagła poważna
zmiana w życiu, np. strata kogoś kochanego.

Psychologiczne reakcje na

katastrofę



odrętwienie psychiczne



automatyczne działanie



wspólny wysiłek



rozczarowanie i poczucie opuszczenia



proces dochodzenia do siebie

Interwencja kryzysowa w

sytuacji wypadku –

działania

wstępne

.



Osobę w stanie szoku

otoczyć wsparciem

, współczuciem,

wysłuchać i uspokoić,



W skrajnych przypadkach (np. pożar, wypadek
komunikacyjny) należy pamiętać o

oddaleniu człowieka z

miejsca zdarzenia

, by ochronić go przed

niebezpieczeństwem i potencjalnymi urazami,



Ludzie oszołomieni katastrofą często nie myślą racjonalnie,
są w stanie

dysocjacji

– oddzielenia uczuć od rozsądku,

dlatego trzeba dawać jasne komunikaty i wskazówki. Po
zapewnieniu doraźnej pomocy, należy niezwłocznie
skontaktować się z lekarzem lub psychologiem,



Być może konieczne będzie

podanie leków uspokajających

.

Czemu służy pomoc

psychologiczna w sytuacjach

kryzysowych

?



Pomaga złagodzić niepokój i lęk,



Daje wsparcie emocjonalne,



Wzmacnia poczucie bezpieczeństwa,



Zapewnia opiekę w trudnych chwilach, kiedy

człowiek nie radzi sobie z codziennymi

obowiązkami, nie umie racjonalnie myśleć ani

podejmować trafnych decyzji,



Pomaga w konkretnych sprawach, np. udziela

dostępu do informacji prawnych.

Istota interwencji kryzysowej to

„odkatastrofizowanie”

sytuacji trudnych.

Cechy dobrej pomocy

psychologicznej



Skupienie się na zasobach jednostki.



Edukacja o skutkach i przebiegu traumy.



Udzielanie pomocy w analizowaniu sytuacji traumatycznej,

ocena, porządkowanie faktów, ułatwia to odreagowanie

emocjonalne i nabranie dystansu.



Upewnianie o tym że reakcje organizmu są normalna

odpowiedzią na przeżycia znacznie wykraczające poza

normalne przeżycia (ten komunikat należy powtarzać wiele

razy)



Tworzenie klimatu do ponownego zdefiniowania problemu,

szukania i odkrywania tych cech osobowości które mogłyby

uruchomić naturalne predyspozycje do radzenia sobie z

objawami



Inspirowanie do zajmowania sie sobą, stawanie sie

autentyczniejszym, wrażliwszym na sygnały płynące z ciała

by w efekcie możliwe stało sie rozpoznanie, które z reakcji są

rzeczywiste a jakie wynikają z konwersji i somatyzacji.

Cechy dobrej pomocy

psychologicznej



Niewymuszanie aktywności przy braku energii i

zmuszaniu jednocześnie do odpoczynku.



Zachęcenie do przeglądu rozwiązań sytuacji kryzysowej



Rozmowie z pacjentem na różne tematy.



Wskazywanie aktywności sprzyjające relaksacji.



Zalecenie odłożenia ważnych decyzji życiowych,

rodzinnych itp.



Zapewnienie przebywania bliskiej osoby w pobliżu

nawet gdy osoba tego oficjalnie nie chce.



Tworzenie atmosfery pozwalającej ofiarom traumy na

wypłakanie sie i wyrażanie agresji, równoczesne

pouczanie o szkodliwych skutkach radzenia sobie ze

stresem przy pomocy używek.



Informowanie o tym ze ustąpienie objawów wymaga

pracy czasu.

Gdzie szukać pomocy

?



http://oik.krakow.pl/

Ośrodek

Interwencji Kryzysowej w Krakowie

/ul. Radziwiłłowska 8b 31-026
Kraków; 12-421-92-82/



http://www.porozumienie.niebieskalini
a.pl./

/Ogólnopolskie Pogotowie dla Ofiar
Przemocy w Rodzinie "Niebieska
Linia" /