Pomoc psychologiczna w sytuacji bezrobocia.

Mimo tego, że bezrobocie odnosi się do kategorii prawno-ekonomicznych, to skutki trwania w tej sytuacji można obserwować głównie na płaszczyźnie psychologicznej. Badania nad bezrobociem wyznaczane są przez dwie perspektywy: pierwsza z nich dotyczy reakcji jednostki na zdarzenie utraty pracy, natomiast druga odnosi się do funkcjonowania człowieka w rzeczywistości bez pracy.

Przez większość osób utrata pracy jest doświadczana jako szok. Częste przekonania i uczucia towarzyszące tej reakcji to:

- poczucie klęski i porażki życiowej

- wstyd

-poczucie zagrożenia

- bezsilność

(Trzeba jednak pamiętać, że ocena sytuacji po utracie pracy zależy od wartości jaką praca miała dla człowieka, mają na nią wpływ: wysokość zarobków, stanowisko, przywileje, satysfakcja i zadowolenie z wykonywanej pracy.)

Bezrobocie powoduje również zmiany w zakresie tożasamości. Im silniej człowiek identyfikował się z wykonywanym zawodem, tym problemy z tożsamością będą silniej przeżywane.

(I tak w przypadku osób z bardzo silnym poczuciem identyfikacji zwodowej, bezpośrednią reakcją na utratę pracy jest szok i odrętwienie. Osoba bezrobotna często przypisuje sobie winę za zaistniałą sytuację, traci kontrolę nad zdarzeniami. Utrata dotychczasowej tożsamości wyraźnie może przyczynić się do rozpadu więzi emocjonalnych, jak również również do pojawienia się myśli samobójczych.

U osób. które nie wiążą swojej tożsamości z rolą zawodową, bezpośrednią reakcją jest strach przed pogorszeniem sytuacji materialnej oraz flustracja związana z brakiem znajomości rynku pracy, co wyraźnie utrudnia ponownie znalezienie zatrudnienia.)

Interwencja psychologiczna wobec bezrobotnych powinna zostać podjęta jak najwcześniej po utracie pracy. Istotny z punktu widzenia skuteczności pomocy jest czas pozostawania bez pracy.

Negatywne konsekwencje utraty pracy pojawiają się w okresie od 3 do 6 miesięcy od tego zdarzenia i stabilizują się po upływie tego czasu. Dlatego okres pozotawania bez pracy powyżej 6 miesięcy określane jest jako bezrobocie długoterminowe.

Ustabilizowanie się negatywnych skutków psychologicznych i społecznych sprawia, że bezrobocie długoterminowe uznawane jest za najbardziej szkodliwe i niepoddające się interwencji zawnętrzej. Dlatego właśnie w wielu krajach udział w różnego rodzaju kursach jest możliwy dla osób, których bezrobocie trwa krócej niż 6 miesięcy.

W przypadku doświadczania stresu spowodowanego długotrwałym bezrobociem pojawiają się negatywne psychologiczne konsekwencje, takie jak:

-obniżenie samooceny, poczucia własnej wartości

-zaburzenia relacji z otoczeniem, izolowanie się

- utrata poczucia własnej skuteczności, odpowiedzialności za swój los

- dezintegracja czasu

(polega ona na tym, że nawet kiedy bezrobotni nie mają nic innego do roboty, nie są oni w stanie przyjść punktualnie na posiłki czy umówione spotkania. Zaobserwowano też, że długotrwałe bezrobocie prowadzi do apatii; bezrobotni wycofują się z życia towarzyskiego, kulturalnego, ale również są mniej niż dotychczas aktywni w życiu rodzinnym i przestają być zdolni do wykorzystania tych możliwości, które im jeszcze pozostały”

Wyliczając negatywne skutki długotrwałego bezrobocia, nie można pominąć tych najczęściej kojarzonych z patologią społeczną. Nie budzi wątpliwości związek bezrobocia z alkoholizmem, narkomanią, przemocą, przestępczością kryminalną, prostytucją itd. Wszystkie te negatywne zjawiska można traktować jako nieuchronny skutek utrzymującego się długotrwale i kumulującego się stresu, z którym bezrobotny nie może w sposób konstruktywny poradzić sobie samodzielnie ani z pomocą oferowanej mu pomocy.

Często osoby bezrobotne, przeżywające kryzys ekonomiczny, są osobami zdrowymi emocjonalnie i w większym stopniu oczekują wsparcia instrumentalnego wpostaci informacji o instytucjach świadczących pomoc bezrobotnym niż wspierających działań psychologicznych.

Pomoc bezrobotnym (aktywne formy walki z bezrobociem)

- centra aktywizacji zawodowej

- różnego rodzaju szkolenia i programy wsparcia

- pożyczki na sfinansowanie kosztów szkoleń

- dofinansowania kosztów studiów podyplomowych

- poradnictwo zawodowe

- pośrednictwo pracy

- tworzenie insywidulanych planów działania dla bezrobotnego

- mozliwość uzyskania środków na rozpoczęcia działalności gospodarczej

- zwrot kosztów przejazdów lub kosztów zakwaterowania

- przygotowanie zawodowe dorosłych

- staże, stypendia, zatrudnienie subsydionowane

- refundajca kosztów opieki nad dzieckiem

Więcej na http://pomocspoleczna.ngo.pl

Pomoc psychologiczna:

Wykorzystanie paradygmatu kompetencyjnego.

O co chodzi?

- sytuacja pozostawania bez pracy może być spostrzegana jako sytuacja przejściowa

- stan przejściowy charakteryzuje się poczuciem niepewności i obaw dotyczących najbliższej przyszłości oraz zachwianiem poczucia bezpieczeństwa

Kompetencja oznacza wyuczoną postawę lub naturalną zdolność przejawiają się jako umiejętność konfrontowania się, aktywnej walki, radzenia sobie z problemami życiowymi poprzez wykorzystanie sprawności społecznych i poznawczych. Ważne jest poczucie sprawstwa i kontroli nad własnym życiem.

Wyróżnia się 5 grup kompetencji istotnych w zmaganiu się z trudnościami specyficznymi dla okresu przejściowego:

1. uświadomienie sobie i ocena sytuacji przejściowej

2. uświadomienie sobie posiadania lub nieposiadania wsparcia społecznego oraz ćwiczenie umiejętności zdobywania tego wspracia

3. rozpoznanie i wykorzystanie własnych systemów odporności, rozpoznanie swoich słabych i mocnych stron oraz spostrzeganie okresu przejściowego jako okazji do rozwoju

4. uczenie się redukowania psychicznych i fizycznych napięć poprzez stosowanie indywidualnie dobranych technik relaksacji lub przez umiejętnosć werbalizacji uczuć

5. ćwiczenie planowania i przeprowadzania zmian w życiu

Wykorzystanie tych założeń do programu wobec osób bezrobotnych wymaga uwzględnienia dynamiki i reakcji na utratę pracy. W idealnej sytuacji tego rodzaju, oddziaływania powinny byc podjęte jeszcze przez utratą pracy, ponieważ mogłyby przynajmniej częściowo zredukować koszty psychologiczne związane z utratą pracy

Pomoc osobie bezrobotnej polegająca na rozpoznaniu własnych zasobów, jak i również odkrywanie dostępnych źródeł wsparcia w otoczeniu jednostki, które mogą stanowić zabezpieczenie przed poczuciem osamotnienia i beznadziejności.

Model kompetecyjny stanowi spójna próbę oddziaływań psychologicznych. Wartość tego podejścia wiąże się ze szczególnym akcentem połozonym na umiejętność wykorzystywania zasobów własnych oraz zewnętrznych, sprzyjając rozwojowi atywniości i przedsiębiorczości, które odgrywają kluczową rolę w efektywnym znalezieniu pracy.

Interwencja kryzysowa w przypadku bezrobocia

Przykład programu skierowanego do firmy planującej zwolnienia grupowe można opisać następująco:

- realizowany jest dla pracowników danego zakładu pracy

- dotyczy m.in. ochrony samooceny zwalnianych pracowników

-wykorzystywania dostępnych zasobów

Najlepiej gdyby program taki był wprowadzany w okresie poprzedzającym zwolnienia. Jego założeniem jest informowanie pracowników o społecznych, psychologicznych i finansowych konsekwencjach utraty pracy, trening zachowań - uczenie sposobów radzenia sobie ze stresem, technik relaksacji, , umiejętności poszukiwania pracy.

Najważniejszą ideę wszystkich programów można określić następująco: mają zmniejszać prawdopodobieństwo traktowania utraty pracy jako osobistej porażki, czy katastrofy życiowej.