„

„

Nie można się nie

Nie można się nie

komunikować.

komunikować.

Wszystko, co robimy – sposób

Wszystko, co robimy – sposób

siadania, zakładania rąk,

siadania, zakładania rąk,

zmiana tonu głosu – jest formą

zmiana tonu głosu – jest formą

komunikacji i podlega jej

komunikacji i podlega jej

regułom.”

regułom.”

James

James

Eicher

Eicher

KOMUNIKOWANIE

KOMUNIKOWANIE

NIEWERBALNE

NIEWERBALNE

Czy zwróciliście na to uwagę?

Czy zwróciliście na to uwagę?

Im wyżej ktoś stoi w hierarchii władzy,

Im wyżej ktoś stoi w hierarchii władzy,

tym oszczędniejsze są jego gesty.

tym oszczędniejsze są jego gesty.

Im zaś niższe stanowisko zajmuje w tej

Im zaś niższe stanowisko zajmuje w tej

hierarchii, tym bogatsza jest mowa ciała.

hierarchii, tym bogatsza jest mowa ciała.

Im

starsi

jesteśmy,

tym

bardziej

Im

starsi

jesteśmy,

tym

bardziej

hamujemy mowę naszego ciała.

hamujemy mowę naszego ciała.

Władza i wiek redukują gesty.

Władza i wiek redukują gesty.

KOMUNIKOWANIE

KOMUNIKOWANIE

NIEWERBALNE

NIEWERBALNE

Niewerbalne akty komunikacyjne:

Niewerbalne akty komunikacyjne:

gestykulacja - a więc ruchy rąk, dłoni, palców,

nóg, stóp, głowy i korpusu ciała;

wyraz mimiczny twarzy - jego bogate

możliwości przekazywania zarówno stanów
psychicznych, jak i informacji obiektywnych;

dotyk i kontakt fizyczny - w zróżnicowanej

gamie od łagodnego głaskania do brutalnego
uderzenia;

KOMUNIKOWANIE

KOMUNIKOWANIE

NIEWERBALNE

NIEWERBALNE

Gestykulacja

Gestykulacja

Gestykulacja powinna współgrać ze słowami. Dopasowanie

Gestykulacja powinna współgrać ze słowami. Dopasowanie

gestów do wypowiadanych treści pomaga w wykreowaniu

gestów do wypowiadanych treści pomaga w wykreowaniu

osoby wiarygodnej i dynamicznej. Gestykulacja wskazuje, jaki

osoby wiarygodnej i dynamicznej. Gestykulacja wskazuje, jaki

mamy temperament. Ilość gestów nie musi być znaczna -

mamy temperament. Ilość gestów nie musi być znaczna -

ważniejsza

jest

umiejętność

ich

wykorzystywania

w

ważniejsza

jest

umiejętność

ich

wykorzystywania

w

odpowiednim momencie. Gestykulacja w czasie rozmowy

odpowiednim momencie. Gestykulacja w czasie rozmowy

powinna być miękka i zdecydowana.

powinna być miękka i zdecydowana.

Najczęściej stosowane w dobrej autoprezentacji gesty to:

Najczęściej stosowane w dobrej autoprezentacji gesty to:



gest otwarcia - rozłożenie dłoni wnętrzem do góry, nieco

gest otwarcia - rozłożenie dłoni wnętrzem do góry, nieco

szerzej niż szerokość tułowia (gest bardzo pozytywny, często

szerzej niż szerokość tułowia (gest bardzo pozytywny, często

wykorzystywany przez JP II)

wykorzystywany przez JP II)



gest porządkujący - dłonie rozstawione na szerokość ciała

gest porządkujący - dłonie rozstawione na szerokość ciała

(wnętrzem w dół) wykonują nieznaczny ruch w dół - gest

(wnętrzem w dół) wykonują nieznaczny ruch w dół - gest

porządkujący i uspokajający

porządkujący i uspokajający



gest wskazujący - wykonywany otwartą dłonią w kierunku

gest wskazujący - wykonywany otwartą dłonią w kierunku

otoczenia

otoczenia



gest zaprzeczenia - energiczne rozsunięcie dłoni skierowanych

gest zaprzeczenia - energiczne rozsunięcie dłoni skierowanych

wnętrzem w dół

wnętrzem w dół

(wszystkie gesty wykonujemy rozluźnionymi dłońmi ).

(wszystkie gesty wykonujemy rozluźnionymi dłońmi ).

KOMUNIKOWANIE

KOMUNIKOWANIE

NIEWERBALNE

NIEWERBALNE

Należy unikać:

Należy unikać:



postawy obronnej, czyli rąk złożonych na

postawy obronnej, czyli rąk złożonych na

piersiach,

piersiach,



postawy “listka figowego”, czyli rąk splecionych

postawy “listka figowego”, czyli rąk splecionych

na wysokości genitaliów,

na wysokości genitaliów,



postawy dziecięcej - rąk wzdłuż tułowia, palców

postawy dziecięcej - rąk wzdłuż tułowia, palców

skubiących ubranie.

skubiących ubranie.

Warto pamiętać, że to gest “wiezie” słowo –

Warto pamiętać, że to gest “wiezie” słowo –

najpierw wykonujemy gest, który minimalnie

najpierw wykonujemy gest, który minimalnie

powinien poprzedzać słowo. Gest użyty po

powinien poprzedzać słowo. Gest użyty po

słowach staje się nieautentyczny.

słowach staje się nieautentyczny.

KOMUNIKOWANIE

KOMUNIKOWANIE

NIEWERBALNE

NIEWERBALNE





dźwięki

paralingwistyczne

dźwięki

paralingwistyczne

-

takie

jak

-

takie

jak

westchnienia, pomruki, płacz, sapanie, gwizdanie,

westchnienia, pomruki, płacz, sapanie, gwizdanie,

jęki, śmiech, przydźwięki w rodzaju „eee", „yy", czyli

jęki, śmiech, przydźwięki w rodzaju „eee", „yy", czyli

wszelkie odgłosy, które nie tworzą słów i ich części;

wszelkie odgłosy, które nie tworzą słów i ich części;

kanał wokalny - intonacja, akcentowanie, barwa

głosu, rytm mówienia, szybkość mówienia,
wysokość głosu (w nowszych ujęciach
problematyki komunikacyjnej kanał wokalny
uważany

jest

za

oddzielny

od

kanału

niewerbalnego

sposób

przekazywania

komunikatów);

KOMUNIKOWANIE

KOMUNIKOWANIE

NIEWERBALNE

NIEWERBALNE



spojrzenia

i

wymiana

spojrzeń - kontakt wzrokowy,
w którym jakość i długość
spojrzeń

jest

znaczącym

elementem komunikacji;

KOMUNIKOWANIE

KOMUNIKOWANIE

NIEWERBALNE

NIEWERBALNE

Kontakt wzrokowy

Kontakt wzrokowy

Od 30-60% czasu rozmowy powinniśmy mieć

Od 30-60% czasu rozmowy powinniśmy mieć

kontakt wzrokowy z rozmówcą (rozmówcami).

kontakt wzrokowy z rozmówcą (rozmówcami).

Jeżeli czas patrzenia na rozmówcę jest

Jeżeli czas patrzenia na rozmówcę jest

dłuższy, może on dojść do wniosku, że

dłuższy, może on dojść do wniosku, że

interesujemy się nim, a nie tematem

interesujemy się nim, a nie tematem

rozmowy. Psychologowie zauważyli, że kiedy

rozmowy. Psychologowie zauważyli, że kiedy

zastanawiamy się, chcemy zebrać myśli jest

zastanawiamy się, chcemy zebrać myśli jest

nam o wiele łatwiej to zrobić, gdy nie

nam o wiele łatwiej to zrobić, gdy nie

patrzymy komuś w oczy. Jest więc całkiem

patrzymy komuś w oczy. Jest więc całkiem

naturalne przenoszenie od czasu do czasu

naturalne przenoszenie od czasu do czasu

wzroku z rozmówcy na np. wiszący za nim na

wzroku z rozmówcy na np. wiszący za nim na

ścianie obrazek.

ścianie obrazek.

KOMUNIKOWANIE

KOMUNIKOWANIE

NIEWERBALNE

NIEWERBALNE





dystans fizyczny między rozmówcami

dystans fizyczny między rozmówcami

–

–

odległość między nimi w trakcie rozmowy

odległość między nimi w trakcie rozmowy

jest ważną informacją m.in. o wzajemnych

jest ważną informacją m.in. o wzajemnych

postawach, poziomie intymności,

postawach, poziomie intymności,

sympatii

itd.;

niemal

niezależną

sympatii

itd.;

niemal

niezależną

problematyką jest zjawisko „inwazji" w

problematyką jest zjawisko „inwazji" w

przestrzeń osobistą człowieka, zbliżenie się

przestrzeń osobistą człowieka, zbliżenie się

na

odległość

poniżej

czterdziestu

na

odległość

poniżej

czterdziestu

centymetrów, a także „inwazja" wzrokowa,

centymetrów, a także „inwazja" wzrokowa,

dźwiękowa, zapachowa;

dźwiękowa, zapachowa;

KOMUNIKOWANIE

KOMUNIKOWANIE

NIEWERBALNE

NIEWERBALNE

Istnieją kulturowo określone odległości pomiędzy

Istnieją kulturowo określone odległości pomiędzy

rozmówcami, których naruszać nie wolno, bo

rozmówcami, których naruszać nie wolno, bo

zaburza to dobrą jakość kontaktu. Strefy kontaktu z

zaburza to dobrą jakość kontaktu. Strefy kontaktu z

drugim człowiekiem można podzielić następująco:

drugim człowiekiem można podzielić następująco:



strefa intymna ( w tym substrefa do 15cm): do 0,5

strefa intymna ( w tym substrefa do 15cm): do 0,5

m

m



strefa osobista: od 0,5 do 1,30 m (kontakty

strefa osobista: od 0,5 do 1,30 m (kontakty

społeczne i towarzyskie)

społeczne i towarzyskie)



strefa społeczna: 1,30 do 3,5 m (odległość

strefa społeczna: 1,30 do 3,5 m (odległość

zachowana wobec nieznanych nam osób)

zachowana wobec nieznanych nam osób)



strefa publiczna: od 3,5 m – tę odległość staramy się

strefa publiczna: od 3,5 m – tę odległość staramy się

zachować mówiąc do większej ilości osób

zachować mówiąc do większej ilości osób

Wtargnięcie w czyjąś strefę osobistą może wywołać

Wtargnięcie w czyjąś strefę osobistą może wywołać

niechęć, agresję, wycofanie się.

niechęć, agresję, wycofanie się.

KOMUNIKOWANIE

KOMUNIKOWANIE

NIEWERBALNE

NIEWERBALNE





pozycja ciała w trakcie rozmowy

pozycja ciała w trakcie rozmowy

- tu

- tu

najważniejsze są: poziom napięcia bądź

najważniejsze są: poziom napięcia bądź

rozluźnienia i otwartość bądź zamknięcie;

rozluźnienia i otwartość bądź zamknięcie;

KOMUNIKOWANIE

KOMUNIKOWANIE

NIEWERBALNE

NIEWERBALNE

Postawa

Postawa

Proste plecy, głowa niesiona prosto lub lekko do góry, sprężysty

Proste plecy, głowa niesiona prosto lub lekko do góry, sprężysty

krok, jasne spojrzenie -“oto człowiek sukcesu ”- myślimy.

krok, jasne spojrzenie -“oto człowiek sukcesu ”- myślimy.

Natomiast ktoś przygarbiony, z głową ukrytą w ramionach - boi

Natomiast ktoś przygarbiony, z głową ukrytą w ramionach - boi

się, jest smutny, sprawia wrażenie nieszczęśliwego. Pamiętajmy:

się, jest smutny, sprawia wrażenie nieszczęśliwego. Pamiętajmy:

odbieramy głównie wrażenia, a nie fakty. Na sylwetkę

odbieramy głównie wrażenia, a nie fakty. Na sylwetkę

niebagatelny wpływ ma ułożenie rąk podczas rozmowy czy

niebagatelny wpływ ma ułożenie rąk podczas rozmowy czy

wystąpienia. Możliwości jest wiele, jednak istnieją podstawowe

wystąpienia. Możliwości jest wiele, jednak istnieją podstawowe

wzorce ułożenia rąk,

wzorce ułożenia rąk,

świadczące o pewności siebie

świadczące o pewności siebie

:

:



koszyczek

koszyczek

-dłonie opuszczone w dół splecione w sposób

-dłonie opuszczone w dół splecione w sposób

przypominający koszyczek

przypominający koszyczek



wieżyczka

wieżyczka

- końcówki lekko rozstawionych palców dotykają

- końcówki lekko rozstawionych palców dotykają

siebie

siebie



gest przyjacielski

gest przyjacielski

- jedna dłoń umieszczona w drugiej w sposób

- jedna dłoń umieszczona w drugiej w sposób

podobny do powitalnego uścisku dłoni.

podobny do powitalnego uścisku dłoni.



postawa profesorska, inaczej lidera

postawa profesorska, inaczej lidera

- ręce złączone dłońmi

- ręce złączone dłońmi

znajdują się z tyłu, na wysokości pośladków.

znajdują się z tyłu, na wysokości pośladków.

KOMUNIKOWANIE

KOMUNIKOWANIE

NIEWERBALNE

NIEWERBALNE

organizacja środowiska - w skali

osobistej (architektura wnętrz) i w skali
publicznej

(komunikowanie

poprzez

architekturę i urbanistykę) - chodzi o
użycie

form

przestrzennych

jako

komunikatów

estetycznych,

ideologicznych i użytkowych; do tej grupy
zaliczamy też tak szeroką skalę zjawisk,
jak

meble,

obrazy,

zdjęcia

jako

komunikaty.

KOMUNIKOWANIE

KOMUNIKOWANIE

NIEWERBALNE

NIEWERBALNE

Podczas kontaktów międzyludzkich istotne

Podczas kontaktów międzyludzkich istotne

znaczenie ma estetyka sali, gabinetu, ustawienie

znaczenie ma estetyka sali, gabinetu, ustawienie

stołów i krzeseł. Miejsce zajmowane przy stole

stołów i krzeseł. Miejsce zajmowane przy stole

jest wyrazem relacji międzyludzkich.

jest wyrazem relacji międzyludzkich.

I tak siedzenie dwóch osób:

I tak siedzenie dwóch osób:



vis-a-vis oznacza – rywalizację

vis-a-vis oznacza – rywalizację



obok siebie przy rogach stołu - przyjacielską

obok siebie przy rogach stołu - przyjacielską

rozmowę

rozmowę



obok siebie przy jednej krawędzi stołu -

obok siebie przy jednej krawędzi stołu -

koncentrację na zadaniu

koncentrację na zadaniu



po przeciwległych stronach stołu, ale nie vis-a -vis

po przeciwległych stronach stołu, ale nie vis-a -vis

– pracę równoległą.

– pracę równoległą.

W pracach poświęconych

W pracach poświęconych

problematyce komunikacji

problematyce komunikacji

niewerbalnej spotkać można

niewerbalnej spotkać można

także nieco inne podziały,

także nieco inne podziały,

jednak istnieje zgodność co do

jednak istnieje zgodność co do

tego, że wymienione wyżej

tego, że wymienione wyżej

grupy stanowią najważniejsze

grupy stanowią najważniejsze

formy komunikowania

formy komunikowania

pozasłownego.

pozasłownego.

Międzynarodowy słownik

Międzynarodowy słownik

gestów

gestów



Mruganie – na Tajwanie mruganie na

Mruganie – na Tajwanie mruganie na

kogoś uważane jest za niegrzeczne.

kogoś uważane jest za niegrzeczne.



Pocieranie palcem brzegu powieki –

Pocieranie palcem brzegu powieki –

w Europie i niektórych krajach

w Europie i niektórych krajach

Ameryki Łacińskiej oznacza „bądź

Ameryki Łacińskiej oznacza „bądź

czujny” lub „jestem czujny”.

czujny” lub „jestem czujny”.



Puknięcie się w nos – w Wielkiej

Puknięcie się w nos – w Wielkiej

Brytanii – tajność lub poufność. We

Brytanii – tajność lub poufność. We

Włoszech – przyjacielska przestroga.

Włoszech – przyjacielska przestroga.

Międzynarodowy słownik

Międzynarodowy słownik

gestów

gestów



Znak

„V”

–

w

większości

krajów

Znak

„V”

–

w

większości

krajów

europejskich

z

dłonią

uniesioną

i

europejskich

z

dłonią

uniesioną

i

wysuniętą

do

przodu

–

oznacza

wysuniętą

do

przodu

–

oznacza

zwycięstwo, ten sam gest dłonią obróconą

zwycięstwo, ten sam gest dłonią obróconą

do wewnątrz znaczy z grubsza „wsadź

do wewnątrz znaczy z grubsza „wsadź

sobie”.

sobie”.



Kiwanie palcem żeby kogoś przywołać –

Kiwanie palcem żeby kogoś przywołać –

jest obraźliwe dla większości mieszkańców

jest obraźliwe dla większości mieszkańców

Środkowego i Dalekiego Wschodu.

Środkowego i Dalekiego Wschodu.

Międzynarodowy słownik

Międzynarodowy słownik

gestów

gestów



Wskazywanie jednym palcem – w

Wskazywanie jednym palcem – w

większości krajów Środkowego i

większości krajów Środkowego i

Dalekiego

Wschodu

wskazywanie

Dalekiego

Wschodu

wskazywanie

palcem wskazującym jest uważane za

palcem wskazującym jest uważane za

niegrzeczne, zamiast tego używa się

niegrzeczne, zamiast tego używa się

otwartej dłoni lub w Indonezji kciuka.

otwartej dłoni lub w Indonezji kciuka.



Pukanie palcem o palec – może

Pukanie palcem o palec – może

oznaczać „czy chcesz ze mną spać”.

oznaczać „czy chcesz ze mną spać”.

Międzynarodowy słownik

Międzynarodowy słownik

gestów

gestów



Wystawianie palca środkowego do

Wystawianie palca środkowego do

góry – niemiły gest w każdym języku,

góry – niemiły gest w każdym języku,

wystawienie palca środkowego w dół

wystawienie palca środkowego w dół

– takie samo znaczenie dla Araba.

– takie samo znaczenie dla Araba.



Poklepanie wierzchu dłoni – w

Poklepanie wierzchu dłoni – w

Holandii: „to gej”.

Holandii: „to gej”.



Trzepot ręki skierowanej poziomo –

Trzepot ręki skierowanej poziomo –

oznacza „idź sobie” lub „spadaj”.

oznacza „idź sobie” lub „spadaj”.

Międzynarodowy słownik

Międzynarodowy słownik

gestów

gestów



W Japonii kontakt wzrokowy jest kluczem

W Japonii kontakt wzrokowy jest kluczem

do tego, co czujesz wobec drugiej osoby.

do tego, co czujesz wobec drugiej osoby.

To co człowiek Zachodu uważa za szczere

To co człowiek Zachodu uważa za szczere

spojrzenie w oczy, człowiek Wschodu

spojrzenie w oczy, człowiek Wschodu

uznaje za brak szacunku i osobisty afront.

uznaje za brak szacunku i osobisty afront.

Tylko przelotne spojrzenie w twarz drugiej

Tylko przelotne spojrzenie w twarz drugiej

osoby

mieści

się

w

granicach

osoby

mieści

się

w

granicach

grzeczności. Przez resztę czasu należy

grzeczności. Przez resztę czasu należy

poświęcać uwagę koniuszkom palców,

poświęcać uwagę koniuszkom palców,

blatowi biurka i osnowie dywanu.

blatowi biurka i osnowie dywanu.

Międzynarodowy słownik

Międzynarodowy słownik

gestów

gestów



Dla Arabów widok podeszew butów

Dla Arabów widok podeszew butów

jest nieprzyjemny. Najlepiej więc

jest nieprzyjemny. Najlepiej więc

trzymać stopy na podłodze, nie

trzymać stopy na podłodze, nie

zakładać nogi na nogę.

zakładać nogi na nogę.

Funkcje komunikacji

Funkcje komunikacji

niewerbalnej

niewerbalnej

Komunikacja niewerbalna w

Komunikacja niewerbalna w

kontaktach interpersonalnych pełni

kontaktach interpersonalnych pełni

pięć funkcji:

pięć funkcji:



1. informacyjna

1. informacyjna



2. wspieranie przekazów słownych

2. wspieranie przekazów słownych



3. wyrażanie postaw i emocji

3. wyrażanie postaw i emocji



4. definiowanie relacji

4. definiowanie relacji



5. kształtowanie wrażenia

5. kształtowanie wrażenia

Właściwości kodów

Właściwości kodów

niewerbalnych

niewerbalnych

1.

1.

W działania niewerbalne jesteśmy w toku

W działania niewerbalne jesteśmy w toku

konwersacji zaangażowani bez przerwy

konwersacji zaangażowani bez przerwy

(nieprzerwanie) – w równym stopniu kiedy

(nieprzerwanie) – w równym stopniu kiedy

mówimy i kiedy nie mówimy.

mówimy i kiedy nie mówimy.

2.

2.

Zachowania

niewerbalne

jednostki

Zachowania

niewerbalne

jednostki

wytwarzane są raczej bez udziału myśli,

wytwarzane są raczej bez udziału myśli,

pozostają poza świadomością zachowania.

pozostają poza świadomością zachowania.

3.

3.

Wierzymy mowie niewerbalnej – czyny

Wierzymy mowie niewerbalnej – czyny

mówią głośniej od słów.

mówią głośniej od słów.

SYGNAŁY NIEWERBALNE

INTERPRETACJA

Energiczny, wyprostowany chód

Pewność siebie

Trzymanie rąk na biodrach

Mobilizacja, agresja (to jest potrzebne)

Siedzenie z nogą założoną na nogę i kopanie w

powietrze

Znudzenie

Ramiona skrzyżowane na klatce piersiowej

Oponność, wycofanie (to jest ważne, jestem ważny)

Chodzenie z rękami w kieszeniach i ze

zgarbionymi ramionami

Smutek, nastrój depresyjny (mam coś na ciebie)

Dłoń na policzku

Zastanawianie się, rozmyślanie

Dotykanie i lekkie tarcie nosa

Odmowa, wątpliwości, kłamstwo (miałem nosa -

wiedziałem)

Przecieranie oczu

Wątpliwości, niedowierzanie

Ręce założone za plecami

Gniew, frustracja, obawa (znam dobrze świat)

Siedzenie ze ściśniętymi nogami

Strach, nipewność

Głowa oparta na ręce, oczy spuszczone

Nuda

Zacieranie rąk

Oczekiwanie, chęć słuchania (jest coś do zrobienia)

Siedzenie z rękoma założonymi za głową i
skrzyżowanymi nogami

Pewność siebie, poczucie dominacji (jestem
zawodowcem)

Otwarte dłonie ku górze

Szczerość, otwartość, niewinność

Szczypanie nasady nosa, oczy zamknięte

Negatywna ocena

Przesunięcie okularów ku twarzy

Negatywna ocena

Bębnienie palcami

Zniecierpliwienie

Poprawianie, układanie włosów

Brak pewności siebie, brak poczucia bezpiczeństwa
(kobieta, mężczyzna - zaloty)

Przechylenie głowy

Zainteresowanie

Stukanie się w brodę

Próba podjęcia decyzji

Głaskanie brody

Próba podjęcia decyzji, dodawanie sobie pewności

Spoglądanie w dół

Smutek

Spoglądanie w dół z odwróconą twarzą

Niewiara

Odwrócenie twarzy podczas rozmowy

Nic nie wiem o tym

Obgryzanie paznokci

Brak poczucia bezpiczeństwa, zdenerwowanie

Szczypanie, pociąganie ucha

Niezdecydowanie

Siadanie na brzegu krzesła

Prawdopodobnie nieśmiałość

Pocieranie ucha

Miło mi to słyszeć

Siadanie na brzegu krzesła

Prawdopodobnie nieśmiałość

Pocieranie ucha

Miło mi to słyszeć

Muśnięcie palcem okolicy ust

Nie mówi się wszystkiego (coś bym ci powiedział)

Ręce schowane do kieszeni, ale kciuk jest
wystawiony

Silny charakter i możliwość sprostania wszelkim
zadaniom

Dłonie wsunięte do kieszeni z przodu

Podkreślenie ważności własnej roli

Dłonie wsunięte do kieszeni z tyłu

Chęć dominacji, zdolności kierownicze

Poprawianie ubrania, strzepywanie

Niechęć, dezaprobata

Zabawa okularami

Blokada jakiegokolwiek porozumienia

Czyszczenie soczewki w okularach

Zdecydowanie w danej sprawie

Wyprostowana postawa, ręce splecione

Pozycja obronna

Skrzyżowanie nogi w pozycji stojącej

Pomimo spięcia zadowolenie z kontaktu (jestem
lepszy od ciebie)

Ręka ułożona na oparciu kanapy

Otwartość, pozytywne nastawienie

Kobieta, noga schowana za nogą

Skrytość i nieśmiałość

Niedbałe siedzenie, głowa podparta palcem
wskazującym i kciukiem

Zrezygnowanie, kłopoty z ojcem

Siedzenie ze stopami rozchylonymi

Sumienność i punktualność

Nogi wyciągnięte, stopy założone

Dusza artysty, niezależność, kłamstwo

Siedzenie naturalne, nogi złączone

Solidność, dokładność, refleksyjność

Siedzenie z nogą założoną na nogę

Ambicja, pewność siebie

Ręce otwarte, ale zwrócone ku dołowi

Zamknięcie się w sobie i blokada

Nogi zgięte w kolanach pod kątem prostym, stopy
mocna na ziemi

Przychylna postawa, siła i spokój

Nogi zgięte z założonymi na siebie kostkami

Niemiłe odczucia, brak zaufania

TEST

TEST

szczerość

szczerość

wszystko w porządku

wszystko w porządku

zapomniałem lub znowu to samo

zapomniałem lub znowu to samo

jestem potulna, brak mi doświadczenia

jestem potulna, brak mi doświadczenia

jestem ważny, jestem pewny siebie

jestem ważny, jestem pewny siebie

mam wątpliwości

mam wątpliwości

ocenianie

ocenianie

ukrycie zdenerwowania, gest agentów FBI

ukrycie zdenerwowania, gest agentów FBI

przyjdź do mnie

przyjdź do mnie

nie wycofam się, jestem pewny swoich racji

nie wycofam się, jestem pewny swoich racji

FUNKCJE KOMUNIKACJI

FUNKCJE KOMUNIKACJI

NIEWERBALNEJ

NIEWERBALNEJ

Nie ma jednomyślności co do tego, jakie

Nie ma jednomyślności co do tego, jakie

funkcje pełni komunikowanie niewerbalne i w jaki

funkcje pełni komunikowanie niewerbalne i w jaki

sposób najsensowniej można je poklasyfikować.

sposób najsensowniej można je poklasyfikować.

Przyjmuje się, że komunikacja Jest ona „ikoniczna,

Przyjmuje się, że komunikacja Jest ona „ikoniczna,

ciągła i probabilistyczna, podczas gdy kod

ciągła i probabilistyczna, podczas gdy kod

werbalny jest arbitralny, wyraźnie artykułowany i

werbalny jest arbitralny, wyraźnie artykułowany i

stosunkowo mało zmienny. Kod komunikacji

stosunkowo mało zmienny. Kod komunikacji

niewerbalnej

nie

jest

tak

precyzyjnie

niewerbalnej

nie

jest

tak

precyzyjnie

zorganizowany, jak kod słowny - jednostki

zorganizowany, jak kod słowny - jednostki

niewerbalne mają swe początki i swe zakończenia

niewerbalne mają swe początki i swe zakończenia

dużo bardziej nieoznaczone - piszą Scherer i

dużo bardziej nieoznaczone - piszą Scherer i

Wallbott, których klasyfikację funkcji przedstawiono

Wallbott, których klasyfikację funkcji przedstawiono

poniżej.

poniżej.

Klasyfikacja Scherera i

Klasyfikacja Scherera i

Wallbotta (1985)

Wallbotta (1985)

W ujęciu tych autorów całość aktów

W ujęciu tych autorów całość aktów

niewerbalnych służy czterem funkcjom,

niewerbalnych służy czterem funkcjom,

zróżnicowanym z punktu widzenia roli

zróżnicowanym z punktu widzenia roli

pełnionej w przebiegu konwersacji:

pełnionej w przebiegu konwersacji:

Funkcji semantycznej

Funkcji semantycznej

Funkcji syntaktycznej

Funkcji syntaktycznej

Funkcji pragmatycznej

Funkcji pragmatycznej

Funkcji regulacji konwersacji

Funkcji regulacji konwersacji

Klasyfikacja Scherera i

Klasyfikacja Scherera i

Wallbotta (1985)

Wallbotta (1985)



Funkcja semantyczna

Funkcja semantyczna

- należą tu zachowania,

- należą tu zachowania,

które mają samodzielne znaczenie referencjalne

które mają samodzielne znaczenie referencjalne

lub powodują modyfikację znaczeń zawartych w

lub powodują modyfikację znaczeń zawartych w

kanale werbalnym. Są to takie funkcje, jak

kanale werbalnym. Są to takie funkcje, jak

akcentowanie,

zaprzeczenie,

rozszerzenie

akcentowanie,

zaprzeczenie,

rozszerzenie

znaczenia, specyfikacja odniesienia. Realizowane

znaczenia, specyfikacja odniesienia. Realizowane

być mogą zarówno przez gestykulację, jak i przez

być mogą zarówno przez gestykulację, jak i przez

sposób wokalizacji tekstu słownego. Znaczenie

sposób wokalizacji tekstu słownego. Znaczenie

globalne przekazu odbierane jest wtedy, gdy

globalne przekazu odbierane jest wtedy, gdy

łączy się wskazówki zawarte w obu kanałach,

łączy się wskazówki zawarte w obu kanałach,

choć czasem przewagę znaczenia ma kanał

choć czasem przewagę znaczenia ma kanał

słowny, a czasem kanał niewerbalny.

słowny, a czasem kanał niewerbalny.

Klasyfikacja Scherera i

Klasyfikacja Scherera i

Wallbotta (1985)

Wallbotta (1985)



Funkcja syntaktyczna

Funkcja syntaktyczna

- dzieli się na dwa rodzaje.

- dzieli się na dwa rodzaje.

Pierwszy dotyczy organizacji sekwencji wypowiedzeń

Pierwszy dotyczy organizacji sekwencji wypowiedzeń

i segmentacji procesu konwersacji. Przykładem

i segmentacji procesu konwersacji. Przykładem

może tu być akcentowanie ważniejszych słów,

może tu być akcentowanie ważniejszych słów,

obniżenie siły emisji głosu pod koniec zdania,

obniżenie siły emisji głosu pod koniec zdania,

odwracanie wzroku ku górze dla podkreślenia

odwracanie wzroku ku górze dla podkreślenia

niepewności itd. Funkcja druga to synchronizacja

niepewności itd. Funkcja druga to synchronizacja

zachowań rozmówców, dopasowanie ich rytmu

zachowań rozmówców, dopasowanie ich rytmu

mówienia. W terapii gestaltowskiej gra to dużą rolę

mówienia. W terapii gestaltowskiej gra to dużą rolę

jako jeden z warunków empatii. Tutaj także należą

jako jeden z warunków empatii. Tutaj także należą

zachowania,

których

celem

jest

uzyskanie

zachowania,

których

celem

jest

uzyskanie

największego komfortu, dopasowanie pozycji ciała i

największego komfortu, dopasowanie pozycji ciała i

odległości między rozmówcami do aktualnego

odległości między rozmówcami do aktualnego

poziomu psychologicznej intymności relacji.

poziomu psychologicznej intymności relacji.

Klasyfikacja Scherera i

Klasyfikacja Scherera i

Wallbotta (1985)

Wallbotta (1985)



Funkcja pragmatyczna

Funkcja pragmatyczna

- polega na użyciu

- polega na użyciu

komunikowania niewerbalnego dla takich celów, jak

komunikowania niewerbalnego dla takich celów, jak

oddziaływanie na zachowanie partnera, podkreślanie

oddziaływanie na zachowanie partnera, podkreślanie

przynależności do określonej podgrupy (np. poprzez

przynależności do określonej podgrupy (np. poprzez

gesty powitania czy pożegnania specyficzne dla

gesty powitania czy pożegnania specyficzne dla

danego środowiska), wyrażanie swej indywidualności

danego środowiska), wyrażanie swej indywidualności

poprzez oryginalność ruchu i stroju, ekspresja swych

poprzez oryginalność ruchu i stroju, ekspresja swych

stanów

psychicznych

i

emocjonalnych

oraz

stanów

psychicznych

i

emocjonalnych

oraz

wyrażanie

stosunku

do

wygłaszanego

przez

wyrażanie

stosunku

do

wygłaszanego

przez

rozmówcę

tekstu.

Sposób

realizacji

funkcji

rozmówcę

tekstu.

Sposób

realizacji

funkcji

pragmatycznej zależy od wielu różnorodnych

pragmatycznej zależy od wielu różnorodnych

czynników społecznych i osobowych, takich jak wiek,

czynników społecznych i osobowych, takich jak wiek,

płeć, zawód, cechy osobowości, tradycje rodzinne i

płeć, zawód, cechy osobowości, tradycje rodzinne i

zwyczaje kulturowe.

zwyczaje kulturowe.

Klasyfikacja Scherera i

Klasyfikacja Scherera i

Wallbotta (1985)

Wallbotta (1985)



Funkcja regulacji konwersacji

Funkcja regulacji konwersacji

- odnosi

- odnosi

się do organizacji konwersacji w znaczeniu

się do organizacji konwersacji w znaczeniu

regulacji

kontrybucji

poszczególnych

regulacji

kontrybucji

poszczególnych

rozmówców, zarówno co do momentu

rozmówców, zarówno co do momentu

włączania się do rozmowy, jak i długości

włączania się do rozmowy, jak i długości

zabierania

głosu

(zachęcanie

lub

zabierania

głosu

(zachęcanie

lub

zniechęcanie).

zniechęcanie).

W typologii tej pewne wątpliwości

W typologii tej pewne wątpliwości

budzi oddzielenie funkcji pragmatycznej

budzi oddzielenie funkcji pragmatycznej

od funkcji regulacji konwersacji, a tej z

od funkcji regulacji konwersacji, a tej z

kolei

od

funkcji

synchronizacji

kolei

od

funkcji

synchronizacji

(syntaktycznej). Nie to jest jednak

(syntaktycznej). Nie to jest jednak

główną

niedogodnością

klasyfikacji

główną

niedogodnością

klasyfikacji

Scherera i Wallbotta, lecz fakt, iż

Scherera i Wallbotta, lecz fakt, iż

wyróżnione przez nich klasy są bardzo

wyróżnione przez nich klasy są bardzo

szerokie,

o

mało

wyraźnych

szerokie,

o

mało

wyraźnych

rozgraniczeniach, przez co konkretne jej

rozgraniczeniach, przez co konkretne jej

zastosowanie staje się problematyczne.

zastosowanie staje się problematyczne.

Stroną silną jest zwrócenie uwagi na

Stroną silną jest zwrócenie uwagi na

konwersacyjne

role

komunikacji

konwersacyjne

role

komunikacji

niewerbalnej.

niewerbalnej.