Zadania

pielęgniarki

wobec chorego

umierającego.

mgr Joanna Owsianowska

Śmierć:



jest nierozłączną częścią ludzkiego
życia



jest zwykle końcem procesu umierania



brak procesu umierania cechuje śmierć
nagłą (np. w wyniku nagłego
zatrzymania krążenia)

Umieranie:



świadomość zbliżającej się śmierci



doznawane przez człowieka i/lub osoby z

jego otoczenia



łączy się z ustawaniem podstawowych

czynności życiowych organizmu



proces trwający godziny, dni, tygodnie



proces o różnej intensywności

przeżywania cierpień fizycznych i

psychicznych

Konsekwencje umierania:



dla człowieka umierającego – śmierć
konieczność rozstania się z życiem



dla rodziny – jak pogodzić się ze stratą
bliskiej osoby



dla zespołu pielęgnacyjnego zawsze
łączy się z pytaniem – jak pomóc
pacjentowi i jego rodzinie

Plan opieki pielęgniarskiej nad

pacjentem umierającym:

Oceniamy przede wszystkim:



stan przytomności



funkcjonowanie układów krążenia i

oddychania (duszność, trudności w

oddychaniu) oraz termoregulacji



stan układu nerwowego (odczuwanie

bodźców, występowanie porażeń i

niedowładów)

C.d.:



występowanie bólu i innych dolegliwości
(osłabienie, wyczerpanie)



występowanie zaburzeń snu



pracę układu pokarmowego (pragnienie,
łaknienie, trawienie, wydalanie)



przyjmowanie pokarmów i płynów

C.d.:



stan odżywienia i nawodnienia
organizmu (wyniszczenie, odwodnienie)



wydalanie moczu



wygląd skóry (maceracje, odparzenia,
odleżyny)



stan jamy ustnej

C.d.:



stan higieny osobistej



możliwość komunikowania się z
pacjentem



stan psychiczny pacjenta, jego
nastrój, świadomość zbliżającej się
śmierci, uzewnętrznienie reakcji (wg
Kübler-Ross)

C.d.:



wydolność fizyczną w zakresie
wykonywania codziennych czynności



stosunek rodziny do człowieka
umierającego



wydolność rodziny w zakresie
świadczenia opieki

Elizabeth Kübler-Ross:



przedstawiła zmiany psychiczne
związane z nadchodzącą śmiercią w
postaci pięciu faz umierania



doszła do wniosku, że rozstanie
człowieka z dotychczasowym życiem
nie zachodzi nagle, lecz przebiega w
kilku etapach, które następują po
sobie w określonej kolejności

C.d.:



doszła do wniosku, że wewnętrzna

,,walka” o zgodę na śmierć nie musi

wcale przebiegać w ostatnich godzinach,

dniach czy tygodniach życia



dowiodła, że w przypadku długotrwałych,

nieuleczalnych chorób może zacząć się

już kilka lat przed śmiercią w efekcie

czego w ostatnich dniach życia człowiek

jest na nią przygotowany

Fazy psychicznego procesu

umierania:



zaprzeczenie



gniew



pertraktacje (negocjacje z Bogiem o
przedłużenie życia, składanie obietnic)

C.d.:



walka między depresją i nadzieją (depresję
znamionuje uczucie beznadziejnej pustki,
poczucie bezsensu i zniechęcenia;
nadzieja dotyczy najczęściej wyzdrowienia
wyzdrowienia lub zahamowania postępu
choroby, dobrej, bezbolesnej śmierci,
lepszego życia po śmierci)



akceptacja śmierci (uspokojenie)

Zadania pielęgniarki :



zwracać uwagę, aby wszystkie
werbalne i pozawerbalne komunikaty
wysyłane do chorego pozostawały ze
sobą w zgodzie (rozdźwięki powodują
u chorego narastanie lęku)



nie unikać rozmów i nie ograniczać
kontaktów z chorym

C.d.:



poruszać w rozmowie z chorym
odwracające uwagę tematy. Zachęca
to do cieszenia się każdą chwilą



nie narzucać choremu swoich
poglądów



towarzyszyć choremu jako osoba
przysłuchująca się i poszukująca sensu
danej sytuacji

C.d:



pomocne może być ułatwienie
kontaktu z osobą duchowną



nie czuć się osobiście dotkniętym
słowną agresją chorego i tym bardziej
nie reagować agresywnie



zapobiegać zagrożeniom i
nieuzasadnionym nadziejom

C.d.:



być pełnym zrozumienia wobec zachowań
chorego



towarzyszyć rodzinie



uzmysłowić rodzinie, że wszystkie myśli i
uczucia wyrażane werbalnie i pozawerbalnie
w obecności umierającego dochodzą do
jego świadomości nawet wtedy gdy jest
brak reakcji (nietaktowne zachowania ranią
godność osoby umierającej

Oznaki zbliżającej się

śmierci:



zaostrzenie rysów twarzy



chłodne, spocone czoło



Nieregularne oddechy (często przez
otwarte usta)



tętno przeważnie szybkie

C.d.:



bladość i ochłodzenie powłok skórnych



czasem sinica czubków palców

W tym okresie pacjent wymaga szczególnie

troskliwej pielęgnacji, która wyraża się:



gotowością towarzyszenia przez:

1. właściwe oświetlenie pomieszczenia

C.d.:

2. ochronę przed hałasem (hałas

wzmaga niepokój)

3. zwilżanie ust
4. dawanie odczucia bliskości (np. przez

podtrzymywanie ręki)

Zaopatrzenie zmarłego:

Godność człowieka jest

nienaruszalna także po śmierci:



przymknąć oczy zmarłego



podwiązać brodę opaską



usunąć zgłębniki, cewniki, dreny,

wkłucia iv.



biżuterię zdjąć i przekazać do depozytu



Wykonać toaletę pośmiertną