VI. Środki przeciwdrgawkowe

1. Pochodne hydantoiny
2. Pochodne acetylomocznika
3. Pochodne iminostilbenu
4. Pochodne kwasu barbiturowego
5. Analogi GABA oraz leki o różnej budowie
6. Pochodne sulfonamidowe
7. Pochodne pirolidyno-2,5-dionu
8. Pochodne kwasu walproinowego
9. Pochodne oksazolidynodionu
10. Pochodne 1,4 i 1,5 benzdodiazepiny

Epilepsje w Grecji starożytnej

Epilepsje w Grecji starożytnej

●

●

objawy

objawy

●●

●●

zaburzenia świadomości

zaburzenia świadomości

●●

●●

zaburzenia aktywności ruchowej

zaburzenia aktywności ruchowej

●●

●●

zaburzenia uczuć i zachowania

zaburzenia uczuć i zachowania

●●

●●

zburzenia wegetatywne

zburzenia wegetatywne

●

●

napady drgawkowe

napady drgawkowe

●

●

padaczka objawowa

padaczka objawowa

●

●

padaczka samoistna

padaczka samoistna

●

●

padaczka mała (petit mal)

padaczka mała (petit mal)

●

●

padaczka duża (grand mal)

padaczka duża (grand mal)

●

●

padaczka psychomotoryczna

padaczka psychomotoryczna

●

●

napady padaczki mogą wystąpić w

napady padaczki mogą wystąpić w

●●

●●

gorączce

gorączce

●●

●●

zakażeniach OUN

zakażeniach OUN

●●

●●

zaburzeniach metabolicznych

zaburzeniach metabolicznych

●●

●●

po spożyciu środków

po spożyciu środków

drgawkotwórczych

drgawkotwórczych

(pentylenotetrazol, pikrotoksyna)

(pentylenotetrazol, pikrotoksyna)

●●

●●

niedotlenieniu mózgowia

niedotlenieniu mózgowia

●●

●●

uciskowych procesach

uciskowych procesach

mózgowych

mózgowych

●●

●●

obrzęku mózgu

obrzęku mózgu

●●

●●

anafilaksji

anafilaksji

●

●

Sir Charles Locock 1857

Sir Charles Locock 1857

●

●

fenobarbital 1912

fenobarbital 1912

●

●

35 leków

35 leków

●

●

fenytoina 1938

fenytoina 1938

●

●

1935-1960(13)

1935-1960(13)

●

●

po 1962 niewiele nowych leków

po 1962 niewiele nowych leków

●

●

nowe leki w latach 90-tych

nowe leki w latach 90-tych

●

●

monoterapia

monoterapia

Mechanizm działania

Mechanizm działania

●

●

kanały jonowe Na

kanały jonowe Na

+

+

bramkowane potencjałem

bramkowane potencjałem

fenytoina, karbamzepina, lamotrygina

fenytoina, karbamzepina, lamotrygina

●

●

Ca

Ca

+2

+2

przepływy

przepływy

etosuksymid

etosuksymid

●

●

działanie na kompleks receptor GABA kanał

działanie na kompleks receptor GABA kanał

jonowy Cl

jonowy Cl

-

-

benzodiazepiny, barbiturany, topiramat

benzodiazepiny, barbiturany, topiramat

●

●

wpływ na metabolizm i wychwyt

wpływ na metabolizm i wychwyt

zwrotny GABA

zwrotny GABA

gabapentyna, tiagabiba, wigabatryna

gabapentyna, tiagabiba, wigabatryna

●

●

blokowanie receptorów, na które

blokowanie receptorów, na które

działają

działają

aminokwasy pobudzające

aminokwasy pobudzające

remacemid

remacemid

●

●

Błona komórkowa

Błona komórkowa

●●

●●

fosfatydylocholina

fosfatydylocholina

●●

●●

fosfatydyloetanoloamina

fosfatydyloetanoloamina

●●

●●

fosfatydyloseryna

fosfatydyloseryna

●●

●●

fosfatydyloinozytol

fosfatydyloinozytol

●

●

Glikoproteiny

Glikoproteiny

●

●

Białka błonowe

Białka błonowe

●●

●●

wewnątrz polarne i niepolarne

wewnątrz polarne i niepolarne

aminokwasy

aminokwasy

●●

●●

hydrofilowe i hydrofobowe

hydrofilowe i hydrofobowe

●

●

Przekazywanie sygnałów przez receptory

Przekazywanie sygnałów przez receptory

●●

●●

kanały jonowe

kanały jonowe

●●

●●

enzymy błonowe

enzymy błonowe

●

●

Stan spoczynku

Stan spoczynku

●●

●●

kanał zamknięty

kanał zamknięty

●●

●●

bramkowanie ligandem

bramkowanie ligandem

●●

●●

bramkowanie potencjałem

bramkowanie potencjałem

Leczenie

Leczenie

●

●

pierwsza pomoc

pierwsza pomoc

●

●

trudne

trudne

●

●

nie wiadomo czy się powiodło - nie

nie wiadomo czy się powiodło - nie

mamy

mamy

pewności czy atak jeszcze nie wystąpi

pewności czy atak jeszcze nie wystąpi

●

●

środki podaje się długotrwale

środki podaje się długotrwale

●

●

działania niepożądane

działania niepożądane

●●

●●

efekty kancerogenne

efekty kancerogenne

●●

●●

teratogenne

teratogenne

●●

●●

mutagenne

mutagenne

●●

●●

należy zmieniać leki w obrębie

należy zmieniać leki w obrębie

różnych

różnych

grup chemicznych

grup chemicznych

●●

●●

najkorzystniej o różnym

najkorzystniej o różnym

mechanizmie

mechanizmie

działania

działania

Struktura ogólna

Struktura ogólna

X:

X:

-N- pochodne hydantoiny

-N- pochodne hydantoiny

C-N barbiturany

C-N barbiturany

-O- okasazolidynodiony

-O- okasazolidynodiony

-C- suksymidy

-C- suksymidy

-NH

-NH

2

2

(przy C2) acetylomoczniki

(przy C2) acetylomoczniki

1. Pochodne hydantoiny

1. Pochodne hydantoiny

2. Pochodne acetylomocznika

2. Pochodne acetylomocznika

3. Pochodne iminostilbenu

3. Pochodne iminostilbenu

4. Pochodne kwasu babiturowego

4. Pochodne kwasu babiturowego

5. Analogi GABA oraz leki o różnej budowie

5. Analogi GABA oraz leki o różnej budowie

6. Pochodne sulfonamidowe

6. Pochodne sulfonamidowe

7. Pochodne pirolidyno-2,5-dionu

7. Pochodne pirolidyno-2,5-dionu

8. Pochodne kwasu walproinowego

8. Pochodne kwasu walproinowego

9. Pochodne okzolidynodionu

9. Pochodne okzolidynodionu

10. Pochodne 1,4 i 1,5 benzdodiazepiny

10. Pochodne 1,4 i 1,5 benzdodiazepiny

1. Pochodne hydantoiny

1. Pochodne hydantoiny

35. FENYTOINA

35. FENYTOINA

(

(

Phenytoinum

Phenytoinum

, Phenytoinum)

, Phenytoinum)

ATC - N 03

ATC - N 03

LD

LD

50

50

490 mg/kg

490 mg/kg

(myszy)

(myszy)

5,5-Difenylohydantoina

5,5-Difenylohydantoina

Hydantoina: 2,4-imidazolidynodion

Hydantoina: 2,4-imidazolidynodion

Teratogenność – rozszczep kręgosłupa

Teratogenność – rozszczep kręgosłupa

●

●

fosfenytoina prolek

fosfenytoina prolek

●

●

fosfenytoina prolek

fosfenytoina prolek

●

●

wydłuża okres spoczynku w procesie

wydłuża okres spoczynku w procesie

przewodnictwa Na

przewodnictwa Na

+

+

●

●

hamuje wydzielanie serotoniny i

hamuje wydzielanie serotoniny i

norepinefryny

norepinefryny

●

●

reaguje z lipidami błon komórkowych

reaguje z lipidami błon komórkowych

●

●

czasami działa pobudzająco

czasami działa pobudzająco

●

●

działa na przewodnictwo Ca

działa na przewodnictwo Ca

+2

+2

36. MEFENYTOINA

36. MEFENYTOINA

(

(

Mephenytoinum

Mephenytoinum

, Mesantoin)

, Mesantoin)

5-Etylo-5-fenylo-3-metylohydantoina

5-Etylo-5-fenylo-3-metylohydantoina

●

●

metabolizowana do nirvanolu

metabolizowana do nirvanolu

(demetylacja

(demetylacja

)

)

37. ETOTOINA

37. ETOTOINA

(

(

Ethotoinum

Ethotoinum

, Peganone)

, Peganone)

5-Fenylo-3-etylohydantoina

5-Fenylo-3-etylohydantoina

2. Pochodne acetylomocznika

2. Pochodne acetylomocznika

38. FENACEMID

38. FENACEMID

(

(

Phenacemidum

Phenacemidum

, Phenurone)

, Phenurone)

Fenyloacetylomocznik

Fenyloacetylomocznik

N-karbamoilo-2-fenylo-acetamid

N-karbamoilo-2-fenylo-acetamid

39. REMACEMID

39. REMACEMID

(

(

Remacemidum

Remacemidum

, NDA)

, NDA)

2-

2-

A

A

mino-N-(1,2-difenylopropoan-2-

mino-N-(1,2-difenylopropoan-2-

yl

yl

o

o

)

)

acetamid

acetamid

3. Pochodne iminostilbenu

3. Pochodne iminostilbenu

40. KARBAMAZEPINA

40. KARBAMAZEPINA

(

(

Carbamazepinum

Carbamazepinum

, Tegretol)

, Tegretol)

Amid kwasu 5H-dibenzo[b,f]azepino-5-

Amid kwasu 5H-dibenzo[b,f]azepino-5-

karboksylowego

karboksylowego

(pochodna iminostilbenu)

(pochodna iminostilbenu)

●

●

(-N-CO-NH

(-N-CO-NH

2

2

)

)

●

●

C10 =O

C10 =O

OKSAKARBAMAZEPINA

OKSAKARBAMAZEPINA

profil

profil

toksyczności

toksyczności

●

●

struktura przestrzenna – hydantoina

struktura przestrzenna – hydantoina

4. Pochodne kwasu barbiturowego

4. Pochodne kwasu barbiturowego

4

4

1

1

. FENOBARBITAL

. FENOBARBITAL

(

(

Phenobarbiatal

Phenobarbiatal

um

um

, Luminal)

, Luminal)

ATC - N 05

ATC - N 05

5-Etylo-5-fenylo-heksahydro-2,4,6-

5-Etylo-5-fenylo-heksahydro-2,4,6-

pirymidynotrion

pirymidynotrion

5-Etylo-5-fenylo-1,3-diazino-2,4,6-trion

5-Etylo-5-fenylo-1,3-diazino-2,4,6-trion

●

●

struktura przestrzenna – hydantoina

struktura przestrzenna – hydantoina

●

●

nasenny

nasenny

●

●

blokuje Na

blokuje Na

+

+

, Ca

, Ca

+2

+2

przewodnictwo

przewodnictwo

●

●

GABA receptor kompleks

GABA receptor kompleks

●

●

działa na receptory adenozyny

działa na receptory adenozyny

●

●

hamuje pobudzające działanie

hamuje pobudzające działanie

glutaminianu

glutaminianu

42. METYLOFENOBARBITAL

42. METYLOFENOBARBITAL

(

(

Methylfenobarbitalum

Methylfenobarbitalum

, Methylphenob-BCC)

, Methylphenob-BCC)

5-Etylo-5-fenylo-N-metyloheksahydro-2,4,6-

5-Etylo-5-fenylo-N-metyloheksahydro-2,4,6-

pirymidynotrion

pirymidynotrion

●

●

struktura przestrzenna – hydantoina

struktura przestrzenna – hydantoina

43. PRIMIDON

43. PRIMIDON

(

(

Primidonum

Primidonum

, Mizodin)

, Mizodin)

●

●

prolek

prolek

5-Etylo-5-fenylo-heksahydropirymidyno-2,6-

5-Etylo-5-fenylo-heksahydropirymidyno-2,6-

dion

dion

●

●

mechanizm podobny do fenytoiny

mechanizm podobny do fenytoiny

5. Analogi GABA oraz leki o różnej budowie

5. Analogi GABA oraz leki o różnej budowie

●

●

mechanizm działania

mechanizm działania

●●

●●

GABA agonista

GABA agonista

●●

●●

GABA transaminazy inhibitor

GABA transaminazy inhibitor

●●

●●

GABA wychwytu zwrotnego

GABA wychwytu zwrotnego

inhibitor

inhibitor

44. WIGABATRYNA

44. WIGABATRYNA

(

(

Vigabatrinum

Vigabatrinum

, Sabril)

, Sabril)

Kwas 4-amino-5-heksenowy

Kwas 4-amino-5-heksenowy

45. GABAPENTYNA

45. GABAPENTYNA

(

(

Gabapentinum

Gabapentinum

, Neurontin)

, Neurontin)

Kwas 1-(aminometylo)-cykloheksanooctowy

Kwas 1-(aminometylo)-cykloheksanooctowy

●

●

mechanizm działania analogiczny

mechanizm działania analogiczny

do wigabatryny

do wigabatryny

46. TIAGABINA

46. TIAGABINA

(

(

Tiagabinum,

Tiagabinum,

Gebatril)

Gebatril)

Kwas 1-[4,4-bis(3-metylotiofeno-2-ylo)buten-

Kwas 1-[4,4-bis(3-metylotiofeno-2-ylo)buten-

3-ylo]piperydyno-3-karboksylowy

3-ylo]piperydyno-3-karboksylowy

●

●

mechanizm działania analogiczny

mechanizm działania analogiczny

do wigabatryny

do wigabatryny

47. LAMOTRYGINA

47. LAMOTRYGINA

(

(

Lamotriginum

Lamotriginum

, Lamictal)

, Lamictal)

3,5-Diamino-6-(2,3-dichlorofen-1-ylo)-1,2,4-

3,5-Diamino-6-(2,3-dichlorofen-1-ylo)-1,2,4-

triazyna

triazyna

●

●

mechanizm działania analogiczny

mechanizm działania analogiczny

do fenytoiny

do fenytoiny

48. FELBAMAT

48. FELBAMAT

(

(

Felabamatum

Felabamatum

, Felbetol)

, Felbetol)

Dwukarbaminian 2-fenylopropandiolu-1,3

Dwukarbaminian 2-fenylopropandiolu-1,3

●

●

mechanizm działania

mechanizm działania

●●

●●

blokuje jedną z podgrup

blokuje jedną z podgrup

receptorów dla

receptorów dla

aminokwasów

aminokwasów

pobudzających NMDA

pobudzających NMDA

●●

●●

stosowany, gdy inne leki nie

stosowany, gdy inne leki nie

skutkują

skutkują

●●

●●

10 000 pacjentów, 2 - 4 g

10 000 pacjentów, 2 - 4 g

6. Pochodne sulfonamidowe

6. Pochodne sulfonamidowe

49. TOPIRAMAT

49. TOPIRAMAT

(

(

Topiramatum

Topiramatum

, Topamax)

, Topamax)

2,3:4,5-bis-O-(1-Metyloetylideno)-

2,3:4,5-bis-O-(1-Metyloetylideno)-

β-D-Fruktopiranozo sulfaminian

β-D-Fruktopiranozo sulfaminian

●

●

mechanizm działania analogiczny

mechanizm działania analogiczny

do wigabatryny

do wigabatryny

50. ZONISAMID

50. ZONISAMID

(

(

Zonisamidum

Zonisamidum

, Excelgan)

, Excelgan)

Benzo[d]izoksazolo-3-ylo-metanosulfonamid

Benzo[d]izoksazolo-3-ylo-metanosulfonamid

●

●

mechanizm działania podobny do

mechanizm działania podobny do

fenytoiny

fenytoiny

7. Pochodne pirolidyno-2,5-dionu

7. Pochodne pirolidyno-2,5-dionu

51. ETOSUKSYMID

51. ETOSUKSYMID

(

(

Ethosuximidum

Ethosuximidum

, Zarontin)

, Zarontin)

3-Etylo-3-metylo-pirolidyno-2,5-dion

3-Etylo-3-metylo-pirolidyno-2,5-dion

●

●

mechanizm działania

mechanizm działania

●●

●●

hamuje metabolizm mózgowy

hamuje metabolizm mózgowy

●●

●●

inhibitor aminotransferazy GABA

inhibitor aminotransferazy GABA

●●

●●

obniża przewodnictwo Ca

obniża przewodnictwo Ca

+2

+2

8. Pochodne kwasu walproinowego

8. Pochodne kwasu walproinowego

5

5

2

2

. KWAS WALPROINOWY

. KWAS WALPROINOWY

(

(

Acidum valproicum

Acidum valproicum

, Depakine)

, Depakine)

Kwas 2-propylowalerianowy

Kwas 2-propylowalerianowy

●

●

mechanizm działania

mechanizm działania

●●

●●

hamuje przewodnictwo Na

hamuje przewodnictwo Na

+

+

●●

●●

zwiększa poziom GABA modulując

zwiększa poziom GABA modulując

syntezę

syntezę

i hamując rozkład

i hamując rozkład

9. Pochodne oksazolidynodionu

9. Pochodne oksazolidynodionu

53. TRIMETADION

53. TRIMETADION

(

(

Trimethadionum

Trimethadionum

, Tridione)

, Tridione)

3,5,5-Trimetylo-oksazolidyno-2,4-dion

3,5,5-Trimetylo-oksazolidyno-2,4-dion

54. LEVETYRACETAM

54. LEVETYRACETAM

(

(

Levetiracetamum

Levetiracetamum

, Keppra)

, Keppra)

2-(2-Oksopirolidyno-1-ylo)butanamid

2-(2-Oksopirolidyno-1-ylo)butanamid

●

●

mechanizm działania nieznany

mechanizm działania nieznany

●

●

mechanizm działania

mechanizm działania

●●

●●

obniża przewodnictwo Ca+2

obniża przewodnictwo Ca+2

10. Pochodne 1,4 i 1,5 benzdodiazepiny

10. Pochodne 1,4 i 1,5 benzdodiazepiny

55. KLONAZEPAM

55. KLONAZEPAM

(

(

Clonazepamum

Clonazepamum

, Rivotril)

, Rivotril)

KLOBAZAM

KLOBAZAM

5-(2-Chlorofenylo)-1,3-dihydro-3H-7-nitro-

5-(2-Chlorofenylo)-1,3-dihydro-3H-7-nitro-

benzo-1,4-diazepin-2-on

benzo-1,4-diazepin-2-on

●

●

DIAZEPAM, LORAZEPAM, KLONAZEPAM,

DIAZEPAM, LORAZEPAM, KLONAZEPAM,

NITRAZEPAM, KLOBAZAM

NITRAZEPAM, KLOBAZAM

PL:

PL:

Karbamazepina, Klonazepam, Klorazepat,

Karbamazepina, Klonazepam, Klorazepat,

Diazepam, Etosuksymid, Felbamat,

Diazepam, Etosuksymid, Felbamat,

Gabapentyna,

Gabapentyna,

Lamotrygina,

Lamotrygina,

Levetiracetam, Lorazepam,

Levetiracetam, Lorazepam,

Oksykarbazepina, Pentobarbital, Fenacemid,

Oksykarbazepina, Pentobarbital, Fenacemid,

Fenytoina, Prymidon, Tiagabina, Topiramat,

Fenytoina, Prymidon, Tiagabina, Topiramat,

Kwas

Kwas

walproinowy

walproinowy

WHO:

WHO:

Carbamazepine, Clonazepam,

Carbamazepine, Clonazepam,

Diazepam,

Diazepam,

Ethosuximide, Phenobarbital,

Ethosuximide, Phenobarbital,

Phenytoin sodium

Phenytoin sodium

USA:

USA:

Carbamazepine (generic, Tegretol),

Carbamazepine (generic, Tegretol),

Clonazepam,

Clonazepam,

Clonopin), Clorazepate

Clonopin), Clorazepate

dipotassium (generic,

dipotassium (generic,

Tranxene), Diazepam

Tranxene), Diazepam

(generic, Valium),

(generic, Valium),

Ethosuximide (Zarontin),

Ethosuximide (Zarontin),

Ethotoin (eganone),

Ethotoin (eganone),

Felbamate

Felbamate

(Felbatrol), Fosphofenytoin (Cerebyx),

(Felbatrol), Fosphofenytoin (Cerebyx),

Gabapentin (Neurontin), Lamotrigine

Gabapentin (Neurontin), Lamotrigine

(Lamictal),

(Lamictal),

Levetiracetam (Keppra),

Levetiracetam (Keppra),

Lorazepam (generic,

Lorazepam (generic,

Ativan), Mephenytoin

Ativan), Mephenytoin

(Mesantoin), Mephobarbital

(Mesantoin), Mephobarbital

(Mebaral).

(Mebaral).

Methsuximide(Celontin Capseals),

Methsuximide(Celontin Capseals),

Oxycarbazepine (Trileptal), Paramethadione

Oxycarbazepine (Trileptal), Paramethadione

(Paradione), Pentobarbital sodium (generic,

(Paradione), Pentobarbital sodium (generic,

Nembutal), Phenacemide (Phenurone),

Nembutal), Phenacemide (Phenurone),

Phenobarbital (generic, Luminal sodium),

Phenobarbital (generic, Luminal sodium),

Phenosuximide (Milontin Kapseals),

Phenosuximide (Milontin Kapseals),

Phenytoin (generic, Dilantin), Primidone

Phenytoin (generic, Dilantin), Primidone

(generic, Mysoline), Tiagabine (Gabatril),

(generic, Mysoline), Tiagabine (Gabatril),

Topiramate (Topamax), Trimethadione

Topiramate (Topamax), Trimethadione

(Tridione), Valproic acid (generic, Depakene

(Tridione), Valproic acid (generic, Depakene

)

)