

to objaw kliniczny polegający na znacznym

zwiększeniu liczby wypróżnień w ciągu doby, lub

zmianą konsystencji stolca na płynną lub

półpłynną. Biegunką określa się również stan,

gdy nawet jednorazowo w stolcu pojawia się

treść patologiczna, taka jak śluz, ropa lub krew.

Biegunce towarzyszy wzmożona perystaltyka

jelit i często kurczowe bóle brzucha. Stan

chorobowy trwający do 10 dni określany jest

jako biegunka ostra, natomiast utrzymywanie się

objawów chorobowych ponad 10 dni nosi nazwę

biegunki przewlekłej. W krajach Trzeciego Świata

biegunka jest główną przyczyną śmierci

niemowląt, zabijając ponad 1,5 miliona dzieci

rocznie.



Biegunka najczęściej jest efektem

zakażeń

bakteryjnych, wirusowych i

pasożytniczych

, powodujących m.in.

zmianę przebiegu procesów wchłaniania i

wydzielania w przewodzie pokarmowym

bądź uszkodzenie komórek błony śluzowej

jelit. Może też być spowodowana

uczuleniem lub nietolerancja

pokarmową

(np. celiakia),

chorobami

układu pokarmowego

(np. wrzodziejącym

zapaleniem jelit i niektórymi nowotworami, i

innymi),

działaniem niektórych leków

(np. po środkach przeczyszczających), może

wystąpić po zastosowanych

preparatów

minerałów

(np. sole magnezu), czy być

spowodowana silną

nerwicą



gorączka,



uczucie rozbicia,



osłabienie,



bóle brzucha i głowy,



nudności,



wymioty.



Ten rodzaj biegunki może być spowodowany
m.in. działaniem niektórych leków (np.
środków przeczyszczających), niedoborem
laktazy (enzym trawiący laktozę – dwucukier
znajdujący się w mleku). Biegunkę tego typu
mogą wywołać również sole magnezu,
mikroelementu stosowanego z powodzeniem
nie tylko przy niedoborach tego pierwiastka,
ale także w chorobach serca czy
zaburzeniach funkcjonowania układu
nerwowego.



Mamy z nią do czynienia wówczas, gdy
z komórek tworzących ścianę jelita do
jego światła dostaje się zwiększona
ilość płynów (woda, elektrolity). W tym
przypadku najczęstszymi winowajcami
są gronkowce, Escherichia coli (i rzadko
przecinkowiec cholery).



Pojawia się, gdydo światła jelita oprócz
wody dostaje się krew, białko i śluz,
mamy z nią do czynienia w przebiegu
np. wrzodziejącego zapalenia jelit i
niektórych nowotworów



Biegunka może być wywołana
zażywaniem niektórych antybiotyków i
zachwianiem równowagi naturalnej
flory bakteryjnej jelit



Ma miejsce, gdy towarzyszy infekcjom

bakteryjnym i wirusowym. Przykładowo

czas inicjacji – 2–4 godziny w przypadku

zakażenia np. gronkowcem, którego

toksyny tworzą się w żywności jeszcze

przed jej spożyciem, do 12–24 przy

zatruciu np. salmonellą. Może być

jednym z niezauważanych bądź

bagatelizowanych objawów nowotworów

(złośliwych i niezłośliwych) przewodu

pokarmowego.



Według Roberta Hegglina biegunki obserwuje się w

następujących schorzeniach:



1. Zakażenia znanym zarazkiem (bakterie, wirusy i choroby zakaźne

przenoszące się drogą zakażenia jelitowego).

2. Choroby jelit - rozlane zmiany anatomiczne ściany jelita, w których

nie znamy wywołującego je zarazka (nieżyt jelit cienkich, nieżyt jelita

grubego, wrzodziejące zapalenie jelita grubego).

3. Ograniczone zmiany ściany jelita (gruźlica, rak, odcinkowe

zapalenie jelita krętego czyli choroba Leśniowskiego-Crohna, kiła,

promienica, rzeżączka)

4. Niestrawność fermentacyjna i gnilna

5. Biegunki pochodzenia żołądkowego

6. Sprue (postać pierwotna i wtórna)

7. Choroby trzustki

8. Lipodystrofia jelitowa (choroba Whipple'a)

9. Zaburzenia wydzielania wewnętrznego [nadczynność tarczycy,

niedoczynność nadnerczy (choroba Addisona), niewydolność

przytarczyc, cukrzyca

10. Biegunki pochodzenia uczuleniowego

11. Biegunki pochodzenia nerwowego (czyli postać biegunkowa

zespołu jelita nadwrażliwego)

12. Zmiany jelit na tle toksycznym (mocznica, ciężkie ogólne

schorzenia zakaźne, zatrucie rtęcią, arsenem)

13. Zakażenia pasożytami jelitowymi.

Leczenie biegunki polega na:

- uzupełnieniu płynów i elektrolitów
- zahamowaniu zbyt dużej liczby

oddawanych stolców



Po rozpoznaniu przyczyn
biegunki podaje się
odpowiednie leki

. W przypadku

biegunek bakteryjnych stosuje się na
ogół antybiotyki lub odpowiednie
chemioterapeutyki. W biegunkach
wywołanych przez pasożyty – leki
przeciwpasożytnicze.



powodują zahamowanie nadmiernych
ruchów perystaltycznych jelit,
przedłużają czas przebywania treści
pokarmowej w przewodzie
pokarmowym, niektóre mają działanie
chemioterapeutyczne (hamujące
rozwój drobnoustrojów
chorobotwórczych, np. sulfonamidy,
antybiotyki), przeciwpasożytnicze,
przeciwzapalne i absorbujące.

1.Środki ściągające.

2.Środki adsorpcyjne.

3.Środki wpływające na mięśnie gładkie.

4.Inne.



powinno się rozpocząć od podania środka

przeczyszczającego, w celu usunięcia z przewodu

pokarmowego zapalnej wydzieliny,

drobnoustrojów, trujących produktów przemiany

materii, alergenów, toksyn organizmów

patogennych. Dopiero po tym zabiegu należy

podać objawowe lub przyczynowe leki

przeciwbiegunkowe. Jeśli przyczyna biegunki jest

złożona lub nieznana zaleca się terapię od

podania bezpiecznych i prostych chemicznie

leków adsorpcyjnych i ściągających. Podobnie,

warto postępować w przypadkach długotrwałej

biegunki lub jeśli nie jest możliwe podanie środka

przeczyszczającego (poważne zaburzenia wodno-

elektrolitowe, ostry stan zapalny błony śluzowej).

.



Zahamowanie biegunki silnymi lekami
poza zatrzymaniem utraty płynów, soli
mineralnych i pokarmów ułatwia
wchłanianie ze światła jelit toksyn
bakteryjnych i toksycznych produktów
nieprawidłowego rozkładu treści
jelitowej. Można temu zapobiec
podając substancje adsorbujące.



Osoby majace biegunkę powinny
wypijać duże ilości wód zdrojowych
wysokozmineralizowanych, ubogich
jednak w związki siarki. Wody zdrojowe
szybko uzupełniają niedobory
elektrolitowe. Korzystne jest doustne
podawanie glukozy, która wzmaga
wchłanianie sodu i wody z jelit do krwi



By zapobiec znacznym stratom wody i
elektrolitów w biegunkach, stosuje się
środki zapierające (obstipantia). Ich
działanie ma jednak charakter
objawowy i krótkotrwały, a podawanie
można rozpocząć dopiero po
dokładnym wyjaśnieniu przyczyn
biegunki.



Działanie ściągające polega na

nieznacznym stopniu denaturacji śluzu i

białek na powierzchni błony śluzowej

.Powoduje to utrudnienie i zwolnienie

wymiany płynów poprzez zdenaturowaną

warstwę, a więc zmniejszenie przesięku i

wysięku oraz utrudnienie działania

substancji zawartych w treści

pokarmowej na mięśnie gładkie i

gruczoły jelit. Działaniu temu towarzyszy

umiarkowany efekt przeciwzapalny.



Garbniki roślinne



Albuminian (białczan) taniny =
Tanalbina – Taninum albuminatum.



Sole bizmutawe.

Garbniki roślinne występuje m.in.

w :



korze dębu (Cortex Quercus),



galasówkach, czyli dębiankach (Gallae)



lisciach borówki – idalbina.



Albuminian (białczan) taniny = Tanalbina –

Taninum albuminatum. Białczan taniny uzyskuje się

łącząc kwas taninowy z białkiem roślinnym lub

zwierzęcym. Dzięki temu kwas taninowy zachowuje

swoje właściwości ściągające, odkażające i

przeciwzapalne, ale traci własności drażniące błonę

śluzową. Należy do najsilniejszych środków

przeciwbiegunkowych ściągających. Inaktywuje

większość toksyn bakteryjnych, grzybowych,

pierwotniakowych i wirusowych. Wiąże alkaloidy.

Hamuje odczyny zapalne i wysiękowe. Hamuje procesy

fermentacji i gnicia. Posiada silne właściwości

odwaniające. Hamuje drobne krwawienia w

przewodzie pokarmowym, obkurcza naczynia

krwionośne, hamuje rozwój grzybów. Absorbuje metale

ciężkie. W jelitach rozpada się do kwasu galusowego o

znacznych właściwościach antyseptycznych. Kwas

galusowy i jego pochodne wchłaniają się z jelit do krwi

i wydzielają wraz z moczem, odkażając drogi

moczowe. Stosowana w dawce 1-4 g/dziennie.



Sole bizmutu:

zasadowy azotan bizmutu

Bismuthum subnitricum,

zasadowy

węglan bizmutu

– Bismuthum

subcarbonicum,

zasadowy galusan

bizmutu

– Bismuthum subgallicum - należą

do starych i pewnych w działaniu leków

ściągających, przeciwzapalnych i

antyseptycznych. Zasadowy azotan

bizmutawy może ulegać w jelitach redukcji

przez bakterie z wytworzeniem azotynów,

gwałtownie obniżających ciśnienie krwi.

Związki bizmutu barwią kał na czarno.



Mają niewątpliwą wartość w ostrych
zatruciach pokarmowych- przebiegających z
biegunką lub bez niej. Wiażą one związki
szkodliwe(toksyny bakteryjne, trucizny),
drobnoustroje oraz substancje pobudzające
motorykę jelit. Działają nieswoiście, stąd
adsorbują również składniki pokarmowe,
witaminy i leki(dlatego jeśli konieczne jest
stosowanie innych leków, to należy je
podawać 1h przed podaniem środka
adsorbującego lub 1-2h po jego podaniu ).



Węgiel leczniczy (Carbo medicinalis)



Pektyny



Związki wapnia



Węgiel leczniczy

jest najlepszym

środkiem adsorbującym odznacza się

silnymi właściwościami wiążącymi.

Warunkiem powodzenia przy jego

podawaniu jest stosowanie dużych

dawek- w biegunce co najmniej 8-10

tabletek(rozkruszonych i zwilżonych

wodą) jednorazowo. Sproszkowany

węgiel leczniczy jest też dodawany do

płynu przy płukaniu żołądka w ostrych

zatruciach.



Pektyny

– wielocukry zbudowane z

kwasu galakturonowego, znajdują się w

wielu surowcach roślinnych, jak

marchew, jabłka, banany .Pektyny mają

właściwości adsorpcyjne; w jelitach są

częściowo rozkładane zakwaszając

treść jelitową i wytwarzając w ten

sposób niesprzyjające warunki dla

drobnoustrojów chorobotwórczych .Są

szczególnie korzystne u dzieci.



Związki wapnia są środkami
uszczelniającymi ściany naczyń w
stanach zapalnych i zmniejszających
wysięk. Maja tez działanie zapierające.



Woda wapienna(Aqua Calcis),



fosforan wapnia(Calcium phosphoricum),



węglan wapnia(Calcium carbonicum),



mleczan wapnia(Calcium lacticum),
glukonian wapnia(Calcium gluconicum)



Morfina i inne związki pobudzające receptor

opioidowy, zwiększają napięcie mięśni gładkich jelit i

w związku z tym powodują zaparcia. Z uwagi na

zagrożenia związane ze stosowaniem opioidów, mogą

one być stosowane jako środki zapierające tylko

wyjątkowo.



Znacznie bezpieczniejsze jest stosowanie opioidów

zsyntetyzowanych specjalnie w celu działania

zapierającego są to

difenoksyla

t i

loperamid.

O ile po

difenoksylacie opisano zatrucia u dzieci (przenika do

OUN ), o tyle loperamid wydaje się być wolny od tego

zagrożenia. Leki te nie są wskazane we

wrzodziejącym zapaleniu jelita grubego.

Zahamowanie biegunki bakteryjnej po opioidach

sprzyja wchłanianiu toksyn bakteryjnych i przedłuża

czas kontaktu drobnoustrojów ze ścianą jelit.



Należą tutaj substancje będące konkurencyjnymi

antagonistami acetylocholiny w receptorach

cholinergicznych, przez co znoszą objawy

pobudzania układu przywspółczulnego.



1.    Atropina i hioscyna występują w pokrzyku

wilczej jagodzie Atropa belladona, w lulku czarnym

Hyoscyamus niger i w bieluniu dziędzierzawie

Datura stramonium. Alkaloidy te zmniejszają

napięcie mięśni gładkich i hamują ruchy

robaczkowe układu pokarmowego. Należy je

podawać łącznie z lekami przeciwzapalnymi.

Należą do najsilniejszych leków

przeciwbiegunkowych



Stosowana w biegunkach związanych ze
względnym nadmiarem kwasów
żółciowych(np. po wycięciu jelita cienkiego,
kiedy kwasy te nie mogą się zwrotnie
wchłonąć) lek ten należy do tzw. żywic
syntetycznych, jest wymiennikiem jonowym.
Może być ona również stosowana w świądzie
wywołanym przez kwasy żółciowe. Wiąże
także inne aniony, hamuje wchłanianie
cholesterolu i glikozydów nasercowych.
Podobnie działa

kolestipol

.



W leczeniu biegunek coraz częściej
stosuje się również odpowiednio
spreparowane związki krzemu np.
smekta.



Jest to nowy lek przeciwbiegunkowy.
Lipofilna pochodna tiorfanu, do którego
szybko ulega przekształceniu w ustroju
(jest więc prolekiem).Tiorfan hamuje
aktywność enkefalinaz związanych z
błonami komórkowymi nabłonka
przewodu komórkowego, wskutek
czego dochodzi do zahamowania
rozkładu naturalnych enkefalin.



Obecnie przyjmuje się ,że leczenie

banalnych biegunek powinno się

sprowadzać wyłącznie do tzw. rehydratacji.



Metoda ta sprowadza się do odpowiednio

dużej podaży dostarczanych doustnie

roztworów elektrolitów ( NaCl, KCl ) z

dodatkiem glukozy.



Stosowanie w banalnych biegunkach

jakichkolwiek środków

chemioterapeutycznych jest

nieuzasadnione.



Calicii carbonas

Calperos
Caltrate 600



Carbonium

Carbo medicinalis



Colestipoli hydrochloridum

Colestid



Colestyraminum

Questran



Colestyramini chloridum

Vasosan P
Vasosan S



Diphenoxylati hydrochloridum cum

atropini sulfas

Reasec



Electrolyta

Gastrolit



Loperamidi hydrochloridum

Imodium
Loperamid



Loperamidi hydrochloridum cum
simeticonum

Imodium Plus



Racecadotrilum

Hidrasec
Tiorfan



Smectinum

Smecta



Tanninum albuminatum

Tanninum albuminatum
Salotanal