Bezpieczny

transport i

składowanie

2011

Organizacja prac transportowych i składowania

materiałów na budowie wymaga znajomości

zarówno przepisów prawa budowlanego, jak i

przepisów bhp. Przepisy dotyczące bhp przy

pracach budowlanych, określając niezbędne

elementy zagospodarowania terenu budowy,

wskazują m.in. na konieczność urządzenia

składowisk materiałów i wyrobów przed

rozpoczęciem robót budowlanych :na terenie

budowy wyznacza się, utwardza i

odwadnia miejsca do składowania

materiałów i wyrobów.

Przy organizacji prac transportowych
powinniśmy pamiętać o przepisie bhp,
który stwierdza, że pracodawca
powinien zapewnić zastosowanie
odpowiednich rozwiązań
organizacyjnych i technicznych w celu
wyeliminowania potrzeby ręcznego
przemieszczania ciężarów.

Jest tam również zapis, że przy obsłudze
urządzeń transportu zmechanizowanego
mogą być zatrudniane tylko osoby
posiadające kwalifikacje do obsługi
określonego urządzenia. Szczegółowe
wymagania dotyczące transportu przy
użyciu dźwignic, przenośników, wózków
jezdniowych z napędem silnikowym
określają odpowiednie przepisy.

Transport ręczny

Jeśli nie ma możliwości uniknięcia
ręcznego przemieszczania ciężarów,
należy wyposażyć pracowników w
niezbędne środki w celu zmniejszenia
uciążliwości i zagrożeń związanych z
wykonywaniem tych czynności. Ręczne
przemieszczanie i przewożenie
ciężarów o masie przekraczającej
ustalone normy jest niedopuszczalne.

Szczegółowe wymagania, dotyczące
ręcznego transportu, określają przepisy
w sprawie bezpieczeństwa i higieny
pracy przy ręcznych pracach
transportowych oraz przepisy o pracach
wzbronionych młodocianym i pracach
szkodliwych dla zdrowia kobiet.

Pochylnie, po których dokonuje się
ręcznego przenoszenia ciężarów, nie
powinny mieć spadków większych niż
10%. Drogi komunikacyjne dla taczek
również nie mogą być nachylone więcej
niż 10%. Drogi dla wózków i taczek,
usytuowane nad poziomem terenu
powyżej 1 m, zabezpiecza się
balustradą.

Masa przedmiotów przenoszonych
przez jednego pracownika nie może
przekraczać 30 kg przy pracy stałej i
50 kg przy pracy dorywczej.

Niedopuszczalne jest ręczne
przenoszenie przedmiotów o masie
przekraczającej 30 kg na wysokość
powyżej 4 m lub na odległość
przekraczającą 25 m.

Masa ładunku przemieszczanego na
taczce, łącznie z masą taczki, nie może
przekraczać: 100 kg po twardej
nawierzchni i 75 kg po nawierzchni
nieutwardzonej.
Kobiety przy pracy stałej po terenie
równym mogą przenosić ciężary do 12
kg, a dorywczo do 20 kg.

Transport mechaniczny

Transport z użyciem sprzętu
mechanicznego przyspiesza i ułatwia
pracę, ale musimy pamiętać, że nie
wolno przekraczać określonych norm;
np. masa ładunków przemieszczanych
przy użyciu środków transportowych nie
powinna przekraczać dopuszczalnej
nośności lub udźwigu danego środka
transportowego.

Masa i rozmieszczenie ładunku na
środkach transportowych powinny
zapewniać bezpieczne warunki
przewozu i przeładunku. Ładunek
powinien być zabezpieczony, w
szczególności przed upadkiem,
przemieszczeniem i zsypywaniem się ze
środka transportu.

Składowanie materiałów

Składowiska materiałów, wyrobów i
urządzeń technicznych wykonuje się w
sposób wykluczający możliwość
wywrócenia, zsunięcia, rozsunięcia się
lub spadnięcia składowanych wyrobów i
urządzeń. Materiały składuje się na
płaskim, odpowiednio przygotowanym
terenie.

Materiały drobnicowe układa się w
stosy o wysokości nie większej niż 2
m, dostosowane do rodzaju i
wytrzymałości tych materiałów. Stosy
materiałów workowanych układa się w
warstwach krzyżowo do wysokości
nieprzekraczającej 10 warstw .

Przy składowaniu materiałów odległość
stosów nie powinna być mniejsza niż:
0,75 m od ogrodzenia lub zabudowań i
5 m od stałego stanowiska pracy.
Wchodzenie i schodzenie ze stosu
utworzonego ze składowanych
materiałów lub wyrobów jest
dopuszczalne wyłącznie przy użyciu
drabiny lub schodni.

Przedmioty, których wymiary, kształt i
masa decydują o ich indywidualnym
sposobie składowania, powinny być ;
ustawiane lub układane stabilnie, z
uwzględnieniem położenia ich środka
ciężkości, tak, aby zapobiec ich
wywróceniu się lub spadnięciu.

Przepisy zabraniają opierania
składowanych materiałów lub wyrobów
o płoty, słupy napowietrznych linii
elektroenergetycznych, konstrukcje
wsporcze sieci trakcyjnej lub ściany
obiektu budowlanego.

Niedopuszczalne jest składowanie
materiałów bezpośrednio pod liniami
elektroenergetycznymi napowietrznymi
lub w odległości mniejszej (licząc w
poziomie od skrajnych przewodów) niż
ustalone w przepisach.

Bezpieczeństwa kierowcy i ludzi

Podczas mechanicznego załadunku lub
roz ładunku materiałów lub wyrobów,
przemieszczanie ich nad ludźmi lub
kabiną, w której znajduje się kierowca,
jest zabronione. Na czas wykonywania
tych czynności kierowca jest
obowiązany opuścić kabinę.

Przy składowaniu materiałów w stosach
(co jest często stosowane przy
materiałach budowlanych) należy
zapewnić stateczność tych stosów
poprzez ustawianie ich na wysokość
uzależnioną od rodzaju materiałów (ich
wymiarów, masy, kształtu) oraz
wytrzymałości opakowań, wiązanie
między warstwami i układanie stosów
tak, aby środek ciężkości przedmiotów
składowanych pozostawał wewnątrz
obrysu stosów .

Konieczne jest również zachowanie
odległości między stosami,
umożliwiającej bezpieczne układanie i
przemieszczanie materiałów. Należy
również pamiętać o bezpieczeństwie
przy rozładunku stosów.

Rozładunek powinien być prowadzony
począwszy od najwyższych warstw.
Niedopuszczalne jest wyjmowanie
materiałów ze środka stosów. Przy
składowaniu materiałów na paletach lub
w kontenerach stosuje się również
odpowiednie przepisy.

Materiały sypkie, składowane luzem,
muszą mieć przewidzianą odpowiednią
powierzchnię składową, która przy
zachowaniu kąta zsypu naturalnego
umożliwi zachowanie przejść lub
przejazdów wokół usypanego materiału.
Przy pobieraniu tych materiałów należy
pamiętać o bezpiecznych metodach
pracy.

Wchodzenie pracowników na zwały
materiałów sypkich, grożących
zasypaniem, dozwolone jest jedynie w
przypadkach wyjątkowej konieczności z
zastosowaniem pomostów lub innych
urządzeń zapewniających
bezpieczeństwo, a także przy
zapewnieniu asekuracji przez drugiego
pracownika oraz odpowiedniego
nadzoru.

Przy składowaniu materiałów pylących
luzem należy zapewnić szczelne
ogrodzenie co najmniej do wysokości
0,5 m ponad wysokość
składowanego materiału. Transport
tych materiałów może odbywać się
wyłącznie specjalnymi środkami
transportu lub w zamkniętych
pojemnikach (np. kontenerach).

Substancje i preparaty niebezpieczne
na terenie budowy przechowuje się,
przemieszcza i użytkuje zgodnie z
instrukcjami producenta.

Maszyny na budowie

Maszyny i inne urządzenia techniczne
oraz narzędzia zmechanizowane
powinny być montowane,
eksploatowane i obsługiwane zgodnie z
instrukcją producenta oraz powinny i
spełniać wymagania określone w
przepisach dotyczących , systemu
oceny zgodności.

Maszyny i inne urządzenia techniczne,
podlegające dozorowi technicznemu,
mogą być używane na terenie budowy
tylko wówczas, jeżeli wystawiono
dokumenty uprawniające do ich
eksploatacji.

Maszyny i inne urządzenia techniczne,
powinny być:



utrzymywane w stanie zapewniającym
ich sprawność,



stosowane wyłącznie do prac, do jakich
zostały przeznaczone,



obsługiwane przez przeszkolone
osoby.

Maszyny i inne urządzenia techniczne,
pracujące pod ciśnieniem, powinny być
poddawane regularnym kontrolom.
Przeciążanie maszyn i innych urządzeń
technicznych ponad dopuszczalne
obciążenie robocze jest zabronione.

Operatorzy lub maszyniści żurawi,
maszyn budowlanych, kierowcy wózków
i innych maszyn o napędzie silnikowym
powinni posiadać wymagane
kwalifikacje.

Maszyny i urządzenia techniczne przed
rozpoczęciem pracy i przy zmianie
obsługi powinny być sprawdzone pod
względem sprawności technicznej i
bezpiecznego użytkowania.
Oczyszczanie powierzchni oraz części
maszyn lub innych urządzeń
technicznych wykonuje się środkami do
tego przeznaczonymi.

Dokonywanie napraw i czynności
konserwacyjnych sprzętu
zmechanizowanego będącego w ruchu
jest zabronione.
Zblocza jednokrążkowe i wielokrążkowe
oraz inne zawiesia pomocnicze,
niepołączone na stałe z maszyną lub
innymi urządzeniami technicznymi,
powinny być poddawane próbie
obciążenia co najmniej raz w roku.

Przepisy mówią, że konieczna jest
kontrola urządzeń pracujących pod
ciśnieniem.
Używanie uszkodzonych przewodów
lub przewodów o nieznanej
wytrzymałości jest zabronione.
Również haki do przemieszczania
ładunków powinny spełniać wymagania
określone w przepisach i mieć wyraźnie
zaznaczoną nośność maksymalną.

Ocena stopnia zużycia haków i
ustalenie ich przydatności do dalszej
pracy powinny być przeprowadzane
przed rozpoczęciem każdej zmiany
roboczej przez osobę posiadającą
odpowiednie kwalifikacje.
Podstawki ładunkowe i palety powinny
mieć gładkie powierzchnie i krawędzie.

Zawiesia utrzymujące ciężar
przenoszonego materiału | powinny
spełniać wymagania określone w
przepisach. Dopuszczalne obciążenie
robocze zawiesi dwu- i wielocięgnowych
powinno być uzależnione od wielkości
kąta wierzchołkowego, mierzonego po
przekątnej między cięgnami, i wynosić
określony procent dopuszczalnego
obciążenia zawiesia w układzie
pionowym.

Im szerszy kąt tym mniejsze obciążenie.
Kąt rozwarcia cięgien zawiesia nie
może być większy niż 120°.
Dokładne dane oraz sposób użycia
zawiesi podają przepisy.

Do transportu pionowego na budowie
nie używa się już tradycyjnych bloków,
za pomocą których wyciągano na linach
wiadra z zaprawą czy inne materiały.
Firmy budowlane mają obecnie do
dyspozycji wiele maszyn, które
wyręczają pracowników od tych ciężkich
prac.

Są to m.in.: wciągarki budowlane, linowe
dźwigi budowlane, windy budowlane
(towarowe i towarowo-osobowe), różnego
rodzaju podnośniki, dźwigi oraz platformy
transportowe. Nie ma również problemu z
rozładowaniem materiałów
dostarczanych na budowę, bo dostawa
materiałów najczęściej odbywa się
samochodami samowyładowczymi .

Ładowarki umożliwiają załadunek
wszelkich materiałów, dźwigi
samojezdne mogą szybko
przemieszczać się w miejsca, gdzie są
niezbędne. Zastosowanie maszyn
wymaga jednak szczególnego
zwrócenia uwagi na problem
bezpieczeństwa przy ich obsłudze i
eksploatacji.

Środki transportu do przewozu na
terenie budowy butli z gazami
technicznymi, kwasami lub innymi
żrącymi cieczami powinny być
wyposażone w urządzenia
zabezpieczające ładunek przed
wypadnięciem lub przemieszczeniem.

Żurawie na budowie

Przepisy dość dokładnie precyzują, jakie
wymagania i warunki powinny być
spełnione przy zastosowaniu żurawi na
budowie. Dotyczą one warunków pracy
osób obsługujących żuraw oraz samej
pracy żurawia.

Podano w nich, że w przypadku

zastosowania żurawia na budowie
zabrania się w szczególności:



składowania materiałów i wyrobów
pomiędzy skrajnią żurawia lub
pomiędzy torowiskiem żurawia a
konstrukcją obiektu budowlanego lub
jego tymczasowymi zabezpieczeniami,



przechodzenia osób w czasie pracy
żurawia pomiędzy obiektem
budowlanym a podwoziem żurawia lub
wychy lania się przez otwory w obiekcie
budowlanym,



pozostawiania zawieszonego elementu
lub innego ładunku na haku żurawia w
czasie przerwy w pracy lub po jej
zakończeniu,



podnoszenia żurawiem zamrożonych lub
zakleszczonych przedmiotów, wyrywania
słupów oraz przeciągania wagonów
kolejowych,



podnoszenia żurawiem przedmiotów o
nieznanej masie,



instalowania dodatkowych lamp
oświetleniowych na konstrukcjach żurawia,



podnoszenia ładunku przy ukośnym
ułożeniu liny żurawia

Są i inne szczegółowe przepisy - np.:
poziome przemieszczanie ładunku
żurawiem powinno odbywać się na
wysokości nie mniejszej niż 1 m ponad
przedmiotami znajdującymi się na
drodze przenoszonego ładunku .

W czasie mechanicznego załadunku i
rozładunku materiałów i wyrobów
przemieszczanie ich bezpośrednio nad
ludźmi lub nad kabiną kierowcy jest
zabronione. Roboczy zasięg haka
żurawia powinien być większy co
najmniej o 0,5 m od położenia środka
masy montowanego elementu lub
miejsca układanego ładunku.

Przy dostarczaniu betonu na budowę
jest również szereg wymagań
dotyczących bezpieczeństwa, np.:
podniesienie i opuszczenie kosza
betoniarki powinno być poprzedzone
sygnałem umownym, w szczególności
dźwiękowym. Wchodzenie pod
podniesiony kosz betoniarki jest
zabronione.

Pomiędzy stanowiskiem odbioru
mieszanki betonowej lub zaprawy a
operatorem pompy powinna być
zapewniona sygnalizacja. Przejeżdżanie
lub przechodzenie po przewodach
służących do transportu mieszanki
betonowej lub zaprawy jest zabronione.

Są również zalecenia dotyczące
rozbierania lub przedłużania
przewodów, którymi dostarczana jest
zaprawa - czynności te można
wykonywać po uprzednim wyłączeniu
pompy i zredukowaniu w przewodach
ciśnienia do ciśnienia atmosferycznego.

W razie zatkania się przewodu
przepychanie go od strony wylotu jest
zabronione. W czasie rozłączania i
oczyszczania przewodu należy zawsze
stosować środki ochrony indywidualnej.
Zwiększenie ciśnienia w przewodach
ponad wartość dopuszczalną jest
zabronione.