Reumatologia

Reumatologia

CHOROBY REUMATYCZNE

CHOROBY REUMATYCZNE

STANOWIĄ GRUPĘ CHORÓB, KTÓRYCH

STANOWIĄ GRUPĘ CHORÓB, KTÓRYCH

ZARÓWNO WCZESNA DIAGNOSTYKA, JAK I

ZARÓWNO WCZESNA DIAGNOSTYKA, JAK I

LECZENIE MOGĄ STWARZAĆ ZNACZNE

LECZENIE MOGĄ STWARZAĆ ZNACZNE

TRUDNOŚCI.

TRUDNOŚCI.

WYMAGAJĄ SPECJALISTYCZNYCH BADAŃ

WYMAGAJĄ SPECJALISTYCZNYCH BADAŃ

DIAGNOSTYCZNYCH ORAZ WCZESNEGO

DIAGNOSTYCZNYCH ORAZ WCZESNEGO

ZASTOSOWANIA SKUTECZNEGO LECZENIA

ZASTOSOWANIA SKUTECZNEGO LECZENIA

CHOROBY REUMATYCZNE

CHOROBY REUMATYCZNE

Podobieństwo objawów występujących w

Podobieństwo objawów występujących w

chorobach reumatycznych i innych jednostkach

chorobach reumatycznych i innych jednostkach

chorobowych jest przyczyną pomyłek

chorobowych jest przyczyną pomyłek

diagnostycznych prowadzących do błędnych

diagnostycznych prowadzących do błędnych

rozpoznań.

rozpoznań.

Ustalenie prawidłowego rozpoznania oraz podjęcie

Ustalenie prawidłowego rozpoznania oraz podjęcie

właściwego leczenia jest na ogół opóźnione o

właściwego leczenia jest na ogół opóźnione o

szereg miesięcy, a nawet lat, co rzutuje na losy

szereg miesięcy, a nawet lat, co rzutuje na losy

chorych, przyczyniając się do powstania

chorych, przyczyniając się do powstania

kalectwa, a nawet stanowiąc zagrożenie życia.

kalectwa, a nawet stanowiąc zagrożenie życia.

CHOROBY REUMATYCZNE

CHOROBY REUMATYCZNE

Postępowanie diagnostyczne musi zatem

Postępowanie diagnostyczne musi zatem

obejmować nie tylko badania specjalistyczne

obejmować nie tylko badania specjalistyczne

z dziedziny reumatologii, ale również

z dziedziny reumatologii, ale również

badania pozwalające na wykluczenie innych

badania pozwalające na wykluczenie innych

jednostek chorobowych o podobnym obrazie

jednostek chorobowych o podobnym obrazie

klinicznym, w tym przede wszystkim

klinicznym, w tym przede wszystkim

uogólnione zakażenia i choroby

uogólnione zakażenia i choroby

nowotworowe.

nowotworowe.

CHOROBY REUMATYCZNE

CHOROBY REUMATYCZNE

Leczenie chorób reumatycznych jest

Leczenie chorób reumatycznych jest

kompleksowe i poza farmakoterapią obejmuje

kompleksowe i poza farmakoterapią obejmuje

wielokierunkową rehabilitację oraz leczenie

wielokierunkową rehabilitację oraz leczenie

ortopedyczne.

ortopedyczne.

Opracowanie przez Polskie Towarzystwo

Opracowanie przez Polskie Towarzystwo

Reumatologiczne standardy diagnostyczno

Reumatologiczne standardy diagnostyczno

terapeutyczne w najczęstszych chorobach

terapeutyczne w najczęstszych chorobach

reumatycznych u dorosłych i dzieci mają na

reumatycznych u dorosłych i dzieci mają na

celu stworzenie wzorów postępowania

celu stworzenie wzorów postępowania

lekarskiego, których niespełnienie może

lekarskiego, których niespełnienie może

pociągać skutki zdrowotne, finansowe i prawne.

pociągać skutki zdrowotne, finansowe i prawne.

CHOROBY REUMATYCZNE

CHOROBY REUMATYCZNE

Postępowanie lekarskie niezależne od choroby:

Postępowanie lekarskie niezależne od choroby:



wywiad i analiza dokumentacji medycznej

wywiad i analiza dokumentacji medycznej



badanie przedmiotowe ( ogólnolekarskie i

badanie przedmiotowe ( ogólnolekarskie i

układu ruchu )

układu ruchu )



ustalenie wstępnego rozpoznania i

ustalenie wstępnego rozpoznania i

zaplanowanie badań pomocniczych

zaplanowanie badań pomocniczych



prowadzenie dokumentacji medycznej

prowadzenie dokumentacji medycznej



zlecenie wstępnego postępowania

zlecenie wstępnego postępowania

terapeutycznego

terapeutycznego

CHOROBY REUMATYCZNE

CHOROBY REUMATYCZNE



stała obserwacja chorego, analiza badań

stała obserwacja chorego, analiza badań

pomocniczych, modyfikacja

pomocniczych, modyfikacja

dotychczasowego leczenia

dotychczasowego leczenia



udział w badaniach konsultacyjnych

udział w badaniach konsultacyjnych



informacja chorych o ich stanie zdrowia

informacja chorych o ich stanie zdrowia



udzielanie informacji rodzinie

udzielanie informacji rodzinie

CHOROBY REUMATYCZNE

CHOROBY REUMATYCZNE

Rutynowe badania pomocnicze:

Rutynowe badania pomocnicze:

1.

1.

Grupa krwi, Rh

Grupa krwi, Rh

2.

2.

WR

WR

3.

3.

OB., CRP

OB., CRP

4.

4.

Morfologia krwi z rozmazem i liczbą płytek

Morfologia krwi z rozmazem i liczbą płytek

5.

5.

Stężenie w surowicy: mocznika, kreatyniny,

Stężenie w surowicy: mocznika, kreatyniny,

glukozy, elektrolitów, aminotransferaz,

glukozy, elektrolitów, aminotransferaz,

fosfatazy zasadowej, cholesterolu całkowitego,

fosfatazy zasadowej, cholesterolu całkowitego,

LDL, HDL, trójglicerydów, kwasu moczowego

LDL, HDL, trójglicerydów, kwasu moczowego

CHOROBY REUMATYCZNE

CHOROBY REUMATYCZNE

6.

6.

Proteinogramu surowicy

Proteinogramu surowicy

7.

7.

Wskaźnika protrombinowego

Wskaźnika protrombinowego

8.

8.

Antygenu Hbs

Antygenu Hbs

9.

9.

Odczynu tuberkulinowego

Odczynu tuberkulinowego

10.

10.

Badania ogólnego moczu

Badania ogólnego moczu

11.

11.

Rtg klatki piersiowej

Rtg klatki piersiowej

12.

12.

EKG

EKG

REUMATOIDALNE ZAPALENIE STAWÓW -

REUMATOIDALNE ZAPALENIE STAWÓW -

RZS

RZS

RZS

RZS

jest przewlekłą, zapalną, immunologicznie

jest przewlekłą, zapalną, immunologicznie

zależną, układową chorobą tkanki łącznej

zależną, układową chorobą tkanki łącznej

charakteryzującą się niespecyficznym,

charakteryzującą się niespecyficznym,

symetrycznym zapaleniem stawów,

symetrycznym zapaleniem stawów,

występowaniem zmian pozastawowych i

występowaniem zmian pozastawowych i

powikłań układowych, prowadzącą do

powikłań układowych, prowadzącą do

niepełnosprawności, kalectwa i

niepełnosprawności, kalectwa i

przedwczesnej śmierci. Choroba następuje

przedwczesnej śmierci. Choroba następuje

rzutami. Występuje w różnym wieku.

rzutami. Występuje w różnym wieku.

REUMATOIDALNE ZAPALENIE STAWÓW

REUMATOIDALNE ZAPALENIE STAWÓW

Epidemiologia

Epidemiologia



Choruje 1-2 % ludności.

Choruje 1-2 % ludności.



K : M = 3 : 1 do 4 : 1.

K : M = 3 : 1 do 4 : 1.



Szczyt zachorowania 4 i 5 dekada życia.

Szczyt zachorowania 4 i 5 dekada życia.



Częste zachorowania rodzinne.

Częste zachorowania rodzinne.



60 % chorych ma antygen HLA – DR 4

60 % chorych ma antygen HLA – DR 4

( częstość u zdrowych 20 % ).

( częstość u zdrowych 20 % ).

Etiologia

Etiologia

Nieznana

Nieznana

REUMATOIDALNE ZAPALENIE STAWÓW

REUMATOIDALNE ZAPALENIE STAWÓW

Patogeneza:

Patogeneza:

Choroba autoimmunologiczna wywołana przez

Choroba autoimmunologiczna wywołana przez

nieznane czynniki, powodująca nacieki w

nieznane czynniki, powodująca nacieki w

błonie maziowej stawów ( synovialis ) z

błonie maziowej stawów ( synovialis ) z

autoreaktywnymi komórkami T

autoreaktywnymi komórkami T

H

H

i B. Komórki

i B. Komórki

te wytwarzają cytokiny, immunoglobuliny i

te wytwarzają cytokiny, immunoglobuliny i

przeciwciała przeciw fragmentowi Fc IgG –

przeciwciała przeciw fragmentowi Fc IgG –

czynnik reumatoidalny. Pogrubiała błona

czynnik reumatoidalny. Pogrubiała błona

maziowa niszczy chrząstkę stawową.

maziowa niszczy chrząstkę stawową.

REUMATOIDALNE ZAPALENIE STAWÓW

REUMATOIDALNE ZAPALENIE STAWÓW

Patogeneza cd.

Patogeneza cd.

Dochodzi do aktywacji dopełniacza i cytokin,

Dochodzi do aktywacji dopełniacza i cytokin,

uwolnienia mediatorów zapalenia oraz

uwolnienia mediatorów zapalenia oraz

kolagenaz

kolagenaz

i elastaz prowadzących ostatecznie do

i elastaz prowadzących ostatecznie do

zniszczenia chrząstki stawowej i przylegającej

zniszczenia chrząstki stawowej i przylegającej

kości.

kości.

Zmiany zapalne naczyń ( vasculitis ) mogą

Zmiany zapalne naczyń ( vasculitis ) mogą

wywołać pozastawowe zmiany narządowe w

wywołać pozastawowe zmiany narządowe w

RZS.

RZS.

REUMATOIDALNE ZAPALENIE STAWÓW

REUMATOIDALNE ZAPALENIE STAWÓW

Rozpoznanie

Rozpoznanie

We wczesnym okresie choroby rozpoznanie

We wczesnym okresie choroby rozpoznanie

RZS jest niepewne; brak jest bowiem

RZS jest niepewne; brak jest bowiem

objawów patognomonicznych.

objawów patognomonicznych.

Rozpoznanie ustalane jest na podstawie

Rozpoznanie ustalane jest na podstawie

kryteriów ACR ( American College of

kryteriów ACR ( American College of

Rheumatology )

Rheumatology )

REUMATOIDALNE ZAPALENIE STAWÓW

REUMATOIDALNE ZAPALENIE STAWÓW

Kryteria diagnostyczne ACR:

Kryteria diagnostyczne ACR:

1.

1.

Sztywność poranna stawów utrzymująca się

Sztywność poranna stawów utrzymująca się

co najmniej 1 godzinę

co najmniej 1 godzinę

2.

2.

Zapalenie trzech lub więcej stawów –

Zapalenie trzech lub więcej stawów –

jednoczasowy obrzęk lub wysięk trzech

jednoczasowy obrzęk lub wysięk trzech

stawów ( PIP, MCP, nadgarstkowe, łokciowe,

stawów ( PIP, MCP, nadgarstkowe, łokciowe,

kolanowe, skokowe i MTP )

kolanowe, skokowe i MTP )

3.

3.

Zapalenie stawów ręki – zapalenie co

Zapalenie stawów ręki – zapalenie co

najmniej jednego stawu ( nadgarstkowego,

najmniej jednego stawu ( nadgarstkowego,

MCP, PIP )

MCP, PIP )

REUMATOIDALNE ZAPALENIE STAWÓW

REUMATOIDALNE ZAPALENIE STAWÓW

4.

4.

Symetryczne zapalenie stawów –

Symetryczne zapalenie stawów –

jednoczasowość i jednoimienność

jednoczasowość i jednoimienność

obustronnych zmian zapalnych. Obustronne

obustronnych zmian zapalnych. Obustronne

zapalenie MCP, PIP, MTP spełnia kryterium

zapalenie MCP, PIP, MTP spełnia kryterium

bez zachowania absolutnej symetryczności

bez zachowania absolutnej symetryczności

5.

5.

Guzki reumatoidalne – nad wyniosłościami

Guzki reumatoidalne – nad wyniosłościami

kostnymi po stronie wyprostnej lub w

kostnymi po stronie wyprostnej lub w

okolicach stawów

okolicach stawów

6.

6.

Obecność czynnika reumatoidalnego

Obecność czynnika reumatoidalnego

7.

7.

Zmiany radiologiczne – nadżerki,

Zmiany radiologiczne – nadżerki,

osteoporoza

osteoporoza

REUMATOIDALNE ZAPALENIE STAWÓW

REUMATOIDALNE ZAPALENIE STAWÓW

Spełnienie

Spełnienie

4

4

z 7 kryteriów ustala rozpoznanie.

z 7 kryteriów ustala rozpoznanie.

Kryteria od 1 do 4 muszą występować co

Kryteria od 1 do 4 muszą występować co

najmniej przez okres 6 tygodni.

najmniej przez okres 6 tygodni.

Nie wyklucza się możliwości dwóch rozpoznań

Nie wyklucza się możliwości dwóch rozpoznań

klinicznych u jednego chorego.

klinicznych u jednego chorego.

Kryteria nie definiują „ klasycznej”, „pewnej” i

Kryteria nie definiują „ klasycznej”, „pewnej” i

„prawdopodobnej” postaci RZS

„prawdopodobnej” postaci RZS

REUMATOIDALNE ZAPALENIE STAWÓW

REUMATOIDALNE ZAPALENIE STAWÓW

Diagnostyka:

Diagnostyka:



Proteinogram

Proteinogram



Badania serologiczne na obecność RF ( test

Badania serologiczne na obecność RF ( test

Waalera-Rose) i lub lateksowy, p/ciała

Waalera-Rose) i lub lateksowy, p/ciała

przeciwjądrowe

przeciwjądrowe



Posiew krwi i moczu w przypadku stanów

Posiew krwi i moczu w przypadku stanów

gorączkowych

gorączkowych

REUMATOIDALNE ZAPALENIE

REUMATOIDALNE ZAPALENIE

STAWÓW

STAWÓW

Diagnostyka cd.

Diagnostyka cd.



Badanie ogólne moczu ( leukocyturia-

Badanie ogólne moczu ( leukocyturia-

posiew moczu )

posiew moczu )



USG stawów

USG stawów



Ocena płynu stawowego

Ocena płynu stawowego



RTG kl piersiowej, rąk i stóp, odcinka

RTG kl piersiowej, rąk i stóp, odcinka

szyjnego kręgosłupa

szyjnego kręgosłupa



EKG

EKG

REUMATOIDALNE ZAPALENIE STAWÓW

REUMATOIDALNE ZAPALENIE STAWÓW

Diagnostyka cd.

Diagnostyka cd.



MRI

MRI



Artrografia

Artrografia



CT

CT



Badanie endoskopowe

Badanie endoskopowe



Biopsja skóry i tkanki podskórnej

Biopsja skóry i tkanki podskórnej



Badanie densytometryczne

Badanie densytometryczne



Scyntygrafia płuc

Scyntygrafia płuc



Konsultacje specjalistyczne

Konsultacje specjalistyczne

REUMATOIDALNE ZAPALENIE STAWÓW

REUMATOIDALNE ZAPALENIE STAWÓW

Najczęstsze odchylenia w badaniach

Najczęstsze odchylenia w badaniach

laboratoryjnych:

laboratoryjnych:



Podwyższone OB.

Podwyższone OB.



Podwyższone CRP

Podwyższone CRP



Obecność RF

Obecność RF



Niedokrwistość

Niedokrwistość



Nadpłytkowość

Nadpłytkowość



Wzrost fosfatazy alkalicznej

Wzrost fosfatazy alkalicznej

REUMATOIDALNE ZAPALENIE STAWÓW

REUMATOIDALNE ZAPALENIE STAWÓW

U

U

50 %

50 %

chorych w początkowym okresie

chorych w początkowym okresie

choroby nie stwierdza się typowych zmian

choroby nie stwierdza się typowych zmian

radiologicznych.

radiologicznych.

Wskaźniki ostrej fazy ( OB., CRP ) mogą być

Wskaźniki ostrej fazy ( OB., CRP ) mogą być

tylko nieznacznie podwyższone.

tylko nieznacznie podwyższone.

U

U

30 %

30 %

chorych nie stwierdza się w surowicy

chorych nie stwierdza się w surowicy

czynnika reumatoidalnego klasy IgM.

czynnika reumatoidalnego klasy IgM.

REUMATOIDALNE ZAPALENIE STAWÓW

REUMATOIDALNE ZAPALENIE STAWÓW

Okresy choroby w RZS

Okresy choroby w RZS

I:

I:

Niewielka osteoporoza ( RTG ) w obszarze

Niewielka osteoporoza ( RTG ) w obszarze

reumatycznie zmienionego stawu.

reumatycznie zmienionego stawu.

II:

II:

Dodatkowo zanik mięśni w otoczeniu

Dodatkowo zanik mięśni w otoczeniu

zajętego stawu.

zajętego stawu.

III:

III:

Dodatkowo zniszczenie chrząstki i kości,

Dodatkowo zniszczenie chrząstki i kości,

bardziej rozległe zaniki mięśni.

bardziej rozległe zaniki mięśni.

IV:

IV:

Dodatkowo zesztywnienia kostne.

Dodatkowo zesztywnienia kostne.

REUMATOIDALNE ZAPALENIE STAWÓW

REUMATOIDALNE ZAPALENIE STAWÓW

Powikłania układowe ( najczęstsze ):



Zapalenie naczyń

Zapalenie naczyń



Amyloidoza

Amyloidoza



Włóknienie płuc

Włóknienie płuc



Działanie uboczne farmakoterapii

Działanie uboczne farmakoterapii

REUMATOIDALNE ZAPALENIE STAWÓW

REUMATOIDALNE ZAPALENIE STAWÓW

W klinicznym przebiegu choroby można wyróżnić

W klinicznym przebiegu choroby można wyróżnić

trzy typy:

trzy typy:

1.

1.

Typ I samoograniczajacy, o łagodnym

Typ I samoograniczajacy, o łagodnym

przebiegu, który dotyczy niewielkiego odsetka

przebiegu, który dotyczy niewielkiego odsetka

chorych 5-10 %. Czynnik reumatoidalny

chorych 5-10 %. Czynnik reumatoidalny

występuje w niskim mianie u mniej niż 5 %. Po

występuje w niskim mianie u mniej niż 5 %. Po

zastosowaniu leczenia istnieje tendencja do

zastosowaniu leczenia istnieje tendencja do

cofnięcia się objawów choroby. Po ok. 3 do 10

cofnięcia się objawów choroby. Po ok. 3 do 10

lat od rozpoznania chorzy ci na ogół nie

lat od rozpoznania chorzy ci na ogół nie

spełniają kryteriów diagnostycznych.

spełniają kryteriów diagnostycznych.

Rozpoznanie prawdopodobne.

Rozpoznanie prawdopodobne.

REUMATOIDALNE ZAPALENIE STAWÓW

REUMATOIDALNE ZAPALENIE STAWÓW

2.

2.

Typ II charakteryzuje się niewielką progresją

Typ II charakteryzuje się niewielką progresją

choroby. Występuje podobnie

choroby. Występuje podobnie

często jak typ I ale czynnik reumatoidalny

często jak typ I ale czynnik reumatoidalny

obecny jest u 60 do 90 % chorych. Odpowiedz

obecny jest u 60 do 90 % chorych. Odpowiedz

na leczenie jest wyraźna mimo stałej progresji

na leczenie jest wyraźna mimo stałej progresji

choroby.

choroby.

3.

3.

Typ III charakteryzuje się dużą, stałą progresją

Typ III charakteryzuje się dużą, stałą progresją

choroby, występuje u 60 do 90 % chorych.

choroby, występuje u 60 do 90 % chorych.

Wysokie miano czynnika reumatoidalnego

Wysokie miano czynnika reumatoidalnego

występuje już od początku choroby. Antygen

występuje już od początku choroby. Antygen

DR4 występuje w wysokiej częstości. Chorzy

DR4 występuje w wysokiej częstości. Chorzy

źle reagują na tradycyjne leczenie.

źle reagują na tradycyjne leczenie.

REUMATOIDALNE ZAPALENIE STAWÓW

REUMATOIDALNE ZAPALENIE STAWÓW

Szczególne postacie:

Szczególne postacie:

1.

1.

Zespół Caplana: RZS + pylica ( u górników )

Zespół Caplana: RZS + pylica ( u górników )

2.

2.

Wtórny zespół Sj

Wtórny zespół Sj

ö

ö

grena: RZS + suche

grena: RZS + suche

zapalenie spojówek i rogówki + wysychanie

zapalenie spojówek i rogówki + wysychanie

wydzieliny ślinianek + wysychanie potu

wydzieliny ślinianek + wysychanie potu

( xerodermia )

( xerodermia )

3.

3.

Zespół Felty

Zespół Felty

'

'

ego: RZS u dorosłych o ciężkim

ego: RZS u dorosłych o ciężkim

przebiegu – powiększenie śledziony i węzłów

przebiegu – powiększenie śledziony i węzłów

chłonnych, granulocytopenia.

chłonnych, granulocytopenia.

4.

4.

Postać złośliwa RZS: zmiany stawowe

Postać złośliwa RZS: zmiany stawowe

prowadzące szybko do destrukcji + objawy

prowadzące szybko do destrukcji + objawy

narządowe pozastawowe uwarunkowane

narządowe pozastawowe uwarunkowane

zmianami naczyniowymi.

zmianami naczyniowymi.

REUMATOIDALNE ZAPALENIE STAWÓW

REUMATOIDALNE ZAPALENIE STAWÓW

5.

5.

Młodzieńcza postać RZS ( juvenile

Młodzieńcza postać RZS ( juvenile

rheumatoid arthritis ) ma 5 podtypów:

rheumatoid arthritis ) ma 5 podtypów:



Choroba Stilla ( układowe młodzieńcze RZS )

Choroba Stilla ( układowe młodzieńcze RZS )



Zapalenie stawów seronegatywne

Zapalenie stawów seronegatywne



Zapalenie stawów seropozytywne

Zapalenie stawów seropozytywne



Wczesnodziecięce zapalenie niewielu stawów

Wczesnodziecięce zapalenie niewielu stawów



Zapalenie niewielu stawów związane z

Zapalenie niewielu stawów związane z

antygenem HLA – B 27

antygenem HLA – B 27

REUMATOIDALNE ZAPALENIE STAWÓW

REUMATOIDALNE ZAPALENIE STAWÓW

Rozpoznanie różnicowe:

Rozpoznanie różnicowe:



Toczeń rumieniowaty układowy

Toczeń rumieniowaty układowy



Inne układowe choroby tkanki łącznej

Inne układowe choroby tkanki łącznej



Zakażenia bakteryjne i wirusowe

Zakażenia bakteryjne i wirusowe



Gorączka reumatyczna

Gorączka reumatyczna



Ostra sarkoidoza

Ostra sarkoidoza



Moczanowe zapalenie stawów

Moczanowe zapalenie stawów



Choroba zwyrodnieniowa wielostawowa

Choroba zwyrodnieniowa wielostawowa



Nowotwory

Nowotwory

Należy rozważyć możliwość zespołu nakładania.

Należy rozważyć możliwość zespołu nakładania.

REUMATOIDALNE ZAPALENIE STAWÓW

REUMATOIDALNE ZAPALENIE STAWÓW

Czynniki prognostyczne przemawiające za

Czynniki prognostyczne przemawiające za

łagodną chorobą ( łagodna prognoza ):

łagodną chorobą ( łagodna prognoza ):

1.

1.

Ostry początek

Ostry początek

2.

2.

Początek w młodym wieku

Początek w młodym wieku

3.

3.

Nieobecność guzków reumatoidalnych

Nieobecność guzków reumatoidalnych

4.

4.

Nieobecność objawów układowych ( stanów

Nieobecność objawów układowych ( stanów

podgorączkowych/gorączkowych, niewielki

podgorączkowych/gorączkowych, niewielki

wzrost OB i CRP, nieobecność

wzrost OB i CRP, nieobecność

niedokrwistości, nadpłytkowości, wzrostu

niedokrwistości, nadpłytkowości, wzrostu

fosfatazy zasadowej )

fosfatazy zasadowej )

5.

5.

Płeć męska

Płeć męska

REUMATOIDALNE ZAPALENIE STAWÓW

REUMATOIDALNE ZAPALENIE STAWÓW

Czynnik prognostyczny przemawiające za

Czynnik prognostyczny przemawiające za

agresywnym przebiegiem choroby ( zła

agresywnym przebiegiem choroby ( zła

prognoza ):

prognoza ):

1.

1.

Przewlekły początek

Przewlekły początek

2.

2.

Początek w starszym wieku

Początek w starszym wieku

3.

3.

Czynnik reumatoidalny obecny

Czynnik reumatoidalny obecny

4.

4.

Wysokie miano czynnika reumatoidalnego

Wysokie miano czynnika reumatoidalnego

5.

5.

Wczesne nadżerki

Wczesne nadżerki

6.

6.

Płeć żeńska

Płeć żeńska

REUMATOIDALNE ZAPALENIE STAWÓW

REUMATOIDALNE ZAPALENIE STAWÓW

7.

7.

Wczesne zajęcie dużych stawów

Wczesne zajęcie dużych stawów

8.

8.

Zapalenie naczyń ( vasculitis )

Zapalenie naczyń ( vasculitis )

9.

9.

Zapalenie błony naczyniowej oka i/lub inne

Zapalenie błony naczyniowej oka i/lub inne

objawy pozastawowe

objawy pozastawowe

Leczenie RZS

Leczenie RZS

Wybór leczenia uzależniony jest od czynników

Wybór leczenia uzależniony jest od czynników

prognostycznych, które należy określić na

prognostycznych, które należy określić na

początku choroby ( po jej rozpoznaniu )

początku choroby ( po jej rozpoznaniu )

REUMATOIDALNE ZAPALENIE STAWÓW

REUMATOIDALNE ZAPALENIE STAWÓW

Leczenie farmakologiczne

Leczenie farmakologiczne

1.

1.

RZS o łagodnym przebiegu

RZS o łagodnym przebiegu



NLPZ ( preferowane koksyby )

NLPZ ( preferowane koksyby )



Monoterapia: Leki antymalaryczne

Monoterapia: Leki antymalaryczne

Sole złota ( stosowane rutynowo )

Sole złota ( stosowane rutynowo )

Sulfasalazyna EN

Sulfasalazyna EN

Metotreksat

Metotreksat

Glikokortykosteroidy

Glikokortykosteroidy

Brak poprawy: Monoterapia + Glikokortykosteroidy,

Brak poprawy: Monoterapia + Glikokortykosteroidy,

Metotreksat + Sulfasalazyna + Chlorochina

Metotreksat + Sulfasalazyna + Chlorochina

REUMATOIDALNE ZAPALENIE STAWÓW

REUMATOIDALNE ZAPALENIE STAWÓW

2.

2.

RZS o przebiegu agresywnym

RZS o przebiegu agresywnym



NLPZ ( preferowane koksyby )

NLPZ ( preferowane koksyby )



Monoterapia: Metotreksat

Monoterapia: Metotreksat

Cyklosporyna A

Cyklosporyna A

Brak poprawy: Metotreksat + Enkorton,

Brak poprawy: Metotreksat + Enkorton,

Cyklosporyna A + Enkorton

Cyklosporyna A + Enkorton

Metotreksat + Sulfasalazyna +

Metotreksat + Sulfasalazyna +

Chlorochina,

Chlorochina,

Metotreksat + Cyklosporyna A

Metotreksat + Cyklosporyna A

REUMATOIDALNE ZAPALENIE STAWÓW

REUMATOIDALNE ZAPALENIE STAWÓW

3.

3.

RZS z współistniejącą amyloidozą

RZS z współistniejącą amyloidozą



Terapia „pulsacyjna” Cyklofosfamidem

Terapia „pulsacyjna” Cyklofosfamidem



Kolchicyna

Kolchicyna



Kolchicyna + Cyklofosfamid

Kolchicyna + Cyklofosfamid



Glikokortykosteroidy

Glikokortykosteroidy



Dożylne wlewy płynów + leki moczopędne

Dożylne wlewy płynów + leki moczopędne



Przetaczanie plazmy u chorych z

Przetaczanie plazmy u chorych z

hypoalbuminemią

hypoalbuminemią

REUMATOIDALNE ZAPALENIE STAWÓW

REUMATOIDALNE ZAPALENIE STAWÓW

4.

4.

RZS z współistniejącym zapaleniem naczyń

RZS z współistniejącym zapaleniem naczyń



Terapia „pulsacyjna” Cyklofosfamidem

Terapia „pulsacyjna” Cyklofosfamidem

naprzemiennie z Metylprednisolonem

naprzemiennie z Metylprednisolonem



Leczenie antyagregacyjne lub

Leczenie antyagregacyjne lub

przeciwzakrzepowe

przeciwzakrzepowe



Leczenie chirurgiczne

Leczenie chirurgiczne

SERONEGATYWNE ZAPALENIE STAWÓW

SERONEGATYWNE ZAPALENIE STAWÓW

KRĘGOSŁUPA ( SPA )

KRĘGOSŁUPA ( SPA )

Jest to choroba przewlekła o charakterze

Jest to choroba przewlekła o charakterze

zapalnym, głównie kręgosłupa, przy

zapalnym, głównie kręgosłupa, przy

genetycznej predyspozycji ( związek z

genetycznej predyspozycji ( związek z

antygenem HLA – B27) i przy braku czynnika

antygenem HLA – B27) i przy braku czynnika

reumatoidalnego RF

reumatoidalnego RF

( seronegatywna ) z następującymi objawami

( seronegatywna ) z następującymi objawami

wiodącymi:

wiodącymi:

1.

1.

Zapalenie stawów krzyżowo – biodrowych z

Zapalenie stawów krzyżowo – biodrowych z

( lub bez ) mono-/ oligoarthritis.

( lub bez ) mono-/ oligoarthritis.

2.

2.

Zapalne zmiany pochewek ścięgnistych

Zapalne zmiany pochewek ścięgnistych

( entezopatie ).

( entezopatie ).

3.

3.

Zapalenie tęczówki albo zapalenie tęczówki i

Zapalenie tęczówki albo zapalenie tęczówki i

ciała rzęskowego.

ciała rzęskowego.

SERONEGATYWNE ZAPALENIE STAWÓW

SERONEGATYWNE ZAPALENIE STAWÓW

KRĘGOSŁUPA ( SPA )

KRĘGOSŁUPA ( SPA )

SPA związane z antygenem HLA – B 27:

SPA związane z antygenem HLA – B 27:



Zesztywniające zapalenie stawów kregosłupa

Zesztywniające zapalenie stawów kregosłupa

( Choroba Bechterewa, ZZSK )

( Choroba Bechterewa, ZZSK )



Odczynowe zapalenie stawów i zespół Reitera

Odczynowe zapalenie stawów i zespół Reitera



Łuszczycowe zapalenie stawów z zapaleniem

Łuszczycowe zapalenie stawów z zapaleniem

stawów krzyżowo – biodrowych ( zmiany w

stawów krzyżowo – biodrowych ( zmiany w

skórze i na paznokciach )

skórze i na paznokciach )



Enteropatyczne zapalenie stawów z

Enteropatyczne zapalenie stawów z

zapaleniem stawów krzyżowo – biodrowych w

zapaleniem stawów krzyżowo – biodrowych w

chorobie Crohna, wrzodziejącym zapaleniu

chorobie Crohna, wrzodziejącym zapaleniu

jelita grubego

jelita grubego



Młodzieńcze reumatoidalne zapalenie stawów

Młodzieńcze reumatoidalne zapalenie stawów