Czy atopowe testy płatkowe z alergenami

powietrznopochodnymi mogą mieć

znaczenie prognostyczne u dorosłych

chorych na

atopowe zapalenie skóry?

Owczarek W, Samochocki Z. Alergologia Współczesna 2011

Atopowe testy płatkowe

Owczarek W, Paluchowska E. Alergologia Współczesna 2011

Atopowe zapalenie skóry

• Atopowe zapalenie skóry (AZS) jest przewlekłą

zapalną dermatozą o bardzo indywidualnym
przebiegu, charakteryzującą się intensywnym
świądem i typową dla wieku lokalizacją zmian
skórnych. Rozpoznanie wyprysku atopowego
opiera się w wielu przypadkach na lokalizacji i
charakterze zmian skórnych.

Kryteria rozpoznania wg. Hanifina i

Rajki

Cechy większe

 Świąd
 Przewlekły i nawrotowy

przebieg

 Typowe umiejscowienie

zmian skórnych zależne od
wieku

 Osobisty i/lub rodzinny

wywiad atopowy

Cechy mniejsze

 Suchość skóry
 Początek zmian do 5 r życia
 Wyprysk rąk i/lub stóp
 Biały dermografizm
 Świąd po spoceniu
 Nietolerancja pokarmów
 Podwyższone całkowite

stężenie IgE

 Zaostrzenie po emocjach
 Skłonność do zakażeń

bakteryjnych i/lub
wirusowych skóry

• Trudności sprawia ustalenie czynników

wpływających na przebieg choroby.

• Poza predyspozycją genetyczną na rozwój AZS

wpływają liczne czynniki środowiskowe.

• Do czynników mogących wyzwolić proces

chorobowy, jak i zaostrzyć jego przebieg zalicza
się: warunki klimatyczne, czynniki psychogenne,
chemiczne substancje drażniące oraz alergeny
pokarmowe i powietrznopochodne.

• Rola procesów immunologicznych i

nieimmunologicznych w rozwoju AZS nadal
pozostaje kontrowersyjna.

• Poszukiwanie nowych metod diagnostycznych

oraz obserwacje wskazujące na prowokację zmian
skórnych po kontakcie z aeroalergenami
spowodowały wprowadzenie

atopowych testów

płatkowych (APT)

jako dodatkowego badania

diagnostycznego określającego czynniki
zaostrzające AZS.

• Liczne dane literatury ostatnich lat wskazują na

możliwość wykorzystania APT w rozpoznawaniu i
w ustalaniu czynników prowokujących wyprysk
atopowy.

• Związek podwyższonego stężenia IgE z rozwojem AZS nie jest w

pełni wyjaśniony jednak liczne doniesienia potwierdzają rolę IgE w
rozwoju zmian chorobowych.

• Obecność IgE nie wydaje się być konieczna dla uzyskania

pozytywnej reakcji w APT.

• Nie można wykluczyć faktu iż dodatni wynik APT może być

wywołany przez IgE obecne miejscowo.

• Dodatni wynik APT często jest zgodny z obecnością sIgE dla

danego alergenu.

• U pacjentów z AZS z dodatnimi wynikami APT z obecnością i bez

sIgE w surowicy dla alergenów kurzu domowego, wykazano
dodatnią korelację pomiędzy poziomem stężenia sIgE w surowicy a
nasileniem wyniku APT.

• Obserwuje się jednak brak ścisłej korelacji pomiędzy wynikami APT

i stężeniem IgE w surowicy.

Przebieg prezentowanego badania

• Cel:

Ocena korelacji wyników atopowych testów

płatkowych z klinicznym przebiegiem choroby.

• Grupa badana:

115 chorych na AZS

(63 K, 52 M),

w

wieku 18 - 45 lat

(średni wiek 25,5).

Rozpoznanie

ustalono na podstawie spełnionych kryteriów
Hanifina i Rajki. Chorzy nie otrzymywali leków,
których rodzaj i czas podania mógłby wpływać na
wyniki badania. Testy przeprowadzono w okresie
częściowej lub całkowitej remisji zmian skórnych.

• Metody:

Do badania użyto wyciągów pojedynczych
alergenów lub ich mieszaniny:

1.

mieszaniny

roztoczy kurzu domowego Dermatophagoides
pteronyssinus i Dermatophagoides farinae,

2.

pyłku brzozy białej - Betula alba,

3.

mieszaniny

traw ( kupkówka pospolita - Dactylis glomerata,
wiechlina łąkowa - Poa pratensis, życica trwała
Lolium perenne, tomka wonna - Anthoxantum
odoratum, tymotka łąkowa - Phleum pratense),

4.

sierści kota.

• APT:

 APT wykonano na niezmienionej skórze pleców. Na skórę nakładano

kwadraty z bibuły o wymiarach 1x1cm nasączone roztworami
badanych alergenów oraz test kontrolny z podłożem (wazelina biała).
Następnie na bibułę nakładano folię o wymiarach 1,5x1,5cm w celu
wywołania okluzji. Całość mocowano za pomocą przylepca
hypoalergicznego.

 Odczytu dokonywano po 48 (zdjęcie prób), 72 i 96 godzinach od

momentu założenia.

 Za wynik dodatni uznano wystąpienie co najmniej reakcji + w

miejscu aplikacji wg skali: - brak reakcji, -/+reakcja wątpliwa, +
rumień, naciek, ++ rumień, kilka grudek (<3), +++ rumień, grudki
(4 i więcej), ++++ rumień, bardzo liczne rozsiane grudki, +++++
rumień, pęcherzyki, wysięk.

 Wyniki testów płatkowych poddano analizie statystycznej w aspekcie

klinicznego przebiegu choroby przy użyciu testu chi kwadrat z
poprawką Yatesa dla małych grup, przyjmując jednakowy poziom
istotności p<0,05.

Wyniki

Wyniki

• U chorych, u których wykazano co najmniej jeden dodatni

wynik testu płatkowego stwierdzono:

 statystycznie istotnie częściej rozległe zmiany skórne

(p<0,05),

 przebieg choroby bez okresów remisji (p<0,05),
 lokalizację zmian skórnych w obrębie skóry twarzy i/lub

dekoltu (p<0,01),

 wyprysk rąk (p<0,05),
 nietolerancję wełny (p<0,05) i potu (p<0,05)
w porównaniu z chorymi u których wyniki APT były ujemne.

Wyniki

• W wyodrębnionych grupach stwierdzono brak różnic

istotnych statystycznie w częstości występowania:

 podwyższonego całkowitego stężenia IgE,
 chorób atopowych dróg oddechowych,
 zapalenia spojówek,
 pokrzywki,
 zapalenia czerwieni warg,
 wyprysku sutków,
 suchości skóry,
 nietolerancji pokarmów,
 zaostrzeń po emocjach,
 skłonności do zakażeń skóry.

Wnioski

• Wprowadzenie do diagnostyki AZS naskórkowych testów

płatkowych z alergenami powietrznopochodnymi poszerza
możliwości rozpoznawania czynników prowokujących
wyprysk atopowy na drodze IV mechanizmu alergicznego.

• APT wykazują obecność alergenowo swoistych IgE na

powierzchni komórek Langerhansa, które pełniąc rolę
komórek prezentujących antygen prowadzą w konsekwencji
do rozwoju IgE zależnego wyprysku kontaktowego.

• Dodatnie wyniki APT mogą wskazywać na cięższy przebieg

choroby.

• APT z alergenami powietrznopochodnymi mogą być

przydatne w prognozowaniu przebiegu AZS jednak nie
opracowano do chwili obecnej standaryzacji dotyczącej
techniki wykonania APT.

Podsumowanie

• Dane literaturowe z ostatnich lat potwierdziły przydatność

APT w rozpoznawaniu i w ustaleniu czynników
prowokujących AZS.

• Konieczne jest prowadzenie dalszych badań prowadzących

do opracowania standaryzacji techniki wykonania APT.

• Poszerzenie procedur diagnostycznych jest potrzebne w

celu uściślenia wiedzy na temat czynników zaostrzających
AZS oraz opracowania indywidualnych programów
profilaktycznych dla poszczególnych pacjentów.

Dziękuję