Adrian Sosnowski, gr. 2.

Czy pytania retoryczne mogą być zaliczone do zdań w sensie logicznym?

Na samym wstępie warto zaznaczyć, czym jest owe zdanie w sensie logicznym, co się do niego zalicza, a co nie. Wyjaśni nam to bezsprzecznie ukazany w temacie problem.

Anna Brożek w swojej pracy pt. Funkcje semantyczne zdań. Pojęcie prawdy. Prawomocność poznania. stwierdza jednoznacznie: Zdaniem w sensie logicznym nazywamy wyrażenie, które jest nośnikiem wartości logicznej, czyli jest prawdziwe lub fałszywe. Oznacza to, że zdania,

o których mowa muszą coś stwierdzać, czyli być twierdzącymi (oznajmującymi), np. Jan Kowalski nosi czarny beret. Niekoniecznie musi być to prawdą.

Przejdźmy, więc dalej, czym jest pytanie retoryczne? Gramatyka Języka Polskiego Piotra Bąka podaje definicję: W poezji i podniosłych przemówieniach stosuje się tzw. pytania retoryczne. Są to pytania pozorne, ponieważ w tych pytaniach nie chodzi o to, aby się czegoś dowiedzieć, ale o to, aby słuchacza poruszyć, zaciekawić dalszą treścią. Tak np. Cycero rozpoczyna dalsze przemówienie pytaniem: „Cóż powiem na początku, co następnie, a co w zakończeniu?”, choć dobrze wie co powie, bo ma całe przemówienie napisane. W słynnej mowie przeciw Katylinie zapytuje pozwanego: „Jak długo, Katylino, zamierzasz nadużywać naszej cierpliwości?”. Ten rodzaj pytania różni się od „klasycznego” tylko tym, że nadawca nie oczekuje żadnej odpowiedzi, jest jednak dalej pytaniem. Wg Słownika Języka Polskiego PWN: Pytać: zwracać się do kogoś w formie wymagającej odpowiedzi w celu uzyskania jakiejś informacji, wiadomości, zezwolenia na coś; informować się, indagować, zapytywać, w żadnym wypadku jednak stwierdzać.

Po krótkim przedstawieniu definicji spróbujmy odpowiedzieć: Czy pytania retoryczne mogą być zaliczone do zdań w sensie logicznym? Otóż zdanie pytające kategorycznie nie jest zdaniem oznajmującym. Pytanie retoryczne nie jest stwierdzeniem, tak więc nie może być zaliczone do rodziny zdań logicznych.