Katedra i Zakład Mikrobiologii
Lekarskiej
Akademia Medyczna w Warszawie
PARAMYKSOWIRUSY
Rodzina:
Paramyxoviridae
Podrodzina:
Paramyxovirinae
Rodzaj:
Respirovirus
Gatunki:
Human parainfluenza virus 1,
3 - ludzkie wirusy parainfluenzy typ 1 i
typ 3
Rodzaj:
Rubulavirus
Gatunki:
Human parainfluenza virus 2,
4 - ludzkie wirusy parainfluenzy typ 2 i
typ 4
Podrodzina:
Pneumovirinae
Rodzaj:
Pneumovirus
Gatunki:
Human respiratory syncytial
virus - ludzki syncytialny wirus
oddechowy (wirus RS)
60 - 300 nm
niesegmentowany (-) ssRNA
symetria nukleokapsydu - helikalna
osłonka lipidowa
PARAMYKSOWIRUSY
glikoproteiny
(HN, F)
Okres inkubacji wynosi 1 - 7 dni
Wrotami zakażenia jest błona śluzowa układu oddechowego
Zachorowania powodowane przez wirusy parainfluenzy
charakteryzują się ostrymi stanami zapalnymi górnej i
dolnej części układu oddechowego, głównie u dzieci
typy
1
i 2, 3
krup (zapalenie krtani, tchawicy i oskrzeli)
typ 3
zapalenie oskrzelików i zapalenie płuc
typy 1 - 4
zakażenia górnych dróg oddechowych
U dorosłych - ciężkie zakażenia dolnych dróg oddechowych:
zapalenie płuc
zapalenie oskrzeli
zapalenie oskrzelików
WIRUSY PARAINFLUENZY
Epidemiologia
wirus przenosi się drogą kropelkową lub przez
zakażone przedmioty
wirusy parainfluenzy wywołują 1/3 wszystkich
zakażeń dróg oddechowych i prawie połowę
zakażeń u niemowląt i małych dzieci
typ 3 wywołuje zakażenia głównie u dzieci do 2
r.ż.
mogą występować epidemie
w krajach o klimacie umiarkowanym
zachorowania spowodowane przez typ 1 i 2
występują głównie jesienią, a powodowane przez
typ 3 - przez cały rok
WIRUSY PARAINFLUENZY
WIRUS RS
Okres inkubacji wynosi 5 dni
Wrotami zakażenia jest układ oddechowy
Wirus powoduje martwicze zapalenie oskrzelików, co może
spowodować zapadnięcie się fragmentów płuca. Możliwe
jest także rozwinięcie się śródmiąższowego zapalenia płuc.
U niemowląt i małych dzieci początek choroby jest
niespecyficzny, po czym szybko następują objawy zapalenia
oskrzelików i zapalenia płuc, z wysoką gorączką i
zaburzeniami oddychania. Ciężkie zakażenia mogą
prowadzić do śmierci. U starszych dzieci przeważają
objawy ze strony górnej części układu oddechowego.
WIRUS RS
Powikłania:
bezdech
nadwrażliwość dróg oddechowych
zapalenie krtani
zapalenie tchawicy
ostre zapalenie ucha środkowego
zapalenie oskrzeli
całkowita
niedrożność dróg oddechowych
zapalenie płuc
krup
pełnoobjawowa astma oskrzelowa
Epidemiologia
przenoszenie - przez ręce i przedmioty
zanieczyszczone wydzieliną dróg oddechowych,
a także drogą kropelkową
zakażenia występują na całym świecie, w
krajach o klimacie umiarkowanym najczęściej
zimą, a w krajach o klimacie tropikalnym latem
najbardziej narażone są dzieci w wieku od 6
tygodni do 6 miesięcy
wirus RS jest najważniejszym czynnikiem
etiologicznym zakażeń dróg oddechowych u
niemowląt
wirus jest bardzo zakaźny, powoduje częste
epidemie
wirus jest jednym z czynników etiologicznych
zakażeń szpitalnych układu oddechowego
WIRUS RS
WIRUS RS
Grupy ryzyka:
dzieci z wcześniactwem i dysplazją oskrzelowo-płucną
dzieci z wrodzonymi wadami serca
dzieci chore na mukowiscydozę
Czynniki ryzyka:
wypis z OIOM-u neonatologicznego przed lub w trakcie
sezonu zakażeń
bierne palenie
schorzenia neurologiczne
duża liczebność domowników
dzielenie przez niemowlę sypialni z rodzeństwem lub
innymi zakażonymi członkami rodziny
korzystanie z ośrodków dziennej opieki
rodzeństwo w wieku szkolnym
WIRUS RS
Leczenie:
rybawiryna w aerozolu - VIRAZOLE
®
ICN Pharmaceuticals,
Inc.
(hamuje replikację wirusa)
GRYPA
Rodzina:
Orthomyxoviridae
Rodzaj:
Influenzavirus A
Gatunek:
Influenza A virus - wirus grypy A
Rodzaj:
Influenzavirus B
Gatunek:
Influenza B virus - wirus grypy B
Rodzaj:
Influenzavirus C
Gatunek:
Influenza C virus - wirus grypy C
Objawy
Grypa
Inne stany
zapalne
górnych dróg
oddechowych,
przeziębienia
rozwój objawów
nagły początek, rozwój
powolny,
stopniowe narastanie
choroby w ciągu godzin
objawów
temperatura
39
O
C - 41
O
C
stan podgorączkowy,
niewysoka gorączka
ból głowy
bardzo silny
słaby
ból gardła
bardzo silny
słaby
bóle klatki piersiowej
często kłujący ból
rzadko
bóle mięśniowe
bóle mięśni całego ciała
rzadko,
słaby
(szczególnie kończyn)
kaszel
zwykle suchy, szczekający
często wilgotny,
wykrztuszana
ropna wydzielina
kichanie
niecharakterystyczneczęste
osłabienie, złe
bardzo nasilone
słabo nasilone
samopoczucie
GRYPA
Powikłania:
bakteryjne zapalenie płuc
odwodnienie
pogorszenie stanu zdrowia u chorych
na astmę, cukrzycę, u chorych z
problemami kardiologicznymi
u dzieci - zakażenia ucha, zapalenie
zatok
GRYPA
Leczenie:
amantadyna
Symmetrel
®
grypa A
leczenie i profilaktyka
rymantadyna
Flumadine
®
grypa A
leczenie i profilaktyka
zanamivir
Relenza
®
grypa A i B leczenie
oseltamivir
Tamiflu
®
grypa A i B leczenie i profilaktyka
Profilaktyka:
szczepionka inaktywowana
ENTEROWIRUSY
Rodzina:
Picornaviridae
Rodzaj:
Enterovirus
Gatunki:
Human enterovirus A-D
grupy i serotypy ludzkich
enterowirusów:
wirusy
serotypy
poliowirusy
1, 2, 3
wirusy Coxsackie A
1-22, 24
wirusy Coxsackie B
1-6
echowirusy
1-7, 9, 11-27,
29-33
inne enterowirusy
68-71
ENTEROWIRUSY
kapsyd o symetrii ikosaedralnej
brak osłonki lipidowej
niesegmentowany (+) ssRNA
WIRUSY SEROTYP
OBJAWY KLINICZNE
Coxsackie
2-6, 8, 10
herpangina
A
10
zapalenie gardła
2, 4, 7, 9, 10
zapalenie opon mózgowo-
rdzeniowych
7, 9
paraliż
4, 14, 16
myocarditis,
pericarditis
4-6, 9, 16
wysypka
4, 5, 9, 10, 16
„zespół ręki, stopy i
ust”
9, 16
zapalenie płuc (dzieci)
21, 24
„przeziębienia”
4, 9
zapalenie wątroby
18, 20-22, 24
biegunka
(niemowlęta)
24
ostre krwotoczne zapalenie
spojówek
różne
„choroby gorączkowe”
WIRUSY SEROTYP OBJAWY KLINICZNE
Coxsackie
1-5
pleurodynia
B
1-5
choroba bornholmska
1-6
zapalenie opon mózgowo-
rdzeniowych
2-5
paraliż
1-5
ciężkie, uogólnione zakażenia
noworodków
1-5
myocarditis, pericarditis,
meningoencephalitis
4-5
zakażenia górnych dróg
oddechowych
4-5
zapalenie płuc
5
wysypka
2, 5
„zespół ręki, stopy i ust”
5
zapalenie wątroby
1, 2, 4
zapalenie trzustki
4
cukrzyca insulinozależna
1-6
„choroby gorączkowe”
WIRUSY SEROTYP
OBJAWY KLINICZNE
ECHO
1-7, 9, 11, 13-23, zapalenie opon mózgowo-
rdzeniowych
25, 27, 30, 31
4, 6, 9, 11, 30 paraliż
2, 6, 9, 19
encephalitis, ataksja
2, 4, 6, 9, 11, 16, 18 wysypka
4, 9, 11, 20, 25
zakażenia układu
oddechowego
7, 11
zapalenie spojówek
4, 9
zapalenie wątroby
1, 6, 9, 19
myocarditis, pericarditis
1, 6, 9
mialgia epidemiczna
różne
biegunki, „choroby gorączkowe”
WIRUSY SEROTYP
OBJAWY KLINICZNE
inne
68
zapalenie płuc, zapalenie
oskrzelików
enterowirusy
70
ostre krwotoczne
zapalenie spojówek
71
zapalenie opon
mózgowo-rdzeniowych
70, 71
paraliż
70, 71 meningoencephalitis
71
„zespół ręki, stopy
i ust”
przenoszenie - droga fekalno-oralna, kropelkowa,
przez kontakt
wirusy Coxsackie występują na całym świecie
zakażenia w klimacie umiarkowanym zdarzają się
najczęściej latem i jesienią
mężczyźni chorują dwukrotnie częściej niż kobiety
większość zakażeń przebiega bezobjawowo
chorują głównie dzieci, a choroba ma u nich lżejszy
przebieg, niż u dorosłych
Ale:
u noworodków i niemowląt zakażenia mogą mieć
bardzo ciężki przebieg
ENTEROWIRUSY
Epidemiologia
WIRUS KLESZCZOWEGO ZAPALENIA MÓZGU (kzm)
Rodzina:
Flaviviridae
Rodzaj:
Flavivirus
Wirusy przenoszone przez kleszcze
Gatunek:
Tick-borne encephalitis virus - wirus
kleszczowego zapalenia mózgu (kzm)
osłonka lipidowa
kapsyd o symetrii ikosaedralnej
niesegmentowany (+) ssRNA
KZM
- PATOGENEZA
okres inkubacji
(2 - 28 dni)
namnażanie wirusa w miejscu
wniknięcia
przedostanie się wirusa do
węzłów chłonnych, a także do
wątroby, śledziony, płuc, OUN
replikacja
I faza choroby
(1 - 9 dni)
wiremia,
wirusy w
OUN
wyzdrowienie
remisja 1 - 20 dni
II faza choroby
(kilka tygodni,
miesięcy)
wirusy w OUN
KZM
- FAZY CHOROBY
I faza
gorączka do 38
O
C
bóle głowy, stawów
nudności, wymioty
nieżyt górnych dróg oddechowych
przebieg łagodny
objawy grypopodobne
remisja
bezobjawowa
II faza
gorączka do 40
O
C
zaburzenia świadomości,
śpiączka
zmiany nastroju, depresja,
tendencje samobójcze
drżenia zamiarowe
oczopląs, podwójne widzenie
światłowstręt
bóle i zawroty głowy
niedosłuch
wymioty
nieżyt górnych dróg
oddechowych
5-20% porażenia nerwów
czaszkowych,niedowłady
wiotkie, atonia
przebieg ciężki
meningoencephalitis
(>40%)
meningitis (>40%)
meningoencephalomyel
itis lub
meningomyelitis (ok.
10%)
KZM
- EPIDEMIOLOGIA
ogniska kleszczowego zapalenia mózgu stwierdza się w
województwach: podlaskim, warmińsko - mazurskim i
opolskim
wirusy przenoszone są
przez kleszcze z gatunku
Ixodes ricinus
występuje wirus podtypu zachodniego (obecny również w
większości krajów europejskich), wywołujący postać
kleszczowego zapalenia mózgu, zwaną też
środkowoeuropejskim zapaleniem mózgu
W Polsce:
KZM
- EPIDEMIOLOGIA
Wirusy kzm należą do arbowirusów (arthropod - borne viruses)
W naturalnym środowisku wirusy kzm krążą wśród
ssaków dzikich (najczęściej gryzoni) i ssaków
domowych (krowy, owce, kozy), a rolę przenosiciela
spełniają kleszcze
środowiskiem bytowania
kleszczy są lasy liściaste i
mieszane
okres aktywności kleszczy z
rodzaju Ixodes trwa od wiosny do
jesieni, z dwoma szczytami:
1.
maj - czerwiec
2.
wrzesień -
październik
KZM
- EPIDEMIOLOGIA
Ludzie zakażają się:
głównie na skutek ukąszenia przez
zakażonego kleszcza lub przez wtarcie w
skórę jego odchodów
drogą pokarmową - po spożyciu mleka
krowiego, koziego lub owczego
w wyniku transfuzji zakażonej krwi
Człowiek nie zakaża się bezpośrednio od
człowieka.
Najbardziej narażeni na zakażenie
wirusem kzm, są: pracownicy leśni,
myśliwi, rolnicy jak również uczestnicy
kolonii i obozów odbywających się w
lasach na terenach endemicznych.
KZM
- EPIDEMIOLOGIA
szczepionka inaktywowana
domięśniowo
szczepienie powinno być rozpoczęte zimą
druga dawka - w 1 - 3 miesiące po pierwszej
trzecia 9 - 12 miesięcy po drugiej
dawka przypominająca co 3 lata
szczepienia zalecane są osobom szczególnie
narażonym
odpowiednia odzież (zakrywająca ręce i nogi) w lesie
repelenty
w przypadku przyczepienia się kleszcza, należy
szybko i ostrożnie usunąć go ze skóry
należy gotować mleko pochodzące od krów i kóz z
terenów endemicznych
KZM
- PROFILAKTYKA
Ponadto: