Katedra i Zakład Mikrobiologii

Lekarskiej
Akademia Medyczna w Warszawie

PARAMYKSOWIRUSY

Rodzina:

Paramyxoviridae

Podrodzina:

Paramyxovirinae

Rodzaj:

Respirovirus

Gatunki:

Human parainfluenza virus 1,

3 - ludzkie wirusy parainfluenzy typ 1 i
typ 3

Rodzaj:

Rubulavirus

Gatunki:

Human parainfluenza virus 2,

4 - ludzkie wirusy parainfluenzy typ 2 i
typ 4

Podrodzina:

Pneumovirinae

Rodzaj:

Pneumovirus

Gatunki:

Human respiratory syncytial

virus - ludzki syncytialny wirus
oddechowy (wirus RS)

60 - 300 nm

niesegmentowany (-) ssRNA

symetria nukleokapsydu - helikalna

osłonka lipidowa

PARAMYKSOWIRUSY

glikoproteiny
(HN, F)

Okres inkubacji wynosi 1 - 7 dni
Wrotami zakażenia jest błona śluzowa układu oddechowego

Zachorowania powodowane przez wirusy parainfluenzy
charakteryzują się ostrymi stanami zapalnymi górnej i
dolnej części układu oddechowego, głównie u dzieci



typy

1

i 2, 3

krup (zapalenie krtani, tchawicy i oskrzeli)



typ 3

zapalenie oskrzelików i zapalenie płuc



typy 1 - 4

zakażenia górnych dróg oddechowych

U dorosłych - ciężkie zakażenia dolnych dróg oddechowych:

zapalenie płuc
zapalenie oskrzeli
zapalenie oskrzelików

WIRUSY PARAINFLUENZY

Epidemiologia



wirus przenosi się drogą kropelkową lub przez

zakażone przedmioty



wirusy parainfluenzy wywołują 1/3 wszystkich

zakażeń dróg oddechowych i prawie połowę

zakażeń u niemowląt i małych dzieci



typ 3 wywołuje zakażenia głównie u dzieci do 2

r.ż.



mogą występować epidemie



w krajach o klimacie umiarkowanym

zachorowania spowodowane przez typ 1 i 2

występują głównie jesienią, a powodowane przez

typ 3 - przez cały rok

WIRUSY PARAINFLUENZY

WIRUS RS



Okres inkubacji wynosi 5 dni



Wrotami zakażenia jest układ oddechowy



Wirus powoduje martwicze zapalenie oskrzelików, co
może spowodować zapadnięcie się fragmentów płuca.
Możliwe jest także rozwinięcie się śródmiąższowego
zapalenia płuc.



U niemowląt i małych dzieci początek choroby jest
niespecyficzny, po czym szybko następują objawy
zapalenia oskrzelików i zapalenia płuc, z wysoką
gorączką i zaburzeniami oddychania. Ciężkie
zakażenia mogą prowadzić do śmierci. U starszych
dzieci przeważają objawy ze strony górnej części
układu oddechowego.

WIRUS RS

Powikłania:



bezdech



nadwrażliwość dróg oddechowych



zapalenie krtani



zapalenie tchawicy



ostre zapalenie ucha środkowego



zapalenie oskrzeli

całkowita

niedrożność dróg oddechowych
zapalenie płuc
krup



pełnoobjawowa astma oskrzelowa

Epidemiologia



przenoszenie - przez ręce i przedmioty

zanieczyszczone wydzieliną dróg oddechowych,
a także drogą kropelkową



zakażenia występują na całym świecie, w

krajach o klimacie umiarkowanym najczęściej
zimą, a w krajach o klimacie tropikalnym latem



najbardziej narażone są dzieci w wieku od 6

tygodni do 6 miesięcy



wirus RS jest najważniejszym czynnikiem

etiologicznym zakażeń dróg oddechowych u
niemowląt



wirus jest bardzo zakaźny, powoduje częste

epidemie



wirus jest jednym z czynników etiologicznych

zakażeń szpitalnych układu oddechowego

WIRUS RS

WIRUS RS

Grupy ryzyka:



dzieci z wcześniactwem i dysplazją oskrzelowo-płucną



dzieci z wrodzonymi wadami serca



dzieci chore na mukowiscydozę

Czynniki ryzyka:



wypis z OIOM-u neonatologicznego przed lub w trakcie

sezonu zakażeń



bierne palenie



schorzenia neurologiczne



duża liczebność domowników



dzielenie przez niemowlę sypialni z rodzeństwem lub

innymi zakażonymi członkami rodziny



korzystanie z ośrodków dziennej opieki



rodzeństwo w wieku szkolnym

WIRUS RS

Leczenie:

rybawiryna w aerozolu - VIRAZOLE

®

ICN Pharmaceuticals,

Inc.
(hamuje replikację wirusa)

GRYPA

Rodzina:

Orthomyxoviridae

Rodzaj:

Influenzavirus A

Gatunek:

Influenza A virus - wirus grypy A

Rodzaj:

Influenzavirus B

Gatunek:

Influenza B virus - wirus grypy B

Rodzaj:

Influenzavirus C

Gatunek:

Influenza C virus - wirus grypy C

Objawy

Grypa

Inne stany

zapalne

górnych dróg

oddechowych,

przeziębienia

rozwój objawów

nagły początek, rozwój

powolny,

stopniowe narastanie

choroby w ciągu godzin

objawów

temperatura

39

O

C - 41

O

C

stan podgorączkowy,
niewysoka gorączka

ból głowy

bardzo silny

słaby

ból gardła

bardzo silny

słaby

bóle klatki piersiowej

często kłujący ból

rzadko

bóle mięśniowe

bóle mięśni całego ciała

rzadko,

słaby

(szczególnie kończyn)

kaszel

zwykle suchy, szczekający

często wilgotny,

wykrztuszana

ropna wydzielina

kichanie

niecharakterystyczneczęste

osłabienie, złe

bardzo nasilone

słabo nasilone

samopoczucie

GRYPA

Powikłania:



bakteryjne zapalenie płuc



odwodnienie



pogorszenie stanu zdrowia u chorych

na astmę, cukrzycę, u chorych z
problemami kardiologicznymi



u dzieci - zakażenia ucha, zapalenie

zatok

GRYPA

Leczenie:

amantadyna

Symmetrel

®

grypa A

leczenie i profilaktyka

rymantadyna

Flumadine

®

grypa A

leczenie i profilaktyka

zanamivir

Relenza

®

grypa A i B leczenie

oseltamivir

Tamiflu

®

grypa A i B leczenie i profilaktyka

Profilaktyka:

szczepionka inaktywowana

ENTEROWIRUSY

Rodzina:

Picornaviridae

Rodzaj:

Enterovirus

Gatunki:

Human enterovirus A-D

grupy i serotypy ludzkich
enterowirusów:
wirusy

serotypy

poliowirusy

1, 2, 3

wirusy Coxsackie A

1-22, 24

wirusy Coxsackie B

1-6

echowirusy

1-7, 9, 11-27,

29-33
inne enterowirusy

68-71

ENTEROWIRUSY

kapsyd o symetrii ikosaedralnej

brak osłonki lipidowej

niesegmentowany (+) ssRNA

WIRUSY SEROTYP

OBJAWY KLINICZNE

Coxsackie

2-6, 8, 10

herpangina

A

10

zapalenie gardła

2, 4, 7, 9, 10

zapalenie opon mózgowo-

rdzeniowych

7, 9

paraliż

4, 14, 16

myocarditis,

pericarditis

4-6, 9, 16

wysypka

4, 5, 9, 10, 16

„zespół ręki, stopy i

ust”

9, 16

zapalenie płuc (dzieci)

21, 24

„przeziębienia”

4, 9

zapalenie wątroby

18, 20-22, 24

biegunka

(niemowlęta)

24

ostre krwotoczne zapalenie

spojówek

różne

„choroby gorączkowe”

WIRUSY SEROTYP OBJAWY KLINICZNE

Coxsackie

1-5

pleurodynia

B

1-5

choroba bornholmska

1-6

zapalenie opon mózgowo-

rdzeniowych

2-5

paraliż

1-5

ciężkie, uogólnione zakażenia

noworodków

1-5

myocarditis, pericarditis,

meningoencephalitis

4-5

zakażenia górnych dróg

oddechowych

4-5

zapalenie płuc

5

wysypka

2, 5

„zespół ręki, stopy i ust”

5

zapalenie wątroby

1, 2, 4

zapalenie trzustki

4

cukrzyca insulinozależna

1-6

„choroby gorączkowe”

WIRUSY SEROTYP

OBJAWY KLINICZNE

ECHO

1-7, 9, 11, 13-23, zapalenie opon mózgowo-

rdzeniowych

25, 27, 30, 31

4, 6, 9, 11, 30 paraliż
2, 6, 9, 19

encephalitis, ataksja

2, 4, 6, 9, 11, 16, 18 wysypka

4, 9, 11, 20, 25

zakażenia układu

oddechowego

7, 11

zapalenie spojówek

4, 9

zapalenie wątroby

1, 6, 9, 19

myocarditis, pericarditis

1, 6, 9

mialgia epidemiczna

różne

biegunki, „choroby gorączkowe”

WIRUSY SEROTYP

OBJAWY KLINICZNE

inne

68

zapalenie płuc, zapalenie

oskrzelików

enterowirusy

70

ostre krwotoczne

zapalenie spojówek

71

zapalenie opon

mózgowo-rdzeniowych

70, 71

paraliż

70, 71 meningoencephalitis

71

„zespół ręki, stopy

i ust”



przenoszenie - droga fekalno-oralna, kropelkowa,

przez kontakt



wirusy Coxsackie występują na całym świecie



zakażenia w klimacie umiarkowanym zdarzają się

najczęściej latem i jesienią



mężczyźni chorują dwukrotnie częściej niż kobiety



większość zakażeń przebiega bezobjawowo



chorują głównie dzieci, a choroba ma u nich lżejszy

przebieg, niż u dorosłych

Ale:

u noworodków i niemowląt zakażenia mogą mieć

bardzo ciężki przebieg

ENTEROWIRUSY

Epidemiologia

WIRUS KLESZCZOWEGO ZAPALENIA MÓZGU (kzm)

Rodzina:

Flaviviridae

Rodzaj:

Flavivirus

Wirusy przenoszone przez kleszcze

Gatunek:

Tick-borne encephalitis virus - wirus

kleszczowego zapalenia mózgu (kzm)

osłonka lipidowa

kapsyd o symetrii ikosaedralnej

niesegmentowany (+) ssRNA

KZM

- PATOGENEZA

okres inkubacji
(2 - 28 dni)



namnażanie wirusa w miejscu

wniknięcia



przedostanie się wirusa do

węzłów chłonnych, a także do
wątroby, śledziony, płuc, OUN



replikacja

I faza choroby
(1 - 9 dni)

wiremia,
wirusy w
OUN

wyzdrowienie

remisja 1 - 20 dni

II faza choroby
(kilka tygodni,
miesięcy)

wirusy w OUN

KZM

- FAZY CHOROBY

I faza

gorączka do 38

O

C

bóle głowy, stawów
nudności, wymioty
nieżyt górnych dróg oddechowych

przebieg łagodny
objawy grypopodobne

remisja

bezobjawowa

II faza



gorączka do 40

O

C



zaburzenia świadomości,

śpiączka



zmiany nastroju, depresja,

tendencje samobójcze



drżenia zamiarowe



oczopląs, podwójne widzenie



światłowstręt



bóle i zawroty głowy



niedosłuch



wymioty



nieżyt górnych dróg

oddechowych



5-20% porażenia nerwów

czaszkowych,niedowłady
wiotkie, atonia

przebieg ciężki
meningoencephalitis
(>40%)
meningitis (>40%)
meningoencephalomyel
itis lub
meningomyelitis (ok.
10%)

KZM

- EPIDEMIOLOGIA



ogniska kleszczowego zapalenia mózgu stwierdza się w

województwach: podlaskim, warmińsko - mazurskim i
opolskim



wirusy przenoszone są

przez kleszcze z gatunku
Ixodes ricinus



występuje wirus podtypu zachodniego (obecny również w

większości krajów europejskich), wywołujący postać
kleszczowego zapalenia mózgu, zwaną też
środkowoeuropejskim zapaleniem mózgu

W Polsce:

KZM

- EPIDEMIOLOGIA

Wirusy kzm należą do arbowirusów (arthropod - borne viruses)

W naturalnym środowisku wirusy kzm krążą wśród
ssaków dzikich (najczęściej gryzoni) i ssaków
domowych (krowy, owce, kozy), a rolę przenosiciela
spełniają kleszcze



środowiskiem bytowania

kleszczy są lasy liściaste i
mieszane



okres aktywności kleszczy z

rodzaju Ixodes trwa od wiosny do
jesieni, z dwoma szczytami:
1.

maj - czerwiec

2.

wrzesień -

październik

KZM

- EPIDEMIOLOGIA

Ludzie zakażają się:



głównie na skutek ukąszenia przez

zakażonego kleszcza lub przez wtarcie w
skórę jego odchodów



drogą pokarmową - po spożyciu mleka

krowiego, koziego lub owczego



w wyniku transfuzji zakażonej krwi

Człowiek nie zakaża się bezpośrednio od
człowieka.

Najbardziej narażeni na zakażenie
wirusem kzm, są: pracownicy leśni,
myśliwi, rolnicy jak również uczestnicy
kolonii i obozów odbywających się w
lasach na terenach endemicznych.

KZM

- EPIDEMIOLOGIA



szczepionka inaktywowana



domięśniowo



szczepienie powinno być rozpoczęte zimą



druga dawka - w 1 - 3 miesiące po pierwszej



trzecia 9 - 12 miesięcy po drugiej



dawka przypominająca co 3 lata



szczepienia zalecane są osobom szczególnie

narażonym



odpowiednia odzież (zakrywająca ręce i nogi) w lesie



repelenty



w przypadku przyczepienia się kleszcza, należy

szybko i ostrożnie usunąć go ze skóry



należy gotować mleko pochodzące od krów i kóz z

terenów endemicznych

KZM

- PROFILAKTYKA

Ponadto: