Beata Nowak

Beata Nowak

STRES BOJOWY

STRES BOJOWY

Przyczyny, oznaki,

Przyczyny, oznaki,

zapobieganie

zapobieganie

Siły Zbrojne RP – zawodowa,

Siły Zbrojne RP – zawodowa,

umundurowana i wyposażona

umundurowana i wyposażona

w specjalistyczny sprzęt formacja

w specjalistyczny sprzęt formacja

utrzymująca stałą gotowość do

utrzymująca stałą gotowość do

działań bojowych i przeznaczona do

działań bojowych i przeznaczona do

czynnego udziału w walce zbrojnej.

czynnego udziału w walce zbrojnej.

STRES POLA WALKI

STRES POLA WALKI



Walka zbrojna

Walka zbrojna

- forma rywalizacji, w

- forma rywalizacji, w

której występuje świadome

której występuje świadome

przeciwdziałanie zamiarom

przeciwdziałanie zamiarom

przeciwnika prowadzone w

przeciwnika prowadzone w

warunkach stałego zagrożenia

warunkach stałego zagrożenia

zdrowia i życia połączone z

zdrowia i życia połączone z

koniecznością zabijania i niszczenia.

koniecznością zabijania i niszczenia.



Zadania realizuje kadra zawodowa

Zadania realizuje kadra zawodowa

mająca do dyspozycji szeroką gamę

mająca do dyspozycji szeroką gamę

specjalistycznego uzbrojenia i sprzętu,

specjalistycznego uzbrojenia i sprzętu,

wykorzystująca nowoczesne techniki

wykorzystująca nowoczesne techniki

prowadzenia walki.

prowadzenia walki.



Kadra zawodowa stanowi obsadę

Kadra zawodowa stanowi obsadę

kontyngentów wojskowych pełniących

kontyngentów wojskowych pełniących

służbę w najodleglejszych zakątkach świata

służbę w najodleglejszych zakątkach świata

STRES

STRES



Stres jest codziennym elementem

Stres jest codziennym elementem

życia żołnierza w trakcie pobytu na

życia żołnierza w trakcie pobytu na

misjach poza granicami kraju

misjach poza granicami kraju



Stres to natychmiastowa reakcja

Stres to natychmiastowa reakcja

organizmu na wszelkie - negatywne

organizmu na wszelkie - negatywne

i pozytywne – bodźce z

i pozytywne – bodźce z

zewnątrz.

zewnątrz.

Stres bojowy

Stres bojowy



Stres u

Stres u

żołnierzy

żołnierzy

(Crocq) to zespół

(Crocq) to zespół

reakcji psychologicznych,

reakcji psychologicznych,

fizjologicznych oraz zachowań

fizjologicznych oraz zachowań

alarmowych i obronnych organizmu,

alarmowych i obronnych organizmu,

wobec sytuacji zagrożenia lub

wobec sytuacji zagrożenia lub

skierowanej przeciwko niemu

skierowanej przeciwko niemu

(żołnierzowi) agresji

(żołnierzowi) agresji



Stres bojowy

Stres bojowy

– reakcja normalnych

– reakcja normalnych

ludzi na nienormalną sytuację.

ludzi na nienormalną sytuację.

Zagrożenia militarne w rejonie

Zagrożenia militarne w rejonie

misji

misji

Możliwe źródła stresu:

Możliwe źródła stresu:



Stałe niebezpieczeństwo ostrzelania przez nieznanych sprawców

Stałe niebezpieczeństwo ostrzelania przez nieznanych sprawców



Możliwość występowania aktów terrorystycznych przy wykorzystaniu min –

Możliwość występowania aktów terrorystycznych przy wykorzystaniu min –

pułapek, samochodów – pułapek, bomb, zamachowców- samobójców itp..

pułapek, samochodów – pułapek, bomb, zamachowców- samobójców itp..



Pozostałości ostatniego konfliktu – miny, niewybuchy

Pozostałości ostatniego konfliktu – miny, niewybuchy



Nieprzewidywalność ataków – poczucie stałego zagrożenia, obawa przed

Nieprzewidywalność ataków – poczucie stałego zagrożenia, obawa przed

cierpieniem, śmiercią kalectwem

cierpieniem, śmiercią kalectwem



Trudności w rozpoznawaniu zagrożeń militarnych wynikające z rozwoju

Trudności w rozpoznawaniu zagrożeń militarnych wynikające z rozwoju

sytuacji wewnętrznej oraz konfliktów powodowanych różnicami mentalnymi

sytuacji wewnętrznej oraz konfliktów powodowanych różnicami mentalnymi



Prawdopodobieństwo przekształcenia się nieporozumień z ludnością

Prawdopodobieństwo przekształcenia się nieporozumień z ludnością

cywilną w otwarte konflikty z użyciem broni

cywilną w otwarte konflikty z użyciem broni



Niewystarczająca znajomość lub lekceważenie przepisów bezpieczeństwa

Niewystarczająca znajomość lub lekceważenie przepisów bezpieczeństwa

przy obchodzeniu się z materiałami wybuchowymi, sprzętem technicznym

przy obchodzeniu się z materiałami wybuchowymi, sprzętem technicznym

oraz nieuwzględnianie warunków naturalnych (charakter terenu,

oraz nieuwzględnianie warunków naturalnych (charakter terenu,

nawierzchni dróg, temperatury)

nawierzchni dróg, temperatury)



Długotrwały wysiłek fizyczny w niektórych akcjach: brak odpoczynku i snu,

Długotrwały wysiłek fizyczny w niektórych akcjach: brak odpoczynku i snu,

ograniczenia w higienie osobistej, nieregularne spożywanie posiłków

ograniczenia w higienie osobistej, nieregularne spożywanie posiłków

Żródła stresu bojowego – zagrożenia

Żródła stresu bojowego – zagrożenia

militarne

militarne

Możliwe źródła stresu:

Możliwe źródła stresu:



Długotrwałe napięcie psychiczne,

Długotrwałe napięcie psychiczne,



Akcje z użyciem broni lub innych środków przemocy, widok

Akcje z użyciem broni lub innych środków przemocy, widok

zabitych i rannych, krwi, zniszczeń,

zabitych i rannych, krwi, zniszczeń,



Inne akcje: rozminowywanie, niszczenie materiałów

Inne akcje: rozminowywanie, niszczenie materiałów

wybuchowych, broni, amunicji,

wybuchowych, broni, amunicji,



Akcje ratownicze – ewakuacja i pomoc medyczna osobom

Akcje ratownicze – ewakuacja i pomoc medyczna osobom

rannym wykonującym takie zdania,

rannym wykonującym takie zdania,



Akcje kierowane przeciwko dużym zgromadzeniom

Akcje kierowane przeciwko dużym zgromadzeniom

(manifestacjom) ludności cywilnej, niekiedy z udziałem

(manifestacjom) ludności cywilnej, niekiedy z udziałem

kobiet i dzieci traktowanych jako „żywe tarcze”,

kobiet i dzieci traktowanych jako „żywe tarcze”,



Działanie w terenie nieznanym, z reguły nieprzyjaznym:

Działanie w terenie nieznanym, z reguły nieprzyjaznym:

konieczność przestrzegania prawa konfliktów zbrojnych,

konieczność przestrzegania prawa konfliktów zbrojnych,

często przeciwko tym, którzy nie przestrzegają żadnych

często przeciwko tym, którzy nie przestrzegają żadnych

zasad i praw.

zasad i praw.

Przeciwdziałanie skutkom

Przeciwdziałanie skutkom

stresu bojowego

stresu bojowego



Utrzymywanie broni, odpowiedniego zapasu amunicji oraz

Utrzymywanie broni, odpowiedniego zapasu amunicji oraz

opatrunków osobistych w stałej gotowości do użycia

opatrunków osobistych w stałej gotowości do użycia



Poruszanie się w hełmie i kamizelce kuloodpornej podczas

Poruszanie się w hełmie i kamizelce kuloodpornej podczas

wykonywania zadań mandatowych poza terenem bazy

wykonywania zadań mandatowych poza terenem bazy



Przemyślana organizacja przejazdu konwojów oraz ich

Przemyślana organizacja przejazdu konwojów oraz ich

systemu obserwacji i ognia

systemu obserwacji i ognia



Systematyczne szkolenie podwładnych w zakresie

Systematyczne szkolenie podwładnych w zakresie

samopomocy i pomocy medycznej oraz psychologicznej

samopomocy i pomocy medycznej oraz psychologicznej



Obserwowanie otoczenia i podwładnych (kolegów),

Obserwowanie otoczenia i podwładnych (kolegów),

ostrzeganie o grożącym niebezpieczeństwie, osłanianie

ostrzeganie o grożącym niebezpieczeństwie, osłanianie

(ubezpieczenie) ich podczas działań

(ubezpieczenie) ich podczas działań



Wnioskowanie o zagrożeniach na podstawie zachowania

Wnioskowanie o zagrożeniach na podstawie zachowania

podwładnych (kolegów)

podwładnych (kolegów)

Przeciwdziałanie skutkom stresu

Przeciwdziałanie skutkom stresu

bojowego cd.

bojowego cd.



Udzielanie kolegom pomocy w potrzebie – poszkodowanym, rannym,

Udzielanie kolegom pomocy w potrzebie – poszkodowanym, rannym,

zagrożonym w różny sposób – wg generalnej zasady; nikogo nie

zagrożonym w różny sposób – wg generalnej zasady; nikogo nie

pozostawiamy bez pomocy

pozostawiamy bez pomocy



Ścisłe i bezzwłoczne realizowanie rozkazów, zadań i planów działania;

Ścisłe i bezzwłoczne realizowanie rozkazów, zadań i planów działania;

poruszanie się wyłącznie po wyznaczonych i nakazanych drogach

poruszanie się wyłącznie po wyznaczonych i nakazanych drogach



Utrzymanie stałej łączności z przełożonym (oficerem

Utrzymanie stałej łączności z przełożonym (oficerem

dyżurnym/operacyjnym)

dyżurnym/operacyjnym)



Ograniczanie kontaktów z miejscową ludnością do skali absolutnie

Ograniczanie kontaktów z miejscową ludnością do skali absolutnie

niezbędnej; unikanie sporów i zbyt radykalnych reakcji wobec lokalnych

niezbędnej; unikanie sporów i zbyt radykalnych reakcji wobec lokalnych

władz i ludności

władz i ludności



Wymiana doświadczeń i informacji nt. zachowań ludności cywilnej, tradycji

Wymiana doświadczeń i informacji nt. zachowań ludności cywilnej, tradycji

oraz lokalnych zwyczajów

oraz lokalnych zwyczajów



Okazywanie szacunku wobec lokalnych praw, zwyczajów i tradycji

Okazywanie szacunku wobec lokalnych praw, zwyczajów i tradycji

zwłaszcza religijnej

zwłaszcza religijnej



Niezbliżanie się do najświętszych miejsc kultu religijnego poza granice

Niezbliżanie się do najświętszych miejsc kultu religijnego poza granice

przyjęte i uznawane przez strony (niezapuszczanie się w te miejsca, nawet

przyjęte i uznawane przez strony (niezapuszczanie się w te miejsca, nawet

w warunkach dynamicznie prowadzonych akcji)

w warunkach dynamicznie prowadzonych akcji)



Przeciwdziałanie skutkom

Przeciwdziałanie skutkom

stresu bojowego cd.

stresu bojowego cd.



Unikanie działań pochopnych – podejmowania zbędnego ryzyka,

Unikanie działań pochopnych – podejmowania zbędnego ryzyka,

nieprzemyślanego użycia broni lub innych środków przemocy, akcji

nieprzemyślanego użycia broni lub innych środków przemocy, akcji

niezaplanowanych – bez odpowiedniego zabezpieczenia, wsparcia

niezaplanowanych – bez odpowiedniego zabezpieczenia, wsparcia



Zbieranie i analizowanie doświadczeń w tym rozpoznawczych

Zbieranie i analizowanie doświadczeń w tym rozpoznawczych

informacji o terenie, działaniu zorganizowanych grup oporu i

informacji o terenie, działaniu zorganizowanych grup oporu i

przebiegu manifestacji osób cywilnych

przebiegu manifestacji osób cywilnych



Dokładne planowanie i zabezpieczenie akcji

Dokładne planowanie i zabezpieczenie akcji



Koncentrowanie się podczas działań na wykonywaniu zadań

Koncentrowanie się podczas działań na wykonywaniu zadań

zgodnie z planem ale z jednoczesną psychiczną gotowością do

zgodnie z planem ale z jednoczesną psychiczną gotowością do

działania w sytuacji nieprzewidzianego obrotu zdarzeń

działania w sytuacji nieprzewidzianego obrotu zdarzeń



Każdorazowo po drastycznym, traumatycznym wydarzeniu, akcji,

Każdorazowo po drastycznym, traumatycznym wydarzeniu, akcji,

korzystanie z dostępnych form odreagowania silnych emocji

korzystanie z dostępnych form odreagowania silnych emocji

(rozmowa z zaufanym kolegą, przełożonym, kapelanem,

(rozmowa z zaufanym kolegą, przełożonym, kapelanem,

psychologiem, defusing, odprawa po akcji)

psychologiem, defusing, odprawa po akcji)

Zmęczenie walką

Zmęczenie walką



Wojna jest bardziej stresogenna niż

Wojna jest bardziej stresogenna niż

najcięższy z treningów. Dobra kondycja

najcięższy z treningów. Dobra kondycja

psychiczna i fizyczna pomaga w radzeniu

psychiczna i fizyczna pomaga w radzeniu

sobie ze stresem, lecz nie uwalnia od

sobie ze stresem, lecz nie uwalnia od

odczuwania strachu i innych nieprzyjemnych

odczuwania strachu i innych nieprzyjemnych

doznań przed, w czasie i po walce.

doznań przed, w czasie i po walce.



Zespół tych symptomów nazywa się

Zespół tych symptomów nazywa się

„

„

WYCZERPANIEM WALKĄ

WYCZERPANIEM WALKĄ

” i jest

” i jest

naturalnym

naturalnym

wynikiem wykonywania

wynikiem wykonywania

trudnych zadań w ekstremalnych,

trudnych zadań w ekstremalnych,

zagrażających życiu warunkach.

zagrażających życiu warunkach.

OBJAWY FIZYCZNE I ZMIANY W

OBJAWY FIZYCZNE I ZMIANY W

ZACHOWANIU:

ZACHOWANIU:



Silne napięcie mięśni aż do odczuwania bólu, dygotanie,

Silne napięcie mięśni aż do odczuwania bólu, dygotanie,

nerwowość ruchów, niemożność usiedzenia w jednym miejscu,

nerwowość ruchów, niemożność usiedzenia w jednym miejscu,

niezgrabność i brak precyzji w działaniu;

niezgrabność i brak precyzji w działaniu;



Nadwrażliwość na bodźce – podrywanie się z przerażeniem z

Nadwrażliwość na bodźce – podrywanie się z przerażeniem z

powodu nagłego, głośnego dźwięku lub gwałtownego ruchu;

powodu nagłego, głośnego dźwięku lub gwałtownego ruchu;



Zimny pot, suchość w ustach, bladość skóry, trudności ze

Zimny pot, suchość w ustach, bladość skóry, trudności ze

skupieniem;

skupieniem;



Kołatanie serca, zawroty głowy, poczucie bycia skołowanym;

Kołatanie serca, zawroty głowy, poczucie bycia skołowanym;



Poczucie braku tchu w piersiach, zbyt szybki oddech, mrowienie

Poczucie braku tchu w piersiach, zbyt szybki oddech, mrowienie

w kończynach;

w kończynach;



Skurcze i drętwienia;

Skurcze i drętwienia;



Rozstrój żołądka, mogą występować wymioty;

Rozstrój żołądka, mogą występować wymioty;



Wypróżnianie się i/lub moczenie w sytuacji nagłego zagrożenia;

Wypróżnianie się i/lub moczenie w sytuacji nagłego zagrożenia;



Rozwolnienie lub zatwardzenie, częste oddawanie moczu;

Rozwolnienie lub zatwardzenie, częste oddawanie moczu;



Znużenie: poczucie bycia zmęczonym, wypompowanym,

Znużenie: poczucie bycia zmęczonym, wypompowanym,

wykonywanie najmniejszych ruchów z wielkim wysiłkiem;

wykonywanie najmniejszych ruchów z wielkim wysiłkiem;



Poczucie bycia nieobecnym, uporczywe wpatrywanie się w

Poczucie bycia nieobecnym, uporczywe wpatrywanie się w

dal.

dal.

PSYCHICZNE OBJAWY:

PSYCHICZNE OBJAWY:



Niepokój: rozstrojenie nerwowe, poczucie udręczenia, oczekiwanie

Niepokój: rozstrojenie nerwowe, poczucie udręczenia, oczekiwanie

na najgorsze;

na najgorsze;



Drażliwość: przeklinanie, narzekanie, wybuchowość;

Drażliwość: przeklinanie, narzekanie, wybuchowość;



Trudności w skupieniu uwagi, w przypomnieniu sobie szczegółów;

Trudności w skupieniu uwagi, w przypomnieniu sobie szczegółów;



Trudności w myśleniu, mówieniu, komunikowaniu się z innymi;

Trudności w myśleniu, mówieniu, komunikowaniu się z innymi;



Trudności w zasypianiu, budzenie się z powodu koszmarów

Trudności w zasypianiu, budzenie się z powodu koszmarów

sennych;

sennych;



Smutek, zgryzota, płaczliwość;

Smutek, zgryzota, płaczliwość;



Ciągłe rozpamiętywanie np. śmierci, ran odniesionych przez

Ciągłe rozpamiętywanie np. śmierci, ran odniesionych przez

kolegów, uniemożliwiające dalsze działanie;

kolegów, uniemożliwiające dalsze działanie;



Wyrzuty sumienia z powodu popełnionych błędów lub uporczywe

Wyrzuty sumienia z powodu popełnionych błędów lub uporczywe

rozpatrywanie tego, co powinno się wtedy zrobić a nie zrobiło;

rozpatrywanie tego, co powinno się wtedy zrobić a nie zrobiło;



Poczucie opuszczenia przez dowódców lub kolegów z

Poczucie opuszczenia przez dowódców lub kolegów z

pododdziału;

pododdziału;



Zachwianie poczucia pewności siebie i zaufania do pododdziału.

Zachwianie poczucia pewności siebie i zaufania do pododdziału.



Wielu żołnierzy odczuwa takie

Wielu żołnierzy odczuwa takie

symptomy,

symptomy,

jednakże

jednakże

jest w stanie dalej walczyć

jest w stanie dalej walczyć

i wykonywać swoje

i wykonywać swoje

obowiązki

obowiązki

Zachowania w stresie wojennym

Adaptacja

Dysfunkcjonalne zachowania stresowe

Nieracjonalne/

przestępcze zachowania

Zmęczenie walką

Zjednoczenie się jednostki;
Lojalność w stos. do kolegów,
przełożonych, identyfikacja
z jednostką;
Poczucie elitarności;
Poczucie misji;
Podwyższona tolerancja
na trudy, niewygody, ból i rany;
Poczucie celu;
Akty heroizmu, odwagi,
samopoświęcenia

Zabijanie jeńców,
nie branie jeńców;
Tortury, zbędna brutalność;
Zabijanie zwierząt;
Uzależnienia od alkoholu/
Narkotyków;
Naruszenia dyscypliny;
Odmowa wykonania rozkazu,
Dezercja;
Samookaleczenia;
Zastraszanie przełożonych

Podwyższony stan gotowości,
lęku, strachu, poirytowania,
gniewu, wściekłości, winy,
samozwątpienia, żałoby;
Fizyczne objawy stresu;
Utrata poczucia pewności siebie;
Utrata nadziei i wiary;
Depresja, bezsenność;
Ataki paniki, wyczerpanie, apatia;
Utrata umiejętności i pamięci;
Słowotok lub/i milczenie;
Halucynacje

Zespół stresu pourazowego (PTSD)

Niekontrolowane bolesne wspomnienia, „flashbacki”,

problemy ze snem, koszmary senne, izolacja społeczna,

wycofanie, lęk, uzależnienie od alkoholu lub narkotyków,

Pozytywne

zachowania

stresowe



Niemożność uporania się ze stresem

Niemożność uporania się ze stresem

przejawia się w działaniach żołnierza

przejawia się w działaniach żołnierza

i jego poziomie

i jego poziomie

funkcjonowania.

funkcjonowania.



Stanowi zagrożenie dla niego

Stanowi zagrożenie dla niego

samego, kolegów jak i osób

samego, kolegów jak i osób

oczekujących pomocy.

oczekujących pomocy.

ASD – Zespół Ostrego Stresu

ASD – Zespół Ostrego Stresu



Czas trwania: do 30 dni po zdarzeniu

Czas trwania: do 30 dni po zdarzeniu



Objawy:

Objawy:

–

Dysocjacja (odrętwienie, zredukowana

Dysocjacja (odrętwienie, zredukowana

świadomość, depersonalizacja, derealizacja,

świadomość, depersonalizacja, derealizacja,

amnezja),

amnezja),

–

Ponowne doświadczanie urazowego

Ponowne doświadczanie urazowego

zdarzenia,

zdarzenia,

–

Unikanie myśli, uczuć lub miejsc,

Unikanie myśli, uczuć lub miejsc,

–

Pobudzenie, wyraźny niepokój,

Pobudzenie, wyraźny niepokój,

–

Upośledzenie funkcjonowania.

Upośledzenie funkcjonowania.

PTSD – Zespół Stresu Pourazowego

PTSD – Zespół Stresu Pourazowego



Czas trwania: co najmniej 1 miesiąc po urazie

Czas trwania: co najmniej 1 miesiąc po urazie



Objawy:

Objawy:

–

Ponowne doświadczanie urazowego zdarzenia,

Ponowne doświadczanie urazowego zdarzenia,

–

Unikanie myśli, uczuć, rozmów, wyobcowanie,

Unikanie myśli, uczuć, rozmów, wyobcowanie,

ograniczony zakres przeżywanych emocji,

ograniczony zakres przeżywanych emocji,

poczucie ograniczonej przyszłości;

poczucie ograniczonej przyszłości;

–

Pobudzenie (nadmierna czujność, bezsenność,

Pobudzenie (nadmierna czujność, bezsenność,

podwyższona reakcja przestrachu, podatność

podwyższona reakcja przestrachu, podatność

na irytację, trudności z koncentracją).

na irytację, trudności z koncentracją).

CZAS

CZAS

Przebieg ostry

Przebieg ostry

:

:

Objawy utrzymują się krócej

Objawy utrzymują się krócej

niż trzy miesiące.

niż trzy miesiące.

Przebieg chroniczny

Przebieg chroniczny

:

:

Objawy utrzymują się

Objawy utrzymują się

dłużej niż trzy miesiące.

dłużej niż trzy miesiące.

Przebieg opóźniony

Przebieg opóźniony

:

:

Symptomy pojawiają się

Symptomy pojawiają się

co najmniej pół roku po urazie.

co najmniej pół roku po urazie.

Pojawiają się także u wielu ofiar objawy

Pojawiają się także u wielu ofiar objawy

„drugorzędne”: niepokój, depresja, nadużywanie

„drugorzędne”: niepokój, depresja, nadużywanie

środków psychoaktywnych, wyczerpanie, spadek

środków psychoaktywnych, wyczerpanie, spadek

wydajności pracy, „poczucie winy ocalonego”.

wydajności pracy, „poczucie winy ocalonego”.

PTSD RZADKO ROZWIJA SIĘ JAKO

SAMODZIELNY ZESPÓŁ ZABURZEŃ.

ZWYKLE TOWARZYSZĄ MU:

1. DEPRESJE
2. FOBIE
3. NARKOMANIA (LEKOMANIA)
4. ALKOHOLIZM
5. DYSFUNKCJE SEKSUALNE
6. PRÓBY SAMOBÓJCZE
7. SYNDROM „OCALONEGO”

METODY I PROCEDURY

METODY I PROCEDURY

ODREAGOWANIA

ODREAGOWANIA

PSYCHOLOGICZNEGO

PSYCHOLOGICZNEGO

KTO POTRAFI POMÓC SOBIE

KTO POTRAFI POMÓC SOBIE

-

-

POTRAFI POMÓC SWOIM

POTRAFI POMÓC SWOIM

KOLEGOM

KOLEGOM

Co powinieneś robić

jeśli przeżyłeś zdarzenie traumatyczne?

• Koncentruj się na swoich doświadczeniach w innych
tudnych
sytuacjach, na tym jak sobie poradziłeś i co pozwoliło
ci
przetrwać,

• Myśl o przyszłości, planuj co zrobisz jak wrócisz,

• Kontaktuj się z rodziną tak często, jak możesz,

•

Dostarczaj swojemu organizmowi wystarczające

ilości
jedzenia, picia i snu,

•

Nie zażywaj substancji odurzających,

•

Mów szczerze o swoich uczuciach,

•

Powstrzymaj się od oskarżania innych lub

podejmowania
ważniejszych decyzji,

• Nie obwiniaj się. Otwórz się na ludzi i spędzaj z nimi
czas.

•

Uprawiaj regularnie wysiłek fizycznie (bieganie,

siłownia),

• Nie izoluj się od otoczenia, przebywaj w
towarzystwie
innych,

• Wiedz, że twoje reakcje w sytuacji stresu nie sa
ani
nadzwyczajne ani nienormalne,

• Kontaktuj się z psychologiem, kapelanem,

• Zachowaj poczucie
humoru

GRUPOWE METODY ODREAGOWANIA

GRUPOWE METODY ODREAGOWANIA

STRESU POLA WALKI

STRESU POLA WALKI

Pomoc instytucjonalna realizowana w

Pomoc instytucjonalna realizowana w

pododdziałach i bezpośrednio przez przełożonych:

pododdziałach i bezpośrednio przez przełożonych:



defusing

defusing



Odprawa po akcji z elementami „wentylowania”

Odprawa po akcji z elementami „wentylowania”

emocji

emocji



Zwolnienie z wykonywania zadań i obowiązków

Zwolnienie z wykonywania zadań i obowiązków

służbowych

służbowych

Defusing - definicja

Defusing - definicja



(ang. – rozbrojenie, stępienie).

(ang. – rozbrojenie, stępienie).

metoda pomocy psychologicznej,

metoda pomocy psychologicznej,

sprowadzającą się do odreagowania

sprowadzającą się do odreagowania

silnych emocji i napięć

silnych emocji i napięć

spowodowanych udziałem w

spowodowanych udziałem w

szczególnie dramatycznych

szczególnie dramatycznych

wydarzeniach.

wydarzeniach.

Zasadnicze cele defusingu

Zasadnicze cele defusingu



Organizuje się w tym samym dniu i w miejscu

Organizuje się w tym samym dniu i w miejscu

wydarzenia lub w jego pobliżu

wydarzenia lub w jego pobliżu



Spotkanie prowadzi dowódca małej grupy

Spotkanie prowadzi dowódca małej grupy

zadaniowej biorącej udział w akcji

zadaniowej biorącej udział w akcji



Defusing jest instrumentem pomocy, z którego

Defusing jest instrumentem pomocy, z którego

warto korzystać – nawet wtedy, gdy objawów stresu

warto korzystać – nawet wtedy, gdy objawów stresu

nie dostrzegamy ani u siebie, ani u podwładnych

nie dostrzegamy ani u siebie, ani u podwładnych



Wskazane jest aby każdy żołnierz – uczestnik misji

Wskazane jest aby każdy żołnierz – uczestnik misji

wiedział na czym polega metoda defusingu i

wiedział na czym polega metoda defusingu i

uczestniczył w takich spotkaniach.

uczestniczył w takich spotkaniach.



Faza I – wprowadzenie

Faza I – wprowadzenie

–

prowadzący objaśnia przebieg defusingu,

prowadzący objaśnia przebieg defusingu,

zwraca uwagę na zasadę poufności, szczerości i

zwraca uwagę na zasadę poufności, szczerości i

wzajemnego zaufania. Podkreśla rolę

wzajemnego zaufania. Podkreśla rolę

wzajemnego wsparcia i zaufania w pododdziale.

wzajemnego wsparcia i zaufania w pododdziale.



Faza II – wymiana spostrzeżeń i opinii

Faza II – wymiana spostrzeżeń i opinii

–

uczestnicy omawiają przebieg wydarzenia,

uczestnicy omawiają przebieg wydarzenia,

opisują swoje reakcje i wyrażają opinie (nie

opisują swoje reakcje i wyrażają opinie (nie

oceny!). Wskazane jest aby wypowiadali się

oceny!). Wskazane jest aby wypowiadali się

wszyscy, choć w dowolnej kolejności.

wszyscy, choć w dowolnej kolejności.



Faza III – zakończenie

Faza III – zakończenie

–

Podkreślenie, że wszystkie zaobserwowane u

Podkreślenie, że wszystkie zaobserwowane u

siebie reakcje oraz uczucia mają normalny,

siebie reakcje oraz uczucia mają normalny,

naturalny charakter. Niektórzy z uczestników

naturalny charakter. Niektórzy z uczestników

mogą wymagać dłuższej rozmowy.

mogą wymagać dłuższej rozmowy.

FAZY DEFUSINGU

Podstawowe zasady pomocy

Podstawowe zasady pomocy

psychologicznej w warunkach misji

psychologicznej w warunkach misji



1. Zasada szybkości – niezwłocznego

1. Zasada szybkości – niezwłocznego

udzielania pomocy.

udzielania pomocy.



2. Zasada bliskości – udzielania pomocy w

2. Zasada bliskości – udzielania pomocy w

warunkach polowych i w otoczeniu wojska.

warunkach polowych i w otoczeniu wojska.



3. Zasada normalności – traktowania

3. Zasada normalności – traktowania

żołnierzy, którzy ulegli stresowi jako osoby

żołnierzy, którzy ulegli stresowi jako osoby

zdrowe, a ich zachowania jako normalne

zdrowe, a ich zachowania jako normalne

reakcje na nienormalne warunki i sytuacje.

reakcje na nienormalne warunki i sytuacje.

Podstawowe zasady pomocy

Podstawowe zasady pomocy

psychologicznej w warunkach misji –

psychologicznej w warunkach misji –

c.d.

c.d.



4. Zasada nadziei – tworzenie przekonania, że

4. Zasada nadziei – tworzenie przekonania, że

reakcje stresowe są odwracalne i możliwy jest

reakcje stresowe są odwracalne i możliwy jest

szybki powrót do równowagi psychicznej.

szybki powrót do równowagi psychicznej.



5. Zasada perswazji – zestresowanego żołnierza

5. Zasada perswazji – zestresowanego żołnierza

należy wspierać poprzez cierpliwe i życzliwe

należy wspierać poprzez cierpliwe i życzliwe

traktowanie.

traktowanie.



6. Zasada prostoty stosowanych środków pomocy

6. Zasada prostoty stosowanych środków pomocy

– stosowanie prostych metod wspomagających

– stosowanie prostych metod wspomagających

np.: dobre słowo, rozsądna rada, wysłuchanie.

np.: dobre słowo, rozsądna rada, wysłuchanie.

ODZYSKIWANIE RÓWNOWAGI

ODZYSKIWANIE RÓWNOWAGI

PO WYCZERPANIU WALKĄ

PO WYCZERPANIU WALKĄ



Podczas walki stres jest tak ogromny, że nawet

Podczas walki stres jest tak ogromny, że nawet

najbardziej odporni żołnierze mogą odczuwać

najbardziej odporni żołnierze mogą odczuwać

symptomy wyczerpania walką i tymczasowo

symptomy wyczerpania walką i tymczasowo

stanowić problem dla pododdziału.

stanowić problem dla pododdziału.



Odpoczynek pozwoli szybko poczuć się lepiej.

Odpoczynek pozwoli szybko poczuć się lepiej.

Czasami ty lub twoi koledzy będą zmuszeni udać się

Czasami ty lub twoi koledzy będą zmuszeni udać się

na tyły lub do grupy medycznej aby odpocząć.

na tyły lub do grupy medycznej aby odpocząć.



Jeżeli to się wydarzy, zapewnij kolegę, że grupa liczy

Jeżeli to się wydarzy, zapewnij kolegę, że grupa liczy

na jego szybki powrót. Po powrocie przywitajcie go i

na jego szybki powrót. Po powrocie przywitajcie go i

oczekujcie znowu pełnej dyspozycyjności do

oczekujcie znowu pełnej dyspozycyjności do

wykonywania zadań.

wykonywania zadań.



Nie dziw się i nie martw, jeżeli niektóre oznaki

Nie dziw się i nie martw, jeżeli niektóre oznaki

zmęczenia walką (jak koszmary i nadwrażliwość na

zmęczenia walką (jak koszmary i nadwrażliwość na

bodźce) będą przez pewien okres pojawiały się po

bodźce) będą przez pewien okres pojawiały się po

twoim powrocie z wojny do domu. To jest również

twoim powrocie z wojny do domu. To jest również

normalny objaw.

normalny objaw.

Zarządzanie stresem

Zarządzanie stresem



Strategia radzenia sobie z negatywnymi

Strategia radzenia sobie z negatywnymi

skutkami stresu polegająca na zmianach

skutkami stresu polegająca na zmianach

środowiska pracy, które ograniczą liczbę

środowiska pracy, które ograniczą liczbę

intensywność płynących ze środowiska

intensywność płynących ze środowiska

stresorów jest w przypadku udziału w

stresorów jest w przypadku udziału w

walce zbrojnej niemożliwa, stąd należy

walce zbrojnej niemożliwa, stąd należy

zapobiegać występowaniu niekorzystnych

zapobiegać występowaniu niekorzystnych

konsekwencji stresu bojowego poprzez

konsekwencji stresu bojowego poprzez

skuteczne zarządzanie

skuteczne zarządzanie

stresem

stresem

Edukacja!!!

Edukacja!!!

-

-

wiedza na temat: stresu, w tym traumatycznego,

wiedza na temat: stresu, w tym traumatycznego,

objawów, konsekwencji (prasa, radio, tv),

objawów, konsekwencji (prasa, radio, tv),

- wiedza z zakresu sposobów radzenia sobie,

- wiedza z zakresu sposobów radzenia sobie,

- znajomość najprostszych technik

- znajomość najprostszych technik

relaksacyjnych.

relaksacyjnych.