Rozwój emocji

i potrzeb

Definicja

• Emocje odzwierciedlają stosunek

człowieka do rzeczywistości;
różnicuje je znak, intensywność i
treść;

• To subiektywne reakcje na istotne

wydarzenia, charakteryzowane
poprzez zmiany fizjologiczne oraz
zmiany na poziomie
doświadczenia i zachowania;

ZMIANY ROZWOJOWE

• CZYNNIKI WYWOŁUJĄCE EMOCJE
• REAKCJE EMOCJONALNE
• ROZUMIENIE EMOCJI

CZYNNIKI WYWOŁUJĄCE

EMOCJE

• Poszerzanie się zakresu bodźców;
 pierwotne bodźce emocjonalne
 wtórne bodźce emocjonalne
• Wzrastanie znaczenia wtórnych

bodźców;

• Uwewnętrznianie przyczyn emocji;
 poznawcze źródła emocji;
 wzrost roli wyobrażeń, marzeń,

wspomnień w wywoływaniu emocji;

REAKCJE EMOCJONALNE

• WZROST:
 zróżnicowania (niespecyficzne –

specyficzne),

 trwałości,
 kontroli (funkcje zarządzające, OUN),
• WZBOGACENIE FORM (reakcje ruchowe,

mimiczne, werbalne)

FUNKCJE EMOCJI

• Bezpośredni wpływ na działanie

(ukierunkowują działanie, ale

bezpośredni wpływ zmniejsz się);

• Funkcja motywacyjna

(przewidywania, oczekiwania);

• Wpływ na czynności poznawcze

(selekcjonujący wpływ na

czynności poznawcze np.

zapamiętywanie; rola lęku);

Wczesne dzieciństwo

• Zróżnicowanie się przeżywania

strachu, radości, gniewu, smutku,
wstrętu, zdziwienia; pojawienie się
empatii, zmniejszenie impulsywności
reakcji emocjonalnych, utrzymywanie
się ich zmienności;

• 2-3 rok życia – pojawienie się

poczucia winy, wstydu, dumy i
zażenowania (związane z
samoświadomością);

• Lęk

LĘK/STRACH

• Niemowlęta – hałas, nagłe pojawienie się bodźca, głód,

pragnienie, rozłąka;

• 1,5 roku – lęk przed obcymi, rozłąką;
• 2,5 roku – lęk przed ciemnymi i dużymi przedmiotami,

zmianą miejsca,

• 3-4 rok życia – starymi osobami, osobami w masce,

ciemnością, nieznanymi zwierzętami, wieczornym
wyjściem rodziców,

• 5 rok życia – lęk przed ugryzieniem przez psa,

potłuczeniem,

• 6 lat – lęk przed światem nadprzyrodzonym, żywiołami
• 7 lat – lęk przed duchami
• Okres dojrzewania – lęk przed brakiem akceptacji

Średnie dzieciństwo

• Bogactwo reakcji emocjonalnych,

subtelne różnice w nastroju i
reakcjach, początek kontroli reakcji
emocjonalnych;

Późne dzieciństwo

• Obniża się pobudliwość emocjonalna,

wzrasta kontrola reakcji
emocjonalnych;

Adolescencja

• Przeżycia związane z dojrzewaniem

fizjologicznym;

• Rozwój uczuć wyższych;

Rozumienie emocji

• Język emocji
• Rozmowy o emocjach
• Myślenie na temat emocji
• Teorie umysłu

INTELIGENCJA

EMOCJONALNA

• Zbiór doskonalących się z wiekiem

zdolności trafnego spostrzegania
emocji u siebie i u innych,
adekwatnego wyrażania emocji i
potrzeb, zdolność do ich rozumienia,
wiedza o ich przyczynach i przebiegu
oraz umiejętność ich regulowania i
wykorzystywania w działaniu;

ROZWÓJ POTRZEB

• System motywacyjny – hierarchicznie

uporządkowany układ potrzeb,
wartości i celów, powstający na
skutek rozwoju struktur
poznawczych, któremu towarzyszą
stopniowe zmiany w zakresie potrzeb
oraz ich realizacji;

• Wrodzone potrzeby fizjologiczne;
• Nabyte potrzeby psychologiczne

(społeczne):

 potrzeba kontaktu

emocjonalnego;

 potrzeba afiliacji;
 potrzeba zależności

emocjonalnej;

 potrzeba dominacji;
 potrzeba agresji;
 potrzeba bezpieczeństwa;

Kierunki zmian w rozwoju

sposobów zaspakajania

potrzeb

• Rozszerzanie zakresu środków służących

realizacji potrzeb;

• Specjalizacja sposobów zaspakajania potrzeb;
• Indywidualizacja sposobów zaspakajania

potrzeb;

• Socjalizacja sposobów zaspakajania potrzeb;
• Wzrost tolerancji na odroczenie zaspakajania

potrzeb;

• Wzrost aktywności w zaspokajaniu potrzeb;

Potrzeba poznawania

• Dążenie do likwidacji rozbieżności

między oczekiwaniami czy nastawieniem
a napływającymi aktualnie informacjami;

• Przejawy: aktywne usuwanie rozbieżności

za pomocą czynności poznawczych oraz
poszukiwanie nowości;

• Etapy rozwoju (Siek):
 okres zmysłowo – badawczy;
 okres ruchowo – manipulacyjny;
 okres pytań;
 okres pojęciowy;

Potrzeby okresu dorastania

• Potrzeba ekshibicjonizmu
• Potrzeba twórczości

• Potrzeba seksualna

Potrzeba agresji

• 1 rok życia – agresywne reakcje skierowane

przeciw ciału drugiej osoby;

• 2 rok życia – przekierowanie agresji na

przedmioty;

• 3-4 rok życia – wzrost zainteresowania

rówieśnikami, jako obiektami zachowań
agresywnych; mowa jako narzędzie agresji;

• 5 - 6 rok życia – okres wyciszenia;
• 7 – 8 rok życia – gwałtowny wzrost zachowań

agresywnych;

• Okres pokwitania: wzrost zachowań

agresywnych, agresja słowna