Teoria emocji różnicowych przeciw teorii systemów dynamicznych
Teoria emocji różnicowych – Izard, Malatesta – są wrodzone emocje, które łączy się z zmianami somatycznymi i odrębną ekspresją mimiczną, a informacja zwrotna wzmacnia tę emocję. Ekspresje emocji są zewnętrznymi znakami wewnętrznych procesów emocjonalnych, w trakcie rozwoju ulegają modyfikacjom. [dojrzewające struktury, wstępnie zaprogramowane i podzielone na „pakiety”]
Teoria systemów dynamicznych – Fogel, Camras i Lewis – wrodzone programy neurofizjologiczne o zewnętrznych objawach. Emocje mają charakter emergantny – powstają z interakcji procesów niższego rzędu, które same nie są emocjami. [transakcje jednostka-środowisko, powiązania miedzy wewnętrznymi przeżyciami a zewnętrzną ekspresją nie są z góry ustalone]
Zasady:
podstawą emocji są samoorganizujaace sie systemy dynamiczne,
systemy te zależą od wciąż ewoluujących sekwencji działania w poszczególnych środowiskach, a nie tylko od programów wewnętrznych,
poszczególne kategorie skonstruowane są z gradientów czasowych oraz intensywności cech wokalnych, gestykulacyjnych i innych.
Ekspresja emocji w pierwszym roku
Pewne emocje mają charakter dyskretny, ledwo zauważalny. Emocje i ich ekspresja ma za zadanie wzbudzenie zainteresowania innych przez wywołanie u nich emocji. Dzieci czasem reagują emocjami w sposób nieoczekiwany dla dorosłego, tak jakby reakcja nie była spójna z sytuacją. Teoria Camrasa głosi, ze wynika to z braku różnicowania u dzieci, reakcja mimiczna jest reakcja na natężenie emocji a nie na jej rodzaj. Przecie teorii różnicowania można użyć interpretacji tej niespójności jako braku niezmiennej relacji między wewnętrznym przeżyciem emocji a jej mimicznym odpowiednikiem. innym wyjaśnieniem jest złe założenie co do oczekiwanych emocji.
Zmiany rozwojowe w wyzwalaniu emocji
Lęk, strach – około 7 miesiąca, później wzrasta, po 1 rż maleje. Przedszkolaki przezywają strach gównie z powodów imaginacyjnych. We wczesnych latach szkolnych – przed urazem fizycznym. dystres rozłąki zaczyna się w drugiej połowie 1 roku, w wieku 15-18 miesięcy osiąga max, później maleje, ważny jest kontekst (np. kto opuszcza pomieszczenie i czy robi to jak zawsze)
Zdolność dzieci do rozróżniania emocji innych ludzi i reagowania na nie
5 miesięczne dzieci potrafią rozróżnić radość od smutku [wyraz twarzy] oraz aprobatę lub jej przeciwieństwo w głosie. 7 miesięczne dzieci potrafią dopasować mimikę do wokalnego wyrazu emocji (zgodność lub jej brak)
Konstruowanie relacji dziecka z innymi
Już u 3 miesięcznych dzieci emocje pełnią funkcje regulacji kontaktów z innymi – oddalenia, przybliżenia etc. sygnały od dziecka powoduje zmianę interakcji(model wzajemnej regulacji). Dziecko uczy się wykorzystywać informacje od innych do zmienienia własnego zachowania.
Działania kooperacyjne i partnerstwo korygowane przez cel
Teoria Bowlby’ego na temat partnerskiego korygowania przez cel (ukierunkowane na cel) zakłada, ze przywiązanie istnieje pomiędzy podmiotami mającymi swoje cele, a w których realizacji pomaga sama więź lub drugi podmiot.
Rozróżnienie „ja” i innych
W drugim roku życia dziecko zaczyna rozróżniać swoje „ja”. Zaczyna reagować na dystres innych przez pocieszenie.
Stadia rozwoju empatii (Hoffman):
empatia globalna – przez zarażanie lub naśladownictwo
empatia egocentryczna – dziecko wie że ktoś odczuwa dystres, reaguje tak jak samo lubi by wtedy traktowane
zrozumienie, że uczucia innych mogą różnić się od własnych
empatia wobec doświadczenia życiowego innej osoby.
Język emocji w działaniach kooperacyjnych
Dzieci zaczynają mówi o stanach wewnętrznych około 18 miesiąca. 3 latki potrafią ustalić źródło dystresu, ale i znaleźć werbalnie implikacje emocji. Kiedy dzieci kończą 28 miesięcy 60% komunikatów matki odnosi się do stanów wewnętrznych.
Rozumienie przyczyn emocji przez dzieci
Rozumienie przyczyn przez dzieci około 4 roku życia jest bardziej behawiorystyczne niż mentalne. trzylatki potrafią podać 55% wyjaśnień emocji negatywnych zewnętrznych i 45% wewnętrznych, Ale więcej wyjaśnień wewnętrznych dla uczuć intensywnych i pozytywnych.
Rozumienie maskowania emocji
Świadome modulowanie emocji zaczyna sie w młodszym wieku szkolnym. 4 latki uczą się rozróżniać emocje faktycznie przeżywane i okazywane na uczuciach negatywnych, sześciolatki potrafiły juz to konsekwentnie rozróżniać. Maskowanie jest w dużej mierze zależne od środowiska i kultury.
Dziecięce rozumienie ambiwalencji
Polega na równoczesnych odczuwaniu sprzecznych emocji. Dopiero dzieci 10-letnie rozumieją, że przeżywają dwie sprzeczne emocje. Najpierw dzieci nie rozumiały, że mogą odczuwać dwie emocje naraz. Później twierdziły, ze mogą doznawać dwóch pozytywnych lub dwóch negatywnych emocji