Toxocara canis
Toxocara canis
• To najczęściej występujący
kosmopolityczny pasożyt psów.
• Przypuszcza się, że od 3 do 81%
populacji psów na świecie jest
zarażony tym nicieniem.
• Człowiek może ulec przygodnemu
zarażeniu.
Toxocara canis
• Cykl życiowy glisty psiej w organizmie
ludzkim zostaje zahamowany w stadium
larwy, jednak konsekwencje toksokarozy,
zwanej wcześniej syndromem wędrującej
larwy trzewnej bywają poważne.
• Poza psami Toxocara canis pasożytuje
również u innych ssaków, przede
wszystkim drapieżnych, u
synantropijnych gryzoni i ptaków
hodowlanych.
Toxocara canis
• Dorosły samiec T. canis ,a 28-125 mm, a samica
45-190 mm długości.
• Na przednim końcu ciała pasożytów znajdują się
dwa wydłużone, bocznie skrzydełka oskórkowe.
• Tylne koniec ciała samca jest zakrzywiony,
wyposażony w pięć par brodawek zastekowych.
• Występują dwie szczecinki
kopulacyjne, zaopatrzone
w skrzydełka.
• Szpara sromowa samicy
znajduje się w przedniej
części ciała.
Toxocara canis
•
Jaja T. canis są prawie kulisite, z brązową skorupką i
okrągłymi wgłębieniami, o wymiarach 66-85 X 64-77
μm.
•
Składane są przez samice do jelita i wydalane razem
z kałem.
•
Zapłodnione jaja pasożyta wydostając się do środowiska
zewnętrznego są w stadium przedpodziałowym lub
zawierają zarodek w stadium dwóch blastomerów.
•
Dzięki osłonką ( wewn. I zewn.) zarodek jest chroniony
przed szkodliwym działaniem czynników
środowiskowych i może przez wiele tygodni utrzymywać
się przy życiu, nie tylko wtedy, gdy jaja zalegają
w glebie, ale również wówczas, kiedy są rozsiane
wewnątrz mieszkań.
Toxocara canis
• W środowisku zewnętrznym w czasie
6-15 dni w jajach rozwija się larwa II
stadium, będąca formą inwazyjną.
Zarażenie psa może odbywać się
trzema głównymi sposobami:
• Przez połknięcie larw inwazyjnych
znajdujących się w środowisku zewn.
• Przez pożarcie drobnego ssaka,
np. Gryzonia, w mięśniach,
którego znajdują się
otorbione larwy.
• W wyniku zarażenia
wewnątrzmacicznego
płodu.
• Istnieje również możliwość zarażenia drogą
laktogenną z mlekiem matki.
• W ciele młodych psów ( do 5 tyg. życia)
odbywa się pełny rozwój jak inwazyjnych i
wędrówka larw przez wątrobę, płuca i
tchawicę do przewodu pokarmowego.
• U starszych zwierząt część larw drugiego
stadium wędruje do płuc i dostaje się do
dużego krwiobiegu, skąd zostaje zaniesiona
do różnych tkanek i narządów (np. wątroba,
mózg, nerki), gdzie ulega otorbieniu.
• Niektóre larwy nawet u dorosłych psów
odbywają typową wędrówkę i lokalizuję się
w jelicie, gdzie osiągają dojrzałość płciową.
• Jeżeli larwy osadzą się w tkankach
psów, to dalszy ich rozwój jest
możliwy tylko wtedy, gdy zostaną
zjedzone przez innego żywiciela
mięsożernego, u którego następuje
zakończenie cyklu.
• U samicy część otorbionych larw
zostaje pobudzona do wędrówki pod
koniec ciąży, co prowadzi do
zarażenia śródmacicznego płodów.
• Inwazje występują również u ludzi.
• W organizmie człowieka larwy wędrują do
różnych tkanek i narządów, głównie do
-węzłów chłonnych,
-mięśnia sercowego,
-mózgowia,
-wątroby,
-płuc
Objawy kliniczne
• Objawy toksokarozy u człowieka
zależą od częstotliwości inwazji,
liczby i lokalizacji larw oraz od reakcji
obronnej organizmu. Objawy te są
rezultatem uszkodzeń tkanek przez
immunomediatory towarzyszące
odczynowi zapalnemu oraz przez
czynniki aktywne biologiczne,
np. proteazy uwalniane przez larwy.
Wyróżnia się trzy kliniczne
postacie toksokarozy
• Trzewną (uogólnioną)
• Oczną
• Utajoną ( bezobjawową)
Główne objawy toksokarozy:
• Powiększenie wątroby
• Eozynofilia
• Hipergammaglobuliniemia.
W początkowym okresie inwazji
obserwuje się również:
• Bóle brzucha z nudnościami i
wymiotami
• Wysoką temperaturę ciała
• Zmiany zapalne płuc
• Nawracające bóle głowy
• Zaburzenia równowagi
• Infekcje dróg oddechowych
• Zapalenie węzłów chłonnych.
• Pierwszym objawem toksokarozy
ocznej jest:
• Obniżenie ostrości wzroku,
• Pojawiający się zez.
• W późniejszym okresie obserwuje się
zmiany wewnątrz gałki
ocznej, prowadzące
do utraty zdolności
widzenia zarażonym
okiem.
Wykrywanie
• Na badania w kierunku toksokarozy kieruje się
osoby z hipereozynofilią, z alergiami o
niewyjaśnionej etiologii, ze zmianami w
wątrobie, w płucach, w narządzie wzroku oraz
zaburzeniami neurologicznymi.
• Wykrywanie T. canis przeprowadza się
metodami immunologicznymi, np. testem
ELISA (IgG- ELISA lub IgE- ELISA), w którym
używa się antygenu wydaliczo- wydzielniczego
larw pasożyta hodowlanych in vitro.
• Do badań wykorzystuje się również materiały z
biopsji.
• Pomocnicza w diagnostyce bywa także
tomografia komputerowa (CT), USG oraz
rezonans magnetyczny (NMR).
Leczenie
• Jest dość trudne, gdyż większość leków
stosowanych przeciwko robakom jest w
przypadku T. canis mało skuteczna.
• Najczęściej stosuje się albendazol w dawce
400 mg do żucia w czasie posiłku, przez 3
dni,
• Mebendazol w dawnce 200-400 mg przez 5
dni
• Tiabendazol w dawce 50 mg na kilogram
ciężaru ciała przez 3-7 dni w czasie
posiłków.
Leczenie cd.
• Najtrudniejsze jest leczenie
toksokarozy ocznej.
• Z leków obecnie stosowanych poleca
się diethylcarbamazynę, albendazol i
thiabendazol.
Zapobieganie
• Odrobaczanie psów,
• Higiena rąk
Dziękuję