1

Odlewnictwo i stopy

cracked by bonns
created by sobxxx

Materiałoznawstwo i sprzęt stomatologiczny
2006/2007

2

Odlewnictwo

- proces w

wyniku którego dochodzi

do zmiany wosku na metal

Stop

- mieszanina dwóch

lub większej ilości metali

ze sobą, bądź metalu z

niemetalem

3

Stopy otrzymujemy przez:

• Stapianie
• Sprasowanie
• Elektrolizę soli metali

4

Stopy możemy podzielić na:

• Jednorodne (homogenne)

składający się z metali

całkowicie rozpuszczalnych w stanie ciekłym i

stałym, tzn. mające zdolność tworzenia roztworów

stałych

• Niejednorodne (heterogenne)

składający się z metali

rozpuszczających się w stanie ciekłym, a nie stałym,

tzn. krystalizujących w stopach osobno i

stanowiących mieszaninę czystych składników

• Nasycone (roztwór graniczny)

są to stopy o

ograniczonej rozpuszczalności składników jednego w

drugim, tzn. że ze stany ciekłego wykrystalizowują

do ściśle określonych stosunków procentowych, w

których tworzą roztwór jednorodny, a pozostałość-

stały roztwór niejednorodny (eutektykę)

5

Podział stopów

• Podstawowe

: wchodzą w skład

ostatecznej pracy protetycznej np.
Au, Cr-Co, stałe

• Pomocnicze

: wykorzystywane na

pewnym etapie pracy, ale nie
wchodzące w jej skład: tłocznie,
przeciwtłocznie, ortęcia oraz stopy
ćwiczebne

6

Podział stopów

• Szlachetne

- charakteryzują się dużą

zawartością metali szlachetnych

• Nieszlachetne

- charakteryzują się

niewielką zawartością metali
szlachetnych

Obecnie ADA wprowadziła podział

stopów na wysoko szlachetne,
szlachetne oraz zawierające w swym
składzie głównie metale nieszlachetne

7

Zastosowanie stopów

Stopy stosowane są do

wykonywania: koron, mostów, protez
częściowych, łuków ortodontycznych.
Ze stopów tytanu wykonywane są
wszczepy dentystyczne- implanty

8

Stopy można podzielić na:

• Niskotopliwe

- poniżej 100º C

• Średniotopliwe

- 900-1100º C

• Wysokotopliwe

- 1200-1400º C

9

Stal

- stop żelaza, w którym

zawartość węgla nie przekracza

1,75%

Węgiel powoduje:

 zwiększenie wytrzymałości
 zwiększenie właściwości

plastycznych

 podnosi temperaturę topnienia
 zwiększenie twardości

10

Stal

Węglowa

bez dodatków

Stopowa

Zawiera pierwiastki

ulepszające

( Cr, Ni, Co)

11

Stal

Dwuskładnikowa

Fe+ dodatek metalu

Wieloskładnikowa

Fe+ więcej dodatków

np. stal niklowa

12

Stal

Konstrukcyjna Narzędziowa

Specjalna

kwasoodporna

nierdzewna

żaroodporna

13

Stal chromowo- niklowa

(do mostów, koron, wkładów

koronowo-korzeniowych

• Ni

- zwiększa wytrzymałość i

sprężystość

• Cr

- zabezpiecza przed korozją

Nazwy: Wiron S, Wiron 77

14

Stop chromowo-kobaltowo-

molibdenowy

( do elementów precyzyjnych,

koron, mostów)

• Co

- zwiększa wytrzymałość

• Cr

- zabezpiecza przed korozją,

uniemożliwia zmianę kształtu.

• Stop ten charakteryzuje się dużą

twardością, odpornością na temp. ,

małą kowalnością

15

Stopy ZŁOTA z dodatkiem

• Cu+ Ag
• Pt
• Ni
• Pd

Próba karatowa: ilość czystego złota;
24 K = 100%

16

Stopy złota z Cu + Ag

Cu powoduje

• Zwiększenie twardości
• Zwiększenie wytrzymałości
• Nadaje barwę czerwoną

Ag powoduje

• Zwiększenie twardości
• Zwiększenie wytrzymałości
• Zmniejszenie temp topnienia
• Nadaje barwę srebrzystą

17

Stopy złota z platyną

Platyna powoduje:

• Zwiększenie twardości i sprężystości
• Nadaje srebrzysty odcień

Służy do wykonywania klamer,

koron, rozległych mostów

18

Stopy złota z niklem

Nikiel powoduje:

• Rozjaśnienie barwy
• Zwiększenie twardości i sprężystości
• Zwiększenie wytrzymałości

Służy do wykonywania łuków,

klamer, szkieletów

19

Stopy złota z palladem

Pallad powoduje:

• Rozjaśnienie barwy
• Zwiększenie twardości i kruchości
• Zwiększenie odporności na korozję

20

Masy

ogniotrwałe

Niskotopliwe

( do 150º C)

np. gips

Średniotopliwe

(700-1200º C)

np. stopy złota

Wysokotopliwe

(1400-1800º C)

np. stopy Cr-Co

21

Masy ogniotrwałe powinny

charakteryzować się:

• Ogniooporna- nie może topić się i pękać w

temp. stopu lub metalu

• Musi zwiększać swoją objętość pod wpływem

wzrostu temp lub higroskopijnie

• Musi być drobnoziarnista, aby odlew był gładki
• Wytrzymała na zgniecenie, aby siła

upychająca metal nie spowodowała jej

uszkodzenia

• Obojętna dla metalu i stopów
• Prosta w użyciu
• Szybko wiążąca

22

Masy ognioodporne składają

się z substancji

ognioodpornej i wiążącej w

stosunku 3 do 1

23

Czynniki wpływające na jakość

gotowego odlewu metodą

tradycyjną:

• Kurczliwość wosku odlewowego
• Rozszerzalność osłaniającej masy

ogniotrwałej

• Temperatura wygrzewania formy

odlewniczej

• Długość i grubość ćwieka odlewniczego
• Metoda wykonywania samego odlewu
• Kurczliwość stopu
• Obróbka gotowego modelu

24

Anderson wyróżnia cztery

rodzaje ekspansji:

• Rozszerzalność wiązaniowa (następuje

samorzutnie, a jej wielkość jest uzależniona

od poszczególnych składników)

• Rozszerzalność higroskopijna (występuje

przy zanurzeniu pierścienia w temp 38º C

na około 30 min.)

• Rozszerzalność termiczna ( występuje przy

temp 450º C)

• Rozszerzalność imersyjna ( występuje przy

temp 573º C )

25

26

27