Operacje gospodarcze to udokumentowane i
podlegające ewidencji księgowej zdarzenia
gospodarcze.

Zdarzenia gospodarcze to zjawiska i
procesy gospodarcze o różnym charakterze,
powodujące

zmiany

w środkach gospodarczych i źródłach ich
pochodzenia

wskutek

prowadzonej

działalności

gospodarczej

np.

zakup

materiałów.

Ze względu na bezpośredni wpływ operacji gospodarczych

na składniki bilansu wyróżniamy

IV typy operacji gospodarczych bilansowych

1. Operacje gospodarcze wywołujące zmiany tylko w

składnikach aktywów.

A + A –

A + A –

-

zmienia się wyłącznie struktura aktywów, zmniejszeniu
jednego składnika aktywów towarzyszy zwiększenie drugiego
składnika aktywów o tę samą kwotę, suma bilansowa nie
ulega zmianie.

Na przykład: zakupiono za gotówkę materiały.

2. Operacje gospodarcze wywołujące zmiany tylko w

składnikach pasywów.

P + P –

P + P –

-

zmienia się wyłącznie struktura pasywów, zmniejszeniu
jednego składnika pasywów towarzyszy zwiększenie drugiego
składnika pasywów o tę samą kwotę, suma bilansowa nie
ulega zmianie.

Na przykład: zaciągnięto kredyt bankowy na spłatę zobowiązań

wobec dostawców.

3. Operacje gospodarcze wywołujące równocześnie zwiększenie

składników aktywów i pasywów.

A + P +

A + P +

-

zwiększa się składnik aktywów i równocześnie zwiększa się
składnik pasywów o tę samą kwotę, suma bilansowa ulega
zwiększeniu.

Na przykład: przyjęto do magazynu materiały, za które zapłata

nastąpi w terminie późniejszym.

4. Operacje gospodarcze wywołujące równocześnie

zmniejszenie składników aktywów i pasywów.

A - P -

A - P -

-

zmniejsza się składnik aktywów i równocześnie zmniejsza się
składnik pasywów, suma bilansowa ulega zmniejszeniu.

Na przykład: wypłacono gotówką naliczone wynagrodzenia dla

pracowników.

w ł a s n e

o b c e

z e w n ę tr z n e

w e w n ę tr z n e

ź r ó d ł o w e

w tó r n e

D o k u m e n ty ( d o w o d y ) k s i ę g o w e

1. FORMALNEJ
2. MERYTORYCZNEJ
3. RACHUNKOWEJ

Dowody księgowe powinny być:

- rzetelne,

- kompletne,

- wolne od błędów rachunkowych.

Dlatego podlegają kontroli

Konto

to specyficzne dla rachunkowości

urządzenie ewidencyjne służące

do ujmowania operacji

gospodarczych wyrażonych w

pieniądzu

stan początkowy (Sp)
saldo początkowe (Sp)
bilans otwarcia (BO)

a) obciążenie

a) uznanie

b) debetowanie

b) kredytowanie

c) księgowanie w ciężar konta

c) księgowanie na dobro konta

d) księgowanie po stronie Wn

d) księgowanie po stronie Ma

(debetowej) konta

(kredytowej) konta

obroty strony Wn (debetowe)

obroty strony Ma (kredytowe)

stan końcowy (Sk)
bilans zamknięcia (BZ)

Wn Nazwa konta Ma

1 400

600

1 000

1 100

200

4 200
3 300

700

2 100

10 500

4 100

6 400

10 500

10 500

Zasada podwójnego zapisu

• na co najmniej dwóch kontach,
• po przeciwnych stronach kont (na jednym koncie zapis

musi być po stronie Winien a na drugim po stronie Ma),

• w tej samej kwocie (wielkość po stronie Winien i Ma

musi być identyczna).

zapis prosty

zapis złożony

Wn konto A Ma

Wn konto B Ma

Wn konto A Ma

Wn konto B Ma

2 000

2 000

Wn konto C Ma

1 800

200

2 000

Podział kont

Ze względu na treść

ekonomiczną:

• bilansowe
• wynikowe
• korygujące
• rozliczeniowe

Ze względu na stopień

szczegółowości:

• syntetyczne
• analityczne

Plan kont

to usystematyzowany wykaz kont,

ich nazw i symboli, przeznaczonych do

grupowania jednorodnych operacji

gospodarczych, zgodnie

z zasadami rejestracji księgowej.

Jest podstawowym elementem zakładowego

planu kont.

Konta bilansowe

• aktywne
• pasywne
•aktywno-pasywne

• przyjęcie z bilansu początkowego wyjściowych

stanów wartości aktywów i pasywów

• ujęcie zmian tych stanów na podstawie

udokumentowanych operacji gospodarczych

•ustalenie wartościowych stanów poszczególnych

składników aktywów i pasywów na koniec okresu
sprawozdawczego, które są podstawą do
sporządzenia bilansu końcowego

Zadania kont bilansowych:

Zasady funkcjonowania kont aktywnych

Obroty debetowe

Sp) Saldo początkowe

(debetowe)

wartości aktywów

(Sp + zwiększenia)

Obroty konta

(-) Zmniejszenia

wartości aktywów

Obroty kredytowe

Sk) Saldo końcowe

(debetowe)

Obroty konta

500

(+) Zwiększenia

5 300

5 300

3 900

Wn Konto aktywne Ma

900

1 400

5 300

4 000

1 000

300

Zasady funkcjonowania kont pasywnych

Obroty konta

1 000

4 800

4 800

4 800

(-) Zmniejszenia

wartości pasywów

Obroty debetowe

Obroty konta

Sp) Saldo początkowe

(kredytowe)

(Sp + zwiększenia)

1 500

(+) Zwiększenia

wartości pasywów

Obroty kredytowe

1 100

400

Wn Konto pasywne Ma

800

(kredytowe)

Sk) Saldo końcowe

3 300

3 000

Zasady funkcjonowania kont aktywno-

pasywnych

4 600

1 500

300

1 000

800

Obroty konta

Zmniejszenie

należności

Obroty kredytowe z Sp

Sk) Saldo końcowe

Obroty konta

1 300

2 300

(należności)

1 800

6 900

6 900

Sp) Saldo początkowe

(należności)

Zmniejszenie

zobowiązań

Zwiększenie

należności

Obroty debetowe z Sp

Sp) Saldo początkowe

(zobowiązania)

Zwiększenie

zobowiązań

Wn aktywno - pasywne Ma

200

(zobowiązań)

Konto

Sk) Saldo końcowe

5 700

1 200

2 000

100

1 300

Suma obrotów Dt = Suma obrotów Ct

Suma sald Dt = Suma sald Ct

Obroty razem z Sp

Saldo końcowe

Lp.

Nazwa konta

Wn (Dt)

Ma (Ct)

Wn (Dt)

Ma (Ct)

1. Środki trwałe

12000

-----

12000

-----

2. Inwestycje długoterminowe

8000

2000

6000

-----

3. Materiały

4000

600

3400

-----

4. Rozrachunki z odbiorcami

1000

400

600

-----

5. Kasa

200

30

170

-----

6. Rachunki bankowe

2100

500

1600

-----

7. Kapitały podstawowe

-----

20000

-----

20000

8. Wynik finansowy

200

400

-----

200

9. Kredyty bankowe

200

3070

-----

2870

10. Rozrachunki z dostawcami

300

1000

-----

700

Razem

28000

28000

23770

23770

Zestawienie obrotów i sald

Przykład:
W jednostce gospodarczej sporządzono bilans, który przedstawia się
następująco:

Aktywa:
1. Środki trwałe

4 000

2. Materiały

700

3. Towary

800

4. Kasa

900

5. Rachunek bankowy

5 000

Razem:

11 400

Pasywa:
1. Kapitał podstawowy

6 800

2. Kredyty bankowe

200

3. Zob. wobec dostawców

1 000

4. Zob. z tyt. VAT

2 800

5. Zob. z tyt. wynagrodzeń

600

Razem: 11 400

W okresie sprawozdawczym zostały dokonane następujące
operacje gospodarcze:
1. Zakupiono środki trwałe płacąc przelewem

4

500
2. Zaciągnięto kredyt bankowy na spłatę zobowiązań z tyt. VAT2
800
3. Otrzymano od dostawcy towary, za które zapłata nastąpi
później 1 200
4. Wypłacono gotówką wynagrodzenia

600
Polecenia:
1. Nanieść stany początkowe na konta
2. Zaksięgować operacje gospodarcze zgodnie z zasadą
podwójnego księgowania
3. Sporządzić zestawienie obrotów i sald