Wybrane geny
Wybrane geny
zaangażowane w
zaangażowane w
determinację plci u
determinację plci u
ssaków
ssaków
Gen SRY
Gen SRY
Prawdopodobny czynnik
Prawdopodobny czynnik
determinujący rozwój jądra (TDF)
determinujący rozwój jądra (TDF)
Gen SRY nie zawiera intronów,
Gen SRY nie zawiera intronów,
koduje białko o wielkości 204
koduje białko o wielkości 204
aminokwasów, w środkowej części
aminokwasów, w środkowej części
występuje region z homologicznym
występuje region z homologicznym
motywem HMG typowym dla białek
motywem HMG typowym dla białek
wiążących DNA
wiążących DNA
Domena HMG działa po części jak
Domena HMG działa po części jak
czynnik transkrypcyjny, wiążąc
czynnik transkrypcyjny, wiążąc
specyficzne sekwencje DNA.
specyficzne sekwencje DNA.
Dysgenezja gonad XY
Dysgenezja gonad XY
Mutacje w domenie HMG powodują
Mutacje w domenie HMG powodują
niezdolność białka do wiązania DNA,
niezdolność białka do wiązania DNA,
dlatego nie dochodzi do powstania
dlatego nie dochodzi do powstania
jąder
jąder
Chorzy to fenotypowe kobiety z
Chorzy to fenotypowe kobiety z
prawidłowymi narządami płciowymi.
prawidłowymi narządami płciowymi.
W jajnikach występują pasma tkanki
W jajnikach występują pasma tkanki
łącznej
łącznej
Gen SOX9
Gen SOX9
Dysplazja kampoteliczna (campotelic
Dysplazja kampoteliczna (campotelic
dysplasia- CD) jest rzadkim zespołem
dysplasia- CD) jest rzadkim zespołem
wad wrodzonych dotyczących
wad wrodzonych dotyczących
głównie szkieletu.
głównie szkieletu.
75% chorych wykazuje częściowe
75% chorych wykazuje częściowe
lub całkowite odwrócenie płci.
lub całkowite odwrócenie płci.
Gen SOX9
Gen SOX9
Analiza pacjentów z CD i
Analiza pacjentów z CD i
translokacjami de novo długiego
translokacjami de novo długiego
ramienia chromosomu 17 pozwoliła
ramienia chromosomu 17 pozwoliła
na zmapowanie genu
na zmapowanie genu
odpowiedzialnego za tę chorobę.
odpowiedzialnego za tę chorobę.
Gen SOX9
Gen SOX9
Gen SOX9 koduje białko o wielkości 509
Gen SOX9 koduje białko o wielkości 509
AA, w bałku tym jest obecna domena HMG,
AA, w bałku tym jest obecna domena HMG,
a także domena aktywująca transkrypcję.
a także domena aktywująca transkrypcję.
Funkcją białka sox9 jest regulatorem
Funkcją białka sox9 jest regulatorem
powstawania chrząstki
powstawania chrząstki
W gonadzie pierwotnej ekspresja genu
W gonadzie pierwotnej ekspresja genu
zachodzi u obu płci, z tendencją
zachodzi u obu płci, z tendencją
wzrastającą w okresie różnicowania się
wzrastającą w okresie różnicowania się
jąder.
jąder.
Gen WT1
Gen WT1
Zespół Denysa- Drasha charakteryzuję
Zespół Denysa- Drasha charakteryzuję
się niedorozwojem nerek,
się niedorozwojem nerek,
występowaniem guza Williamsa oraz
występowaniem guza Williamsa oraz
nieprawidłowościami rozwoju
nieprawidłowościami rozwoju
płciowego.
płciowego.
Występuje pseudohermafrodytyzm i
Występuje pseudohermafrodytyzm i
hermafrodytyzm
hermafrodytyzm
Molekularnym podłożem tego zespołu
Molekularnym podłożem tego zespołu
są mutacje w obrębie genu WT1
są mutacje w obrębie genu WT1
Gen WT1
Gen WT1
Gen WT1 zawiera sekwencje AA
Gen WT1 zawiera sekwencje AA
charakterystyczne dla czynników
charakterystyczne dla czynników
transkrypcyjnych
transkrypcyjnych
Gen jest aktywny w nerkach,
Gen jest aktywny w nerkach,
grzebieniu płciowym oraz gonadach
grzebieniu płciowym oraz gonadach
pierwotnych we wczesnym okresie
pierwotnych we wczesnym okresie
zarodkowym.
zarodkowym.
Gen SF-1
Gen SF-1
Gen SF-1 koduje receptor jądrowy, istotny
Gen SF-1 koduje receptor jądrowy, istotny
w regulacji hydroksylacji sterydów.
w regulacji hydroksylacji sterydów.
Ulega ekspresji w tkance
Ulega ekspresji w tkance
steroidogenicznej, z jajnikami i jądrami
steroidogenicznej, z jajnikami i jądrami
włącznie
włącznie
Podczas rozwoju embrionalnego ekspresja
Podczas rozwoju embrionalnego ekspresja
zachodzi w grzebieniu płciowym i
zachodzi w grzebieniu płciowym i
utrzymuje się w jądrze, w jajniku zostaje
utrzymuje się w jądrze, w jajniku zostaje
przerwana
przerwana
Gen SF-1
Gen SF-1
Mutacja genu prowadzi do agenezji
Mutacja genu prowadzi do agenezji
nadnerczy i gonad.
nadnerczy i gonad.
U pacjentki XY z mutacją genu SF-1
U pacjentki XY z mutacją genu SF-1
wykazano gonady ze słabo
wykazano gonady ze słabo
rozwiniętymi kanalikami nasiennymi,
rozwiniętymi kanalikami nasiennymi,
wewnętrzne i zewnętrze narządy
wewnętrzne i zewnętrze narządy
płciowe były prawidłowo rozwinięte.
płciowe były prawidłowo rozwinięte.
Gen DAX1
Gen DAX1
Gen DAX1 występuje na chromosomie X
Gen DAX1 występuje na chromosomie X
Kobiety z duplikacją genu DAX1 nie
Kobiety z duplikacją genu DAX1 nie
wykazują nieprawidłowości, natomiast
wykazują nieprawidłowości, natomiast
osobnicy z duplikacją genu DAX1
osobnicy z duplikacją genu DAX1
wykazują zahamowanie rozwoju jąder i
wykazują zahamowanie rozwoju jąder i
powstanie fenotypu żeńskiego (żeńskie
powstanie fenotypu żeńskiego (żeńskie
narządy płciowe, gonady
narządy płciowe, gonady
dysgenetyczne)
dysgenetyczne)
Mężczyźni z delecją genu nie wykazują
Mężczyźni z delecją genu nie wykazują
nieprawidlowości.
nieprawidlowości.