WYDZIELANIE WEWNĘTRZNE

Regulacja i koordynacja czynności narządów i

tkanek zachodzi poprzez dwa systemy

1. układ nerwowy – czas regulacji jest szybki,

zachodzi drogami nerwowymi

2. układ endokrynny (hormonalny) – czas

regulacji jest dłuższy od nerwowego, ponieważ
hormon jako nośnik sygnału czynnościowego
(informacji) dociera do narządu docelowego
drogą krwi. CO więcej, układ hormonalny jest
kontrolowany przez układ nerwowy

Budowa hormonów:

      Hormony polipeptydowe lub białkowe – hormony przysadki,

kalcytonina, parathormon, insulina, glukagon, gonadotropiny
łożyskowe somato- i laktotropinę łożyskową

     Pochodne tyrozyny – tyroksyna i trijodotyronina, aminy

katecholowe

      Pochodne tryptofanu – melatonina

Pochodne steroidowe - hormony kory nadnerczy i gruczołów
płciowych

     

Miejsce powstawania

      Hormony wydzielane przez gruczoły endokrynne drogą

egzocytozy

      Hormony wytwarzane przez gruczoły egzokrynne,

 Hormony wytwarzane przez specjalne neurony (komórki

neurosekrecyjne)
Np. hormon antydiuretyczny

Sposób wydzielania

      Droga endokrynna – hormon przechodzi do krwioobiegu

   Droga neurokrynna – hormon przechodzi przez

synaptyczny kontakt
aksonu neuronu z komórką
docelową
      Droga neuroendokrynna – hormon jest wydzielany jest

przez neuron
do krwioobiegu
Droga parakrynna – hormon dyfunduje do tkanek
docelowych
bezpośrednio poprzez przestrzeń
międzykomórkową
 

Regulacja wydzielania hormonów

1. przez układ nerwowy bezpośrednio i pośrednio
2. mechanizm sprzężenia zwrotnego
3. przez zmiany równowagi jonowej we krwi
4. przez komórki układu immunologicznego

Rytmiczne zmiany w poziomie hormonów we

krwi.

1. Rytm pulsacyjny – krótkotrwałe zmiany w poziomie

hormonów. Zmiany mogą sięgać 100 i więcej % w
porównaniu z poziomem najniższym przy czym czas ich
trwania waha się od 40 do 120 minut.

2. Rytmy dobowe – wzrost poziomu hormonów w określonych

porach w ciągu doby.

3. Rytmy sezonowe lub roczne – występują zależnie od pory

roku

WYDZIELANIE WEWNĘTRZNE

Docelowe działanie hormonów

Każdy hormon jest nośnikiem sygnału. Przekazywanie tego

sygnału do komórki docelowej zachodzi za pośrednictwem
swoistych receptorów umiejscowionych w

1. jądrze komórkowym
2. cytozolu
3. błonie komórkowej

WYDZIELANIE WEWNĘTRZNE

Przysadka

Hormony tropowe

hormon adrenokortykotropowy (ACTH) stymulacja kory

nadnerczy

hormon tyreotropowy (TSH) stymulacja komórek

tarczycy

Hormony gonadotropowe
Hormon luteinizujący (LH) stymulacja powstania ciałka

żółtego i owulacj ♀

wydzielanie testosteronu ♂

hormon folikulotropowy(FSH)
stymulacja dojrzewania pęcherzyka

jajnikowego ♀

zwiększanie receptorów dla LH w

komórkach jądra ♂

Przysadka

Oksytocyna skurcz mięśni gładkich

Wazopresyna regulacja ciśnienia osmotycznego krwi

Hormon wzrostu stymulacja wzrostu I różnicowania się komórek

Prolaktyna wpływ na prawidłową syntezę i wydzielanie mleka

Melatonina

regulator wydzielania hormonów gonadotropowych i metabolizmu

dobowego

Szyszynka

Tyroksyna (T

4

) a z niej trijodotyronina (T

3

)

Rozwój układu nerwowego,
Zwiększenie procesów utleniania w mitochondriach, wzrost

syntezy białek

enymatycznych

Kalcytonina

Obniżenie poziomu wapnia we krwi

Tarczyca

Parathormon

zwiększenie poziomu wapnia we krwi

Przytarczyce

Glikokortykoidy

mobilizacja organizmu w czasie

stresu

Adrenalina

wzmaga metabolizm, pobudza

akcje serca

Noradrenalina

zwiększa ciśnienie tętnicze

krwi

Nadnercza

Insulina

pośredniczy w dostawie glukozy do

komórek organizmu

Glukagon

powoduje wzrost poziomu glukozy we

krwi

Somatostatyna

reguluje wewnątrzwydzielniczą

funkcję trzustki

Trzustka

Jądra – testosteron

uwarunkowanie cech samczych

Jajniki - estrogeny

rozwój narządów płciowych

progesteron

stymulacja ciąży

Gonady

Hormony przewodu pokarmowego –
Gastryna, Chelecystokinina (CCK), Sekretyna

Aminy biogenne - Adrenalina, noradrenalina i dopamina,
Serotonina

Kininy i inne hormony tkankowe – kininy, cytokiny

Angiotensyna
Erytropoetyna
Prostaglandyny
Opioidy

Hormony Tkankowe np..: