W

ydział

P

sychologii

Uniwersytetu Warszawskiego

Amnezja wsteczna

psychogeniczna-przypadek

pacjentki L.J.

Aleksandra Paczkowska

Na podstawie: „Dissociation of
impilicit and explicit knowledge in a
case of psychogenic retrograde
amnesia”, Journal of the International
Neuropsychological Society, 2/1996

Pa

cj

e

n

tk

a

L.

J.

2

Case study- pacjentka L.J.

1)

Amnezja wsteczna psychogeniczna (reaktywna), a amnezja
wsteczna organiczna

2)

L.J. przed chorobą

3)

Prawdopodobne przyczyny wystąpienia amnezji

4)

L.J po wystąpieniu amnezji

5)

Profil neuropsychologiczny

6)

Wyniki w testach pamięci

7)

Różnice w wynikach testów przy użyciu pamięci jawnej i utajonej

8)

Prawdopodobieństwo symulowania i wnioski z badania
przypadku

Pa

cj

e

n

tk

a

L.

J.

3

Psychogeniczna

Organiczna

Wywołana stanem
psychicznym np.: silnym
stresem

Nieproporcjonalnie większe

zaniki pamięci
autobiograficznej do
semantycznej i następczej

Pojawia się zmian w
strukturach mózgu lub jego
funkcjonowaniu np.: na skutek

wypadku

Ograniczona możliwość
przypominania ostatnich
zdarzeń; amnezja następcza

Wspomnienia
autobiograficzne i własna

tożsamości zostają częściowo
zachowane

Amnezja wsteczna

Pa

cj

e

n

tk

a

L.

J.

4

Życie L.J. przed „stanem krytycznym”



Biała kobieta , prawo ręczne, wykształcenie średnie



Przeciętna uczennica, ”średnio zmotywowana”, koło
teatralne, chór



Praca jako aktorka i dziennikarka pism plotkarskich



Przed wystąpieniem choroby studentka dzienna



Praca dorywcza jako krawcowa i kelnerka



Amnezja wystąpiła w wieku 44 lat

Pa

cj

e

n

tk

a

L.

J.

5

Historia zaburzeń psychicznych przed
wystąpieniem amnezji

•

1987- wypadek samochodowy, rany twarzy,

zachowana świadomość, brak potraumatycznej

amnezji, ale problemy z pamięcią

•

Krótko przed 1990 hospitalizacja z powodu

zachowań paranoidalnych

•

12.1990- krótkotrwała psychoza reaktywna, na

skutek strachu, kilka dni później stwierdzono

depresje nerwicową (trazodone- nasenny,

thiothixene- upokojający)

•

01.1993- znaleziona w domu matki w stanie

katatonicznym- początek amnezji

Pa

cj

e

n

tk

a

L.

J.

6

Życie pacjentki L.J. z amnezja wsteczną



Brak medycznego wyjaśnienia stanu pacjentki



Otrzymała leki (thiothixiene i lorazepam), po kilku dniach
powrót do funkcjonalnej aktywności, ale zanik pamięci z
przed zajścia



Brak jakichkolwiek osobistych wspomnień



Zanik części pamięci proceduralnej (gotowanie, szycie,
prowadzenie samochodu)



Nauczenie się od nowa części autobiograficznych faktów,
ale brak subiektywnych wspomnień

Pa

cj

e

n

tk

a

L.

J.

7

Profil neuropsychologiczny pacjentki L.J. (5 i 7m.
po.)



Przeciętne IQ



Zaburzenie w zadaniach, bazujących na wcześniejszej wiedzy oraz
pamięci semantyczne, w teście WAIS- R: słownictwo, wiadomości (3/29),
rozumienie podobieństw; w teście WRAT-R: problemy z literowaniem i
czytaniem prostych słów; w WMS-R: nieumiejętność uzupęłnienia
alfabetu po literze „N” i liczenia wstecz przy liczbach powyżej 20



Przeciętne wyniki w testach: uwagi, koncentracji, niewerbalnych
abstrakcyjnych powiązań, postrzegania; w teście WAIS- R: symbole cyfr,
klocki. Nienaruszone zdolności wizualne, konstrukcyjne



Mowa i zdolności językowe nienaruszone, ale problemy w pytaniach
bezpośrednich o rozumienie słów



Nie ma zaburzeń w pamięci nastpęczej



Zaburzenia poznawcze nie odpowiadały żadnej znanej jednostce
chorobowej

Pa

cj

e

n

tk

a

L.

J.

8

Wyniki w testach pamięci

1.

Kwestionariusz pamięci autobiograficznej

1.

Brak osobistych wspomnień epizodycznych z przed amnezji

2.

Problemy z odtworzeniem ogólnych wiadomości o swoim życiu
(pamięć osobista semantyczna)- (42%); osoby kontrolne(94%)

2.

Kwestionariusz wiedzy ogólnej znajomości powszechnych
faktów

1.

Przypomnienie swobodne 4/18; gr. Kontrolna 14,4

2.

Znajomość wiadomość „powtórnie” wyuczonych, brak skłonności do
konfabualcji

3.

Zmodyfikowana wersja testu znajomości znanych twarzy

1.

Swobodne przypomnienie 1 z 16 twarzy; przy wyborze 1z 2
odpowiedzi 7 z 15; kontrolna 15/15

Pa

cj

e

n

tk

a

L.

J.

9

Badania nad pamięcią jawną i utajoną

•

Zadanie- 16 twarzy do rozpoznania imienia,
nazwiska i zawodu; 8 twarzy sławnych osób, 8
nieznanych

•

Najpierw próba nazwania/ zgadywania danych,
dotyczących prezentowanych osób (pamięć
jawna), potem nauka tych informacji (pamięć
utajona), trzykrotne wyświetlanie

•

Hipoteza: jeżeli pamięć utajona jest równie
uszkodzona jak jawna, nie będzie różnicy w
szybkości nauki obu grup twarzy

Pa

cj

e

n

tk

a

L.

J.

10

Pamięć jawna

L.J.

Osoby
kontrolne

Znajomość

twarzy

1

8

Umiejętność

nazwania

0

7

Pa

cj

e

n

tk

a

L.

J.

11

Przypominanie bez podpowiedzi

Pa

cj

e

n

tk

a

L.

J.

12

Przypominanie z podpowiedzią

Pa

cj

e

n

tk

a

L.

J.

13

Wnioski

•

Pewne nieprzystępne informacje w amnezji
wstecznej psychogenicznej są zachowane w
pamięci utajonej i mogą być wykorzystane

•

Brak spójność pomiędzy nieprzystępną
pamięcią jawną i utajoną- wykorzystanie w
diagnozowaniu amnezji psychogenicznej

•

Prawdopodobne, że pamięć utajona
epizodyczna ulega większym uszkodzeniom niż
pamięć utajona ogólna

Pa

cj

e

n

tk

a

L.

J.

14

Prawdopodobieństwo symulowania

•

Brak informacji o motywach ewentualnej
symulacji

•

Nietypowe czynniki w przypadku L.J. mogą
wskazywać na symulacje (niechęć do hipnozy,
zanik pamięci proceduralnej)

•

„aktorska” przeszłość L.J.

•

Emocjonalne wsparcie rodziny podczas choroby

•

Brak niekonsekwencji pomiędzy zeznaniami L.J.,
a klinicznymi wynikami badań