Rodzina

Rodzina

społecznego i

społecznego i

indywidualne

indywidualne

go ryzyka

go ryzyka

PATOLOGIA

PATOLOGIA

•

( grec. Pathos – cierpiący ) sama

w sobie jest wyrządzaniem komuś

lub zadawaniem sobie cierpienia.

W przypadku rodziny można tutaj

wymienić: rodziny rozbite,

podwyższonego ryzyka,

zdezintegrowane,

zdezorganizowane,

dysfunkcjonalne

•

Patologia społeczna jest to

pewien rodzaj zachowania bądź

typ instytucji, typ systemy lub

podsystemu społecznego , który

pozostaje w zasadniczej

sprzeczności z panującymi

normami i wartościami danego

społeczeństwa, grupy wspólnoty

wyznaniowej, układu społecznego

lub kulturalnego

DEWIACJA

DEWIACJA

•

odchylenie od reguł działania

społecznego, postępowanie

niezgodne normami, a także

z wartościami przyjętymi

w społeczeństwie lub w grupie

społecznej. Zachowania

dewiacyjne nie są jednoznacznie

interpretowane i ich określenie

jest zależne od

przyjętych systemów

normatywnych danym

społeczeństwie

•

Zachowania należące do dewiacji

społecznych:

-

Kazirodztwo

-

pedofilstwo

-

dzieciobójstwo

-

maltretowanie słabszych (dzieci,

nieletnich osób chorych i starych)

Zjawiska prowadzące

Zjawiska prowadzące

do dysfunkcji rodziny

do dysfunkcji rodziny

Bezrobocie

Bezrobocie

„Bezrobotny traci swoją pozycję w małżeństwie i rodzinie, obniża się jego autorytet w

oczach współmałżonka i dzieci. Bieda, konflikty, napięcia – nie stwarzają właściwego

klimatu do wszechstronnego rozwoju dzieci, rozbudzania szerszych zainteresowań,

kształtowania pozytywnego systemu wartości, wzorów i norm postępowania”

Pojawienie się bezrobocia w rodzinie prowadzi do:

•

Spadku dochodów lub Całkowitego

ich braku po ustaniu prawa do
zasiłku dla bezrobotnych

•

zaburzenia w realizacji funkcji

ekonomicznej, socjalizacyjnej,
emocjonalnej-ekspresyjnej, wychowawczej
i opiekuńczej

•

rezygnacji z wielu życiowych potrzeb

•

konfliktów między członkami rodziny

•

poczucia lęku i niepewności

•

zmniejszenia możliwości dokonywania wyborów

•

Skutki bezrobocia dotykają nie tylko

osobę , która traci pracę , ale także jej rodzinę.

Ubóstwo

Ubóstwo

„Ubóstwo to głód. Ubóstwo to brak schronienia. Ubóstwo to choroba, której nie

możesz leczyć, bo nie stać cię na lekarza. Ubóstwo to nieumiejętność
czytania i pisania. Ubóstwo to brak pracy, strach przed przyszłością i życie
z dnia na dzień. Ubóstwo to śmierć dziecka, które piło brudną wodę.
Ubóstwo to bezsilność, brak wolności”

•

w świadomości społecznej

funkcjonuje jako brak dostatecznych
środków do życia, bieda i wielki niedostatek

•

ze społecznego punktu widzenia

niepokojący jest proces utrwalania
się ubóstwa, który prowadzi do
dziedziczenia złego statusu
życiowego i marginalizacji społecznej

Pojawienie się ubóstwa w rodzinie prowadzi
do :

- niemożności wypełniania oczekiwań społecznych
(wewnętrzny konflikt z otoczeniem)
- bezradności
- braku możliwości zaspokajania jakichkolwiek potrzeb (nawet
potrzeb elementarnych)
- konfliktów
- pesymizmu
- niewiary w możliwość odwrócenia niekorzystnego losu
- podejmowania działań pozaprawnych
- stosunkowo wczesnej aktywizacji zawodowej córek i synów

Być biednym dzieckiem to znaczy…

-

nie dojadać lub zwyczajnie głodować

- mieszkać w złych warunkach
- wstydzić się przed rówieśnikami ( gorszego ubrania, braku
prestiżowych przedmiotów) i być przez nich odrzucanym
- mieć trudności w szkole

Zjawiska destrukcyjne:

Zjawiska destrukcyjne:

a)

a)

Rodzina z problemem

Rodzina z problemem

alkoholowym

alkoholowym

W

W

„ rodzinie z problemem alkoholowym trudno o akceptację

„ rodzinie z problemem alkoholowym trudno o akceptację

siebie i pozytywną tożsamość. Tu wszyscy mają pretensje

siebie i pozytywną tożsamość. Tu wszyscy mają pretensje

do siebie samych i do siebie nawzajem. Zarówno

do siebie samych i do siebie nawzajem. Zarówno

alkoholik, jak i jego rodzina czy współmałżonek, a nawet

alkoholik, jak i jego rodzina czy współmałżonek, a nawet

dorastające dzieci, związani są węzłami krzywdy i winy,

dorastające dzieci, związani są węzłami krzywdy i winy,

urazy, agresji oraz poczuciem, że nikt nie jest w porządku.

urazy, agresji oraz poczuciem, że nikt nie jest w porządku.

Emocjonalna atmosfera rodziny alkoholowej ogniskuje się

Emocjonalna atmosfera rodziny alkoholowej ogniskuje się

wokół wstydu, żalu, złości, lęku, poczucia winy i krzywdy”

wokół wstydu, żalu, złości, lęku, poczucia winy i krzywdy”

Cechy charakterystyczne rodzin

Cechy charakterystyczne rodzin

dysfunkcjonalnych , do których zalicza się te z

dysfunkcjonalnych , do których zalicza się te z

problemem alkoholowym:

problemem alkoholowym:

•

Zaprzeczenie i iluzja

Zaprzeczenie i iluzja

•

Zakorzenienie we wstydzie

Zakorzenienie we wstydzie

•

Utrwalone, zamrożone i sztywne role

Utrwalone, zamrożone i sztywne role

•

Zlepek niewyodrębnionych „ja” poszczególnych członków

Zlepek niewyodrębnionych „ja” poszczególnych członków

rodziny

rodziny

•

Poświęcenie własnych potrzeb dla rodziny

Poświęcenie własnych potrzeb dla rodziny

•

Ugodowość

Ugodowość

lub konflikty w komunikacji

lub konflikty w komunikacji

•

Dominacja wspólnoty nad zróżnicowaniem

Dominacja wspólnoty nad zróżnicowaniem

•

Nieodwołalne zasady

Nieodwołalne zasady

•

Jawne tajemnice

Jawne tajemnice

•

Niezmieniający się , zamknięty system

Niezmieniający się , zamknięty system

•

Brak granic

Brak granic

Jak poradzić sobie z nienawiścią do rodzica,

Jak poradzić sobie z nienawiścią do rodzica,

którego powinienem kochać?

którego powinienem kochać?

1.

1.

Mechanizmy obronne

Mechanizmy obronne

stosowane przez dzieci

stosowane przez dzieci

w celu poradzenia sobie

w celu poradzenia sobie

z sytuacją niemożliwą do

z sytuacją niemożliwą do

rozwiązania:

rozwiązania:

•

Wyparcie

Wyparcie

•

Zaprzeczenie

Zaprzeczenie

•

Racjonalizacja

Racjonalizacja

•

Projekcja

Projekcja

•

Izolacja

Izolacja

•

Sublimacja

Sublimacja

•

Selektywny brak uwagi

Selektywny brak uwagi

•

Automatyzm

Automatyzm

2. Obronne wzory

2. Obronne wzory

funkcjonowania:

funkcjonowania:

•

Bohater rodzinny

Bohater rodzinny

•

Wspomagacz

Wspomagacz

•

Kozioł ofiarny

Kozioł ofiarny

•

Maskotka

Maskotka

Nieme prośby o pomoc:

Nieme prośby o pomoc:

1

1

.

.

Sygnały związane z

Sygnały związane z

wyglądem dziecka:

wyglądem dziecka:

•

Chodzenie w znoszonych

Chodzenie w znoszonych

ubraniach

ubraniach

•

Brak niektórych ubrań

Brak niektórych ubrań

•

Sińce i znaki po uderzeniach

Sińce i znaki po uderzeniach

•

Wygłodzenie

Wygłodzenie

2. Sygnały związane z

2. Sygnały związane z

zachowaniem w grupie

zachowaniem w grupie

:

:

•

Izolowanie się od rówieśników

Izolowanie się od rówieśników

•

Brak uczestnictwa w wycieczkach

Brak uczestnictwa w wycieczkach

•

Strach przed wystąpieniami oraz

Strach przed wystąpieniami oraz

niektórymi miejscami

niektórymi miejscami

•

Brak bliższego kontaktu z

Brak bliższego kontaktu z

rówieśnikami

rówieśnikami

•

Agresja

Agresja

•

Trudności związane z mówieniem o

Trudności związane z mówieniem o

własnych uczuciach

własnych uczuciach

•

Kłamstwa „na zawołanie”

Kłamstwa „na zawołanie”

3. Sygnały związane z

3. Sygnały związane z

zachowaniem wobec

zachowaniem wobec

dorosłych:

dorosłych:

•

Nieposłuszeństwo

Nieposłuszeństwo

•

Zachowania agresywne

Zachowania agresywne

•

Unikanie rozmów z dorosłymi

Unikanie rozmów z dorosłymi

•

Zachowanie „ przytulanki ”

Zachowanie „ przytulanki ”

•

Strach przed dotykiem

Strach przed dotykiem

•

Duże przywiązywanie wagi do opinii

Duże przywiązywanie wagi do opinii

4. Sygnały związane z

4. Sygnały związane z

zachowaniem wobec

zachowaniem wobec

rodziców:

rodziców:

•

Strach

Strach

•

Silny opór przed wracaniem z nimi

Silny opór przed wracaniem z nimi

do domu

do domu

•

Nierozpoznawanie rodziców

Nierozpoznawanie rodziców

4. Sygnały związane z

4. Sygnały związane z

zachowaniem wobec siebie:

zachowaniem wobec siebie:

•

Autoagresja

Autoagresja

•

Niskie poczucie własnej wartości

Niskie poczucie własnej wartości

•

Posiadanie wyimaginowanego

Posiadanie wyimaginowanego

przyjaciela

przyjaciela

•

Picie alkoholu, sięganie po

Picie alkoholu, sięganie po

narkotyki

narkotyki

5. Sygnały związane z

5. Sygnały związane z

powierzanymi im

powierzanymi im

zadaniami:

zadaniami:

•

Trudności z koncentracją

Trudności z koncentracją

•

Nieodrabianie prac domowych

Nieodrabianie prac domowych

•

Dużo nieobecności w szkole

Dużo nieobecności w szkole

6. Sygnały „przelewane”

6. Sygnały „przelewane”

na papier

na papier

•

Zmniejszanie postaci któregoś

Zmniejszanie postaci któregoś

z rodziców

z rodziców

•

Izolowanie własnej postaci od

Izolowanie własnej postaci od

reszty rodziny

reszty rodziny

•

Pominięcie postaci lub członka

Pominięcie postaci lub członka

rodziny

rodziny

•

Używanie dużej ilości kolory

Używanie dużej ilości kolory

czarnego

czarnego

•

Rysunki przedstawiające

Rysunki przedstawiające

sceny z życia rodzinnego (np.

sceny z życia rodzinnego (np.

przemoc)

przemoc)

•

Silny nacisk kredki na kartkę

Silny nacisk kredki na kartkę

b) Przestępczość w rodzinie

b) Przestępczość w rodzinie

Doskonałym przykładem jest tutaj ojciec skazany za uchylanie się od

Doskonałym przykładem jest tutaj ojciec skazany za uchylanie się od

obowiązku alimentacyjnego.

obowiązku alimentacyjnego.

Ojcowie tacy:

Ojcowie tacy:

-

Manifestują łamanie norm i wzorców etycznych, prawnych, moralnych

-

nie identyfikują się z rodziną jako całością

-

nie utożsamiają się z rolą ojca

Skutki:
Dzieci:

-

cierpią odrzucenie przez obojga rodziców

-

Uczą się niewłaściwych zachowań społecznych

-

Nie potrafią poradzić sobie w przyszłym, dorosłym życiu

Matki:

-

Nie potrafią zapewnić godnych warunków bytowych swoim dzieciom

-

Mają poczucie klęski życiewej

-

Nie wywiązuję się dobrze ze swoich obowiązków wychowawczych

c) Przemoc w rodzinie

c) Przemoc w rodzinie

Bicie dzieci

Bicie dzieci

– znęcanie się

– znęcanie się

fizyczne jako kara za

fizyczne jako kara za

przekroczenie

przekroczenie

ustalonych praw obyczajowych

ustalonych praw obyczajowych

lub za przekonania.

lub za przekonania.

Skutki:

Skutki:

-

wysypka na ciele

wysypka na ciele

-

dreszcze

dreszcze

-

Gorączka

Gorączka

-

Lęk

Lęk

-

Strach

Strach

-

Nieprzespane noce

Nieprzespane noce

-

Nocne moczenie się

Nocne moczenie się

Za co rodzice biją swoje

Za co rodzice biją swoje

dzieci:

dzieci:

-

za nieposłuszeństwo

za nieposłuszeństwo

-

złe oceny

złe oceny

-

złe zachowanie

złe zachowanie

-

kłamstwo

kłamstwo

-

bicie młodszego rodzeństwa

bicie młodszego rodzeństwa

-

późny powrót do domu

późny powrót do domu

Zmuszanie do czynów niemoralnych i

Zmuszanie do czynów niemoralnych i

przestępczych

przestępczych

Pozbawienie dostatecznego

Pozbawienie dostatecznego

wyżywienia dla dziecka jest

wyżywienia dla dziecka jest

konsekwencją kradzieży:

konsekwencją kradzieży:

-

-

drugiego śniadania innym

drugiego śniadania innym

dzieciom w szkole

dzieciom w szkole

- żywności w sklepach

- żywności w sklepach

- pieniędzy (w szkołach, na ulicach)

- pieniędzy (w szkołach, na ulicach)

Zmuszanie do fałszywych zeznań w

Zmuszanie do fałszywych zeznań w

sprawach rozwodowych:

sprawach rozwodowych:

- Dbanie o dobro rodzica, który

- Dbanie o dobro rodzica, który

został z dzieckiem, mieszka z nim

został z dzieckiem, mieszka z nim

- Szantaż wobec dziecka

- Szantaż wobec dziecka

Wykorzystywanie dzieci na tle

Wykorzystywanie dzieci na tle

seksualnym:

seksualnym:

- dzieci biorą przykład z rodziców,

- dzieci biorą przykład z rodziców,

matek prostytutek

matek prostytutek

- przynoszą pieniądze do domu,

- przynoszą pieniądze do domu,

myśląc że za to mama będzie je

myśląc że za to mama będzie je

bardziej kochać

bardziej kochać

- panująca atmosfera w domu,

- panująca atmosfera w domu,

dzieci wychowywane są w

dzieci wychowywane są w

otoczeniu prostytucji

otoczeniu prostytucji

- wykorzystywanie córek przez

- wykorzystywanie córek przez

ojców

ojców

Zezwolenie rodziców na oglądanie

Zezwolenie rodziców na oglądanie

scen erotycznych

scen erotycznych

-

-

mieszkanie z jednym pokojem

mieszkanie z jednym pokojem

- uprawianie stosunku w

- uprawianie stosunku w

obecności dzieci

obecności dzieci

- oglądanie filmów erotycznych

- oglądanie filmów erotycznych

gdy dzieci są w pobliżu

gdy dzieci są w pobliżu

Maltretowanie psychiczne

Maltretowanie psychiczne

Wywołuje:

Wywołuje:

- strach

- strach

- obawę

- obawę

- poczucie niesprawiedliwości

- poczucie niesprawiedliwości

- świadomość braku miłości

- świadomość braku miłości

- bunt

- bunt

- chęć zemsty

- chęć zemsty

- zamknięcie w sobie

- zamknięcie w sobie

- izolowanie się od

- izolowanie się od

społeczeństwa

społeczeństwa

- poczucie bezsensu

- poczucie bezsensu

- brak wiary w siebie i swoje

- brak wiary w siebie i swoje

zdolności

zdolności

Wobec dziecka jest to:

Wobec dziecka jest to:

- krytykowanie

- krytykowanie

- niedocenianie

- niedocenianie

- wyzywanie

- wyzywanie

- pozbawienie prawa do

- pozbawienie prawa do

intymności, do tajemnic i

intymności, do tajemnic i

sekretów

sekretów

- brak wyrozumiałości

- brak wyrozumiałości

- kary słowne

- kary słowne

Przyczyny znęcania się nad

Przyczyny znęcania się nad

dzieckiem:

dzieckiem:

-

Konflikty małżeńskie rozbicie rodziny

Konflikty małżeńskie rozbicie rodziny

-

Związki pozamałżeńskie

Związki pozamałżeńskie

-

alkoholizm i inne patologie (brak

alkoholizm i inne patologie (brak

pieniędzy na alkohol)

pieniędzy na alkohol)

-

Frustracje rodziców

Frustracje rodziców

-

Niepowodzenia w życiu zawodowym

Niepowodzenia w życiu zawodowym

-

Niespełnione marzenia i plany

Niespełnione marzenia i plany

-

Niska świadomość wychowawcza

Niska świadomość wychowawcza

rodziców

rodziców

Psychika dziecka

Psychika dziecka

maltretowanego:

maltretowanego:

-

zablokowane potrzeby

zablokowane potrzeby

-

dziecko nie respektuje praw

dziecko nie respektuje praw

do normalnego życia i rozwoju

do normalnego życia i rozwoju

-

posiada przeświadczenie o

posiada przeświadczenie o

braku miłości rodziców

braku miłości rodziców

-

brak poczucia bezpieczeństwa

brak poczucia bezpieczeństwa

-

brak akceptacji rówieśników

brak akceptacji rówieśników

Dezorganizacja struktury

Dezorganizacja struktury

wewnętrznej

wewnętrznej

Sieroctwo:

Sieroctwo:

1.Naturalne - Obydwoje rodzice dziecka

1.Naturalne - Obydwoje rodzice dziecka

nie żyją

nie żyją

2.Społeczne - dziecko jest pozbawione

2.Społeczne - dziecko jest pozbawione

normalnego środowiska rodzinnego

normalnego środowiska rodzinnego

Przyczyny sieroctwa społecznego:

Przyczyny sieroctwa społecznego:

•

O charakterze makrospołecznym

(zewnętrznym)

- bezrobocie
- trudna sytuacja materialna
- osłabienie kontroli społecznej
- bezdomność
- zmiana hierarchii wartości i stylu życia

•

O charakterze mikropołecznym

(wewnętrznym)

- alkoholizm
-choroby przewlekłe,
- brak opieki nad dzieckiem lub pełnienie

jej w sposób niewłaściwy

-brak zaspokajania potrzeb dziecka
-niewypełnienie podstawowych funkcji
-rozpad rodziny

A. Szymborska wyróżnia

trzy stopnie sieroctwa:

•

Najwyższy

- wtedy, kiedy

kontakt między rodzicami a

dzieckiem nie istnieje,

dziecko jest umieszczone w

placówce opiekuńczej.

•

Średni

- gdy kontakt między

rodzicami a dzieckiem nie

został całkowicie zerwany

ale jest rzadki,

niesystematyczny a dziecko

żyje w ciągłej niepewności

czy zobaczy rodziców czy

też nie.

•

Najniższy

- ma miejsce

wtedy, gdy rodzice

kontaktują się z dzieckiem,

czasem kupują mu ubrania,

interesują się jego

postępami w nauce, ale na

co dzień nie ingerują w jego

życie.

Problemy dzieci dotkniętych

sieroctwem społecznym:

•

Poczucie lęku, zagubienia,

samotności

•

Nieodwracalne ubytki

emocjonalne, niedojrzałość

uczuciowa

•

Choroba sieroca, która może

przejawiać się w skrajnych

zachowaniach dziecka:

-obojętność uczuciowa
-„lepkość uczuciowa”
-autoagresja

•

Obniżona zdolność refleksyjnego i

abstrakcyjnego myślenia

•

Nieumiejętność koncentracji

•

Brak inicjatywy w działaniu

•

Słabszy rozwój intelektualny

•

Uboższe słownictwo

•

Gorsza ekspresja

•

Mniejsza ciekawość poznawcza

•

Mniejsza motywacja do osiągnięć

3 fazy choroby sierocej:

I. faza protestu

I. faza protestu

•

w tej fazie dziecko reaguje

w tej fazie dziecko reaguje

płaczem, krzykiem, czasem

płaczem, krzykiem, czasem

agresją. Domaga się matki.

agresją. Domaga się matki.

Jego zachowanie

Jego zachowanie

charakteryzuje brak

charakteryzuje brak

pozytywnej reakcji na osoby

pozytywnej reakcji na osoby

z najbliższego otoczenia.

z najbliższego otoczenia.

Pojawiają się także

Pojawiają się także

zaburzenia snu, łaknienia,

zaburzenia snu, łaknienia,

wymioty i biegunki.

wymioty i biegunki.

II. faza rozpaczy

II. faza rozpaczy

•

dziecko nieco się wycisza,

dziecko nieco się wycisza,

popłakuje, jest bardzo

popłakuje, jest bardzo

smutne. Po pewnym czasie

smutne. Po pewnym czasie

obojętnieje, przechodzi do

obojętnieje, przechodzi do

fazy wyobcowania.

fazy wyobcowania.

III. faza wyobcowania

III. faza wyobcowania

•

staje się bierne, mimiczne,

staje się bierne, mimiczne,

apatyczne i uruchamia

apatyczne i uruchamia

zespół odruchów obronnych,

zespół odruchów obronnych,

takich jak ssanie palca,

takich jak ssanie palca,

kołysanie się. Jest w bardzo

kołysanie się. Jest w bardzo

słabym stopniu aktywne na

słabym stopniu aktywne na

bodźce – martwieje

bodźce – martwieje

Rodziny

Rodziny

niepełne

niepełne

biologicznie:

biologicznie:

a)

To dziecko pozamałżeńskie

i najczęściej wychowująca je samotnie

matka. Niezamężne, samotne matki

najczęściej:

najczęściej:

- mają trudną sytuację materialną

- mają trudną sytuację materialną

- nie mają gdzie mieszkać z

- nie mają gdzie mieszkać z

dzieckiem

dzieckiem

- nie myślą o założeniu rodziny z

- nie myślą o założeniu rodziny z

ojcem dziecka( żonaty, bez zawodu,

ojcem dziecka( żonaty, bez zawodu,

uczeń, przelotna znajomość)

uczeń, przelotna znajomość)

- traktują dziecko jako komplikacji

- traktują dziecko jako komplikacji

życiowych

życiowych

- mają obojętny stosunek do dziecka

- mają obojętny stosunek do dziecka

b) Samotna matka – wdowa

b) Samotna matka – wdowa

Rozstanie spowodowane śmiercią

Rozstanie spowodowane śmiercią

małżonka jest ciężkim, burzliwym

małżonka jest ciężkim, burzliwym

przeżyciem dla rodziny:

przeżyciem dla rodziny:

-

Sprostanie nowym zadaniom

Sprostanie nowym zadaniom

-

Utrzymanie dzieci

Utrzymanie dzieci

-

Wsparcie dla dzieci

Wsparcie dla dzieci

Rodziny niepełne

Rodziny niepełne

czasowo:

czasowo:

a) ze względu na pobyt rodzica w zakładzie karnym:

a) ze względu na pobyt rodzica w zakładzie karnym:

-

Osłabienie autorytetu

Osłabienie autorytetu

-

Brak zaufania do rodzica

Brak zaufania do rodzica

-

Pobyt w Domach Dziecka lub Rodzinach

Pobyt w Domach Dziecka lub Rodzinach

Zastępczych

Zastępczych

b) Ze względu na charakter pracy rodzica, pobyt za

b) Ze względu na charakter pracy rodzica, pobyt za

granicą:

granicą:

- deprawacja potrzeb seksualnych,

- deprawacja potrzeb seksualnych,

emocjonalnych;

emocjonalnych;

- wyłączenie z udziału w bieżącym życiu

- wyłączenie z udziału w bieżącym życiu

rodziny,

rodziny,

- nieznajomość codziennych problemów;

- nieznajomość codziennych problemów;

-

rodzic dojeżdżający przestaje rozumieć

rodzic dojeżdżający przestaje rozumieć

sytuację rodzinną;

sytuację rodzinną;

-

przeciążenie obowiązkami pozostałego z

przeciążenie obowiązkami pozostałego z

dziećmi współmałżonka;

dziećmi współmałżonka;

-

pojawienie się bądź nasilenie występujących

pojawienie się bądź nasilenie występujących

trudności wychowawczych z dziećmi;

trudności wychowawczych z dziećmi;

-

poprawę dotychczasowej sytuacji materialnej

poprawę dotychczasowej sytuacji materialnej

rodziny

rodziny

-

udział dzieci w prowadzeniu gospodarstwa

udział dzieci w prowadzeniu gospodarstwa

domowego;

domowego;

-

potęgowanie uczuć, tęsknota sprawia, że

potęgowanie uczuć, tęsknota sprawia, że

pojawiają się polepszenie relacji między

pojawiają się polepszenie relacji między

wszystkimi członkami rodziny

wszystkimi członkami rodziny

Mediatyzacja rodziny

Mediatyzacja rodziny

„ Nieprzemyślany i żywiołowy kontakt z mediami uzależnia jednostkę od nich i

prowadzi do szkodliwej uległości wobec nie przebierającej w środkach

propagandy i hałaśliwej reklamy, a także w stosunku do tych działań, które

zniekształcają obraz świata, człowieka i wartości podstawowych”

Trudno o dobry kontakt w rodzinie, w której poszczególni

członkowie czuja się zagubieni w szumie informacji i bezradni

w odróżnieniu tego , co ważne od rzeczy nieistotnych.

Rodzina, aby uodpornić się na niekorzystny wpływ mass mediów

powinna:

•

przyjąć postawę krytycyzmu

•

jako środki zaradczo – wychowawcze uczynić dialog

•

kontrolować dostęp do mediów dzieci i młodzieży

Rozwód:

Rozwód:

Rozwód to rozbicie podstawowej

struktury rodziny. To wyrok dla
wszystkich członków rodziny,
nie tylko partnerów związanych
małżeństwem. Jest traktowany
jak jedno z najbardziej
traumatycznych przeżyć w życiu
dziecka, niezależnie od jego
wieku.

KONSEKWENCJE ROZWODU:

•

poczucie osobistej klęski życiowej
małżonków

•

poczucie krzywdy

•

negatywna samoocena

•

problemy emocjonalne dzieci

•

brak zainteresowania dziećmi

Dziecko jako istota jeszcze

nieukształtowana psychicznie,

emocjonalnie nie jest w stanie

samo poradzić sobie z

problemami. Ważne jest aby

dziecko miało wsparcie jeśli nie

w obojgu, to chociaż w jednym

z rodziców lub kimś bliskim z

rodziny, przyjaciół. Jednak owo

wsparcie nie może ograniczać

się jedynie do współczucia i

pocieszania. Przede wszystkim

powinno polegać na

wytłumaczeniu dziecku co się

stało. Bardzo ważne jest

pozwolenie dziecku na

ustosunkowanie się do

zaistniałej sytuacji, a także

wyrzucenie z siebie emocji

także tych negatywnych.

Rozwód a Dzieci

Rozwód a Dzieci

a)

a)

Dzieci w wieku przedszkolnym:

Dzieci w wieku przedszkolnym:

-

są przygnębione, wystraszone

-

lgną do rodziców, mają postawę
roszczeniową

-

przeżywają nocne lęki

-

buntują się gdy mają zostać
same choć na chwilę

-

są niespokojne wychodząc z
domu, nie chcą zostać w żłobku
czy przedszkolu

b)

b)

Dzieci w wieku szkolnym:

Dzieci w wieku szkolnym:

-

dominuje u nich żal, smutek

-

są bardziej gniewne niż młodsze
dzieci

-

najwięcej żalu i gniewu mają do
matki i to do niej kierują
najwięcej pretensji

-

mają wyidealizowany obraz
ojca, który według nich niczemu
nie jest winien

-

przeżywają silną tęsknotę za
ojcem( jeżeli mieszkają z matką)

c) Dzieci wchodzące w okres

c) Dzieci wchodzące w okres

dojrzewania:

dojrzewania:

- mniej okazują cierpienie i

- mniej okazują cierpienie i

poczucie krzywdy

poczucie krzywdy

- są zamknięte w sobie

- są zamknięte w sobie

- szukają pocieszenia w zabawie i

- szukają pocieszenia w zabawie i

często w tak młodym wieku

często w tak młodym wieku

sięgają po alkohol

sięgają po alkohol

- zawiązują silne przymierze z

- zawiązują silne przymierze z

jednym rodzicem, jednocześnie

jednym rodzicem, jednocześnie

zaczynają nienawidzić drugiego

zaczynają nienawidzić drugiego

rodzica

rodzica

d) Dzieci w wieku dojrzewania:

d) Dzieci w wieku dojrzewania:

-

widoczna jest wyraźna

widoczna jest wyraźna

depresja

depresja

-

można zaobserwować

można zaobserwować

odsuwanie się od życia

odsuwanie się od życia

rodzinnego, szukanie związków

rodzinnego, szukanie związków

poza domem

poza domem

-

najważniejsi są przyjaciele,

najważniejsi są przyjaciele,

rodzice i ich problemy

rodzice i ich problemy

przestają je interesować

przestają je interesować

-

pojawiają się obawy o własny

pojawiają się obawy o własny

związek, życie seksualne i

związek, życie seksualne i

małżeństwo

małżeństwo

SEPARACJA

SEPARACJA

•

Zjawisko separacji polega na tzw. rozdzieleniu małżonków od stołu i łoża.

Zjawisko separacji polega na tzw. rozdzieleniu małżonków od stołu i łoża.

Jest to sposób rozwiązania wspólnoty małżeńskiej, jednak bez prawa

Jest to sposób rozwiązania wspólnoty małżeńskiej, jednak bez prawa

wstępowania w nowy związek.

wstępowania w nowy związek.

Czynniki powodujące separację:

Czynniki powodujące separację:

- nadużywanie alkoholu

- nadużywanie alkoholu

- brak miłości w rodzinie

- brak miłości w rodzinie

- znudzenie wzajemnym pożyciem

- znudzenie wzajemnym pożyciem

- niezgodność charakteru

- niezgodność charakteru

- agresja, przemoc

- agresja, przemoc

- niezadowolenie z podziału obowiązków domowych

- niezadowolenie z podziału obowiązków domowych

- niewierność, zdrada

- niewierność, zdrada

- niemożność lub niechęć posiadania potomstwa

- niemożność lub niechęć posiadania potomstwa

- nieporozumienia dotyczące życia rodzinnego

- nieporozumienia dotyczące życia rodzinnego

Mediacja rodziny

Mediacja rodziny

Mediacja – sposób rozwiązywania konfliktów przy udziale bezstronnego

Mediacja – sposób rozwiązywania konfliktów przy udziale bezstronnego

mediatora, pozwalająca na osiągnięcie porozumienia, które satysfakcjonuje

mediatora, pozwalająca na osiągnięcie porozumienia, które satysfakcjonuje

obie strony.

obie strony.

W sprawach rodzinnych

W sprawach rodzinnych

mediator:

mediator:

•

Pomaga członkom rodziny w

Pomaga członkom rodziny w

przeprowadzaniu trudnej rozmowy

przeprowadzaniu trudnej rozmowy

w sposób:

w sposób:

- bezpieczny

- bezpieczny

- spokojny

- spokojny

- uporządkowany

- uporządkowany

Tak by rozmowa zmierzała do

Tak by rozmowa zmierzała do

rozwiązania konfliktu.

rozwiązania konfliktu.

•

Uwzględnia cały kompleks

Uwzględnia cały kompleks

uwarunkowań psychologicznych,

uwarunkowań psychologicznych,

pozycję ofiary i nieraz jej niechęć

pozycję ofiary i nieraz jej niechęć

do spotkania ze sprawcą

do spotkania ze sprawcą

•

Chroni prawa stron oraz

Chroni prawa stron oraz

możliwości podejmowania przez

możliwości podejmowania przez

nie wolnych i świadomych

nie wolnych i świadomych

wyborów dotyczących tego, czy i

wyborów dotyczących tego, czy i

jak chcą rozstrzygnąć swoją

jak chcą rozstrzygnąć swoją

sprawę

sprawę

Współpracę z małżeństwami

rozpoczyna się od ustalenia

pewnych zasad, które

obowiązują podczas spotkań

:

:

–

Nawiązanie kontaktu ze stronami

Nawiązanie kontaktu ze stronami

sporu

sporu

–

Wybranie strategii prowadzenia

Wybranie strategii prowadzenia

mediacji

mediacji

–

Zbieranie informacji dotyczących

Zbieranie informacji dotyczących

konfliktu

konfliktu

–

Budowanie zaufania i podjęcie

Budowanie zaufania i podjęcie

współpracy

współpracy

–

Stwarzanie pozytywnej atmosfery

Stwarzanie pozytywnej atmosfery

•

Ustalanie reguł i zasad

Ustalanie reguł i zasad

zachowania

zachowania

•

Określanie spraw, które będą

Określanie spraw, które będą

poddawane dyskusji

poddawane dyskusji

•

Tworzenie różnorodnych

Tworzenie różnorodnych

pomysłów rozwiązań konfliktu

pomysłów rozwiązań konfliktu

•

Zmniejszanie przywiązywania

Zmniejszanie przywiązywania

stron do swoich stanowisk

stron do swoich stanowisk

Mediacja

Mediacja

nie zawsze kończy się

nie zawsze kończy się

porozumieniem jednakże samo uczestnictwo w

porozumieniem jednakże samo uczestnictwo w

mediacji przynosi wiele korzyści. Dla

mediacji przynosi wiele korzyści. Dla

zrozumienia konfliktu znaczące jest

zrozumienia konfliktu znaczące jest

powiedzenie sobie co jest dla danego

powiedzenie sobie co jest dla danego

małżeństwa najważniejsze i co je nurtuje.

małżeństwa najważniejsze i co je nurtuje.

Warto rozwiązywać swoje sytuacje kryzysowe

Warto rozwiązywać swoje sytuacje kryzysowe

korzystając z pomocy osób

korzystając z pomocy osób

wykwalifikowanych, a nie przy pomocy pięści i

wykwalifikowanych, a nie przy pomocy pięści i

wzajemnych wyzwisk.

wzajemnych wyzwisk.

Alternatywne formy

Alternatywne formy

życia rodzinnego

życia rodzinnego

Związki alternatywne, czyli konsensualne często nie są usankcjonowane prawnie tylko są

przejawem nietradycyjnych zachowań. Zalicza się je do otwartych, wyzwolonych zachowań

jednostek czy tez grup, które są przekonane o :

Wolności człowieka końca XXw.

Wadze ciepła i intymności

Słusznej drodze ku samorealizacji jednostki

Wyborze swojej indywidualności

Zalicza się do nich :

Zalicza się do nich :

Związek kohabitancki

Związek kohabitancki

-

-

pary zamieszkujące bez legalizacji prawnej swego pożycia

Nastawienie do kohabitacji:
* początkowo :
- dewiacyjny, awangardowy fenomen dotyczący małej grupy osób
- przejaw niskiego poziomu moralnego jednostek
* obecnie:

•

-coraz częściej forma ta jest oceniana jako postępowanie zgodne z normą obyczajową

*Dwie prawidłowości – R. Chester

•

Kohabitacja:

– nie zagraża rodzinie jako wartości podstawowej dla ludzkiej egzystencji
– to przejściowa faza życia, która prowadzi do opóźnienia ( a nie odrzucenia!)

małżeństwa i rodziny w ogóle

Małżeństwa bezdzietne ze świadomego

Małżeństwa bezdzietne ze świadomego

wyboru:

wyboru:

Przyczyny:

Przyczyny:

•

praca poza domem,

•

realizacja samego siebie,

•

możność spędzania czasu wolnego w dowolny sposób,

•

wydawanie pieniędzy na przyjemności,

•

moda na bardzo szczupłą figurę,

•

lęk przed zajściem w ciążę i porodem,

•

lęk przed zarażeniem paciorkowcami,

•

pochodzenie z rodziny rozbitej, albo z takiej, w której rodzice poświęcili się

karierze,

•

pochodzenie z rodziny, w której rodzic był ciężko chory,

•

powód altruistyczny – chęć ochrony świata przed zniszczeniem,

•

powód pesymistyczny – chęć uchronienia dziecka przed przemocą,

•

lęk przed utratą pracy.



Małżeństwa otwarte:

Małżeństwa otwarte:

Związek małżeński, w którym

Związek małżeński, w którym

partnerzy akceptują nawiązywanie

partnerzy akceptują nawiązywanie

kontaktów seksualnych z innymi

kontaktów seksualnych z innymi

osobami.

osobami.



Samotne rodzicielstwo:

Samotne rodzicielstwo:

Wywiad: „Samotne rodzicielstwo

Wywiad: „Samotne rodzicielstwo

oczami psychologa”

oczami psychologa”

•

Związki

Związki

homoseksualne,

homoseksualne,

Homoseksualizm:

Homoseksualizm:

To wrodzony lub nabyty pociąg

To wrodzony lub nabyty pociąg

seksualny do osobników tej samej

seksualny do osobników tej samej

płci. We współczesnym świecie

płci. We współczesnym świecie

osoby te borykają się z takimi

osoby te borykają się z takimi

problemami jak:

problemami jak:

•

rejestracja związków partnerskich

rejestracja związków partnerskich

lub małżeństw homoseksualnych

lub małżeństw homoseksualnych

•

adopcja dzieci i ich wychowywanie

adopcja dzieci i ich wychowywanie

przez pary homoseksualne

przez pary homoseksualne

•

dyskryminacja z powodu orientacji

dyskryminacja z powodu orientacji

Tendencje do formalnego

zalegalizowania związków
homoseksualnych traktowane są
jako formy wyraźnie patologiczne.

Rodzicielstwo zastępcze lub kontraktowe:

Rodzicielstwo zastępcze lub kontraktowe:

Rodzina Zastępcza

Forma całkowitej, okresowej

opieki nad dzieckiem

osieroconym lub z innych

przyczyn pozbawionych

faktycznej opieki rodziców

generacyjnych.

Rodzina Adopcyjna

Forma zastępczego środowiska

rodzinnego, które powstaje na

mocy sądu i tworzy relacje takie

jakie powinny występować między

dzieckiem a rodzicami w rodzinie

naturalnej.

Różnice między rodziną

adopcyjną i zastępczą:

Rodzina adopcyjna

•

Umieszcza się dzieci tylko z

uregulowaną sytuacją prawną oraz

sieroty naturalne.

•

Jest orzekana bezterminowo.

•

Dziecko adoptowane traktowane jest tak,

jak dziecko naturalne - np. ma prawo do

dziedziczenia po rodzicach i krewnych.

•

Przez fakt adopcji zostają zerwane wszelkie

kontakty i więzy z rodziną naturalną dziecka.

Rodzina zastępcza

•

Umieszcza się dzieci, których rodzice

naturalni nie żyją, są pozbawieni władzy

rodzicielskiej, mają ograniczoną władzę

rodzicielską, bądź ich władza została

zawieszona.

•

Jest zawiązywana na określony czas

•

Nie powoduje powstania więzi rodzinno-

prawnej pomiędzy opiekunem a dzieckiem,

skutkującej prawem do dziedziczenia - z

wyjątkiem rodzin spokrewnionych z

dzieckiem.

•

Rodzic zastępczy zobowiązany jest do

podtrzymywania kontaktów dziecka z jego z

rodziną naturalną

Rodzaje rodzin zastępczych:

Rodzaje rodzin zastępczych:

•

Rodzina zastępcza spokrewniona z

Rodzina zastępcza spokrewniona z

dzieckiem

dzieckiem

•

Rodzina zastępcza

Rodzina zastępcza

niespokrewniona z dzieckiem

niespokrewniona z dzieckiem

•

Zawodowe rodziny zastępcze

Zawodowe rodziny zastępcze

–

wielodzietne

wielodzietne

–

specjalistyczne

specjalistyczne

–

o charakterze pogotowia

o charakterze pogotowia

rodzinnego

rodzinnego

Zadania rodziny zastępczej:

Zadania rodziny zastępczej:

•

Sprawowanie osobistej opieki nad

powierzonym dzieckiem, w miejscu

stałego zamieszkania rodziny.

•

Zapewnienie dziecku warunków

rozwoju i wychowania

odpowiednich do jego stanu

zdrowia i poziomu rozwoju

•

Współpraca z sądem opiekuńczym.

•

Współpraca z jednostką sprawującą

nadzór nad przebiegiem rozwoju

dziecka oraz warunkami jego życia

•

Informowanie tej jednostki o stanie

zdrowia dziecka, jego postępach w

nauce i trudnościach

wychowawczych, a także o

przerwie w sprawowaniu osobistej

opieki nad dzieckiem i jego

samowolnym oddaleniu się.

•

Gromadzenie i przechowywanie

dokumentów, dotyczących stanu

zdrowia dziecka, jego wyników w

nauce oraz sytuacji prawnej.

•

Wspieranie działań w zakresie

unormowania sytuacji życiowej i

prawnej dziecka.

•

Podtrzymywanie więzi z rodziną

naturalną dziecka.

Dziecko w rodzinie

Dziecko w rodzinie

funkcjonalnej i

funkcjonalnej i

dysfunkcjonalnej

dysfunkcjonalnej

Rodzina funkcjonalna

Rodzina funkcjonalna

-

Pomyślnie rozwiązuje własne

Pomyślnie rozwiązuje własne

problem

problem

-

Kieruje się chęcią utrwalania

Kieruje się chęcią utrwalania

swojej wspólnoty

swojej wspólnoty

-

Realizuje przypisane jej

Realizuje przypisane jej

funkcje

funkcje

Rodzina dysfunkcjonalna

Rodzina dysfunkcjonalna

•

Nie potrafi rozwiązywać

Nie potrafi rozwiązywać

swoich sytuacji kryzysowych

swoich sytuacji kryzysowych

•

Nie wypełnia swoich funkcji

Nie wypełnia swoich funkcji

wystarczająco dobrze

wystarczająco dobrze

•

Dysfunkcjonalność może

Dysfunkcjonalność może

dotyczyć różnego zakresy

dotyczyć różnego zakresy

realizowanych zadań. Może to

realizowanych zadań. Może to

być:

być:

–

dysfunkcja całkowita

dysfunkcja całkowita

–

dysfunkcja częściowa

dysfunkcja częściowa

•

Amerykańska psychoterapeutka

Amerykańska psychoterapeutka

P. Mellody twierdzi , że każde

P. Mellody twierdzi , że każde

dziecko rodzi się z pięcioma,

dziecko rodzi się z pięcioma,

charakterystycznymi cechami.

charakterystycznymi cechami.

Są to :

Są to :

•

Cenność

Cenność

•

Bezradność

Bezradność

•

Niedoskonałość

Niedoskonałość

•

Zależność

Zależność

•

Niedojrzałość

Niedojrzałość

Rodzina funkcjonalna , rodzina

Rodzina funkcjonalna , rodzina

dysfunkcjonalna i wrodzone cechy dzieci

dysfunkcjonalna i wrodzone cechy dzieci

Rodzina funkcjonalna Rodzina

dysfunkcjonalna

DZIECKO

Cenność

-

jest cenne przez sam fakt , że

się urodziło!

-

Jest świadome swej

drogocenności i na tej

podstawie buduje poczucie

własnej wartości

-

Nie jest cenione przez

swoich rodziców

-

Odbiera komunikaty,

które podkreślają jego

małą wartość

Bezbronnoś

ć

- Jest chronione przez

rodziców, którzy rozpoznają,

uznają i szanują prawa

dziecka, a także starają się ,

by jednostka ta rozwinęła w

sobie swój system, który

będzie ją chronić

-

Nie jest chronione

przez rodziców,

-

nie wie jak unikać

wykorzystywania i

poniżania przez innych

Niedoskonałość

Niedoskonałość

-

uczy się naprawiać

uczy się naprawiać

popełnione przez siebie

popełnione przez siebie

błędy i krzywdy

błędy i krzywdy

-

otrzymuje pomoc od

otrzymuje pomoc od

rodziców, którzy uczciwie

rodziców, którzy uczciwie

podchodzą do problemu

podchodzą do problemu

dziecięcych

dziecięcych

niedoskonałości – jak

niedoskonałości – jak

trzymać się określonych

trzymać się określonych

zasad i co zrobić , gdy się

zasad i co zrobić , gdy się

je złamie

je złamie

-

jest atakowane za swą

jest atakowane za swą

niedoskonałość

niedoskonałość

-

nie wie jak zachowywać

nie wie jak zachowywać

się poprawnie

się poprawnie

Zależność

Zależność

-

polega na rodzicach,

polega na rodzicach,

którzy zaspokajają jego

którzy zaspokajają jego

potrzeby , jednocześnie

potrzeby , jednocześnie

ucząc go jak ma te

ucząc go jak ma te

potrzeby zaspokoić

potrzeby zaspokoić

samodzielnie

samodzielnie

-

jest atakowane za

jest atakowane za

wyrażanie swoich pragnień

wyrażanie swoich pragnień

bądź też pragnienia te są

bądź też pragnienia te są

ignorowane

ignorowane

-

nie może nic zrobić

nie może nic zrobić

samodzielnie (rodzice

samodzielnie (rodzice

troszczą się o wszystko)

troszczą się o wszystko)

Niedojrzałość

Niedojrzałość

-

jest rozumiane przez

jest rozumiane przez

swoich rodziców, którzy

swoich rodziców, którzy

wiedzą czego spodziewać

wiedzą czego spodziewać

się po dziecku na każdy

się po dziecku na każdy

poziomie jego rozwoju

poziomie jego rozwoju

-

ma się zachowywać

ma się zachowywać

bardziej lub mniej dojrzale

bardziej lub mniej dojrzale

niż na jego wiek przystało (

niż na jego wiek przystało (

ambiwalentna postawa

ambiwalentna postawa

rodziców)

rodziców)

Czynniki trwałości

Czynniki trwałości

rodziny i małżeństwa

rodziny i małżeństwa

Podstawą i trzonem rodziny jest małżeństwo, czyli legalny, względnie stały

Podstawą i trzonem rodziny jest małżeństwo, czyli legalny, względnie stały

związek kobiety i mężczyzny powołany w celu wspólnego pożycia czy

związek kobiety i mężczyzny powołany w celu wspólnego pożycia czy

współpracy dla dobra rodziny. Głównym jego zadaniem jest dobre wychowanie

współpracy dla dobra rodziny. Głównym jego zadaniem jest dobre wychowanie

dzieci oraz wzajemna pomoc

dzieci oraz wzajemna pomoc

Subiektywne:

Subiektywne:

-

świadomość łączności z

świadomość łączności z

innymi osobami w rodzinie

innymi osobami w rodzinie

-

poczucie przynależności do

poczucie przynależności do

rodziny jako odrębnej grupy

rodziny jako odrębnej grupy

społecznej.

społecznej.

-

Gwarantują trwałość rodziny

Gwarantują trwałość rodziny

Przejawiają się w sferze:

Przejawiają się w sferze:

myśli,

myśli,

uczuć, uznawanych wartości czy

uczuć, uznawanych wartości czy

też zgodnymi z wartościami i

też zgodnymi z wartościami i

normami działań.

normami działań.

Obiektywne:

Obiektywne:

-

czynniki prawne, obyczajowe,

czynniki prawne, obyczajowe,

religijne, społeczne czy gospodarcze

religijne, społeczne czy gospodarcze

-

działają na rzecz rodziny

działają na rzecz rodziny

-

Zakładając rodzinę należy się z nimi

Zakładając rodzinę należy się z nimi

liczyć

liczyć

Czynniki subiektywne i obiektywne mogą jednak zagrażać

Czynniki subiektywne i obiektywne mogą jednak zagrażać

trwałości struktury rodziny oraz jej spoistości. Mamy wówczas do

trwałości struktury rodziny oraz jej spoistości. Mamy wówczas do

czynienia z osłabieniem sił i zdolności przystosowawczych.

czynienia z osłabieniem sił i zdolności przystosowawczych.

Więź rodzinna

Więź rodzinna

jest jedną z

jest jedną z

podstawowych więzi wspólnoty.

podstawowych więzi wspólnoty.

Dzięki jej wzmacnianiu można

Dzięki jej wzmacnianiu można

zapobiegać zjawiskom

zapobiegać zjawiskom

patologicznym nie tylko w obrębie

patologicznym nie tylko w obrębie

rodziny ale także w środowisku

rodziny ale także w środowisku

nas otaczającym

nas otaczającym

Cechą rodziny jest silna więź

Cechą rodziny jest silna więź

psychiczna np. wpólnota:

psychiczna np. wpólnota:

-

małżeńska,

małżeńska,

-

rodzicielska,

rodzicielska,

-

wychowawcza,

wychowawcza,

-

gospodarcza,

gospodarcza,

-

emocjonalnych przeżyć w rodzinie

emocjonalnych przeżyć w rodzinie

i poza nią

i poza nią

Rozkład więzi rodzinnych może

doprowadzić do:

•

zjawiska nieprzystosowania do

norm życia społecznego

•

braku szacunku do innych

•

przestępstw

•

osamotnienia

•

agresji w stosunkach

międzyludzkich

•

Zagrożeń dla ładu społecznego

•

Brak umiejętności życia w

społeczeństwie

Rodzina jako zasób

Rodzina jako zasób

sprzyjający bądź też

sprzyjający bądź też

szkodzący zdrowiu

szkodzący zdrowiu

Rodzina odgrywa niezwykle ważną rolę w procesie budowania zdrowia, które

odbywa się w wymiarze somatycznym, psychicznym oraz społecznym i

duchowym.

„

„

Zdrowie zaczyna się w

Zdrowie zaczyna się w

domu”

domu”

Wymiar somatyczny

Wymiar somatyczny

-

odpowiednie wyposażenie genetyczne (wolne od

odpowiednie wyposażenie genetyczne (wolne od

zaburzeń chromosomalnych)

zaburzeń chromosomalnych)

-

świadome macierzyństwo i ojcostwo

świadome macierzyństwo i ojcostwo

-

świadomość prozdrowotna (wiek rodziców - głównie

świadomość prozdrowotna (wiek rodziców - głównie

matki, styl życia bez nałogów i używek, racjonalne

matki, styl życia bez nałogów i używek, racjonalne

odżywianie podczas ciąży)

odżywianie podczas ciąży)

Wymiar psychiczny

Wymiar psychiczny

-

budowanie odpowiednich więzi emocjonalnych oraz

budowanie odpowiednich więzi emocjonalnych oraz

warunków do zaspokajania potrzeb dziecka , a także

warunków do zaspokajania potrzeb dziecka , a także

prawidłowego jego funkcjonowania

prawidłowego jego funkcjonowania

-

dobra atmosfera ( szacunek, zaufanie, pozytywne

dobra atmosfera ( szacunek, zaufanie, pozytywne

emocje)

emocje)

-

struktura rodziny i systemy wychowawcze

struktura rodziny i systemy wychowawcze

-

kształtowanie prozdrowotnych nawyków i przekonań,

kształtowanie prozdrowotnych nawyków i przekonań,

a także świadomości dotyczącej zdrowia oraz

a także świadomości dotyczącej zdrowia oraz

rozwijania aktywności na rzecz zdrowotnego stylu

rozwijania aktywności na rzecz zdrowotnego stylu

życia

życia

Wskaźniki określające zdrowie rodziny , które rzutuje na

Wskaźniki określające zdrowie rodziny , które rzutuje na

zdrowie całego społeczeństwa:

zdrowie całego społeczeństwa:

- demograficzno-społeczne

- demograficzno-społeczne

- zdrowie somatyczne

- zdrowie somatyczne

- zdrowie psychiczne

- zdrowie psychiczne

- zdrowie społeczne

- zdrowie społeczne

- planowanie rodziny

- planowanie rodziny

Wymiar społeczny i

Wymiar społeczny i

duchowy

duchowy

-

wprowadzanie dzieci w role społeczne

wprowadzanie dzieci w role społeczne

-przygotowaniem do dojrzałego życia w

-przygotowaniem do dojrzałego życia w

społeczeństwie

społeczeństwie

-

wychowanie ku wartościom

wychowanie ku wartościom

-

promowanie zdrowego trybu życia poprzez

promowanie zdrowego trybu życia poprzez

przekazywanie nawyków w zakresie

przekazywanie nawyków w zakresie

odżywiania, snu, odpoczynku i rekreacji

odżywiania, snu, odpoczynku i rekreacji

-

tworzenie zasobów społecznych

tworzenie zasobów społecznych

( źródeł wsparcia w rodzinie)

( źródeł wsparcia w rodzinie)

Rodzina w kryzysie

Rodzina w kryzysie

Zachodzące przemiany

Zachodzące przemiany

polityczne, kulturalne,

polityczne, kulturalne,

światopoglądowe i

światopoglądowe i

gospodarcze pociągają

gospodarcze pociągają

zmiany we wzorach

zmiany we wzorach

funkcjonowania rodziny;

funkcjonowania rodziny;

•

spadek płodności;

•

opóźnianie decyzji zawarcia

małżeństwa i rodzenia pierwszego

dziecka;

•

wzrost liczby nieformalnych

związków;

•

rosnąca liczba urodzeń

pozamałżeńskich;

•

wzrost stosowania skutecznych i

kontrolowanych przez kobiety

środków antykoncepcyjnych;

•

zanik podziału ról związanych z

płcią;

•

wzrost zatrudnienia kobiet;

Czynniki wywołujące kryzys w

rodzinie:

•

wydarzenia w rodzinie

powodujące zmiany w jej

systemie

•

bezrobocie

•

przewlekła choroba jednego z

członków

•

śmierć

•

zagrożenia bytu materialnego

rodziny

•

brak mieszkania

•

zerowa lub słaba wieź

małżeńska rodziców

•

brak wspólnych zdań w rodzinie

•

zanik tolerancji

Każda rodzina posiada

Każda rodzina posiada

zdolności regeneracyjne –

zdolności regeneracyjne –

czyli wewnętrzne atuty

czyli wewnętrzne atuty

funkcjonowania. Do

funkcjonowania. Do

zasobów systemu

zasobów systemu

rodzinnego zalicza się:

rodzinnego zalicza się:

•

spójność rodziny

spójność rodziny

•

adaptacyjność

adaptacyjność

•

organizacja rodziny

organizacja rodziny

•

umiejętność porozumiewania

umiejętność porozumiewania

się

się

•

Ilość i forma czasu

Ilość i forma czasu

spędzonego razem przez

spędzonego razem przez

rodzinę

rodzinę

•

Zdolność rodziny do

Zdolność rodziny do

wykorzystywania zasobów

wykorzystywania zasobów

indywidualnych do radzenia

indywidualnych do radzenia

sobie w sposób konstruktywny

sobie w sposób konstruktywny

z napięciami

z napięciami

TYPOLOGIA RODZIN:

TYPOLOGIA RODZIN:

Pozwala określić te szczególne właściwości

Pozwala określić te szczególne właściwości

rodziny, które ułatwiają jej radzenie

rodziny, które ułatwiają jej radzenie

sobie z sytuacją kryzysową. Można

sobie z sytuacją kryzysową. Można

wyróżnić 3 typy rodzin:

wyróżnić 3 typy rodzin:

Typ regeneracyjny

Typ regeneracyjny

Typ sprężysty

Typ sprężysty

Typ rytmiczny

Typ rytmiczny

TERAPEUTYCZNE PODEJŚCIE

TERAPEUTYCZNE PODEJŚCIE

DO ZABURZEŃ W

DO ZABURZEŃ W

RODZINIE:

RODZINIE:

•

Podejście historyczne

Podejście historyczne

•

Podejście strukturalno-

Podejście strukturalno-

procesowe

procesowe

•

Terapia polegająca na

Terapia polegająca na

przeżyciu doświadczenia

przeżyciu doświadczenia

•

Podejście psycho-

Podejście psycho-

edukacyjne

edukacyjne

•

Podejście interwencyjne

Podejście interwencyjne

Przejawy deprywacji,

Przejawy deprywacji,

dewiacji oraz patologii jako

dewiacji oraz patologii jako

wyzwanie i zadanie dla

wyzwanie i zadanie dla

pedagoga

pedagoga

Pedagoga społecznego zajmującego się zjawiskami patologicznymi i

Pedagoga społecznego zajmującego się zjawiskami patologicznymi i

dewiacyjnymi interesuje m.in. :

dewiacyjnymi interesuje m.in. :

•

Diagnoza w tym względzie

Diagnoza w tym względzie

•

Znajomość okoliczności oraz najczęstszych czynników, które warunkują

Znajomość okoliczności oraz najczęstszych czynników, które warunkują

dany stan

dany stan

•

Nie tylko prawne formy danego zjawiska, ale przede wszystkim społeczne i

Nie tylko prawne formy danego zjawiska, ale przede wszystkim społeczne i

indywidualne skutki

indywidualne skutki

Zadania badawcze są jedynie wstępem do planowania działalności :

Zadania badawcze są jedynie wstępem do planowania działalności :

- profilaktycznej

- profilaktycznej

- resocjalizacyjnej

- resocjalizacyjnej

- rozwojowej

- rozwojowej

- pomocowej i wsparcia

- pomocowej i wsparcia

- ratowniczej

- ratowniczej

- terapeutycznej

- terapeutycznej

•

Rozeznanie stanu dysfunkcjonalności danej rodziny i określenie jej

Rozeznanie stanu dysfunkcjonalności danej rodziny i określenie jej

stanu społecznego naznaczenia

stanu społecznego naznaczenia

( rodzaj syntetycznego

( rodzaj syntetycznego

wskaźnika, określający etapy anomalii społecznych i indywidualnych

wskaźnika, określający etapy anomalii społecznych i indywidualnych

rodziny jako mikrosystemu społecznego oraz jego poszczególnych

rodziny jako mikrosystemu społecznego oraz jego poszczególnych

członków)

członków)

•

Zapobieganie zjawisku dziedziczenia społecznego

Zapobieganie zjawisku dziedziczenia społecznego

•

Znalezienie innych możliwości udzielania pomocy dziecku i jego

Znalezienie innych możliwości udzielania pomocy dziecku i jego

rodzinie w obszarze poza sądem rodzinno – opiekuńczym

rodzinie w obszarze poza sądem rodzinno – opiekuńczym

•

Przesunięcie akcentu z potrzeb dziecka w kierunku nacisku

Przesunięcie akcentu z potrzeb dziecka w kierunku nacisku

na egoistyczne potrzeby dorosłych w związkach

na egoistyczne potrzeby dorosłych w związkach

alternatywnych

alternatywnych

•

Zjawisko niewydolności w zakresie funkcji socjalizacyjno –

Zjawisko niewydolności w zakresie funkcji socjalizacyjno –

wychowawczej, które pedagog rodziny powinien scharakteryzować i

wychowawczej, które pedagog rodziny powinien scharakteryzować i

wskazać niebezpieczeństwa oraz negatywne skutki dla dobra

wskazać niebezpieczeństwa oraz negatywne skutki dla dobra

dziecka , a dalej także dla rodziców.

dziecka , a dalej także dla rodziców.

Dziękujemy

Dziękujemy