Wykład 1 zdrowie jako dobro społeczne i indywidualne. Zdrowie jednostek i zbiorowości. Zdrowie w ujęciu holistycznym 8 III 2011 lek. Med. Elżbieta Nowak

1. Definicja zdrowia

   1. Zdrowie można zdefiniować jako brak choroby, dobre samopoczucie, oraz satysfakcjonujące twórcze życie

   2. W ujęciu psychologicznym zdrowie oznacz jednostkę dojrzałą autonomiczną i twórczą

   3. Zdrowie jest stanem dynamicznym cechującym się wysokim poziomem dobrostanu ( stały rozwój, wykorzystanie potencjału jednostki

   4. Człowiek ma prawo i obowiązek przejąć kontrole i odpowiedzialność za własne Zdowie. Związane jest to z rodzajem diety, używaniem alkoholu, paleniem tytoniu, zażywaniem laków trybem życia okresową kontrolą stanu zdrowia

2. Zdrowie psychiczne

   1. Ze zdrowiem psychicznym związane są codzienne relacje rodzinne zawodowa, społeczne, hierarchia potrzeb i styl ich zaspokajania, umiejętności rozwiązywania konfliktów, zachowania asertywne

3. Czynniki warunkujące zdrowie

   1. Biologia

   2. Środowisko

   3. Styl życia

   4. Opieka zdrowotna

4. Czynniki determinujące zdrowie

   1. Czynniki genetyczne 5-15%

   2. Środowisko fizyczne 5-10%

   3. Środowisko społeczne 25%

   4. Styl życia 50%

   5. Medycyna naprawcza 10-20%

5. Zdowie to nie tylko prawidłowe funkcje narządów i układów komórek, procesów biochemicznych. Zdrowie to również zdolność do jasnego, logicznego formułowania swoich uczyć, takich jak lęk smutek radość czy euforia oraz wyrażanie ich

6. Profilaktyka

   1. To proces który wspiera człowieka w prawidłowym rozwoju i zdrowym życiu

   2. W samej profilaktyce zdrowotnej wyróżniamy następujące fazy

- Profilaktyka wczesna – mająca na celu utrwalenie prawidłowych wzorców zdrowego stylu życia, i zapobieganie szerzeniu się niekorzystnych wzorców zachowań

- Profilaktyka pierwotna( I fazy) – mająca na celu zapobieganie chorobie poprzez kontrolowanie czynników ryzyka, w odniesieniu doi osób narażonych na czynnik ryzyka

- Profilaktyka wtórna(II fazy) – zapobieganie konsekwencjom chorób poprzez wczesne wykrywanie i leczenie ( przesiewowe badania)

- Profilaktyka III fazy której działania zmierzają w kierunku zahamowania postępu choroby oraz ograniczenia powikłań

1. Czynniki społeczne

   1. najważniejsze czynnikami społecznymi mającymi negatywny wpływa na zdrowie są przede wszystkim ubóstwo i bezrobocie. Innymi czynnikami ważnymi dla zdrowia są : status zawodowy, warunki mieszkaniowe, dochód i poziom edukacji

   2. Sytuacja materialna ma wpływa na warunki życia, mieszkaniowe, pracy, odżywanie , styl życia, dostęp do opieki zdrowotnej. Ubóstwo warunkuje

   3. Zatrudnienie ściśle wiążę się z miejscem jednostki w społeczeństwie, poziomem osiąganych dochodów oraz pozycją społeczną. Brak zatrudnienia wpływa negatywnie na jednostkę na jej poczucie

   4. Zawód i pozycja zawodowa wpływa na wydatkowanie energii fizyczne i ryzyko związane z wykonywaniem określonej pracy. Niższy status społeczny wiąże się przede wszystkim z pracą w szkodliwych warunkach, pracą fizyczną

2. Zdrowie jest jednym z ważniejszych czynników warunkujących aktywności jednostki w wielu wymiarach

   1. Gospodarczym

   2. Społecznym

   3. Zawodowym

   4. Kulturowym

Tym samym oddziałują w ostatecznym wymiarze na ogólny poziom gospodarczej aktywności danego społeczeństwa

1. Holistyczne pojecie zdrowa rozumiane jest w aspekcie sześciu sfer wzajemnie się przenikających

   1. Fizycznej

Dotyczy funkcjonowania organizmu człowieka

1. Intelektualnej

Ujmuje sposoby i źródła pozyskiwania informacji, oraz to w jaki sposób zdobyta wiedza jest pożytkowana

1. Emocjonalnej

Dotyczy rozumienia naszych uczyć oraz umiejętności ich wyrażania

1. Społecznej

Obejmuje sposoby widzenia siebie jako indywidualnej jednostki społeczeństwie, jako osoby płci żeńskiej lub męskiej oraz jako sposoby swojego współistnienia z innymi ludźmi

1. Osobistej

Decyduje o tym w jaki sposób widzimy siebie jako istotę ludzka, jako realizujemy nasze ego, co zamierzamy osiągnąć i jak rozumiemy pojęcie naszego sukcesu

1. Duchowej

Dotyczy istoty naszego istnienia, tego co cenimy najbardziej i o co dbamy szczególnie dotyczy naszych wartości

1. Zachowania prozdrowotne

   1. Przestrzeganie zasad zdrowej diety

   2. Przestrzeganie zasad higieny

   3. Regularne uprawianie ćwiczeń fizycznych

   4. Stosowanie szczepień

   5. Zgłaszanie się na badania kontrolne

   6. Zgłaszanie się do lekarza z symptomami choroby

   7. Przestrzeganie zaleceń lekarskich

   8. Zapinanie pasów bezpieczeństwa

2. Promocja zdrowia- to proces pozwalający każdemu na zwiększenie możliwości oddziaływania na własne zdrowie, jego popraw i utrzymanie

3. Poziomy promocji zdrowia

   1. Poziom środowiskowy – oddziaływanie na środowisko życia i prac ( programy np.. zdrowe miasto)

   2. Poziom społeczny- oddziaływanie na grupy społeczne w celu propagowania sprzyjających zdrowiu wzorców zachowań

   3. Poziom organizacyjny – wykorzystanie instytucji jako ośrodków promocji zdrowia

   4. Poziom indywidualny – zmiana zachowań jednostek i kształcenie prozdrowotne

4. Cele promocji zdrowia

   1. Zmniejszenie zachorowalności i przedwczesnej umieralności

   2. Redukcja czynników ryzyka

   3. Zmiana innych zachowań zdrowotnych

   4. Zmniejszenie absencji chorobowej

   5. Obniżenie kosztów opieki zdrowotnej

   6. Lepsze standardy organizacyjnej

   7. Edukacja społeczna promująca zdrowie

5. Zależność miedzy poziomem zdrowia a wzrostem gospodarczym jest relacją o charakterze dwustronnym, z jednej strony zdrowie jest ważnym czynnikiem rozwoju gospodarczego, a z drugiej strony wywiera znaczący dodatni wpływa na poziom zdrowotności społeczeństwa

6. Kolejnym czynnikiem ściśle powiązanym ze zdrowiem który w znaczącym stopniu wpływa na dobrobyt społeczeństwa jest wydłużenie przeciętnego trwania życia