• Polega na powierzaniu dzieciom i młodzieży
konkretnych zadań, których wykonywanie –
jak się zakłada – prowadzi zwrotnie do
konstruktywnych zmian ich zachowań i postaw
pożądanych z wychowawczego punktu
widzenia, także do wzbogacenia ich wiedzy i
doświadczenia w określonej dziedzinie
działalności. Chodzi tu zwłaszcza o szeroko
pojętą działalność prospołeczną, to znaczy, że
w szczególności wysoko ceni się tu zadania
służące dobru wspólnemu.
Jeżeli zadaniem, które powierzamy dziecku lub nastolatkowi
będzie, np. bezinteresowna opieka nad drugim
człowiekiem, to owo zadanie będzie wymagało od
wykonawcy :
- Umiejętności dawania i dzielenia się z innymi;
- Konieczności wyczuwania cudzych potrzeb, a tym
samym niesienia pomocy lub wsparcia tam, gdzie
naprawdę zachodzi taka potrzeba;
- Konieczności okazywania sympatii i współczucia
wspieranemu człowiekowi. Niejednokrotnie też osoba
pomagająca będzie znajdować się w trudnej do
rozwiązania sytuacji;
Wszystko to wymaga szczególnych dyspozycji
psychicznych i wewnętrznej dojrzałości w rozwoju
moralnym. Umiejętności te wymagają z reguły
głębszego zaangażowania, wyobraźni, uczuć i
inteligencji.
Powierzanie dzieciom i młodzieży tego rodzaju zadań
urasta do jednej z najbardziej skutecznych metod
wychowania. Jej celowość upatruje się w tym, że
zaliczana jest do oddziaływań pośrednich, w
przeciwieństwie do takich metod, jak perswazja,
nagradzanie i karanie, które zalicza się do
dyrektywnych (bezpośrednich) metod wychowania.
Istotną cechą metody zadaniowej jest postawienie
wychowanka wobec wymagań wynikających z
zaistniałej sytuacji, są one więc naturalnym niejako
jej skutkiem.
W rodzinie jest na ogół wiele okazji do
zastosowania metody zadaniowej. Zadania,
które możemy wykonać na rodzinnym
podłożu dzielimy na 2 kategorie :
1. Dotycząca takich czynności jak : wynoszenie
śmieci, wycieranie kurzu, sprzątanie pokoi,
mycie okien, pielęgnacja roślin itp.
2. Dotycząca przygotowywania posiłków i
zwykle obejmuje: robienie zakupów,
obierania ziemniaków, mycie owoców i
warzyw, nakrywanie do stołu, zmywanie itp.
Niektórzy rodzice jednak nie doceniają wagi
obowiązków domowych dzieci, twierdząc, że dzieci
powinny bezwzględnie oddać się nauce i
wyręczają je w podstawowych czynnościach, jak
np. Sprzątanie swojego pokoju, ścielenie łóżka,
przygotowanie śniadania czy też kolacji,
czyszczenie obuwia, ubrania itp.
Dzieci zwalniane z obowiązków domowych z czasem
obojętnieją na sprawy innych ludzi, są też nie
lubiani przez rówieśników i mają problemy w
nawiązywaniu z nimi serdecznych kontaktów.
Powoduje to wewnętrzne poczucie wyobcowania i
nieszczęścia (pomimo iż wyniki w nauce są bardzo
zadowalające), a nawet pozbawienie głębszych
więzi emocjonalnych z członkami rodziny.
Sprzyjające warunki występują w rodzinach
wielodzietnych i więcej niż dwupokoleniowych. W
takich rodzinach troska o innych wynika po prostu
z naturalnej sytuacji rodzinnej – stała wymiana w
nich świadczeń okazuje się wręcz koniecznością
życiową. Dzieci z tego typu rodzin mają wiele
możliwości w zakresie rozwijania u siebie takich
umiejętności, jak: dzielenie się z innymi,
darowanie winy, liczenie się ze zdaniem innej
osoby, obowiązkowość, ustępowanie i pomaganie
słabszym.
Natomiast w rodzinach jednodzietnych i
dwupokoleniowych należy organizować dziecku
środowisko tak, aby nie było egocentryczne i
niewrażliwe na potrzeby innych ludzi. Należy
otworzyć dom jedynaka dla innych dzieci, jak też
odwiedzać jak najczęściej zaprzyjaźnione rodziny.
Wdzięcznym terenem wykorzystywania metody
zadaniowej jest obok rodziny- także szkoła.
Szczególnie ważne jest powierzanie dzieciom i
młodzieży zadań, związanych z udzieleniem przez nich
tzw. pomocy koleżeńskiej w nauce. Jak wykazały
badania naukowe- pomaganie innym w nauce nawet,
gdy się nie jest do tego należycie przygotowanym,
sprzyja zdecydowanie podwyższeniu własnych
kwalifikacji w zakresie opanowania i rozumienia treści,
jakie staramy się innym przekazać i wyjaśnić.
Oferowana uczniom pomoc koleżeńska w
nauce jest niejednokrotnie bardziej
skuteczna niż wysoko płatne korepetycje
udzielane prze rutynowych nauczycieli.
Tłumaczy się to tym, że rówieśnicy lepiej się
wzajemnie rozumieją i na ogół łatwiej
pokonują wspólne kłopoty w nauce.
Podkreśla się przy tym szczególnie pomoc
udzielaną uczniom klas niższych przez
uczniów klas wyższych. Według Brunera
uczniowie wypełniają lukę
międzypokoleniową i ułatwiają uczniom
młodszym od siebie wejść w świat dorosłych.
Oprócz tego mają dobrą okazję do służenia
innym i daje to szansę dowartościowania i
przeżycia radości z własnej pracy na rzecz
koleżanki czy kolegi.
Do innych zadań powierzonych w szkole należą :
- Dbałość o czystość w klasie;
- Ścieranie i zmywanie tablicy;
- Odkurzanie stolików i krzeseł;
- Przewietrzanie klasy;
- Nie przeszkadzanie sobie nawzajem;
Te zadania należą do tzw. działalności
samoobsługowej.
Zastosowanie w szkole metody zadaniowej w dużej
mierze umożliwia również organizowanie
uroczystości i imprez klasowych, np. Dnia Matki
czy Święta Niepodległości.
Może się ono przejawiać w udzielaniu, zwłaszcza
przez młodzież, pomocy ludziom kalekim,
chorym, samotnym i starszym.
Pomoc ta może się objawiać:
- Wyrazem troski, pamięci i szacunku dla ludzi
potrzebujących;
- Robieniem zakupów, załatwianiem niektórych
spraw w punktach usługowych, porządkowaniem
mieszkania, zmywaniem naczyń itp., czyli
pomocą w codziennych czynnościach;
- Serdeczną rozmową;
- Uważnym wysłuchaniem trosk starszego człowieka;
- Zasięganiem u niego rad;
- Dzieleniem się z nim własnymi osiągnięciami i
niepowodzeniami;
- Czytaniem prasy i książek tym osobom, które same nie są
w stanie czytać;
- Nie bez znaczenia jest też wnoszenie beztroskiego
uśmiechu, obdarowywanie osoby pewnymi oznakami
pamięci, np. w postaci bukietu polnych kwiatów itp.
Niesienie pomocy przez młodzież świetnie przygotowuje ją do
pełnienia w przyszłości roli żony lub męża, ojca lub matki,
przede wszystkim zaś troskliwego opiekuna. Ponadto
owocem takich świadczeń może być u wychowanka
gotowość do okazywania życzliwości i pomocy również
osobom przygodnie spotkanym, a także pogłębienie się w
nich poczucia obowiązku i odpowiedzialności wobec osób im
najbliższych.
Powierzanie dzieciom i młodzieży zadań, których wykonanie
pociąga za sobą pozytywne skutki wychowania nie jest łatwe.
Wymaga spełnienia co najmniej kilku warunków. Chodzi
szczególnie o to, aby dziewczęta i chłopcy:
- Podjęli służbę na rzecz innych z wyboru, czyli w sposób
świadomy i byli tym głęboko zainteresowani;
- Byli przekonani o potrzebie przynoszenia ludziom ulgi i
wsparcia, tzn. dobrze znali cel swych poczynań na rzecz innych;
- Wykonywali zadania służące dobru innych ludzi na miarę
swoich możliwości;
- Świadczyli rozmaite usługi wobec innych osób, czyli mieli
sposobność nabywania wielostronnych umiejętności w
czynnym wspomaganiu innych;
- Stopniowo uczyli się działać rzecz dobra wspólnego, poczynając
od zadań prostych, a kończąc na zadaniach coraz bardziej
złożonych;
- Spotykali się z zachętą ze strony rodziców i nauczycieli.
BIBLIOGRAFIA :
BIBLIOGRAFIA :
MIECZYSŁAW ŁOBOCKI
MIECZYSŁAW ŁOBOCKI
„
„
TEORIA WYCHOWANIA W
TEORIA WYCHOWANIA W
ZARYSIE”
ZARYSIE”