Układ nerwowy

Układ nerwowy

Grzegorz Wallner

II Katedra i Klinika Chirurgii Ogólnej, Gastroenterologicznej

i Nowotworów Układu Pokarmowego

Uniwersytet Medyczny w Lublinie

Układ nerowy

Układ nerowy



Anatomicznie dzieli się na:

- ośrodkowy układ nerwowy (OUN)

- obwodowy układ nerwowy

(OB-UN)

- autonomiczny układ

nerwowy (AUN)



Ośrodkowy i obwodowy układ nerwowy

tworzą układ somatyczny – zawiaduje

czynnościami zamierzonymi



Autonomiczny układ nerwowy – niezależny

od naszej woli

Układ nerwowy

Układ nerwowy



Funkcja układu nerwowego:

- kontrola i koordynacja pracy

poszczególnych części ciała.

- odbieranie bodźców z

otoczenia i z wnętrza organizmu, oraz
reagowanie na nie.

-

świadomość, osobowość, emocje, uczucia,
nastroje, myśli, pamięć – stany nieodłącznie
związane z funkcją układu nerwowego



Budowa: neurony (komórki nerwowe) i
tkanka towarzysząca (neuroglej)

Układ nerwowy - neuron

Układ nerwowy - neuron



Jednostka strukturalna i czynnościowa un



Posiada ciało komórki i wypustki:

- akson, zazwyczaj długa,

pojedyncza przewodząca impulsy od ciała
neuronu do innych komórek -
dendryty, zazwyczaj krótkie przewodzą
impulsy w kierunku ciała neuronu.



Neurony jednobiegunowe rozgałęzione na
dendryt i akson



Neurony dwubiegunowe po jednym aksonie i
dendrycie



Neurony wielobiegunowe: jeden akson,
liczne dendryty

Układ nerwowy - neuron

Układ nerwowy - neuron



Neurony łączą się między sobą, z

komórkami wydzielniczymi, mięśniowymi,

receptorami za pomocą synapsy



Synapsa: zakończenie presynaptyczne,

szczelina synaptyczna, zakończenie

postsynaptyczne



Szybko przewodzące synapsy elektryczne

(jonowe)



Wolniej przewodzące synapsy chemiczne

(neuroprzekaźnikowe)



Neuroprzekaźniki: acetylocholina,

adrenalina, noradrenalina, serotonina,

histamina, GABA, glicyna, dopamina, kw.

glutaminowy

Układ nerwowy - neuron

Układ nerwowy - neuron



Zwój – skupisko ciał neuronów poza

centralnym układem nerwowym



Jądro – skupisko ciał neuronów położone w

obrębie ośrodkowego układu nerwowego



OUN = mózgowie + rdzeń kręgowy

OUN - mózgowie

OUN - mózgowie



Jest to skupisko tkanki nerwowej otoczone

oponami zamknięto w jamie czaszki,

zbudowane z istoty szarej i istoty białej



Istota szara – zawiera ciała neuronów



Istota biała zawiera wypustki nerwowe z

osłonkami



W istocie białej wewnątrz półkul mózgowych

jądra podkorowe odpowiedzialne za

koordynację ruchów, stan świadomości,

emocje



Mózgowie – to najmłodsze i najwyższe

rozwojowo piętro OUN, sprawujące kontrolę

nad wszytskimi pozostałymi poziomami

OUN – części składowe mózgowia

OUN – części składowe mózgowia



Kresomózgowie



Międzymózgowie



Śródmózgowie



Tyłomózgowie



Rdzeń przedłużony

Inny, uproszczony podział mózgowia

•

Półkule mózgu

•

Pień mózgu

OUN – części składowe mózgowia

OUN – części składowe mózgowia



Wewnątrz mózgowia występują komory

mózgu wypełnione płynem mózgowo-

rdzeniowym:

•

Komory boczne – parzyste, połączone

otworem międzykomorowym z komorą

trzecią

•

Komora trzecia – nieparzysta, połączona

wodociągiem mózgu z komorą czwartą

•

Komora czwarta w tylnej części mózgowa –

nieparzysta, łącząca się przestrzeniami

płynowymi otaczającymi mózgowie i rdzeń

kręgowy

OUN – części składowe mózgowia

OUN – części składowe mózgowia



Opony otaczające mózg

•

Opona twarda – zrośnięta z okostną

wewnętrznej powierzchni jamy czaszki

•

Opona pajęcza między oponą twardą a

oponą miękką

•

Opona miękka bezpośrednio otaczająca

mózgowie

OUN – rdzeń kręgowy

OUN – rdzeń kręgowy



Zbudowany z tkanki nerwowej sznur połozony

w kanale kręgowym, otoczony trzema

oponami: twardą, pajęczą i miękką



Długość ok. 45 cm – u osoby dorosłej sięga

poziomu krążka międzykręgowego L1-L2



RK – stanowi połączenie między mózgowiem a

nerwami obwodowymi (obwodowym układem

nerwowym)



Z bocznej części obwodu RK odchodzą nerwy

rdzeniowe



Koniec RK – stożek rdzeniowy, otoczony

nerwami rdzeniowymi z dolnych segmentów

RK = ogon koński

OUN – rdzeń kręgowy

OUN – rdzeń kręgowy



W RK – zgrubienie szyjne i zgrubienie
lędźwiowe, zawierające więcej kk nerwowych
na wysokości obręczy barkowej i obręczy
miednicznej = kg i kd



RK na przekroju owalny, średnicy ok. 1cm,
spłaszczony w wymiarze przednio-tylnym.



Odwrotnie niż w mózgowiu istota szara
wewnątrz istoty białej w RK (tworzy układ
litery H). Istota biała obwodowo. W mózgowiu
istota szara na zewnątrz (kora mózgowa) i w
postaci jąder podkorowych otoczonych istotą
białą

OUN – rdzeń kręgowy

OUN – rdzeń kręgowy



Na powierzchni zewnętrznej rdzenia
występują:

•

Szczelina pośrodkowa przednia

•

Szczelina pośrodkowa tylna

•

Bruzda boczna przednia

•

Bruzda boczna tylna

Przez bruzdy boczne przednie i tylne wnikają do

RK, bądź wychodzą z niego włókna nerwów
rdzeniowych

Obwodowy Układ Nerwowy

Obwodowy Układ Nerwowy

nerwy czaszkowe

nerwy czaszkowe



Wychodzą i wchodzą bezpośrednio z lub do
mózgowia przez jego powierzchnię podstawną



Ich jądra znajdują się bezpośrednio w mózgu



Wyróżnia się dwanaście par nerwów
czaszkowych

Obwodowy Układ Nerwowy

Obwodowy Układ Nerwowy

nerwy czaszkowe

nerwy czaszkowe

Obwodowy Układ Nerwowy

Obwodowy Układ Nerwowy

nerwy czaszkowe

nerwy czaszkowe



Nerwy czaszkowe – czuciowe



Nerwy czaszkowe – ruchowe



Nerwy czaszkowe – mieszane



Nerwy czaszkowe prowadzące też włókna
przywspółczulne

Obwodowy Układ Nerwowy

Obwodowy Układ Nerwowy

nerwy rdzeniowe (31 par)

nerwy rdzeniowe (31 par)



Nerwy rdzeniowe szyjne C1-C8



Nerwy piersiowe Th1-Th12



Nerwy lędźwiowe L1-L5



Nerwy krzyżowe S1-S5



Nerwy guziczne Co

Obwodowy Układ Nerwowy

Obwodowy Układ Nerwowy

nerwy rdzeniowe (31 par)

nerwy rdzeniowe (31 par)



Nerwy rdzeniowe połączone są bezpośrednio z
RK za pomocą korzeni:

•

Przednich (brzusznych) prowadzących włókna
ruchowe z komórek rogu przedniego istoty
szarej RK

•

Tylnych (grzbietowych) prowadzących włókna
czuciowe z komórek zwojów rdzeniowych

•

Z połączenia obu korzeni powstaje nerw
rdzeniowy oddające gałęzie: brzuszne,
grzbietowe, łączące białe (rdzeniowo-
współczulne), łączące szare (współczulno-
rdzeniowe)

Obwodowy Układ Nerwowy

Obwodowy Układ Nerwowy

nerwy rdzeniowe (31 par)

nerwy rdzeniowe (31 par)



Nerwy rdzeniowe połączone są bezpośrednio z
RK za pomocą korzeni:

•

Przednich (brzusznych) prowadzących włókna
ruchowe z komórek rogu przedniego istoty
szarej RK

•

Tylnych (grzbietowych) prowadzących włókna
czuciowe z komórek zwojów rdzeniowych

•

Z połączenia obu korzeni powstaje nerw
rdzeniowy oddające gałęzie: brzuszne,
grzbietowe, łączące białe (rdzeniowo-
współczulne), łączące szare (współczulno-
rdzeniowe)

Autonomiczny układ nerwowy

Autonomiczny układ nerwowy



Odpowiada za unerwienie narządów

wewnętrznych



Kontroluje czynności niezależnie od naszej

woli: wydzielanie gruczołów, perystaltykę jelit

itp.



Część współczulna



Część przywspółczulna



Część jelitowa

Autonomiczny układ nerwowy

Autonomiczny układ nerwowy

część współczulna (sympatyczna)

część współczulna (sympatyczna)



Przedzwojowe komórki zlokalizowane w

rogach bocznych istoty szarej RK na poziomie

C8-L2 lub L3



Wysyłają włókna przedzwojowe przez przedni

korzeń nerwu rdzeniowego oraz gałąź łączącą

białą do zwojów pnia współczulnego. Dalej

łączą się synapsami z komórkami, których

włókna pozazwojowe wracają do nerwu

rdzeniowego gałęzią łączącą szarą i dalej do

skóry i naczyń krwionośnych

Autonomiczny układ nerwowy

Autonomiczny układ nerwowy

część współczulna (sympatyczna)

część współczulna (sympatyczna)



Część włókien przedzwojowych nie łączy się z

komórkami zwojów pnia współczulnego, lecz

opuszcza je jako nerwy trzewne i dalej do

zwojów rozmieszczonych w pobliżu dużych

naczyń krwionośnych jamy brzusznej

Autonomiczny układ nerwowy

Autonomiczny układ nerwowy

część współczulna (sympatyczna)

część współczulna (sympatyczna)



Funkcja układu współczulnego jako
przygotowanie do stresu:

•

Przyśpiesza akcję serca i podnosi ciśnienie
krwi

•

Zwiększa dostawę glukozy do mózgu i mięśni

•

Rozszerza oskrzela

•

Zwiększa wydzielanie potu

•

Rozszerza źrenice

•

Zwiększa wydzielanie adrenaliny w nadnerczu
(hormon walki i ucieczki)

Autonomiczny układ nerwowy

Autonomiczny układ nerwowy

część przywspółczulna

część przywspółczulna

(parasympatyczna)

(parasympatyczna)



Komórki przedzwojowe znajdują się w pniu
mózgu (dla nerwów czaszkowych III, VII, IX i
X), oraz w segmentach S2-S4 RK



Długie włókna przedzwojowe aż do ściany
narządów wewnętrznych oraz gruczołów (nie
do skóry!). W ścianach narządów zwoje i dalej
włókna pozazwojowe unerwiające
przywspółczulnie narządy



Czynność: zwalnianie pracy serca,
przyśpieszenie perystaltyki, pobudzenie
wydzielania, obniżenie ciśnienia tętniczego



Odpowiada za odpoczynek organizmu

Autonomiczny układ nerwowy

Autonomiczny układ nerwowy

część jelitowa

część jelitowa



Składa się ze zwojów i splotów znajdujących
się w ścianie narządów przewodu
pokarmowego



Sploty mięśniowe Aurebacha



Sploty podśluzówkowe Meissnera



Odpowiada za kontrolę pracy mięśni i
wydzielanie w zakresie układu pokarmowego

Nerwy czaszkowe – nervi craniales

Nerwy czaszkowe – nervi craniales

I nerw czaszkowy – węchowy (olfactorius)

I nerw czaszkowy – węchowy (olfactorius)



Unerwia ok. węchową błony śluzowej jamy
nosowej



Przekazuje bodźce zapachowe



Tworzą go liczne nici węchowe



Przechodzą z mózgowia przez otwory blaszki
poziomej kości sitowej



Dochodzi do opuszki węchowej



Uszkodzenie = zanik poczucia węchu po
stronie uszkodzenia

Nerwy czaszkowe – nervi craniales

Nerwy czaszkowe – nervi craniales

II n. czaszkowy – wzrokowy (opticus)

II n. czaszkowy – wzrokowy (opticus)



Rozpoczyna się na tylnej powierzchni gałki
ocznej



Utworzony przez aksony neuronów siatkówki



Przekazuje bodźce wzrokowe oka



Otoczki nerwu pochodzą z mózgowia



Przechodzi przez szczyt oczodołu w kanale
wzrokowym wraz z t. wzrokową – dochodzi do
skrzyżowania wzrokowego



Uszkodzenie = wywołuje ślepotę

Nerwy czaszkowe – nervi craniales

Nerwy czaszkowe – nervi craniales

III n. czaszkowy – okoruchowy

III n. czaszkowy – okoruchowy

(oculomotorius)

(oculomotorius)



Wychodzi ze śródmózgowia (dół
międzykonarowy)



Biegnie przez zatokę jamistą i dalej przez
szczelinę oczodołową górną



Zawiera włókna ruchowe i przywspółczulne



Unerwia mm zewnętrzne i gładkie gałki ocznej



Odpowiada za odruchowe zwężenie źrenicy na
światło



Uszkodzenie = szeroka, sztywna źrenica, brak
akomodacji, opadnięcie powieki, zez rozbieżny

Nerwy czaszkowe – nervi craniales

Nerwy czaszkowe – nervi craniales

IV n. czaszkowy – bloczkowy (trochlearis)

IV n. czaszkowy – bloczkowy (trochlearis)



Wychodzi z grzbietowej powierzchni
śródmózgowia



Otacza śródmózgowie i dalej przez zatokę
jamistą do oczodołu przez szczelinę
oczodołową górną



Zawiera włókna ruchowe do mięśnia
zwracającego źrenicę do dołowi



Uszkodzenie = podwojenie widzenia

Nerwy czaszkowe – nervi craniales

Nerwy czaszkowe – nervi craniales

V n. czaszkowy – trójdzielny (trigeminus)

V n. czaszkowy – trójdzielny (trigeminus)



Wychodzi z części bocznej mostu



W dole środkowym czaszki wytwarza zwój
trójdzielny



Ze zwoju wychodzi:



Nerw oczny



Nerw szczękowy



Nerw żuchwowy



Uszkodzenie = nerwobólem n. V w zakresie 1,
2, 3 gałęzi

Nerwy czaszkowe – nervi craniales

Nerwy czaszkowe – nervi craniales

V n. trójdzielny – (trigeminus) „gałąź 1”

V n. trójdzielny – (trigeminus) „gałąź 1”



Nerw oczny biegnie w ścianie zatoki jamistej



Wchodzi do oczodołu przez szczelinę
oczodołową górną



Czuciowo unerwia: gałkę oczną, zatokę
czołową, błędnik sitowy, skórę okolicy powieki
górnej i czołowej



Dostępny badaniu na brzegu nadoczodołowym



Uszkodzenie – neuralgia w zakresie gałęzi
wzrokowej nerwu trójdzielnego

Nerwy czaszkowe – nervi craniales

Nerwy czaszkowe – nervi craniales

V n. trójdzielny (trigeminus) „gałąź 2”

V n. trójdzielny (trigeminus) „gałąź 2”



Nerw szczękowy przebiega w ścianie zatoki
jamistej



Przechodzi przez dół skrzydłowo-
podniebienny, dalej w dnie oczodołu.



Unerwia czuciowo: zatokę szczękową i błonę
śluzową jamy nosowej, zęby górne, błonę
śluzową podniebienia, skórę powieki dolnej,
okolicy podoczodołowej, nosa, policzka, wargo
górnej.



Dostępny badaniu uciskowemu poniżej brzegu
podoczodołowego

Nerwy czaszkowe – nervi craniales

Nerwy czaszkowe – nervi craniales

V n. trójdzielny (trigeminus) „gałąź 3”

V n. trójdzielny (trigeminus) „gałąź 3”



Nerw żuchwowy biegnie w ścianie zatoki
jamistej, dalej w dole podskroniowym



Zawiera włókna czuciowe-ruchowe.



Czuciowo unerwia śliniankę przyuszną
podżuchwową i podjęzykową, przednie 2/3
języka, błonę śluzową dna jamy ustnej,
policzka, żuchwę i jej zęby, skórę brudki i
wargi dolnej



Ruchowo unerwia: mięśnie żucia, część
nadgnykowych



Dostępny badaniu uciskowemu bocznie od
bródki

Nerwy czaszkowe – nervi craniales

Nerwy czaszkowe – nervi craniales

VI n. czaszkowy – odwodzący (abducens)

VI n. czaszkowy – odwodzący (abducens)



Wychodzi z mostu, przez zatokę jamistą na
ścianie tętnicy szyjnej wewnętrznej do
szczeliny oczodołowej górnej



Zawiera włókna ruchowe



Unerwia mięsień zwracający źrenicę ku bokowi



Uszkodzenie = zez zbieżny

Nerwy czaszkowe – nervi craniales

Nerwy czaszkowe – nervi craniales

VII n. czaszkowy – twarzowy (facialis)

VII n. czaszkowy – twarzowy (facialis)



Wychodzi z mostu, w kącie mostowo-
móżdżkowym, wraz z n. przedsionkowo-
słuchowym w cz. skalistej kości skroniowej
(przewód słuchowy wewnętrzny i kanał n.
twarzowego w ścianie jamy bębenkowej



Rozgałęzia się w okolicy ślinianki przyusznej



Unerwia mimicznie (ruchowo) mięśnie twarzy i
małżowiny usznej



Unerwia przywspółczulnie gruczoł łzowy, jamę
nosową, podniebienie, gruczoły języka,
ślinianki podżuchwową i podjęzykowo



Unerwia smakowo 2/3 przednie języka

Nerwy czaszkowe – nervi craniales

Nerwy czaszkowe – nervi craniales

VII n. czaszkowy – twarzowy (facialis)

VII n. czaszkowy – twarzowy (facialis)



Pełne porażenie obwodowe po stronie

uszkodzenia objawia się:



Porażeniem połowy twarzy



Brakiem zamykania powieki



Opadaniem kącika ust



Wysychaniem spojówki i rogówki oraz

śluzówek



Zniesieniem smaku na 2/3 przedniej części

języka

Nerwy czaszkowe – nervi craniales

Nerwy czaszkowe – nervi craniales

VIII n. czaszkowy – przedsionkowo-

VIII n. czaszkowy – przedsionkowo-

ślimakowy (vestibulo-cochlearis)

ślimakowy (vestibulo-cochlearis)



Podobnie jak n VII. wychodzi w kącie mostowo-
móżdżkowym, biegnie wraz z nim przez cz.
skalistą k. skroniowej w p. słuchowym
wewnętzrnym



Unerwia struktury ucha wewnętrznego



Uszkodzenie:



Niedosłuch



Zawroty głowy



Oczopląs

Nerwy czaszkowe – nervi craniales

Nerwy czaszkowe – nervi craniales

IX n. czaszkowy – językowo-gardłowy

IX n. czaszkowy – językowo-gardłowy

(glossopharyngeus)

(glossopharyngeus)



Wychodzi z rdzenia przedłużonego, dalej przez
owtór szyjny do przestrzeni przygardłowej



Zawiera włókna ruchowe dla mm. gardła i
podniebienia miękkiego



Zawiera włókna przywspółczulne dla ślinianki
przyusznej



Zawiera włókna smakowe dla nasady języka i
gardła



Unerwia mechanoreceptory zatoki t. szyjnej



Uszkodzenie = zaburzenia połykania,
obustronne – przełom nadciśnieniowy,
nerwoból nerwu IX

Nerwy czaszkowe – nervi craniales

Nerwy czaszkowe – nervi craniales

X n. czaszkowy – błędny (vagus)

X n. czaszkowy – błędny (vagus)



Wychodzi z rdzenia przedłużonego, dalej przez
otwór szyjny w przestrzeni przygardłowej



Biegnie w powrózku naczyniowo-nerwowym
szyi



Oddaje gałęzie sercowe



Unerwia ruchowo, czuciowo i przywspółczulnie
krtań



Podobnie unerwia gardło w dolnej części i
prawie cały przewód pokarmowy



Czuciowo unerwia przewód słuchowy
zewnętrzny, drażnienie wywołuje kaszel,
wymioty



Uszkodzenie = chrypa/bezgłos, zniesienie
odruchu kaszlu

Nerwy czaszkowe – nervi craniales

Nerwy czaszkowe – nervi craniales

XI n. czaszkowy – dodatkowy (accesorius)

XI n. czaszkowy – dodatkowy (accesorius)



Wychodzi z rdzenia przedłużonego, dalej przez
owtór szyjny wprzestrzeni przygardłowej



Unerwia m. mostkowo-sutkowo-obojczykowy i
m.czworoboczny



Uszkodzenie = zwrot głowy w stronę
przeciwną, destabilizacja łopatki,
upośledzenie ruchów w stawie ramiennym



Drażnienie n. XI = napadowy kręcz karku

Nerwy czaszkowe – nervi craniales

Nerwy czaszkowe – nervi craniales

XII n. czaszkowy – podjęzykowy

XII n. czaszkowy – podjęzykowy

(hypoglossus)

(hypoglossus)



Wychodzi z rdzenia przedłużonego, dalej w

kanale n. podjęzykowego w kłykciu

potylicznym w przestrzeni przygardłowej aż do

okolicy nadgnykowej



Unerwia mięśnie języka



Uszkodzenie



zbaczanie języka,



zaburzenia połykania

Ośrodkowy Układ Nerwowy (OUN) – zagadnienia

Ośrodkowy Układ Nerwowy (OUN) – zagadnienia

ogólne

ogólne

systema nervosum centrale

systema nervosum centrale



Neuron – komórka nerwowa, podstawowy

składnik un



Komórka glejowa – komórka podporowa i

wspomagająca metabolicznie neuron



Neuron składa się z ciała komórki nerwowej i

wypustek:



Dendrytów – wypustki do neuronalne



Akson – włókna osiowe, od ciała neuronu



Wypustki otoczone są osłonkami włókien

nerwowych

Ośrodkowy Układ Nerwowy (OUN) – zagadnienia

Ośrodkowy Układ Nerwowy (OUN) – zagadnienia

ogólne

ogólne

systema nervosum centrale

systema nervosum centrale



W OUN ciała neuronów skupione w istocie

szarej (substantia grisea), jako:



Kora (cortex) mózgu i móżdżku

(zewnętrznie)



Jądra podkorowe



Istota szara rdzenia kręgowego

(wewnętrznie do istoty białej)

Ośrodkowy Układ Nerwowy (OUN) – zagadnienia

Ośrodkowy Układ Nerwowy (OUN) – zagadnienia

ogólne

ogólne

systema nervosum centrale

systema nervosum centrale



W obwodowym układzie nerwowym – ciała

neuronów skupione są w zwojach (ganglia,

ganglion)



Wypustki neuronów tworzą nerwy (nervi)



W błonie komórkowej neuronu powstaje

potencjał czynnościowy biegnący od

dendrytów, przez ciało neuronu do aksonu.



Błonowy potencjał czynnościowy jest

nośnikiem informacji

Ośrodkowy Układ Nerwowy (OUN) – zagadnienia

Ośrodkowy Układ Nerwowy (OUN) – zagadnienia

ogólne

ogólne

systema nervosum centrale

systema nervosum centrale



Neurony łączą się ze sobą poprzez synapsy



Przekaz pobudzenia (bodźca, informacji) przez
synapsę odbywa się na drodze:



Chemicznej – synapsy chemiczne



Elektrycznej (rzadziej) – synapsy
elektryczne



Neurotransmiter – substancja oddziałująca w
synapsie chemicznej

Ośrodkowy Układ Nerwowy (OUN) – zagadnienia

Ośrodkowy Układ Nerwowy (OUN) – zagadnienia

ogólne

ogólne

systema nervosum centrale

systema nervosum centrale



Łuk odruchowy – podstawowa jednostka
strukturalno-czynnościowa układu nerwowego



Wiąże bodziec z odpowiedzią na niego –
reakcja odruchowa, odruch



Łuk składa się z: receptora, ramienia
dośrodkowego, ośrodka, ramienia
odśrodkowego, efektora

(np.

mięsień, gruczoł )



Łuk odruchowy składa się z łańcucha od dwóch
do paru tysięcy neuronów. Realizacja odruchu
to suma wielu tysięcy łuków odruchowych
zsynchronizowanych ze sobą

Ośrodkowy Układ Nerwowy (OUN) – zagadnienia

Ośrodkowy Układ Nerwowy (OUN) – zagadnienia

ogólne

ogólne

systema nervosum centrale

systema nervosum centrale



Zniesienie łuku odruchowego = całkowite
przerwanie lub uszkodzenie jednego z
elementów łuku odruchowego



Osłabienie odruchów = częściowe uszkodzenie
włókien nerwowych tworzących ramię
dośrodkowe



Wzmożenie odruchu = wyeliminowanie
działania hamującego ośrodków nadrzędnych,
np. w wyniku ich zniszczenia

Ośrodkowy Układ Nerwowy (OUN) – zagadnienia

Ośrodkowy Układ Nerwowy (OUN) – zagadnienia

ogólne

ogólne

systema nervosum centrale

systema nervosum centrale



Części czynnościowe UN:



układ somatyczny – czynność dowolna,
świadoma

- część czuciowa: odbiór i

rozpoznawanie bodźców dośrodkowych

- część ruchowa:

przesyłanie bodźców odśrodkowych



układ autonomiczny – czynność
nieświadoma, kontrola narządów
wewnętrznych

- ukł.

współczulny (sympatyczny): ukierunkowany
na wykorzystywanie energii w stanach
zagrożenia życia

- ukł. przywspółczulny

(parasympatyczny): ukierunkowany na
gromadzenie energii

Ośrodkowy Układ Nerwowy (OUN)

Ośrodkowy Układ Nerwowy (OUN)

Klasyfikacja i rozwój

Klasyfikacja i rozwój

W skład OUN wchodzą:



Mózgowie (encephalon) w jamie czaszki:

- mózg (cerebrum) w przestrzeni

nadnamiotowej

- pień mózgu (truncus

cerebri)

- móżdżek

(cerebellum) oba w tylnej jamie czaszki



Rdzeń kręgowy

W skład obwodowego UN wchodzą:



Wypustki mózgowia – nerwy czaszkowe



Wypustki rdzenia kręgowego – nerwy
rdzeniowe

Ośrodkowy Układ Nerwowy (OUN)

Ośrodkowy Układ Nerwowy (OUN)

Klasyfikacja i rozwój

Klasyfikacja i rozwój

Po zakończeniu rozwoju mózgowie składa się z:



Mózg: kresomózgowie i międzymózgowie



Śródmózgowie



Most i móżdżek – tyłomózgowie wtórne



Rdzeń przedłużony - rdzeniomózgowie

Pień mózgu składa się z:



Śródmózgowie



Most



Rdzeń przedłużony

Ośrodkowy Układ Nerwowy (OUN)

Ośrodkowy Układ Nerwowy (OUN)

układ komorowy i płyn mózgowo-komorowy

układ komorowy i płyn mózgowo-komorowy



Układ komorowy – leży w mózgowiu, powstaje
z przekształconego światła kanału centralnego



Składa się z:

- komór bocznych w półkulach mózgu, przez

otwory międzykomorowe otwierają się do

- komora trzecia

międzymózgowia, uchodząca do

-

wodociąg mózgu w śródmózgowiu otwierający
się

- komora czwarta między mostem i

rdzeniem przedłużonym i móżdżkiem, otwiera
się do przestrzeni podpajęczynówkowej, dalej
łączy się z

- kanałem

centralnym rdzenia kręgowego

Ośrodkowy Układ Nerwowy (OUN)

Ośrodkowy Układ Nerwowy (OUN)

układ komorowy i płyn mózgowo-komorowy

układ komorowy i płyn mózgowo-komorowy



Płyn mózgowo-rdzeniowy powstaje w splocie
naczyniówkowym komór



Przepływa z bocznych i trzeciej do komory
czwartej i dalej do przestrzeni
podpajęczynówkowej



Opływa cało OUN



Jest resorbowany w ziarnistościach
pajęczynówki, głównie do zatoki strzałkowej
górnej



Warstwa płynu stanowi ochronny płaszcz
hydrauliczny wokół OUN przed urazem
mechanicznym w warunkach fizjologicznych

Ośrodkowy Układ Nerwowy (OUN)

Ośrodkowy Układ Nerwowy (OUN)

układ komorowy i płyn mózgowo-komorowy

układ komorowy i płyn mózgowo-komorowy



Utrudnienie przepływów płynu mózgowo-

rdzeniowego, lub zamknięcie dróg odpływu w

kolejnych odcinkach układu komorowego

prowadzi do wzrostu ciśnienia i poszerzenia

układu komorowego powyżej – wodogłowie



Podobny efekt przy zablokowaniu połączeń

komory IV. z przestrzenią podpajęczynówkową

lub upośledzenie resorbcji płynu mózgowo-

rdzeniowego do zatoki strzałkowej

Opony OUN (menigeae)

Opony OUN (menigeae)



OUN jest otoczony trzema warstwami opon:



Opona twarda (dura mater)



Opona pajęcza (arachnoidea)



Opona miękka (pia mater)



Przestrzeń nadtwardówkowa – między oponą

twardą, a ścianami czaszki i kanału

kręgowego. Tętnice oponowe biegną za

zewnętrznej powierzchni opony twardej w

rowkach pokrywy czaszki

Opony OUN (menigeae)

Opony OUN (menigeae)



Krwiak nadtwardówkowy w jamie czaszki –
najczęściej zranienie naczyń lub zatok opony
twardej przez złamanie kości czaszki.



Krew gromadzi się między kością, a opona
twardą



Czas odwarstwiania opony i rozwoju tętniaka
do wystąpienia objawów: kilka – kilkanaście
godzin



Krwiak nadtwardówkowy w kanale kręgowym –
bardzo rzadko, częstszy przy zaburzeniach
krzepnięcia, przestrzeń nadtwardówkowa
kanału kręgowego - częste miejsce
deponowania leków w znieczuleniu
nadoponowym

Opony OUN (menigeae)

Opony OUN (menigeae)



Opona twarda – wyściela jamę czaszki,
częściowo zrośnięta z kością, wyściela kanał
kręgowy



Tworzy sierp mózgu, dzielący mózg na półkule
w przestrzeni nadnamiotowej



Tworzy namiot móżdżku oddzielający mózg od
móżdżku, zamykający od góry tylny dół czaszki
w przestrzeń podnamiotową z pniem mózgu i
móżdżkiem



Tworzy sierp móżdżku dzielący go na półkule
w przestrzeni podnamiotowej.



Obie przestrzenie nad i podnamiotowa łączą
się ze sobą wcięciem namiotu ze
śródmózgowiem i n. czaszkowymi III i IV.

Opony OUN (menigeae)

Opony OUN (menigeae)



Przestrzeń podtwardówkowa – między oponą
twardą a pajęczynówkową



Zawiera odcinki żył odprowadzających krew z
mózgu i móżdżku do zatok opony twardej



Wraz z zanikiem mózgu potencjalna przestrzeń
ulega poszerzeniu i wypełnia się płynem
surowiczym

Opony OUN (menigeae)

Opony OUN (menigeae)



Krwiak podtwardówkowy rozwija się w okresie
1 godziny do wielu dni (krwawienia wtórne)



Krew odpycha półkule mózgu od opony
twardej i opłaszcza całą powierzchnię górno-
boczną półkuli



Krwiak podtwardówkowy – w jamie czaszki na
wskutek uszkodzenia żył odprowadzających
krew z półkul mózgu do zatoki strzałkowej
górnej = krwotok żylny, lub z powodu
rozerwania zrostu między korą a oponą
pajęczą i twardą na wskutek wcześniejszego
urazu (krwotok tętniczy, żylny lub mieszany).
Krwiak uciska półkule mózgu dając objawy
ciasnoty śródczaszkowej

Opony OUN (menigeae)

Opony OUN (menigeae)



Opona pajęcza – gładka, lśniąca i przezierna



Przylega do opony twardej



Tworzy wypustki dla nerwów i naczyń



Od opony miękkiej oddziela ją przestrzeń
podpajęczynówkowa – wypełniona płynem
mózgowo-rdzeniowym, podzielna beleczkami i
blaszkami na zbiorniki



Przestrzeń podpajęczynówkowa zawiera
naczynia zaopatrujące OUN w krew. Zawiera
początkowe odcinki (korzenie) nn.
czaszkowych i rdzeniowych

Opony OUN (menigeae)

Opony OUN (menigeae)



Krwawienie podpajęczynówkowe – na wskutek
uszkodzenia naczyń z powodu urazu lub
pęknięcia patologicznie zmienionego naczynia,
najczęściej tętnicy – pęknięty tętniak



Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych –
związane z zakażeniem płynu mózgowo-
rdzeniowego. Toczy się w przestrzeni
podpajęczynówkowej

Opony OUN (menigeae)

Opony OUN (menigeae)



Opona miekka – z reguły dobrze zrośnięta z
powierzchnią kory mózgowej



Łączy się beleczkami i blaszkami pajęczynówki



Jako osłona kory mózgowej stanowi istotny
element ochronny nadający poza oponą
twardą i kośćcem charakterystyczny kształt
obu półkul, zakrętów itp.

Opony OUN (menigeae)

Opony OUN (menigeae)



Zespół oponowy jest związany z
podrażnieniem opon



Krwawienie podtwardówkowe



Krwawienie podpajęczynówkowe



Zapalenie opon mózgowo – rdzeniowych



Daje objawy



Wzmożone napięcie mm karku – sztywność
karku



Zawroty i bóle głowy, wymioty, utrudnienie
prostowania zgiętych kk. dolnych

Pień mózgu (truncus cerebri)

Pień mózgu (truncus cerebri)



Pień mózgu tworzą: rdzeń przedłużony, most i
śródmózgowie



Budowa zewnętrzna od przodu w obrębie

- rdzenia przedłużonego: piramidy,

ich skrzyżowanie jest granicą z rdzeniem
kręgowym

- mostu:

wypukła powierzchnia w kierunku stoku, z
tętnicą podstawną mózgu

- śródmózgowia: konary mózgu oddzielone

dołem międzykonarowym



Od tyłu rdzenia i mostu: dno komory IV
kształtu rombu - w obrębie śródmózgowia
blaszka pokrywy ze wzgórkami

Pień mózgu (truncus cerebri)

Pień mózgu (truncus cerebri)



Z pnia mózgu wychodzą korzenie nerwów

czaszkowych od III do XII, jedynie nerw IV –

bloczkowy wychodzi z tylnej powierzchni pnia

mózgu:



Ze śródmózgowia wychodzą nerwy III i IV



Z mostu wychodzą nerwy V, VI, VII, VIII



Z rdzenia przedłużonego wychodzą nerwy

IX, X, XI, XII

Pień mózgu (truncus cerebri)

Pień mózgu (truncus cerebri)



Budowa wewnętrzna pnia mózgu – w przedniej

części droga piramidowa, w tylnej znajdują

się jądra nn. czaszkowych, twór siatkowaty,

drogi wstępujące i zstępujące oraz połączenia

wewnątrz pnia mózgu



W śródmózgowiu: biegnie wodociąg mózgu,

łączy się z komorą III i komorą IV, znajduje się

istota czarna i jądro czerwienne

Pień mózgu (truncus cerebri)

Pień mózgu (truncus cerebri)

czynność wegetatywna

czynność wegetatywna



Ośrodki tworu siatkowatego – utrzymanie

stanu świadomości i zasypianie



Ośrodek oddechowy (oscylator)

odpowiedzialny za cykl wdech wydech bez

udziału świadomości



Ośrodek krążenia – utrzymywanie RR i akcja

serca



Ośrodek wymiotny, ośrodek kaszlowy, ośrodek

mikcyjny kontroli oddawania moczu

Pień mózgu (truncus cerebri)

Pień mózgu (truncus cerebri)

objawy uszkodzenia (1)

objawy uszkodzenia (1)



Utrata świadomości z niedowładem lub

porażeniem czterokonczynowym, obustronny

obj. Babińskiego



Reakcje wyprostne z kończyn,



Zaburzenia oddechu lub jego zatrzymanie,

spadek RR i akcji serca



Zmienna szerokość źrenic

Pień mózgu (truncus cerebri)

Pień mózgu (truncus cerebri)

objawy uszkodzenia (2)

objawy uszkodzenia (2)



Oczopląs



Porażenie skrzyżowane w uszkodzeniu na
poziomie skrzyżowania piramid – np. l.k. górna
i p.k.dolna



W uszkodzeniu jednostronnym;



niedowład/porażenie po stronie przeciwnej,
z obj. Babińskiego



Po stronie uszkodzenia
niedowład/porażenie nerwu lub nerwów
czaszkowych

Móżdżek (cerebellum)

Móżdżek (cerebellum)



Budowa - kora, zakręty, bruzdy podobne do
mózgu:



Dwie półkule, bocznie położone względem
siebie



Robak pośrodkowo



Pień mózgu łączy się 3 parami konarów
móżdżku



Wewnątrz półkul j. zębate



Robak przykrywa od tyłu komorę IV



Anatomia czynnościowa kory móżdżku:
otrzymuje informacje z nn. czaszkowych, z
kory mózgu za pośrednictwem pnia. Impulsy
przez jadro zębate i pień mózgu wracają do
motoneuronów nn. rdzeniowych i czaszkowych

Móżdżek (cerebellum)

Móżdżek (cerebellum)



Czynność móżdżku: utrzymywanie równowagi,
kontrola napięcia mięśniowego, koordynacja
czynności mięśni



Objawy uszkodzenia występują po stronie
uszkodzenia:



zawroty głowy (padanie w kierunku
uszkodzenia lub do tyłu,



oczopląs



dysmetria (próba palec-nos)



zaburzenia ruchów naprzemiennych,



asynergia



mowa skandowana i wybuchowa

Mózg (cerebrum)

Mózg (cerebrum)



Budowa: dwie półkule połączone ciałem
modzelowatym, dawniej spoidłem wielkim



Półkula mózgu:

3 powierzchnie: górnoboczna,

przyśrodkowa, dolna

3 bieguny: czołowy,

skroniowy, potyliczny

5 płatów:

czołowy, skroniowy, ciemieniowy,

potyliczny, wyspowy



Na powierzchni półkuli - kora mózgowa z
zakrętami i bruzdami

pow. GB: bruzda

pośrodkowa (między płatem ciemieniowym i
czołowym, miedzy zakrętem przedśrodkowym –
pole ruchowe i zaśrodkowym – pole czuciowe.
Bruzda boczna oddziela pp ciemieniowy i
czołowy od skroniowego

Mózg (cerebrum)

Mózg (cerebrum)



Na powierzchni półkuli - kora mózgowa z
zakrętami i bruzdami



powierzchnia przyśrodkowa:

bruzda obręczy oddziela obręcz od pp

czołowego i ciemienowego,

bruzda ostrogowa wyznacza

lokalizację ośrodka wzrokowego



powierzchnia dolna:

bruzda poboczna oddziela zakręt obręczy od

p. skroniowego,

bruzda boczna biegun skroniowy od p.

czołowego, bruzda węchowa po której
biegnie pasmo węchowe z opuszką i nerwem
węchowym

Ośrodki czynnościowe w korze mózgowej (1)

Ośrodki czynnościowe w korze mózgowej (1)



Pole ruchowe w zakręcie przedśrodkowym



Pole czuciowe w zakręcie zaśrodkowym



Pole wzrokowe wzdłuż bruzdy ostrogowej i
biegunie płata potylicznego



Pole słuchowe w p. skroniowym, w bruździe
bocznej



Pole węchowe w płacie skroniowym na pow.
dolno-bocznej



Pole wyższych czynności psychicznych w
biegunach czołowych

Ośrodki czynnościowe w korze mózgowej (2)

Ośrodki czynnościowe w korze mózgowej (2)



W półkuli dominującej (najczęściej lewej)
ośrodki mowy



ruchowy w płacie czołowym,



czuciowy w płacie skroniowym



Płat wyspowy wraz z zakrętem obręczy,
hipokampem i ciałem migdałowatym (struktury
głębokie płata skroniowego)



Procesy zapamiętywania



emocje

Ośrodki czynnościowe w korze mózgowej (3)

Ośrodki czynnościowe w korze mózgowej (3)



Półkula dominująca odpowiada za czynności
analityczne, a półkula przeciwległa wykazuje
zdolności syntetyczne



Uszkodzenie kory półkuli mózgu:

- niedowład i drgawki połowicze

przeciwstronne

- przeciwstronny objaw

Babińskiego

- centralny

niedowład n. twarzowego (dolny kwadrant
twarzy) opadanie przeciwległe kącika ust

- niedoczulica, drętwienie połowicze,

p/stronne

- jednoimienne

niedowidzenie połowicze, p/stronne

- zwrot

gałek ocznych w stronę uszkodzonej półkuli -
niemota/afazja przy uszkodzeniu półkuli

dominującej

Niemota / afazja

Niemota / afazja



Uszkodzenie ośrodka ruchowego mowy, afazja

ruchowa niemożność generowania mowy

artykułowanej przy zachowanym rozumieniu



Uszkodzenie ośrodka czuciowego mowy, afazja

czuciowa – niemożność zrozumienia słowa

mówionego i niezrozumiała, choć artykułowana

mowa własna w postaci zbitek oderwanych

słów i sylab

Budowa wewnętrzna półkuli mózgu

Budowa wewnętrzna półkuli mózgu



Istota biała utworzona przez drogi

kojarzeniowe, spoidłowe, wstępujące,

zstępujące



Jądra podstawy mózgu



międzymózgowie

Drogi istoty białej

Drogi istoty białej



Kojarzeniowe koordynują czynności

poszczególnych ośrodków kory jednej półkuli



Spoidłowe koordynują czynność obu półkul



Wstępujące, zstępujące skupione są w torebce

wewnętrznej

Jądra podstawy mózgu

Jądra podstawy mózgu



Jądro ogoniaste



Jądro soczewkowate: skorupa i gałka blada



Ciało migdałowate (w płacie skroniowym)



Przedmurze

Międzymózgowie

Międzymózgowie



Wzgórza rozdzielone komorą trzecią III



Podwzgórze, łączące się z przysadką



Szyszynka

Wzgórze jest główną stacją dróg czuciowych

przed osiągnięciem kory mózgu. Jego

uszkodzenie objawia się połowiczą

przeciwstronną niedoczulicą

Torebka wewnętrzna

Torebka wewnętrzna



Przebiega między jądrem ogoniastym, jądrem
soczewkowatym i wzgórzem



Zawiera drogi:

piramidowe

pozapiramidowe

korowo-móżdżkowe
wzrokowe
słuchowe



Uszkodzenie torebki wewnętrznej = głęboki
niedowład lub porażenie p/stronne, początkowo
wiotkie, potem spastyczne, obj. Babińskiego,
centralne porażenie nerwu twarzowego VII,
ograniczenie pola widzenia, zaburzenia
móżdżkowe, afazja

Anatomia czynnościowa - układ pozapiramidowy

Anatomia czynnościowa - układ pozapiramidowy



Układ pozapiramidowy składa się z kory płata
czołowego, jąder podstawy, wzgórza, jądra
czerwiennego i istoty czarnej



Kontroluje: ruchy zautomatyzowane, napięcie
mięśniowe



Uszkodzenie układu pozapiramidowego:



Zaburzenia hipertoniczno-hipokinetyczne

(choroba Parkinsona)



Zaburzenia hipotoniczno-hiperkinetyczne

(pląsawica Hantingtona)

Podwzgórze

Podwzgórze



Tworzy dno i przednie ograniczenie komory
trzeciej III



Główny koordynator układu autonomicznego,
kontroluje go przez pień mózgu i rdzeń
kręgowy



Kontroluje ukł. wewnątrzwydzielniczy przez
przedni płat przysadki



Kontroluje równowagę wodno-elektrolitową
przez tylny płat przysadki



Kontroluje termoregulację



Kontroluje łaknienie

Przysadka

Przysadka



Leży w siodle tureckim,



Składa się z płata przedniego i tylnego



Łączy się z z podwzgórzem przez lejek



Oś podwzgórzowo-przysadkowo-gruczołowa –
podwzgórze uwalnia hormony, które przez ukl.
wrotny lejka przysadki pobudzają, hamują
uwalnianie hormonów tropowych przedniego p.
przysadki. Te z kolei kontrolują czynność
gruczołów: tarczyca, nadnercza, jajniki, jadra,
czynność metaboliczną organizmu. W tylnym
płacie przysadki – wazopresyna z podwzgórza,
hormon antydiuretyczny – zagęszcza mocz w
nerkach, zapobiega utracie wody. Guzy
przysadki – ucisk na siodło tureckie,
skrzyżowanie wzrokowe daje niedowidzenie
połowicze, dwuskroniowe

Drogi nerwowe – wstępujące (1)

Drogi nerwowe – wstępujące (1)



Rdzeniowo-korowe: przekazują czucie bólu,
dotyku, czucie głębokie z nerwów rdzeniowych



Ulegają skrzyżowaniu w rdzeniu i pniu mózgu



Przebiegają przez wzgórze



Docierają do zakrętu zaśrodkowego



Czucie z głowy: przez nn czaszkowe –
trójdzielny, twarzowy, językowo-gardłowy,
błędny do jąder nn czaszkowych, krzyżują się w
pniu mózgu, przez wzgórze do zakrętu
zaśrodkowego

Drogi nerwowe – wstępujące (2)

Drogi nerwowe – wstępujące (2)



Rdzeniowo-móżdżkowe przekazują czucie bólu,
dotyku, czucie głębokie z zakresu unerwienia
nn rdzeniowych. Docierają do półkuli móżdżku
po tej samej stronie



Wzrokowe: początek w czopkach i pręcikach
siatkówki, nerwem wzrokowym do
skrzyżowania (krzyżują się jedynie włókna z
nosowych połów siatkówki), przez wzgórze do
kory ostrogowej w płacie potylicznym.
Uszkodzenie skrzyżowania = niedowidzenie
połowicze dwuskroniowe



Węchowe z okolicy błony węchowej błony
śluzowej jamy nosowej, przez opuszkę i pasmo
węchowe do kory węchowej i ciała
migdałowatego

Drogi nerwowe – wstępujące (3)

Drogi nerwowe – wstępujące (3)



Słuchowe – w uchu wewnętrznym ze ślimaka, w

nerwie przedsionkowo-słuchowym, przez jądra

ślimakowe w moście, stacje pośrednie w

śródmózgowiu i wzgórzu dociera do kory

słuchowej. Droga podwójnie skrzyżowana -

dlatego uszkodzenie kory słuchowej nie znosi

słyszenia dwuusznego

Drogi nerwowe – zstępujące (1)

Drogi nerwowe – zstępujące (1)



Piramidowa – kontrola ruchów dowolnych: z „I

neuronu ośrodkowego” w zakręcie

przedśrodkowym, przez torebkę wewnętrzną ,

odnogi mózgu, brzuszną część mostu, piramidy

rdzenia przedłużonego, sznur boczny rdzenia

kręgowego kończy się w motoneuronach rogów

przednich rdzenia - „II neuron obwodowy

„wypuszcza akson biegnący we włóknie

ruchowym n. obwodowego

Drogi nerwowe – zstępujące (2)

Drogi nerwowe – zstępujące (2)



Uszkodzenie I neuronu (ośrodkowego):



niedowład lub porażenie spastyczne,



obj. Babińskiego,



po stronie przeciwnej przy uszkodzeniu

powyżej skrzyżowania piramid



po stronie uszkodzenia przy uszkodzeniu

poniżej skrzyżowania piramid

Drogi nerwowe – zstępujące (3)

Drogi nerwowe – zstępujące (3)



Uszkodzenie II neuronu (obwodowego):



niedowład lub porażenie wiotkie,



Zawsze po stronie uszkodzenia



Objaw Babińksiego – po podrażnieniu cienkim i

twardym zakończeniem skóry zewnętrznej cz.

podeszwy = wyprost palucha i rozstawienie

pozostałych palców. Objaw uszkodzenia drogi

piramidowej

Unaczynienie OUN - tętnice

Unaczynienie OUN - tętnice



Cztery źródła unaczynienia:



Tętnice szyjne wewnętrzne wchodzą przez kanały

w kościach skroniowych, dzielą się na t. przednią i

t. środkową mózgu



Tętnice kregowe wchodzą przez otwór wielki,

łączą się w t. podstawną, która się dzieli na tt.

tylne mózgu. Całość nazywa się ukł. kręgowo-

podstawnym

Unaczynienie OUN - tętnice

Unaczynienie OUN - tętnice



Koło tętnicze mózgu: powstaje na podstawie
mózgu z połączenia tt. szyjnych wewnętrznych z ukł.
Kręgowo-podstawnym



T. łącząca tylna zespala t. szyjną wewnętrzną z
tylną mózgu



T. łącząca przednia zespala obie tt. przednie
mózgu



Rola koła tętniczego mózgu: zapewnienie krążenia
obocznego , wyrównującego fizjologiczne
niedostateczności napływu krwi do mózgu związane z
ruchami szyi. Możliwości wyrównania są ograniczone,
czasem skuteczne, indywidualnie zmienne.

Unaczynienie OUN - tętnice

Unaczynienie OUN - tętnice



Koło tętnicze mózgu: powstaje na podstawie
mózgu z połączenia tt. szyjnych wewnętrznych z ukł.
Kręgowo-podstawnym



T. łącząca tylna zespala t. szyjną wewnętrzną z
tylną mózgu



T. łącząca przednia zespala obie tt. przednie
mózgu



Rola koła tętniczego mózgu: zapewnienie krążenia
obocznego , wyrównującego fizjologiczne
niedostateczności napływu krwi do mózgu związane z
ruchami szyi. Możliwości wyrównania są ograniczone,
czasem skuteczne, indywidualnie zmienne.

Unaczynienie OUN - tętnice

Unaczynienie OUN - tętnice



Tętnica przednia zaopatruje powierzchnię
przyśrodkową, oraz jądra podstawy i torebkę
wewnętrzną



Tętnica środkowa zaopatruje powierzchnię
górno-boczną oraz jądra podstawy i torebkę
wewnętrzną



Tętnica tylna zabezpiecza płat potyliczny i
powierzchnię dolną płata skroniowego,
wzgórze



Wnętrze półkul unaczynione jest przez tt.
przeszywające



pień móżgu oraz móżdżek unaczyniają tt. z
układu kręgowo-podstawnego: kręgowe,
podstawna

Czhoroby naczyniowe mózgu

Czhoroby naczyniowe mózgu



Związane z niedrożnością tętnic (zator,
zakrzep) – udar niedokrwienny (80%)



Związane z pęknięciem (nadciśnienie, tetniaki)
– udar krwotoczny (20%), jako:



Krwiak śródmózgowy



Krwawienie podpajęczynówkowe



Są to stany bezpośredniego, nagłego
zagrożenia życia



Często pozostawiają ciężkie, trwałe
inwalidztwo neurologiczne

Choroby naczyniowe mózgu

Choroby naczyniowe mózgu

T

T

ypowe zespoły



Niedokrwienie w zakresie t. szyjnej wenętrznej



p/stronny niedowład połowiczy z obj.
Babińskiego



Przeciwstrinny centralny niedowład n. VII



Zwrot gałek ocznych w stronę ogniska



Zaniewidzenie oka po stronie niedokrwienia



Zaburzenia mowy przy niedokrwieniu po
stronie L

Choroby naczyniowe mózgu

Choroby naczyniowe mózgu

T

T

ypowe zespoły



Niedokrwienie w zakresie układu kręgowo-
podstawnego



Utrata świadomości



Połowicze lub całkowite niedowidzenie



Zawroty głowy



Niedowłady czterokończynowe z
obustronnym obj. Babińskiego

Choroby naczyniowe mózgu

Choroby naczyniowe mózgu

T

T

ypowe zespoły



Krwotok w obrębie torebki i jąder podstawy
mózgu



Porażenie p/stronne z obj. Babińskiego



Centralne porażenie n. VII



Zwrot gałek ocznych w stronę ogniska

Choroby naczyniowe mózgu

Choroby naczyniowe mózgu

T

T

ypowe zespoły



Krwotok do pnia mózgu



Nagła utrata świadomości



Zaburzenia oddychania



Porażenie czterokończynowe z obustronnym
obj. Babińskiego



Reakcje wyprostne