Studia dzienne

Studia dzienne

Ćwiczenia

Ćwiczenia

(17,18,19 ) 2007r

(17,18,19 ) 2007r

Co to jest krew i jakie zawiera

Co to jest krew i jakie zawiera

elementy ?

elementy ?

Krew jest tkanka płynną zawierającą:

Krew jest tkanka płynną zawierającą:

elementy upostaciowane:

elementy upostaciowane:

–

krwinki czerwone (erytrocyty)

krwinki czerwone (erytrocyty)

–

krwinki białe (leukocyty: granulocyty,

krwinki białe (leukocyty: granulocyty,

limfocyty i monocyty)

limfocyty i monocyty)

–

płytki krwi (trombocyty)

płytki krwi (trombocyty)

elementy nie upostaciowane, do których

elementy nie upostaciowane, do których

zalicza się składniki osocza.

zalicza się składniki osocza.

Stosunek objętości erytrocytów do objętości

Stosunek objętości erytrocytów do objętości

pełnej krwi nazywa się wskaźnikiem

pełnej krwi nazywa się wskaźnikiem

hematokrytu (

hematokrytu (

Htc-hematocrit

Htc-hematocrit

).

).

Zadaniem krwi w organizmie jest utrzymanie

Zadaniem krwi w organizmie jest utrzymanie

stałego środowiska wewnętrznego.

stałego środowiska wewnętrznego.

Jaka jest rola krwi w

Jaka jest rola krwi w

organizmie?

organizmie?

transport tlenu z płuc do tkanek, a z tkanek C0

transport tlenu z płuc do tkanek, a z tkanek C0

2

2

do

do

płuc);

płuc);

transport do tkanek produktów energetycznych i

transport do tkanek produktów energetycznych i

budulcowych wchłoniętych z przewodu

budulcowych wchłoniętych z przewodu

pokarmowego;

pokarmowego;

transport hormonów i witamin ;

transport hormonów i witamin ;

transport do nerek produktów przemiany materii i

transport do nerek produktów przemiany materii i

wydalanie ich z moczem;

wydalanie ich z moczem;

magazynuje hormony tarczycy i hormony steroidowe:

magazynuje hormony tarczycy i hormony steroidowe:

wyrównuje: ciśnienie osmotyczne w tkankach,

wyrównuje: ciśnienie osmotyczne w tkankach,

stężenie jonów wodorowych, różnice temperatur

stężenie jonów wodorowych, różnice temperatur

występujące pomiędzy tkankami i narządami;

występujące pomiędzy tkankami i narządami;

jest zaporą przed inwazją drobnoustrojów;

jest zaporą przed inwazją drobnoustrojów;

eliminuje za pomocą przeciwciał i układu dopełniacza

eliminuje za pomocą przeciwciał i układu dopełniacza

obce substancje.

obce substancje.

Co to są tkanki

Co to są tkanki

krwiotwórcze i jak się

krwiotwórcze i jak się

dzielą?

dzielą?

Tkanki krwiotwórcze- wytwarzające

Tkanki krwiotwórcze- wytwarzające

elementy morfotyczne krwi dzielą się na:

elementy morfotyczne krwi dzielą się na:

pierwotne czyli centralne tkanki

pierwotne czyli centralne tkanki

hematopoetyczne:

hematopoetyczne:

–

szpik kostny czerwony,

szpik kostny czerwony,

–

grasica;

grasica;

wtórne czyli obwodowe tkanki

wtórne czyli obwodowe tkanki

hematopoetyczne:

hematopoetyczne:

–

węzły chłonne,

węzły chłonne,

–

grudki chłonne błon śluzowych,

grudki chłonne błon śluzowych,

–

śledziona

śledziona

.

.

Gdzie znajduje się szpik

Gdzie znajduje się szpik

kostny czerwony?

kostny czerwony?

Szpik kostny stanowi 5% masy ciała.

Szpik kostny stanowi 5% masy ciała.

Wyróżnia się szpik czerwony i żółty.

Wyróżnia się szpik czerwony i żółty.

Szpik czerwony

Szpik czerwony

stanowiący u dorosłego

stanowiący u dorosłego

2,5% mc. znajduje się w: istocie gąbczastej

2,5% mc. znajduje się w: istocie gąbczastej

kości płaskich, mostku, żebrach, kościach

kości płaskich, mostku, żebrach, kościach

biodrowych, trzonach kręgów, w pobliżu

biodrowych, trzonach kręgów, w pobliżu

nasad kości długich.

nasad kości długich.

U niemowląt i małych dzieci szpik czerwony

U niemowląt i małych dzieci szpik czerwony

znajduje się we wszystkich kościach, a

znajduje się we wszystkich kościach, a

powolna zmiana szpiku czerwonego na żółty

powolna zmiana szpiku czerwonego na żółty

zaczyna się w 4-5 roku życia

zaczyna się w 4-5 roku życia

.

.

Jaką rolę spe

Jaką rolę spe

ł

ł

niają komórki

niają komórki

zrębu kostnego i komórki

zrębu kostnego i komórki

bariery?

bariery?

Szpik czerwony

Szpik czerwony

poza komórkami

poza komórkami

hematopoetycznymi

hematopoetycznymi

w różnym stopniu

w różnym stopniu

zróżnicowania zawiera:

zróżnicowania zawiera:

*

*

komórki zrębu kostnego

komórki zrębu kostnego

(komórki

(komórki

siateczki). Spełniają one funkcję podporową,

siateczki). Spełniają one funkcję podporową,

uczestniczą też w hematopoezie. Wykazują

uczestniczą też w hematopoezie. Wykazują

właściwości żerne, wydzielają czynniki

właściwości żerne, wydzielają czynniki

wzrostowe, leukotreiny, cytokiny,

wzrostowe, leukotreiny, cytokiny,

prostaglandyny i inne przekaźniki chemiczne.

prostaglandyny i inne przekaźniki chemiczne.

*

*

komórki bariery-

komórki bariery-

wykazują zdolność kurczenia

wykazują zdolność kurczenia

się. Łącząc się ze sobą otaczają kolonie komórek

się. Łącząc się ze sobą otaczają kolonie komórek

hematopoetycznych i chronią je przed

hematopoetycznych i chronią je przed

działaniem czynników szkodliwych, wpływają

działaniem czynników szkodliwych, wpływają

także na przepływ krwi w jamach szpikowych.

także na przepływ krwi w jamach szpikowych.

Od jakiej komórki szpiku

Od jakiej komórki szpiku

pochodzą elementy

pochodzą elementy

morfotyczne krwi?

morfotyczne krwi?

Powstające w szpiku czerwonym elementy

Powstające w szpiku czerwonym elementy

morfotyczne krwi

morfotyczne krwi

pochodzą od komórki

pochodzą od komórki

szpiku pluripotencjalnej

szpiku pluripotencjalnej

hematopoetycznej pnia.

hematopoetycznej pnia.

Pod wpływem czynnika wzrostowego

Pod wpływem czynnika wzrostowego

granulocytów i sześciu interleukin oraz

granulocytów i sześciu interleukin oraz

innych czynników, z komórki

innych czynników, z komórki

pluripotencjalnej powstają

pluripotencjalnej powstają

komórki

komórki

macierzyste nieukierunkowane i

macierzyste nieukierunkowane i

komórki macierzyste limfoidalne.

komórki macierzyste limfoidalne.

W

W

co przekszta

co przekszta

ł

ł

cają się komórki

cają się komórki

macierzyste

macierzyste

nieukierunkowane?

nieukierunkowane?

Komórki macierzyste nieukierunkowane

Komórki macierzyste nieukierunkowane

przekształcają się w:

przekształcają się w:

komórki ukierunkowane linii erytrocytów;

komórki ukierunkowane linii erytrocytów;

komórki ukierunkowane granulocytów i

komórki ukierunkowane granulocytów i

makrofagów;

makrofagów;

komórki macierzyste linii eozynofilów;

komórki macierzyste linii eozynofilów;

komórki macierzyste linii bazofilów;

komórki macierzyste linii bazofilów;

komórki ukierunkowane linii magakriocytów;

komórki ukierunkowane linii magakriocytów;

Komórki macierzyste limfoidalne przekształcają się

Komórki macierzyste limfoidalne przekształcają się

w szpiku kostnym w limfocyty pre-B i limfocyty pre-

w szpiku kostnym w limfocyty pre-B i limfocyty pre-

T oraz limfocyty NK (naturalni niszczyciele).

T oraz limfocyty NK (naturalni niszczyciele).

Co to jest erytropoeza i jak

Co to jest erytropoeza i jak

przebiega?

przebiega?

Erytropoeza czyli cykl rozwojowy

Erytropoeza czyli cykl rozwojowy

erytrocytów od komórek pnia aż do

erytrocytów od komórek pnia aż do

erytrocytu trwa około 5 dni i przebiega

erytrocytu trwa około 5 dni i przebiega

przez następujące stadia rozwojowe:

przez następujące stadia rozwojowe:

proerytroblasty,

proerytroblasty,

erytroblasty (zasadochłonne,

erytroblasty (zasadochłonne,

polichromatofilne, kwasochłonne),

polichromatofilne, kwasochłonne),

reticulocyty,

reticulocyty,

erytrocyty,

erytrocyty,

Jakie czynniki wp

Jakie czynniki wp

ł

ł

ywają na

ywają na

erytropoezę?

erytropoezę?

Czynniki mając wpływ na erytropoezę:

Czynniki mając wpływ na erytropoezę:

EPO( erytropoetyna)

EPO( erytropoetyna)

- główny czynniki

- główny czynniki

wzrostowy pobudzający erytropoezę;

wzrostowy pobudzający erytropoezę;

Żelazo

Żelazo

, które erytroblasty pozyskują za

, które erytroblasty pozyskują za

pośrednictwem białka osocza transferryny

pośrednictwem białka osocza transferryny

(stężenie żelaza w osoczu mężczyzny

(stężenie żelaza w osoczu mężczyzny

23

23

µ

µ

moli/l, u kobiet 19

moli/l, u kobiet 19

µ

µ

moli/l.);

moli/l.);

Witamina B

Witamina B

12

12

- zapotrzebowanie dobowe 1-3

- zapotrzebowanie dobowe 1-3

ng. (magazyn witaminy B

ng. (magazyn witaminy B

12

12

znajduje się w

znajduje się w

wątrobie (3-4mg) i zapasy te starczą na 3

wątrobie (3-4mg) i zapasy te starczą na 3

lata);

lata);

Kwas foliowy

Kwas foliowy

dostarczany z pożywieniem

dostarczany z pożywieniem

(zapotrzebowanie dobowe wynosi 50

(zapotrzebowanie dobowe wynosi 50

mikrogramów, a ilości zmagazynowane w

mikrogramów, a ilości zmagazynowane w

wątrobie wystarczają na 4 miesiące).

wątrobie wystarczają na 4 miesiące).

Co uczestniczy w regulacji

Co uczestniczy w regulacji

erytropoezy i liczby

erytropoezy i liczby

erytrocytów

erytrocytów

?

?

W regulacji erytropoezy i liczby erytrocytów

W regulacji erytropoezy i liczby erytrocytów

we krwi obwodowej uczestniczą:

we krwi obwodowej uczestniczą:

erytropoetyna (EPO), której wydzielanie

erytropoetyna (EPO), której wydzielanie

jest stymulowane przez niedotlenienie;

jest stymulowane przez niedotlenienie;

czynniki wzrostowe (interleukiny IL-3, IL-9,

czynniki wzrostowe (interleukiny IL-3, IL-9,

IL-11, czynnik wzrostowy neutrofilów i

IL-11, czynnik wzrostowy neutrofilów i

megakariocytów - CsF-GM);

megakariocytów - CsF-GM);

hormony tarczycy-T3 i T4;

hormony tarczycy-T3 i T4;

hormony płciowe.

hormony płciowe.

Erytrocyty krążą we krwi obwodowej 120

Erytrocyty krążą we krwi obwodowej 120

dni (okres połowicznego rozpadu 28 dni).

dni (okres połowicznego rozpadu 28 dni).

Jaką funkcję spełniają

Jaką funkcję spełniają

erytrocyty?

erytrocyty?

Najważniejszą funkcją erytrocytów jest

Najważniejszą funkcją erytrocytów jest

przenoszenie O

przenoszenie O

2

2

do tkanek oraz udział w

do tkanek oraz udział w

przenoszeniu CO

przenoszeniu CO

2

2

i buforowaniu ph. krwi.

i buforowaniu ph. krwi.

Funkcję tę erytrocyt może spełniać

Funkcję tę erytrocyt może spełniać

dzięki: obecności hemoglobiny,

dzięki: obecności hemoglobiny,

okrągłemu dwuwklęsłemu kształtowi

okrągłemu dwuwklęsłemu kształtowi

komórki, brakowi jądra komórkowego i

komórki, brakowi jądra komórkowego i

specyficznym reakcjom

specyficznym reakcjom

wewnątrzkomórkowym.

wewnątrzkomórkowym.

Jakie są średnie wartości

Jakie są średnie wartości

charakteryzujące erytrocyty ?

charakteryzujące erytrocyty ?

Wartości średnie charakteryzujące erytrocyty:

Wartości średnie charakteryzujące erytrocyty:

mężczyźni kobiety

mężczyźni kobiety

Erytrocyty (E) (mln/mm3)

Erytrocyty (E) (mln/mm3)

5,21

5,21

4,60

4,60

Wskaźnik hematokrytu (Hct w %)

Wskaźnik hematokrytu (Hct w %)

47

47

42

42

Hemoglobina (HB) w g/ 100/ml

Hemoglobina (HB) w g/ 100/ml

16

16

14

14

Średnia objętość erytrocytu (MCV)

Średnia objętość erytrocytu (MCV)

88

88

88

88

Średnia masa HB w erytrocycie (MCH)

Średnia masa HB w erytrocycie (MCH)

30,4

30,4

30,4

30,4

Średnie stężenie hemoglobiny

Średnie stężenie hemoglobiny

w erytrocycie (MCHC) g./100ml

w erytrocycie (MCHC) g./100ml

34,4

34,4

34,4

34,4

Jakie jest ciśnienie osmotyczne

Jakie jest ciśnienie osmotyczne

w erytrocycie?

w erytrocycie?

Ciśnienie osmotyczne w erytrocycie i

Ciśnienie osmotyczne w erytrocycie i

wywierane przez 0,9% roztwór

wywierane przez 0,9% roztwór

fizjologiczny NaCl jest jednakowe

fizjologiczny NaCl jest jednakowe

.

.

Płyn hipertoniczny powoduje przenikanie

Płyn hipertoniczny powoduje przenikanie

cząsteczek wody na zewnątrz i erytrocyty

cząsteczek wody na zewnątrz i erytrocyty

obkurczają się. Płyn hipotoniczny powoduje

obkurczają się. Płyn hipotoniczny powoduje

przenikanie cząsteczek wody do wnętrza

przenikanie cząsteczek wody do wnętrza

erytrocytu aż do momentu kiedy jego

erytrocytu aż do momentu kiedy jego

otoczka pęka (pękanie rozpoczyna się w

otoczka pęka (pękanie rozpoczyna się w

roztworze 0,48%, a w roztworze 0,33%

roztworze 0,48%, a w roztworze 0,33%

następuje całkowita hemoliza).

następuje całkowita hemoliza).

Co to jest hemoglobina, jaką

Co to jest hemoglobina, jaką

spełnia rolę i z czego się

spełnia rolę i z czego się

składa?

składa?

Hemoglobina

Hemoglobina

czerwony barwnik

czerwony barwnik

przenoszący

przenoszący

tlen

tlen

jest syntetyzowana w

jest syntetyzowana w

szpiku kostnym w erytroblastach

szpiku kostnym w erytroblastach

zasadochłonnych i polichromatofilnych.

zasadochłonnych i polichromatofilnych.

Hemoglobina, składa się z hemu

Hemoglobina, składa się z hemu

(pochodna porfiryny) zawierającego

(pochodna porfiryny) zawierającego

żelazo dwuwartościowe stanowiącego

żelazo dwuwartościowe stanowiącego

4% cząsteczki i białka globiny

4% cząsteczki i białka globiny

zbudowanego z czterech łańcuchów

zbudowanego z czterech łańcuchów

polipeptdowych - 96% cząsteczki.

polipeptdowych - 96% cząsteczki.

Od czego zależy stopień

Od czego zależy stopień

wysycenia Hb tlenem?.

wysycenia Hb tlenem?.

Cząsteczka hemu zawierająca żelazo wiąże

Cząsteczka hemu zawierająca żelazo wiąże

się z jedną cząsteczką tlenu tworząc

się z jedną cząsteczką tlenu tworząc

oksyhemoglobinę (Hb

oksyhemoglobinę (Hb

4

4

0

0

8

8

).

).

Stopień wysycenia Hb. tlenem zależy od:

Stopień wysycenia Hb. tlenem zależy od:

prężności tlenu (zwiększenie prężności O

prężności tlenu (zwiększenie prężności O

2

2

zwiększa się wysycenie Hb. tlenem);

zwiększa się wysycenie Hb. tlenem);

temperatury krwi (spadek temperatury przy

temperatury krwi (spadek temperatury przy

tej samej prężności O

tej samej prężności O

2

2

- zwiększa się

- zwiększa się

wiązanie HB z tlenem);

wiązanie HB z tlenem);

prężności CO

prężności CO

2

2

(zwiększenie prężności CO

(zwiększenie prężności CO

2

2

we krwi - zmniejsza się wysycenie Hb.

we krwi - zmniejsza się wysycenie Hb.

tlenem);

tlenem);

stężenia jonów wodorowych( zmniejszenie

stężenia jonów wodorowych( zmniejszenie

pH krwi, zmniejsza wysycenie Hb. tlenem).

pH krwi, zmniejsza wysycenie Hb. tlenem).

Jaka jest rola krwi w

Jaka jest rola krwi w

transporcie CO

transporcie CO

2

2

?

?

Przenoszenie CO

Przenoszenie CO

2

2

z tkanek do płuc za

z tkanek do płuc za

pośrednictwem hemoglobiny odbywa

pośrednictwem hemoglobiny odbywa

się poprzez łączenie dwutlenku węgla

się poprzez łączenie dwutlenku węgla

z częścią białkową Hb (z jej grupami

z częścią białkową Hb (z jej grupami

aminowymi) i powstaje

aminowymi) i powstaje

karbamianohemoglobina-( 1/3 ).

karbamianohemoglobina-( 1/3 ).

Dwutlenek węgla z tkanek do płuc jest

Dwutlenek węgla z tkanek do płuc jest

transportowany także w osoczu w

transportowany także w osoczu w

formie wodorowęglanów i w

formie wodorowęglanów i w

niewielkiej ilości rozpuszczony w

niewielkiej ilości rozpuszczony w

osoczu-( 2/3) .

osoczu-( 2/3) .

Kiedy powstaje

Kiedy powstaje

methemoglobina i

methemoglobina i

karboksyhemoglobina?

karboksyhemoglobina?

Pod wpływem związków utleniających tworzy

Pod wpływem związków utleniających tworzy

się methemoglobina, która nie ma zdolności

się methemoglobina, która nie ma zdolności

do transportu tlenu. Methemoglobina jest

do transportu tlenu. Methemoglobina jest

ciągle redukowana przez obecne w

ciągle redukowana przez obecne w

erytrocytach enzymy zw. reduktazami

erytrocytach enzymy zw. reduktazami

methemoglobiny.

methemoglobiny.

Związkiem współzawodniczącym z tlenem

Związkiem współzawodniczącym z tlenem

podczas wiązania się z Hb jest tlenek węgla

podczas wiązania się z Hb jest tlenek węgla

(CO). Ma on 200 razy większe powinowactwo

(CO). Ma on 200 razy większe powinowactwo

do Hb, wypiera tlen z oksyhemoglobiny i

do Hb, wypiera tlen z oksyhemoglobiny i

tworzy karboksyhemoglobinę.

tworzy karboksyhemoglobinę.

Jak przebiega rozkład

Jak przebiega rozkład

hemoglobiny?

hemoglobiny?

Katabolizm hemoglobiny

Katabolizm hemoglobiny

Niszczenie starych krwinek odbywa się w

Niszczenie starych krwinek odbywa się w

układzie siateczkowo-śródbłonkowym

układzie siateczkowo-śródbłonkowym

śledziony i wątroby. Z rozpadających się

śledziony i wątroby. Z rozpadających się

erytrocytów uwalniana jest Hb, z której

erytrocytów uwalniana jest Hb, z której

odczepiona globina rozkłada się na

odczepiona globina rozkłada się na

aminokwasy, natomiast hem jest zamieniany

aminokwasy, natomiast hem jest zamieniany

na biliwerdynę. Atomy żelaza odczepione od

na biliwerdynę. Atomy żelaza odczepione od

hemu powracają do krwi, a biliwerydna ulega

hemu powracają do krwi, a biliwerydna ulega

przemianie na bilirubinę, która po związaniu

przemianie na bilirubinę, która po związaniu

w wątrobie z kwasem glukuronowym jest

w wątrobie z kwasem glukuronowym jest

wydalana z żółcią do dwunastnicy.

wydalana z żółcią do dwunastnicy.

Jakie są grupy krwi i czym się

Jakie są grupy krwi i czym się

charakteryzują?

charakteryzują?

W otoczce erytrocytów występują antygeny grupowe

W otoczce erytrocytów występują antygeny grupowe

ABO (substancje grupowe A, B i H). Na ich podstawie

ABO (substancje grupowe A, B i H). Na ich podstawie

został dokonany podział na cztery główne grupy krwi:

został dokonany podział na cztery główne grupy krwi:

A, B, AB i O. W osoczu krwi u innych ludzi są

A, B, AB i O. W osoczu krwi u innych ludzi są

przeciwciała przeciwko tym antygenom.

przeciwciała przeciwko tym antygenom.

Grupa krwi A - antygen A

Grupa krwi A - antygen A

1

1

lub A

lub A

2

2

w otoczce

w otoczce

erytrocytów, w osoczu naturalne przeciwciała anty-B

erytrocytów, w osoczu naturalne przeciwciała anty-B

(beta)

(beta)

Grupa krwi B - antygen B w otoczce erytrocytów, w

Grupa krwi B - antygen B w otoczce erytrocytów, w

osoczu naturalne przeciwciała anty-A (alpha)

osoczu naturalne przeciwciała anty-A (alpha)

Grupa krwi AB - antygeny A i B w otoczce erytrocytów,

Grupa krwi AB - antygeny A i B w otoczce erytrocytów,

w osoczu nie występują naturalne przeciwciała

w osoczu nie występują naturalne przeciwciała

Grupa krwi O - praktycznie brak antygenu (substancja

Grupa krwi O - praktycznie brak antygenu (substancja

grupowa H ma bardzo słabe właściwości

grupowa H ma bardzo słabe właściwości

antygenowe), w osoczu naturalne przeciwciała anty-A

antygenowe), w osoczu naturalne przeciwciała anty-A

i anty-B (beta i alpha).

i anty-B (beta i alpha).

Jaki jest podzia

Jaki jest podzia

ł

ł

grup krwi w

grup krwi w

zależności od czynnika Rh ?

zależności od czynnika Rh ?

Oprócz antygenów układu ABO istnieje podział

Oprócz antygenów układu ABO istnieje podział

na dwie grupy Rh dodatnią i Rh ujemną zależne

na dwie grupy Rh dodatnią i Rh ujemną zależne

od obecności lub braku antygenu D.

od obecności lub braku antygenu D.

U ludzi z grupą Rh dodatnią w otoczkach

U ludzi z grupą Rh dodatnią w otoczkach

erytrocytów występuje antygen D. U ludzi z

erytrocytów występuje antygen D. U ludzi z

grupą Rh ujemną brak jest tego antygenu.

grupą Rh ujemną brak jest tego antygenu.

Po przetoczeniu krwi Rh (+) biorcy Rh (-) w

Po przetoczeniu krwi Rh (+) biorcy Rh (-) w

osoczu biorcy pojawiają się izoprzeciwciała

osoczu biorcy pojawiają się izoprzeciwciała

anty-D.

anty-D.

Ponowne przetoczenie krwi Rh (+) biorcy Rh (-)

Ponowne przetoczenie krwi Rh (+) biorcy Rh (-)

prowadzi do niszczenia erytrocytów dawcy

prowadzi do niszczenia erytrocytów dawcy

przez przeciwciała powstałe po pierwszej

przez przeciwciała powstałe po pierwszej

niezgodnej transfuzji.

niezgodnej transfuzji.

Kiedy występuje konflikt

Kiedy występuje konflikt

serologiczny?

serologiczny?

Konflikt serologiczny

Konflikt serologiczny









Matka Rh (-)

Matka Rh (-)

płód Rh(+)

płód Rh(+)

W czasie pierwszej ciąży może dojść do

W czasie pierwszej ciąży może dojść do

immunizacji (powstają przeciwciała anty-D).

immunizacji (powstają przeciwciała anty-D).

W czasie następnej ciąży u płodu Rh(+)

W czasie następnej ciąży u płodu Rh(+)

może dojść do niszczenia krwinek przez

może dojść do niszczenia krwinek przez

izoprzeciwciała anty-D matki (choroba

izoprzeciwciała anty-D matki (choroba

hemolityczna u noworodka).

hemolityczna u noworodka).

Kiedy jest wykonywana próba

Kiedy jest wykonywana próba

krzyżowa?

krzyżowa?

Przed przetoczeniem krwi jest

Przed przetoczeniem krwi jest

wykonywana próba krzyżowa pomiędzy

wykonywana próba krzyżowa pomiędzy

krwią biorcy i dawcy.

krwią biorcy i dawcy.

Próba krzyżowa jest bardzo ważna w

Próba krzyżowa jest bardzo ważna w

wykrywaniu błędnych oznaczeń grup

wykrywaniu błędnych oznaczeń grup

krwi i wykrywaniu niezgodności w

krwi i wykrywaniu niezgodności w

układach antygenowych innych niż ABO

układach antygenowych innych niż ABO

i Rh.

i Rh.

Jakie elementy morfotyczne

Jakie elementy morfotyczne

krwi zalicza się do leukocytów?

krwi zalicza się do leukocytów?

Leukocyty ( krwinki białe) - we krwi

Leukocyty ( krwinki białe) - we krwi

obwodowej występują w liczbie 7,5 x

obwodowej występują w liczbie 7,5 x

10

10

9

9

w 1 L. krwi.

w 1 L. krwi.

Do leukocytów zalicza się:

Do leukocytów zalicza się:

granulocyty,

granulocyty,

limfocyty,

limfocyty,

monocyty.

monocyty.

Jaki jest podział

Jaki jest podział

granulocytów ?

granulocytów ?

Granulocyty są najliczniejszą grupą

Granulocyty są najliczniejszą grupą

krwinek białych. Ze względu na

krwinek białych. Ze względu na

barwienie hematoksyliną i eozyną

barwienie hematoksyliną i eozyną

(H+E) dzielą się na:

(H+E) dzielą się na:

granulocyty obojętnochłonne –

granulocyty obojętnochłonne –

neutrofile

neutrofile

;

;

granulocyty kwasochłonne –

granulocyty kwasochłonne –

eozynofile

eozynofile

;

;

granulocyty zasadochłonne -

granulocyty zasadochłonne -

bazofile

bazofile

:

:

Co to jest

Co to jest

granulocytopoeza ?

granulocytopoeza ?

Rozwój granulocytów nosi nazwę

Rozwój granulocytów nosi nazwę

granulocytopoezy.

granulocytopoezy.

W szpiku czerwonym komórki linii

W szpiku czerwonym komórki linii

neutrofilów są najliczniejsze. Czas

neutrofilów są najliczniejsze. Czas

potrzebny na przejście od komórki

potrzebny na przejście od komórki

pluripotencjalnej pnia poprzez etapy

pluripotencjalnej pnia poprzez etapy

podziałów, różnicowania i

podziałów, różnicowania i

dojrzewania do postaci neutrofilów

dojrzewania do postaci neutrofilów

segmentowych wynosi 6-7 dni.

segmentowych wynosi 6-7 dni.

Jak przebiega

Jak przebiega

granulocytopoeza?

granulocytopoeza?

Neutrofile

Neutrofile

: mieloblasty, promielocyty,

: mieloblasty, promielocyty,

mielocyty, metamielocyty i

mielocyty, metamielocyty i

neutrofile

neutrofile

o jądrach

o jądrach

komórkowych pałeczkowatych segmentowanych.

komórkowych pałeczkowatych segmentowanych.

Czynnikami hematopoetycznymi są: czynnik

Czynnikami hematopoetycznymi są: czynnik

wzrostowy granulocytów, czynnik wzrostowy 1,

wzrostowy granulocytów, czynnik wzrostowy 1,

czynnik wzrostowy granulocytów i makrofagów.

czynnik wzrostowy granulocytów i makrofagów.

Eozynofile

Eozynofile

: mielocyt,

: mielocyt,

eozynofil

eozynofil

. Czynniki

. Czynniki

hematopoetyczne: czynnik komórek pnia,

hematopoetyczne: czynnik komórek pnia,

interleukina 3, czynnik wzrostowy granulocytów,

interleukina 3, czynnik wzrostowy granulocytów,

interleukina 5, czynnik wzrostowy granulocytów i

interleukina 5, czynnik wzrostowy granulocytów i

makrofagów.

makrofagów.

Bazofile:

Bazofile:

mieloblast, mielocyt,

mieloblast, mielocyt,

bazofil

bazofil

- w

- w

łożysku krwionośnym (w tkankach - komórka

łożysku krwionośnym (w tkankach - komórka

tuczna). Czynniki hematopoetyczne: czynnik

tuczna). Czynniki hematopoetyczne: czynnik

komórek pnia, interleukiny(3,4,10), czynnik

komórek pnia, interleukiny(3,4,10), czynnik

wzrostowy nerwów.

wzrostowy nerwów.

Jaką rolę spe

Jaką rolę spe

ł

ł

niają w

niają w

organizmie neutrofile?

organizmie neutrofile?

Neutrofile (35-71% leukocytów) utrzymują

Neutrofile (35-71% leukocytów) utrzymują

równowagę pomiędzy organizmem człowieka i

równowagę pomiędzy organizmem człowieka i

drobnoustrojami.

drobnoustrojami.

Okres połowicznego krążenia neutrofilów we krwi

Okres połowicznego krążenia neutrofilów we krwi

wynosi 7 godz. Neutrofile, które przeszły przez

wynosi 7 godz. Neutrofile, które przeszły przez

ścianę naczyń włosowatych już nie powracają do

ścianę naczyń włosowatych już nie powracają do

krwi. Całkowita pula neutrofilów wynosi 7,0 x 10

krwi. Całkowita pula neutrofilów wynosi 7,0 x 10

9

9

i

i

zwiększa się z rezerwy szpikowej pod wpływem

zwiększa się z rezerwy szpikowej pod wpływem

toksyn bakteryjnych lub czynników uwalnianych

toksyn bakteryjnych lub czynników uwalnianych

przez same neutrofile.

przez same neutrofile.

Zmniejszenie bezwzględnej liczby neutrofili poniżej

Zmniejszenie bezwzględnej liczby neutrofili poniżej

1,5 x 10

1,5 x 10

9

9

w 1 L krwi obwodowej nie chroni

w 1 L krwi obwodowej nie chroni

dostatecznie ustroju przed inwazją drobnoustrojów.

dostatecznie ustroju przed inwazją drobnoustrojów.

Jaka jest czynność

Jaka jest czynność

neutrofilów?

neutrofilów?

Neutrofile zdążają do miejsc, gdzie tworzą się

Neutrofile zdążają do miejsc, gdzie tworzą się

chemokiny tj. substancje wytwarzane przez

chemokiny tj. substancje wytwarzane przez

uszkodzone lub zaktywizowane komórki

uszkodzone lub zaktywizowane komórki

(chemotaksja), przyczepiają się do komórek

(chemotaksja), przyczepiają się do komórek

śródbłonka naczyń włosowatych i wychodzą z

śródbłonka naczyń włosowatych i wychodzą z

łożyska krwionośnego (diapedeza) kierując się

łożyska krwionośnego (diapedeza) kierując się

do ognisk zapalnych. Fagocytują bakterie,

do ognisk zapalnych. Fagocytują bakterie,

uszkodzone komórki i trawią je( niszcząc

uszkodzone komórki i trawią je( niszcząc

drobnoustroje wytwarzając wolne tlenowe

drobnoustroje wytwarzając wolne tlenowe

rodniki).

rodniki).

Ropa jest płynem zawierającym bakterie i

Ropa jest płynem zawierającym bakterie i

miliony fagocytów, z których większość

miliony fagocytów, z których większość

stanowią neutrofile.

stanowią neutrofile.

Jaka jest czynność eozynofilów

Jaka jest czynność eozynofilów

i bazofilów?

i bazofilów?

Granulocyty kwasochłonne – eozynofile ( 0 do

Granulocyty kwasochłonne – eozynofile ( 0 do

8% leukocytów) wykazują tak jak neutrofile

8% leukocytów) wykazują tak jak neutrofile

właściwości diapedezy, chemotakcji i fagocytozy.

właściwości diapedezy, chemotakcji i fagocytozy.

Granulocyty zasadochłonne – bazofile (0 do 2%

Granulocyty zasadochłonne – bazofile (0 do 2%

leukocytów) uczestniczą w reakcjach związanych

leukocytów) uczestniczą w reakcjach związanych

z bezpośrednią nadwrażliwością i reakcjach

z bezpośrednią nadwrażliwością i reakcjach

anafilaktycznych. Pod wpływem immunoglobulin

anafilaktycznych. Pod wpływem immunoglobulin

uwalniana jest z ziarnistości granulocytów

uwalniana jest z ziarnistości granulocytów

zasadochłonnych heparyna i histamina. Uważa

zasadochłonnych heparyna i histamina. Uważa

się że bazofile po przejściu z krwi do tkanek

się że bazofile po przejściu z krwi do tkanek

spełniają funkcje komórek tucznych.

spełniają funkcje komórek tucznych.

Co to jest monocytopoeza i jak

Co to jest monocytopoeza i jak

przebiega?

przebiega?

Rozwój monocytów- monocytopoeza

Rozwój monocytów- monocytopoeza

przebiega przez następujące stadia

przebiega przez następujące stadia

rozwojowe:

rozwojowe:

monoblasty, promonocyty, monocyty.

monoblasty, promonocyty, monocyty.

Czynnikami hematopoetycznymi są:

Czynnikami hematopoetycznymi są:

czynnik wzrostowy granulocytów i

czynnik wzrostowy granulocytów i

makrofagów działający wspólnie z

makrofagów działający wspólnie z

czynnikiem wzrostowym 1 lub interleukina 6

czynnikiem wzrostowym 1 lub interleukina 6

wraz z czynnikiem wzrostowym pierwszym.

wraz z czynnikiem wzrostowym pierwszym.

Jak nazywają się monocyty w

Jak nazywają się monocyty w

określonych tkankach?

określonych tkankach?

Monocyty po wyjściu ze szpiku kostnego

Monocyty po wyjściu ze szpiku kostnego

pozostają we krwi 8 do 72 godz., a po

pozostają we krwi 8 do 72 godz., a po

przejściu do tkanek stają się makrofagami i

przejściu do tkanek stają się makrofagami i

wykazują zróżnicowane funkcje w

wykazują zróżnicowane funkcje w

zależności od tkanki, z której przeszły:

zależności od tkanki, z której przeszły:

pęcherzykowe makrofagi w płucach,

pęcherzykowe makrofagi w płucach,

komórki siateczkowo-śródbłonkowe

komórki siateczkowo-śródbłonkowe

gwiaździste w wątrobie,

gwiaździste w wątrobie,

komórki kościogubne (osteoklasty),

komórki kościogubne (osteoklasty),

makrofagi w jamie otrzewnowej i w

makrofagi w jamie otrzewnowej i w

torebkach stawowych.

torebkach stawowych.

Jaka jest czynność

Jaka jest czynność

monocytów?

monocytów?

Monocyty i makrofagi biorą udział w:

Monocyty i makrofagi biorą udział w:

regulacji biosyntezy globulin, reakcjach

regulacji biosyntezy globulin, reakcjach

przeciwbakteryjnych,

przeciwbakteryjnych,

przeciwpasożytniczych, przeciwgrzybiczych,

przeciwpasożytniczych, przeciwgrzybiczych,

przeciwwirusowych, usuwaniu uszkodzonych

przeciwwirusowych, usuwaniu uszkodzonych

tkanek, kierowaniu czynnością fibroblastów i

tkanek, kierowaniu czynnością fibroblastów i

komórek tkanki łącznej, angiogenezie,

komórek tkanki łącznej, angiogenezie,

wytwarzaniu czynników wzrostowych.

wytwarzaniu czynników wzrostowych.

Przekaźnikami humoralnymi wydzielanymi

Przekaźnikami humoralnymi wydzielanymi

przez makrofagi są: interleukiny, czynniki

przez makrofagi są: interleukiny, czynniki

wzrostowe, prostaglandyny, enzymy i

wzrostowe, prostaglandyny, enzymy i

czynniki hamujące aktywność enzymów,

czynniki hamujące aktywność enzymów,

czynniki krzepnięcia krwi, białka.

czynniki krzepnięcia krwi, białka.

Co to jest limfocytopoeza,

Co to jest limfocytopoeza,

gdzie i jak przebiega?

gdzie i jak przebiega?

Limfocytopoeza - rozwój limfocytów zachodzi w:

Limfocytopoeza - rozwój limfocytów zachodzi w:

tkankach limfoidalnych centralnych: szpik, grasica,

tkankach limfoidalnych centralnych: szpik, grasica,

tkankach limfoidalnych obwodowych: węzły

tkankach limfoidalnych obwodowych: węzły

chłonne, grudki chłonne, błony śluzowe, śledziona.

chłonne, grudki chłonne, błony śluzowe, śledziona.

Z komórki macierzystej limfoidalnej w szpiku

Z komórki macierzystej limfoidalnej w szpiku

kostnym czerwonym powstają komórki, z których

kostnym czerwonym powstają komórki, z których

część dojrzewa w szpiku kostnym. Są to limfocyty

część dojrzewa w szpiku kostnym. Są to limfocyty

pre-B. Część wychodzi ze szpiku, krąży we krwi i

pre-B. Część wychodzi ze szpiku, krąży we krwi i

zatrzymuje się w grasicy jako limfocyty pre-T, a

zatrzymuje się w grasicy jako limfocyty pre-T, a

część nie dojrzewa ani w szpiku ani w grasicy, są

część nie dojrzewa ani w szpiku ani w grasicy, są

to naturalni niszczyciele (NK).

to naturalni niszczyciele (NK).

Jakie czynniki uczestniczą w

Jakie czynniki uczestniczą w

limfocytopoezie?

limfocytopoezie?

W kontroli limfocytopoezy biorą udział:

W kontroli limfocytopoezy biorą udział:

czynniki wytwarzane przez grasicę

czynniki wytwarzane przez grasicę

(powodujące dojrzewanie tymocytów),

(powodujące dojrzewanie tymocytów),

hormony tarczycy T3 i T4 (wzmagają

hormony tarczycy T3 i T4 (wzmagają

limfocytopoezę),

limfocytopoezę),

hormon wzrostu-GH (powoduje wzrost

hormon wzrostu-GH (powoduje wzrost

tkanki limfoidalnej),

tkanki limfoidalnej),

hormony kory nadnercza (hamują mitozę

hormony kory nadnercza (hamują mitozę

komórek w centralnych i obwodowych

komórek w centralnych i obwodowych

narządach limfoidalnych).

narządach limfoidalnych).

Gdzie w leukocytach występują

Gdzie w leukocytach występują

markery i jakie jest ich

markery i jakie jest ich

znaczenie?

znaczenie?

W roku 1982 wprowadzono system

W roku 1982 wprowadzono system

różnicowania leukocytów na podstawie

różnicowania leukocytów na podstawie

występowania na ich błonie komórkowej

występowania na ich błonie komórkowej

cząsteczek różnicujących czyli markerów

cząsteczek różnicujących czyli markerów

(CD). Limfocyty tak jak inne komórki

(CD). Limfocyty tak jak inne komórki

organizmu mają w błonie komórkowej

organizmu mają w błonie komórkowej

antygen głównego układu zgodności

antygen głównego układu zgodności

tkankowej (MHC). Ludzkie antygeny

tkankowej (MHC). Ludzkie antygeny

leukocytarne (HLA) są rozpoznawane przez

leukocytarne (HLA) są rozpoznawane przez

receptory na b

receptory na b

ł

ł

onie komórkowej limfocytów T.

onie komórkowej limfocytów T.

Układ HLA ma znaczenie w transplantologii.

Układ HLA ma znaczenie w transplantologii.

Jak przekszta

Jak przekszta

ł

ł

cają się

cają się

limfocyty pre-B i pre-T i jaką

limfocyty pre-B i pre-T i jaką

pe

pe

ł

ł

nią rolę?

nią rolę?

Limfocyty pre-B

Limfocyty pre-B

dojrzewając w szpiku kostnym

dojrzewając w szpiku kostnym

tracą część cząsteczek różnicujących i

tracą część cząsteczek różnicujących i

przekształcają się w limfocyty szpikozależne

przekształcają się w limfocyty szpikozależne

mające cząsteczki różnicujące (CD10,CD34),

mające cząsteczki różnicujące (CD10,CD34),

Limfocyty pre-T

Limfocyty pre-T

po wyjściu ze szpiku krążą we

po wyjściu ze szpiku krążą we

krwi i zatrzymują się pod torebką grasicy gdzie,

krwi i zatrzymują się pod torebką grasicy gdzie,

tworzą komórki dzielące się tzw. tymocyty.

tworzą komórki dzielące się tzw. tymocyty.

Tymocyty przesuwając się w głąb grasicy

Tymocyty przesuwając się w głąb grasicy

dojrzewają i tracą część cząsteczek różnicujących.

dojrzewają i tracą część cząsteczek różnicujących.

W trakcie dojrzewania większość tymocytów

W trakcie dojrzewania większość tymocytów

ginie,a 5% jest uwalnianych do krwi jako limfocyty

ginie,a 5% jest uwalnianych do krwi jako limfocyty

grasiczozależne immunologicznie kompetentne z

grasiczozależne immunologicznie kompetentne z

cząsteczkami różnicującymi (CD4 i CD8). Krążąc

cząsteczkami różnicującymi (CD4 i CD8). Krążąc

we krwi zatrzymują się w śledzionie, podlegają

we krwi zatrzymują się w śledzionie, podlegają

końcowemu ukształtowaniu, po czym ponownie

końcowemu ukształtowaniu, po czym ponownie

powracają do krwi i tworzą pulę limfocytów T

powracają do krwi i tworzą pulę limfocytów T

grasiczozależnych recyrkulujących długożyjących.

grasiczozależnych recyrkulujących długożyjących.

Co to są limfocyty

Co to są limfocyty

recyrkulujące?

recyrkulujące?

Limfocyty B szpikozależne i limfocyty T

Limfocyty B szpikozależne i limfocyty T

grasiczozależne krążą we krwi, osiadają w

grasiczozależne krążą we krwi, osiadają w

tkankach limfoidalnych obwodowych gdzie,

tkankach limfoidalnych obwodowych gdzie,

dzielą się i powracają następnie do krwi tworząc

dzielą się i powracają następnie do krwi tworząc

pulę limfocytów recyrkulujących.

pulę limfocytów recyrkulujących.

Limfocyty T zatrzymują się w węzłach chłonnych

Limfocyty T zatrzymują się w węzłach chłonnych

w strefie przykorowej , gdzie dzielą się tworząc

w strefie przykorowej , gdzie dzielą się tworząc

ośrodki rozmnażania, następnie opuszczają

ośrodki rozmnażania, następnie opuszczają

węzły chłonne i wraz z chłonką trafiają do krwi.

węzły chłonne i wraz z chłonką trafiają do krwi.

Limfocyty B w węzłach i grudkach chłonnych

Limfocyty B w węzłach i grudkach chłonnych

błon śluzowych zatrzymują się w strefie

błon śluzowych zatrzymują się w strefie

podtorebkowej, gdzie jest zakończony proces ich

podtorebkowej, gdzie jest zakończony proces ich

dojrzewania. Następnie dostają się z chłonką do

dojrzewania. Następnie dostają się z chłonką do

krwi i recyrkulują pomiędzy krwią i chłonką ale

krwi i recyrkulują pomiędzy krwią i chłonką ale

większość życia spędzają w węzłach chłonnych.

większość życia spędzają w węzłach chłonnych.

Jaką rolę spełniają w

Jaką rolę spełniają w

organizmie limfocyty?

organizmie limfocyty?

Limfocyty B

Limfocyty B

(

(

CD10,CD34)

CD10,CD34)

są odpowiedzialne za

są odpowiedzialne za

humoralny mechanizm odpowiedzi

humoralny mechanizm odpowiedzi

immunologicznej. Mają one informację

immunologicznej. Mają one informację

genetyczną niezbędną do wytwarzania

genetyczną niezbędną do wytwarzania

immunoglobulin wiążących antygeny.

immunoglobulin wiążących antygeny.

Limfocyty T

Limfocyty T

(CD4 i CD8)

(CD4 i CD8)

wydzielają cytokiny,

wydzielają cytokiny,

które aktywują limfocyty B oraz niszczą komórki

które aktywują limfocyty B oraz niszczą komórki

zawierające obce antygeny.

zawierające obce antygeny.

Limfocyty NK

Limfocyty NK

(CD16 i CD56).

(CD16 i CD56).

posiadają właściwości cytotoksyczne, niszczą

posiadają właściwości cytotoksyczne, niszczą

komórki, w których rozwijają się wirusy i

komórki, w których rozwijają się wirusy i

nowotwory

nowotwory

Co to jest trombocytopoeza i

Co to jest trombocytopoeza i

jak przebiega?

jak przebiega?

Trombocyty( płytki krwi) - pochodzą od

Trombocyty( płytki krwi) - pochodzą od

komórki macierzystej megakariocytów

komórki macierzystej megakariocytów

ukierunkowanej i ich

ukierunkowanej i ich

rozwój( tromboctopoeza) przebiega przez

rozwój( tromboctopoeza) przebiega przez

następujące etapy: megakarioblast,

następujące etapy: megakarioblast,

megakariocyt, trombocyt (fragmenty

megakariocyt, trombocyt (fragmenty

cytoplazmy megakariocytów).

cytoplazmy megakariocytów).

Czynnikamii hematopoetycznymi są:

Czynnikamii hematopoetycznymi są:

czynnik wzrostowy granulocytów i

czynnik wzrostowy granulocytów i

makrofagów, interleukina 3 i 6.

makrofagów, interleukina 3 i 6.

Jaka jest rola trombopoetyny w

Jaka jest rola trombopoetyny w

regulacji objętości

regulacji objętości

trombocytów ?

trombocytów ?

Nieliczne megakriocyty opuszczają szpik kostny,

Nieliczne megakriocyty opuszczają szpik kostny,

krążą we krwi i osiadają w śledzionie oraz w

krążą we krwi i osiadają w śledzionie oraz w

płucach. One także wytwarzają trombocyty (5-

płucach. One także wytwarzają trombocyty (5-

7%).

7%).

Całkowita objętość trombocytów krążących we

Całkowita objętość trombocytów krążących we

krwi jest regulowana. Zmniejszenie objętości

krwi jest regulowana. Zmniejszenie objętości

trombocytów powoduje uwalnianie

trombocytów powoduje uwalnianie

trombopoetyny (TPO) i dochodzi do

trombopoetyny (TPO) i dochodzi do

zwiększonego uwalniania do krwi trombocytów.

zwiększonego uwalniania do krwi trombocytów.

Zwiększenie krążących trombocytów prowadzi

Zwiększenie krążących trombocytów prowadzi

do hamowania ich uwalniania przez

do hamowania ich uwalniania przez

megakariocyty. Hamowanie jest związane z

megakariocyty. Hamowanie jest związane z

działaniem kilku cytokinin.

działaniem kilku cytokinin.

Jaką role spe

Jaką role spe

ł

ł

niają

niają

trombocyty?

trombocyty?

Trombocyty (płytki krwi) uczestniczą w hemostazie

Trombocyty (płytki krwi) uczestniczą w hemostazie

(w 1 L. krwi obwodowej znajduje się 250 x 10

(w 1 L. krwi obwodowej znajduje się 250 x 10

9

9

).

).

Po uszkodzeniu śródbłonka naczyń i odsłonięciu

Po uszkodzeniu śródbłonka naczyń i odsłonięciu

warstwy podśródbłonkowej naczynia krwionośnego,

warstwy podśródbłonkowej naczynia krwionośnego,

w której występują białka rozpoznawane przez

w której występują białka rozpoznawane przez

receptory trombocytów, trombocyty przylepiają się

receptory trombocytów, trombocyty przylepiają się

do tego miejsca i tworzą czop. Jednocześnie

do tego miejsca i tworzą czop. Jednocześnie

agregują i uwalniają ze swoich ziarnistości

agregują i uwalniają ze swoich ziarnistości

cytoplazmatycznych czynniki sprzyjające agregacji

cytoplazmatycznych czynniki sprzyjające agregacji

.

.

Jakie czynniki agregujące są

Jakie czynniki agregujące są

uwalniane z trombocytów?

uwalniane z trombocytów?

Czynniki agregujące uwalniane z ziarnistości

Czynniki agregujące uwalniane z ziarnistości

trombocytów:

trombocytów:

ADP (adenozynodifosforan) i ATP

ADP (adenozynodifosforan) i ATP

(adenozynotrifosforan),

(adenozynotrifosforan),

adrenalina i serotonina,

adrenalina i serotonina,

jony wapniowe,

jony wapniowe,

czynniki krzepnięcia krwi (I, II, V, XI),

czynniki krzepnięcia krwi (I, II, V, XI),

czynniki wzrostowe,

czynniki wzrostowe,

białka adhezyjne.

białka adhezyjne.

Z błony cytoplazmatycznej agregujących

Z błony cytoplazmatycznej agregujących

trombocytów uwalniane są pochodne kwasu

trombocytów uwalniane są pochodne kwasu

arachidonowego w postaci tromboksanów i

arachidonowego w postaci tromboksanów i

leukotrienów

leukotrienów

.

.

Jaka jest rola śledziony w

Jaka jest rola śledziony w

regulacji elementów

regulacji elementów

morfotycznych krwi?

morfotycznych krwi?

Przez śledzionę przepływa około 5% krwi. Tworzy ona

Przez śledzionę przepływa około 5% krwi. Tworzy ona

trzy filtry dla elementów morfotycznych krwi:

trzy filtry dla elementów morfotycznych krwi:

1 filtr-miazga biała zatrzymuje limfocyty T i limfocyty

1 filtr-miazga biała zatrzymuje limfocyty T i limfocyty

B (limfocyty te tworzą oddzielne ośrodki rozmnażania

B (limfocyty te tworzą oddzielne ośrodki rozmnażania

limfocytów T- grasiczozależnych i limfocytów B-

limfocytów T- grasiczozależnych i limfocytów B-

szpikozależnych);

szpikozależnych);

2 filtr-strefa przejściowa pomiędzy miazgą biała i

2 filtr-strefa przejściowa pomiędzy miazgą biała i

czerwoną (zatrzymuje uszkodzone erytrocyty,

czerwoną (zatrzymuje uszkodzone erytrocyty,

granulocyty, trombocyty, mikroorganizmy a monocyty

granulocyty, trombocyty, mikroorganizmy a monocyty

przekształcają się w mikrofagi);

przekształcają się w mikrofagi);

3 filtr-miazga czerwona (zatrzymuje wszystkie

3 filtr-miazga czerwona (zatrzymuje wszystkie

elementy morfotyczne krwi).

elementy morfotyczne krwi).

Procesy zachodzące w śledzionie to: wytwarzanie

Procesy zachodzące w śledzionie to: wytwarzanie

limfocytów, niszczenie trombocytów, rozpad starych

limfocytów, niszczenie trombocytów, rozpad starych

erytrocytów krążących we krwi

erytrocytów krążących we krwi

Co to jest osocze i jaki jest jego

Co to jest osocze i jaki jest jego

skład?

skład?

Osocze (

Osocze (

plasma

plasma

) stanowiące płynny element krwi

) stanowiące płynny element krwi

zawiera składniki organiczne i nieorganiczne.

zawiera składniki organiczne i nieorganiczne.

Składnik nieorganiczne Składniki organiczne

Składnik nieorganiczne Składniki organiczne

Na

Na

+

+

142 mmol/L

142 mmol/L

Białka

Białka

70-75 g/L

70-75 g/L

K

K

+

+

4 mmol/L

4 mmol/L

Glukoza 4-6 mmol/L

Glukoza 4-6 mmol/L

Ca

Ca

2+

2+

2,5mmol/l

2,5mmol/l

Kwas mlekowy 0,4-1,7 mmol/L

Kwas mlekowy 0,4-1,7 mmol/L

Mg

Mg

2+

2+

1 mmol/L

1 mmol/L

Aminokwasy

Aminokwasy

30-55

30-55

mg/L

mg/L

Cl

Cl

-

-

103 mmol/L

103 mmol/L

Amoniak

Amoniak

24-41

24-41

µ

µ

mol/l

mol/l

HCO

HCO

3

3

-

-

26 mmol/L Mocznik

26 mmol/L Mocznik

1,3-3,3 mmol/L

1,3-3,3 mmol/L

PO

PO

4

4

3-

3-

1 mmol/L Kwas moczowy180-

1 mmol/L Kwas moczowy180-

380

380

µ

µ

mol/l

mol/l

Jaki jest podział białek osocza i

Jaki jest podział białek osocza i

jaka jest rola albumin?

jaka jest rola albumin?

Białka osocza (70-75 g/L) to: albuminy, globuliny,

Białka osocza (70-75 g/L) to: albuminy, globuliny,

fibrynogen.

fibrynogen.

Rozdział białek uzyskany metodą elektroforezy:

Rozdział białek uzyskany metodą elektroforezy:

Albumuiny

Albumuiny

55,1%

55,1%

Globuliny

Globuliny

-Alpha 1

-Alpha 1

5,3%

5,3%

-Alpha 2

-Alpha 2

8,7%

8,7%

-Beta

-Beta

14,4%

14,4%

-Gamma

-Gamma

11,0%

11,0%

Fibrynogen

Fibrynogen

6,5%

6,5%

Albuminy wytwarzane są w wątrobie. Ich rola polega

Albuminy wytwarzane są w wątrobie. Ich rola polega

na wiązaniu wody. Dzięki ciśnieniu osmotycznemu

na wiązaniu wody. Dzięki ciśnieniu osmotycznemu

jakie wywierają na ściany naczyń włosowatych (ok.

jakie wywierają na ściany naczyń włosowatych (ok.

3,3 kPa) woda przefiltrowana do przestrzeni

3,3 kPa) woda przefiltrowana do przestrzeni

międzykomórkowych powraca ponownie do łożyska

międzykomórkowych powraca ponownie do łożyska

naczyniowego.

naczyniowego.

Jaki jest podzia

Jaki jest podzia

ł

ł

gamma

gamma

globulin?

globulin?

We frakcji globulin występują: mukoproteiny,

We frakcji globulin występują: mukoproteiny,

glikoproteiny, lipoproteiny, globuliny,

glikoproteiny, lipoproteiny, globuliny,

gamma-globuliny.Globuliny gamma

gamma-globuliny.Globuliny gamma

powstają w węzłach chłonnych, pozostałe w

powstają w węzłach chłonnych, pozostałe w

wątrobie. Gamma-globuliny dzielą się na:

wątrobie. Gamma-globuliny dzielą się na:

immunoglobulimy G –IgG

immunoglobulimy G –IgG

immunoglobuliny A-IgA

immunoglobuliny A-IgA

immunoglobuliny M- IgM

immunoglobuliny M- IgM

immunoglobuliny D-IgD

immunoglobuliny D-IgD

immunoglobuliny E – IgE.

immunoglobuliny E – IgE.

Immunoglobuliny powstają jako odpowiedź

Immunoglobuliny powstają jako odpowiedź

na wprowadzenie do organizmu antygenu.

na wprowadzenie do organizmu antygenu.

Jakie są składniki osocza

Jakie są składniki osocza

organiczne pozabiałkowe?

organiczne pozabiałkowe?

Składniki osocza organiczne pozabiałkowe:

Składniki osocza organiczne pozabiałkowe:

węglowodany i produkty ich przemiany (glukoza ,kwas

węglowodany i produkty ich przemiany (glukoza ,kwas

mlekowy);

mlekowy);

produkty przemiany białkowej (aminkwasy, mocznik);

produkty przemiany białkowej (aminkwasy, mocznik);

produkty przemiany hemu (bilirubina, urobilinogen);

produkty przemiany hemu (bilirubina, urobilinogen);

inne produkty organiczne przemiany

inne produkty organiczne przemiany

wewnątrzkomórkowej (kwas moczowy, kreatynina);

wewnątrzkomórkowej (kwas moczowy, kreatynina);

lipidy osocza: cholesterol, fosfolipidy, triacyloglicerole,

lipidy osocza: cholesterol, fosfolipidy, triacyloglicerole,

witaminy rozpuszczalne w tłuszczach (A,D,E i K);

witaminy rozpuszczalne w tłuszczach (A,D,E i K);

hormony steroidowe wydzielane przez korę

hormony steroidowe wydzielane przez korę

nadnerczy, jądro, jajnik;

nadnerczy, jądro, jajnik;

wolne kwasy tłuszczowe (FFA).

wolne kwasy tłuszczowe (FFA).

Co to jest hemostaza i od

Co to jest hemostaza i od

czego zależy?

czego zależy?

Hemostaza jest to zatrzymanie krwi w

Hemostaza jest to zatrzymanie krwi w

łożysku naczyniowym po uszkodzeniu

łożysku naczyniowym po uszkodzeniu

małych naczyń krwionośnych. Zależy od :

małych naczyń krwionośnych. Zależy od :

właściwości naczyń krwionośnych;

właściwości naczyń krwionośnych;

obecności trombocytów i tworzenia czopu

obecności trombocytów i tworzenia czopu

trombocytarnego;

trombocytarnego;

czynników osoczowych powodujących

czynników osoczowych powodujących

zamianę fibrynogenu na fibrynę, która wraz

zamianę fibrynogenu na fibrynę, która wraz

z czopem z trombocytów, erytrocytami i

z czopem z trombocytów, erytrocytami i

leukocytami tworzą skrzep krwi.

leukocytami tworzą skrzep krwi.

Jaką rolę w hemostazie

Jaką rolę w hemostazie

odgrywa tromboksan?

odgrywa tromboksan?

W miejscu uszkodzonego śródbłonka

W miejscu uszkodzonego śródbłonka

naczyniowego zostają odsłonięte białka

naczyniowego zostają odsłonięte białka

adhezyjne, z którymi wiążą się trombocyty

adhezyjne, z którymi wiążą się trombocyty

za pomocą swoich receptorów i powstaje

za pomocą swoich receptorów i powstaje

czop z trombocytów.

czop z trombocytów.

W czasie tworzenia się czopu z trombocytów

W czasie tworzenia się czopu z trombocytów

w miejscu uszkodzenia śródbłonka naczyń

w miejscu uszkodzenia śródbłonka naczyń

uwalnia się tromboksan (TxA), który

uwalnia się tromboksan (TxA), który

przyspiesza agregację trombocytów i

przyspiesza agregację trombocytów i

wywołuje silny skurcz naczyń krwionośnych.

wywołuje silny skurcz naczyń krwionośnych.

Z czym wiąże się powstanie

Z czym wiąże się powstanie

skrzepu?

skrzepu?

Krzepnięcie krwi (powstanie skrzepu) wiąże się

Krzepnięcie krwi (powstanie skrzepu) wiąże się

z zamianą hydrofilnego fibrynogenu (czynnika I)

z zamianą hydrofilnego fibrynogenu (czynnika I)

na hydrofobną fibrynę (czynnik Ia).

na hydrofobną fibrynę (czynnik Ia).

Mechanizmy odpowiedzialne za powstanie

Mechanizmy odpowiedzialne za powstanie

fibryny obejmują serię kaskadowych wzajemnie

fibryny obejmują serię kaskadowych wzajemnie

związanych ze sobą reakcji. W procesie tym

związanych ze sobą reakcji. W procesie tym

bierze udział enzym trombina - czynnik IIa,

bierze udział enzym trombina - czynnik IIa,

która we krwi występuje jako nieaktywna

która we krwi występuje jako nieaktywna

protrombina (czynnik II). Aktywacja

protrombina (czynnik II). Aktywacja

protrombiny może odbywać się na drodze

protrombiny może odbywać się na drodze

wewnątrzpochodnej i zewnątrzpochodnej.

wewnątrzpochodnej i zewnątrzpochodnej.

Jak przebiega

Jak przebiega

wewnątrzpochodny mechanizm

wewnątrzpochodny mechanizm

krzepnięcia krwi ?

krzepnięcia krwi ?

Wewnątrzpochodny mechanizm

Wewnątrzpochodny mechanizm

krzepnięcia:

krzepnięcia:

Po uszkodzeniu śródblonka naczyń

Po uszkodzeniu śródblonka naczyń

trombocyty przyczepiają się do odsłoniętych

trombocyty przyczepiają się do odsłoniętych

białek adhezyjnych, głównie kolagenu.

białek adhezyjnych, głównie kolagenu.

Kolagen, kalikreiny, kininogeny osocza

Kolagen, kalikreiny, kininogeny osocza

aktywują czynnik XII. Dochodzi do zamiany

aktywują czynnik XII. Dochodzi do zamiany

nieaktywnych czynników XI, IX, X i II na

nieaktywnych czynników XI, IX, X i II na

czynniki aktywne. Następnie fibrynogen (cz. I)

czynniki aktywne. Następnie fibrynogen (cz. I)

przekształca się w fibrynę labilną (cz.Ia).

przekształca się w fibrynę labilną (cz.Ia).

Pod wpływem cz. XIIIa i jonów Ca

Pod wpływem cz. XIIIa i jonów Ca

2+

2+

fibryna

fibryna

labilna (Ia) przekształca się w fibrynę stabilną

labilna (Ia) przekształca się w fibrynę stabilną

(Ib).

(Ib).

Jak przebiega

Jak przebiega

zewnątrzpochodny mechanizm

zewnątrzpochodny mechanizm

krzepnięcia krwi ?

krzepnięcia krwi ?

Zewnątrzpochodny mechanizm

Zewnątrzpochodny mechanizm

krzepnięcia

krzepnięcia

krwi występuje po zetknięciu

krwi występuje po zetknięciu

się krwi wypływającej z naczyń

się krwi wypływającej z naczyń

krwionośnych z uszkodzonymi tkankami.

krwionośnych z uszkodzonymi tkankami.

Tromboplastyna tkankowa z aktywnym cz.

Tromboplastyna tkankowa z aktywnym cz.

VII aktywują cz. IX lub X. Od aktywacji

VII aktywują cz. IX lub X. Od aktywacji

czynnika X wewnątrz- i zewnątrzpochodny

czynnika X wewnątrz- i zewnątrzpochodny

mechanizm aktywacji

mechanizm aktywacji

protrombiny i

protrombiny i

krzepnięcia krwi przebiega jednakowo.

krzepnięcia krwi przebiega jednakowo.

Jakie są fazy krzepnięcia krwi i

Jakie są fazy krzepnięcia krwi i

co to jest uk

co to jest uk

ł

ł

ad

ad

fibrynolityczny?

fibrynolityczny?

Fazy krzepnięcia krwi:

Fazy krzepnięcia krwi:

1 faza - aktywacja wszystkich czynników

1 faza - aktywacja wszystkich czynników

koniecznych do zamiany cz. II na aktywny cz. IIa

koniecznych do zamiany cz. II na aktywny cz. IIa

2. faza - zamiana protrombiny (cz. II) na trombinę

2. faza - zamiana protrombiny (cz. II) na trombinę

(cz. IIa)

(cz. IIa)

3. faza - powstaje z fibrynogenu (cz. I) fibryna

3. faza - powstaje z fibrynogenu (cz. I) fibryna

stabilna (cz.Ib).

stabilna (cz.Ib).

W trakcie procesu krzepnięcia zużywane są czynniki

W trakcie procesu krzepnięcia zużywane są czynniki

krzepnięcia. Ponadto istniejący w ustroju układ

krzepnięcia. Ponadto istniejący w ustroju układ

fibrynolityczny ogranicza krzepnięcie.

fibrynolityczny ogranicza krzepnięcie.

Czynnym składnikiem układu fibrynolitycznego jest

Czynnym składnikiem układu fibrynolitycznego jest

enzym plazmina (fibrynolizyna) tworzona z

enzym plazmina (fibrynolizyna) tworzona z

plazminogenu. Plazmina rozpuszcza fibrynę oraz

plazminogenu. Plazmina rozpuszcza fibrynę oraz

atakuje czynnik V, VIII i fibrynogen, ponadto uwalnia

atakuje czynnik V, VIII i fibrynogen, ponadto uwalnia

z fibrynogenu substancje, które hamują trombinę.

z fibrynogenu substancje, które hamują trombinę.

Co powoduje wrodzony brak

Co powoduje wrodzony brak

lub niedobór czynników

lub niedobór czynników

krzepnięcia?

krzepnięcia?

Wrodzony brak lub niedobór jednego z czynników

Wrodzony brak lub niedobór jednego z czynników

krzepnięcia krwi powoduje opóźnienie lub

krzepnięcia krwi powoduje opóźnienie lub

upośledzenie tworzenia skrzepu:

upośledzenie tworzenia skrzepu:

Brak cz. VIII (von Willebranda) - hemofilia typu A

Brak cz. VIII (von Willebranda) - hemofilia typu A

Brak cz. IX - hemofilia typu B

Brak cz. IX - hemofilia typu B

Brak cz. XI -hemofilia typu C.

Brak cz. XI -hemofilia typu C.

Niedobór witaminy K hamuje syntezę w wątrobie

Niedobór witaminy K hamuje syntezę w wątrobie

cz. II (protombiny) oraz czynników VII, IX, X,

cz. II (protombiny) oraz czynników VII, IX, X,

białka C i S.

białka C i S.

Czynniki hamujące krzepnięcie krwi: białka -

Czynniki hamujące krzepnięcie krwi: białka -

trombomodulina, białko C, białko S, heparyna.

trombomodulina, białko C, białko S, heparyna.