Instrumenty wspierania

innowacyjności

• Warunkiem skutecznego konkurowania

w dobie globalizacji jest tworzenie
nowych produktów i usług, lepiej
dostosowanych do potrzeb klientów.
Konieczne są inwestycje w wiedzę –
jeden z najważniejszych czynników i
zasobów konkurencyjności. Jednak
samo „produkowanie” wiedzy jest
niewystarczające!

Powiązanie sfery JBR +

gospodarka

• Wyzwaniem jest stworzenie środowiska, w którym

wiedza jest generowana na potrzeby innowacji

• Pojęcie innowacji wprowadził do nauk

ekonomicznych na początku XX wieku J.A.

Schumpeter. Rozumiał on innowacje jako; a)

wprowadzenie do produkcji wyrobów nowych lub

też udoskonalenie dotychczas istniejących; b)

wprowadzenie nowej lub udoskonalonej metody

produkcji; c) otwarcie nowego rynku; d)

zastosowanie nowego sposobu sprzedaży

zakupów; e) zastosowanie nowych surowców lub

półfabrykatów; f) wprowadzenie nowej organizacji

produkcji

• Innym przedstawicielem tak szerokiego sposobu

ujmowania innowacji jest P.F Drucker, który zdefiniował

innowacje w następujący sposób: „Innowacja stanowi

konkretne narzędzie przedsiębiorców, środek, za

pomocą którego wykorzystują oni zmianę jako

możliwość wdrożenia interesu lub innej usługi”

[1]

.

•

Tak szeroka definicja innowacji, kłóci się jednak z jej

odbiorem przez przeciętnego człowieka. Na przestrzeni

wieków, poczynając od wynalezienia koła aż do czasów

teraźniejszych, przyjęło się utożsamiać innowacje z

wynalazkami, czyli rzeczami.

[1]

Peter F. Drucker, Natchnienie i fart czyli innowacja i

przedsiębiorczość, Warszawa 2004, s. 34-35.

• W obecnej terminologii takie pojmowanie innowacji

figuruje pod pojęciem innowacji produktowych.

„Innowacja technologiczna produktowa jest to

wprowadzenie na rynek produktu, którego cechy

technologiczne lub przeznaczenie różnią się znacząco

od uprzednio wytwarzanych produktów lub którego

działanie zostało znacząco ulepszone i równocześnie

może on dostarczyć konsumentowi obiektywnie

nowych ulepszonych korzyści”[1].

• Innowacje to jednak nie tylko nowe rzeczy czy usługi.

[1] Program rządowy przyjęty przez Radę Ministrów w

dniu 11 lipca 2000 roku; „Zwiększanie innowacyjności

gospodarki w Polsce do roku 2006” s. 5-6.

• Kiedy na początku XIX wieku amerykański rolnik

nie posiadał praktycznie żadnej siły nabywczej i z

tego powodu nie był w stanie zaopatrzyć się w

nowoczesne maszyny rolnicze, pewien wynalazca

maszyn żniwiarskich Cyrus McCormick, wymyślił

kupno na raty. W jednej chwili rolnik nie

posiadający żadnej siły nabywczej mógł pozwolić

sobie na zakup maszyn i rozwój swego

przedsiębiorstwa, dzięki czemu w przyszłości

spłacał zaciągnięte zobowiązanie. Powyższy

przykład pokazuje, iż innowacja nie musi mieć

charakteru technicznego, a nawet nie musi być

„przedmiotem”.

• Innowacja technologiczna procesowa, o

której mowa w powyższym przykładzie, jest
to przyjęcie nowych lub znacząco
ulepszonych metod produkcji albo
dostarczania produktów. Mogą się z tym
wiązać zmiany w zakresie organizacji,
zasobów ludzkich, technologii, metod pracy,
sprzętu lub kombinacja takich zmian[1].

•

[1] Program rządowy …, op.cit., s. 6.

• innowacje dzieli się na radykalne (przełomowe) oraz na

usprawniające produkcję (modernizujące). Ustalenie

precyzyjnej granicy pomiędzy tymi dwoma rodzajami

innowacji nie jest rzeczą prostą. Najczęściej za kryterium,

przy wyznaczaniu owej granicy, przyjmuje się wielkość

nakładów wiedzy i wielkość nakładów inwestycyjnych na

realizacje innowacji oraz względne skutki jakie

wprowadzenie danej innowacji ma dla gospodarki i

przedsiębiorstw w których została zastosowana[1]. Pierwszy

rodzaj innowacji ma duże znaczenie w świecie techniki, bo

chociaż występują stosunkowo rzadko, zazwyczaj wiążą się

z przełomem technologiczno - organizacyjnym, a co za tym

idzie powodują mnóstwo pochodnych przyrostowych

innowacji. Rzadkość ich występowania spowodowana jest

bardzo dużymi nakładami oraz długimi badaniami, co

przekłada się na duże ryzyko.

[1] Innowacje a …, op.cit. s. 15-16.

• Drugi rodzaj innowacji spotykany jest znacznie

częściej, gdyż bazują one na istniejącym już zasobie

wiedzy, wprowadzając niewielkie zmiany[1].

Doskonałym przykładem ilustrującym oba rodzaje

innowacji jest aparat fotograficzny. Bardzo niewiele

wynalazków odniosło sukces szybciej niż stało się to

w przypadku fotografii. W ciągu dwudziestu lat od

jej wynalezienia stała się popularna na całym

świecie i była jedyną zachodnią techniką jaka

opanowała Japonię, na długo przed rewolucją

Meidżi. Pojawienie się aparatu fotograficznego

stworzyło całkowicie nowy rynek i bez cienia

wątpliwości było innowacją rewolucyjną.

[1] Jerzy Bogdanka, Innowacyjność przedsiębiorstw,

Toruń 2004, s. 9

• Pojawienie się aparatu fotograficznego stworzyło

całkowicie nowy rynek i bez cienia wątpliwości było

innowacją rewolucyjną. Jednak, wynalazek ten nie był

wolny od wad. w połowie lat osiemdziesiątych XIX

wieku dostępna stała się wiedza, która umożliwiła

George’owi Eastmanowi, założycielowi Kodaka,

zastąpienie ciężkich płyt szklanych błoną celulozową,

która praktycznie nic nie ważyła i była odporna nawet

na bardzo trudne warunki i traktowanie[1].

Zastąpienie owych płyt błoną jest klasycznym

przykładem innowacji modernizującej istniejącą już

wcześniej innowację.

•

[1] Natchnienie i fart …, op. cit., s. 82.

• innowacje na pionierskie (oryginalne, kreatywne)

oraz adaptowane (powielające, naśladujące)[1].

Przykładem innowacji pionierskiej jest wspomniany

już powyżej aparat fotograficzny. Natomiast

najlepszym przykładem innowacji naśladujących jest

Kraj Kwitnącej Wiśni - Japonia, który zastosował

ponad sto lat temu strategie twórczego

naśladownictwa. Cała nowoczesna gospodarka

obecnej Japonii została zbudowana po rewolucji

Meidżi za pomocą systemu licencji technicznych

sprzedanych temu krajowi. Licencje te posłużyły

Japończykom do wyprodukowania własnych

produktów, a następnie ich sukcesywnego ulepszania

tak aby mogły konkurować na rynku światowym.

[1] Innowacje a …, op. cit. s. 15.

• „obca myśl techniczna to najkrótszy sposób pozyskiwania nowych

rozwiązań technicznych charakteryzujący się niskim stopniem

ryzyka i wysoką opłacalnością. Zapożyczenie mysli technicznej z

zewnątrz nosi nazwę transferu techniki i może przyjmować różne

formy:

• umowy licencyjne (połączone ze sprzedażą dokumentacji

technicznej, maszyn itp.),

• umowy typu know-how (zakup dokumentacji nieopatentowanych

technologii lub wzorów),

• wspólne przedsięwzięcia naukowe i produkcyjne związane z

produkcją wybranych wyrobów,

• zakup maszyn i urządzeń technicznych (przenoszenie techniki

mogącej inspirować swoją konstrukcją i sposobem działania do jej

naśladownictwa lub tworzenia rozwiązań doskonalących),

• wymiana pracowników mająca na celu wymianę doświadczeń i

szkolenia.”[1]

•

[1] Innowacyjność…, op. cit., s.17.

• Inny podział innowacji prezentuje amerykański specjalista

R.A. Weber, który wyróżnił trzy kategorie innowacji:

• innowacje rutynowe; które wprowadza kierownictwo firmy.

Ich zadaniem jest utrzymanie atrakcyjności danego

produktu,

• innowacje wymuszone; realizowane zazwyczaj przez firmy,

które znalazły się w tarapatach i maja nadzieję na obniżkę

kosztów,

• innowacje wynikające z okazji, są to innowacje najczęściej

podejmowane przez firmy, które mają powodzenie na

rynku, a także niezbędne środki pieniężne wystarczające na

uzupełnienie lub zastąpienie dotychczasowej oferty nowymi

produktami[1].

•

[1] Innowacyjność …, op. cit. s. 11

• trzy kategorie:

• produktowe innowacje dotyczące funkcji dostarczanych

klientom. Polega na stworzeniu nowych produktów lub

ulepszeniu już istniejących, tak aby zaspokoić potrzeby

rynkowe. Dotyczą zmiany sposobu w jaki rzeczy oddziałują

na ludzi;

• procesowe innowacje dotyczące sposobu, w jaki artykuł jest

projektowany, produkowany i dostarczany. Innowacje

procesowe prowadza do obniżki kosztów, zmniejszenia

okresów zaangażowania zasobów, zwiększenia

bezpieczeństwa pracy. Dotyczą więc sposobu w jaki ludzie

oddziałują na rzeczy;

• proceduralne innowacje odnoszące się do metody integracji

produktów i procesów w operacje charakteryzujące

sprawność organizacji. Przykładem mogą być zmiany metod

marketingowych czy administracyjnych. Dotyczą sposobów

w jaki ludzie oddziałują na ludzi.

• Innowację opartą na nowej wiedzy można równie

dobrze nazwać „gwiazdą przedsiębiorczości”.

Zapewnia rozgłos i jest niesamowicie dochodowa.

Nie wszystkie innowacje, które są oparte na wiedzy

są jednocześnie innowacjami ważnymi. Jednak wśród

innowacji tworzących historię, te oparte na wiedzy

zajmują bardzo wysokie miejsce. Należy też

zauważyć, iż wiedza wcale nie koniecznie musi być

naukowa lub techniczna. Równie ważne i wpływowe

mogą być innowacje społeczne oparte na wiedzy.

Innowacja oparta na wiedzy różni się od innych

innowacji pewnymi podstawowymi cechami:

wymaga czasu, jest ryzykowna oraz stawia zupełnie

nowe wyzwania przed przedsiębiorcami.

Instrumenty wspierania

innowacyjności

• 1/ organizacja współpracy między

uczelniami i przedsiębiorstwami
(centra transferu technologii)

• 2/ inkubacja przedsiębiorstw

akademickich (inkubatory, parki
technologiczne, źródła finansowania)

• 3/ polityka stymulowania rozwoju

klastrów

Centra transferu technologii

• Dwa rodzaje: 1/ uczelniane centra transferu

technologii, które zajmują się promocją
wygenerowanej tam wiedzy; 2/ centra
zewnętrzne świadczące w znacznej mierze
usługi dla przedsiębiorstw i innych podmiotów.

• Ad 1: funkcjonują jako wyodrębnione jednostki

lub jako podmioty zewnętrzne wydzielone z
uczelni np. biuro transferu technologii
Uniwersytetu Warwick w Wielkiej Brytanii

Warwick Venture

• Powstało w 2000 r. w celu ochrony własności

intelektualnej uniwersytetu oraz naukowców (jest

w posiadaniu ok.. 50 patentów, z których

większość jest udostępniona do licencjonowania).

Zajmuje się także wspieraniem rozwoju firm spin-

off opierających swoją działalność na

technologiach powstających na Uniwersytecie.

Oprócz przestrzeni biurowej oferuje dostęp do

aniołów biznesu, asystuje w poszukiwaniu

partnerów biznesowych; dzięki licznym kontaktom

z innymi uczelniami ułatwia dostęp do knkretnych

technologii.

• Infrastruktura wspierająca transfer

technologii może mieć charakter prywatny

lub publiczny i być nastawiona na zysk lub

nie. Wiele podmiotów oferuje swoje usługi

dla kilku jednostek np. Centra przekazu

innowacji (Innovation Relay Center) lub

organizacje istniejące w otoczeniu izb

gospodarczych. Często nie oferują one

bezpośrednio wyników badań lecz pełnią

funkcje informacyjnych oraz organizacji

wspierających poszukiwanie technologii bądź

partnerów technologicznych

• W niektórych krajach tworzenie prywatnych

firm, które obsługują kilka podmiotów w

zakresie transferu technologii było

zainicjowane przez rząd. W Belgii

Interuniversity for Biotechnology obsługuje 9

uniwersytetów. Założony w 1995 r. jako

niezależny instytut badawczy ma 3 cele:

badania i stosowanie badań w

biotechnologii, komercjalizacja wyników

badań w formie transferu technologii i

tworzenia firm spin-off, promocja. Instytut

daje możliwość licencjonowania.

• W Polsce jedną z centralnych instytucji

transferu technologii jest Fundacja Centrum
Innowacji FIRE (Foundation for Innovations,
Restructuring, Entrepreneurship), której
model funkcjonowania bazuje na wspieraniu
powstawania firm zaawansowanych
technologii. W znacznej mierze chodzi o
innowacyjne projekty, których autorami są
pracownicy naukowi, wynalazcy oraz firmy
high-tech.

FIRE

• Została założona z inicjatywy Ministra

Gospodarki przez Agencję Rozwoju
Przemysłu w 2002 r. Fundacja oferuje 2
programy: 1/ Program Wsparcia, w który
zaangażowane są firmy doradztwa
personalnego, instytuty badania rynku,
eksperci firm high-tech, agencje reklamowe,
kancelarie prawne i patentowe, firmy
consultingowe, firmy szkoleniowe, instytuty
naukowe oraz uczelnie wyższe.

• Usługi: 1/ doradztwo: ocena innowacyjna

produktu, ochrona własności

intelektualnej, sprecyzowanie modelu

biznesowego, analiza biznesowa i

techniczna; 2/ coaching: transfer wiedzy

biznesowej, monitorowanie rozwoju firmy;

3/ finansowanie: znalezienie modelu

finansowania i źródeł finansowania; 4/

sieć współpracy: wyszukiwanie partnerów

przemysłowych i klientów.

• 2. Akcelerator Technologii, w którymi

partnerami są Lockheed Martin, The

University of Texas at IC Institute.

Zadania programu: tworzenie firm w

oparciu o projekty z USA (oferta

technologiczna), akceleracja firm,

udostępnienie finansowania seed capital,

dostęp do sieci eksperckich, doradczych

oraz sieci inwestorów venture instytutu

IC, transfer technologii.

• FIRE utworzyło 3 sieci
• eksperckie: doradczą (prawne,

zarządzanie), partnerów finansowych
(fundusze inwestycyjne oraz anioły
biznesu) oraz sieć partnerów
wspierających (uniwersytety, IPAN, parki
naukowo-technologiczne, JBR). Dzięki
współpracy z instytutem IC fundacja ma
dostęp do sieci partnerów instytutu z
Austin

• Projekty są kwalifikowane na podstawie

następujących elementów: pomysł musi
opierać się na unikalnej technologii dającej
znacznie większą wartość nabywcy od
produktów istniejących, musi mieć rozwiązaną
kwestię ochrony know-how lub patent,
potencjalny rynek musi mieć dużą wartość.

• Proces: Aplikacja/selekcja – optymalizacja

modelu biznesowego – realizacja – wejście na
rynek – finansowanie venture cpital

Innowacja organizacyjna

• Podmiot: firma sprzedająca oleje opałowe
• Projekt: firma planuje uruchomienie

systemu zamówień on-line oraz realizację

dostaw do klienta

• Zakres: zakup autocysterny i opracowanie

nowego oprogramowania

• Innowacja: nowa usługa oraz

zastosowanie nowoczesnych technologii

w budowaniu trwałych relacji z odbiorcami

Jakie są najciekawsze źródła

finansowania

• Fundusze strukturalne: 1/ Program

Operacyjny Innowacyjna Gospodarka; 2/
Program Operacyjny Infrastruktura i
Środowisko; 3/ Regionalne Programy
Operacyjne

• Środki budżetowe: Inicjatywa

Technologiczna

• Fundusze prywatne: 1/ Business angels, 2/

seed capital – fundusze zalążkowe; 3/
fundusze pożyczkowe

Inicjatywa Technologiczna

• Inicjatywa Technologiczna jest

programem MNiSW ukierunkowanym
na rozwój nowych produktów i
technologii w oparciu o polskie
osiągnięcia naukowo-techniczne

• Program jest adresowany do

przedsiębiorców (MSP) oraz zespołów
badawczych, które są bezpośrednio
powiązane z działalnością przemysłową

Przykłady

innowacja marketingowa

• Podmiot: firma produkująca wodę pitną planuje

wprowadzenie na rynek wody dedykowanej dla
niemowląt do 6 m-ca życia

• Projekt: nowe ujęcie wody, nowa linia

technologiczna do butelkowania, porozumienie
z firma produkującą żywność dla niemowląt

• Innowacja: produkt ten sam, ale nie taki sam.

Nowe opakowanie i pozycjonowanie umożliwi
firmie wejście w nowe obszary rynkowe

Seed Capital

• Fundusze, które początkującym

przedsiębiorcom pomagają zdobyć kapitał na
dalszy rozwój. Wartość inwestycji <1mln zł.

• Fundusze zalążkowe, które uzyskały wsparcie

kapitałowe PARP: 1/ Bielsko-Biała – Spółka
Zarządzająca Funduszami Kapitału
Zalążkowego Satus; 2/ Gdańsk – Business
Angel Seedfund; 3/ Katowice – Silesia Seed
Fund; 4/ Kraków – MF Seed Fund; 5/ Poznań –
BIB Seed Capital; 6/ MCI Bio Ventures