ANOPHELES

MACULIPENNIS

KOMAR WIDLISZEK

ANOPHELES MACULIPENNIS

• Ciało widliszka dł.6-8 mm, smukłe, barwy

brązowoszarej, podzielone na głowę,tułów i odwłok

• Aparat gębowy typu kłująco-ssącego
• Tylko samice pobierają krew!
• U samców aparat gębowy jest słabiej rozwinięty i

służy wyłącznie do pobierania soków roślinnych

• Samica w kilka dni po zapłodnieniu i nassaniu się

krwi składa jaja w ilości 150-350 sztuk na

powierzchni czystych i stojących zbiorników wodnych

• Jaja utrzymują się na powierzchni wody dzięki

komorom powietrznym umieszczonym z boku,

wykorzystują napięcie powierzchniowe wody.

• Jaja początkowo koloru białego ciemnieją, a układ ciemnych

plam na otoczce jest charakterystyczny dla danego gatunku.

Wielkośc jaj ok. 1mm. Samica składa ich od 150 do 340. Na

powierzchni wody tworzą rozetki i geometryczne wzory.

• Larwy żywią się drobnoustrojami szczątkami roślin
(4 stadia rozwojowe)

• Poczwarka jest ruchliwa, ale nie pobiera pokarmu

• Po 3-4 dniach wewnątrz poczwarki formuje się dorosły owad

(cały rozwój A.maculipennis trwa ok..4 tyg.)

• Gatunek można rozpoznać już po wyglądzie larwy czwartego

stadium. Głowa larwy mocno schitynizowana ,zaopatrzona jest

w parę czułków, plamek ocznych i wachlarzykowate szczecinki

wargi górnej, które zgarniają pokarm. Charakterystyczne dla

larw An. Maculipennis są rozgałęzione włoski zewnętrzne na

nadustku, odwłok składa się z 9 segmentów a każdy z nich po

stronie grzbietowaj ma parę włosków ułożonych w kształcie

wachlarza

• W Polsce mogą rozwinąć się 3-4 pokolenia rocznie

• Zimują tylko zapłodnione samice

• Widliszek jest żywicielem ostatecznym i przenosicielem

pierwotniaków z rodziny Plasmodium

Cykl życiowy

• Przy temperaturze już powyżej 10° C

pojawiają się larwy komarów. Są one małe

i muszą przejść pięciokrotnie wylinkę

zanim się przeobrażą. Larwy podwieszają

się od spodniej części lustra wody . Tylna

część larwy zawiera specjalny narząd

umożliwiający wykorzystanie sił napięcia

powierzchniowego wody i tkwić larwie

odwróconej tuż przy powierzchni wody.

Larwy mają interesujący sposób

oddychania. Posiadają one rurkę, która

działa podobnie jak rurka do nurkowania,

wystawiają ją ponad powierzchni sadzawki

i oddychają w ten sposób.

Wykrywanie

• Zaczerpnięcie wody ze zbiornika w

wolnej przyrodzie pozwala na

stwierdzenie braku obecnosci lub

obecnosci ,które w przypadku Anopheles

rozpoznajemy po równoległym położeniu

w stosunku do poziomu wody.Dorosłe

widliszki można spotkac w ciemnych

kątach obór zawieszone na suficie

,często bezpośrednio nad zwierzętami,w

mieszkaniach

ZWALCZANIE

• Stosowanie nakryć głowy,np..można narzucic sietakę

ochronna z tiulu,

• Zabezpieczanie okien i drzwi siatkami o oczkach 1mm2,

• Smarowanie ciała srodkami ochronnymi np..N,N-

dietylotoluamidem.

• Chemiczne zwalczanie owadów dorosłych ,opryskiwania

scian i sufitów płynnymi preparatami kontaktowymi

zawierającymi związki fosforoorganiczne,

• Larwy komarów w wodzie należy zwalczac jedynie

biopreparatami np.takie które jako składnik biologicznie

czynny zawierają zarodniki i delta-endotoksynę Bacillus

thuringiensis israensis., można stosowac także preparaty

oparte na inhibitorach syntezy chityny

np..diflubenzuronie ,a także preparaty oparte na

bioanalogach hormonów owadzich np..juwenoidy.

• Naturalnymi wrogami larw są nicienie, larwy owadów

drapieżnych,żaby i ryby.

MALARIA

Choroba wywołana przez

plasmodium falciparum. Zarażenie

przez ukłucie komara widliszka.

• Malaria jest obecnie jedną z trzech najgroźniejszych,

oprócz AIDS i gruźlicy, chorób zakaźnych na świecie.

Ocenia się, iż aktualnie 40-45% ludności kuli

ziemskiej żyje na terenach zagrożonych malarią w

ponad 100 krajach świata. Większość przypadków

malarii notowana jest w rejonach Afryki na południe

od Sahary. Liczbę nowych zachorowań na zimnicę

(polska nazwa malarii) szacuje się na 300-500

milionów rocznie, a liczbę zgonów na 1,5-3 milionów

każdego roku. Na zachorowanie najbardziej narażone

są dzieci do 5 roku życia i kobiety ciężarne

mieszkające na terenach endemicznych oraz osoby

nieodporne (nieposiadające swoistych przeciwciał),

podróżujące m.in. z Europy do krajów endemicznego

lub epidemicznego występowania malarii.

• W Polsce rejestruje się rocznie do 50 przypadków malarii

importowanej, w tym nierzadko ciężkie postacie

kliniczne wywoływane przez Plasmodium falciparum.

Ponadto, dość istotna liczba Polaków jest leczona poza

granicami kraju, na terenach malarycznych lub w

drodze powrotnej do kraju. Wysoce niepokojąca jest

wysoka śmiertelność z powodu ciężkiej lub

nierozpoznanej malarii. Wynosi ona wprawdzie nie

więcej niż 3 przypadki rocznie, ale w porównaniu do

liczby zachorowań, jest ona 16-krotnie większa niż w

pozostałych krajach europejskich. Wysoka śmiertelność

dotyczy zwłaszcza chorych zarażonych Plasmodium

falciparum; w Polsce w roku 2002 zmarł z tego powodu

co 7 pacjent zarażony tym gatunkiem pasożyta. Należy

w tym miejscu podkreślić, że w latach 1991-2003 poza

granicami kraju zachorowało na malarię 114 żołnierzy

polskich pełniących służbę w Misjach Pokojowych ONZ

(głównie w Kambodży, Angoli, Etiopii, Namibii); nikt z

chorych żołnierzy nie zmarł. Pojedyncze, jak dotąd,

przypadki malarii stwierdza się także u imigrantów.

• Nieustanne rozprzestrzenianie się malarii

jest skutkiem wielu czynników: zmian
klimatycznych, zwiększonej mobilności
ludzi, intensyfikacji transportu
międzynarodowego, ubóstwa. Można jej
zapobiec poprzez profilaktykę zdrowotną,
dostęp do moskitier, wczesne leczenie i
poprawę warunków życia i mieszkania.