Udar mózgu

nagle występujące objawy uszkodzenia

mózgu

w postaci:



niedowładu



afazji czuciowej



afazji ruchowej



niedowidzenia



niedoczulicy



utraty przytomności



bólu głowy, nudności, wymiotów

Udar mózgu



Jest on jednym z powikłań miażdżycy
naczyń.



Objawy są wynikiem zaburzenia
krążenia mózgowego.

Udar mózgu



niedokrwienny



krwotoczny / krwotok śródmózgowy,
krwotok podpajęczynówkowy/

Udar mózgu

Przyczyny udaru niedokrwiennego:



otyłość



dieta bogata w tłuszcze zwierzęce



palenie tytoniu



alkoholizm



brak aktywności fizycznej

Udar mózgu

Przyczyny udaru krwotocznego :



nadciśnienie tętnicze



pęknięcie tętniaka, naczyniaka



uraz głowy



skaza krwotoczna

Zalecenia żywieniowe



zaburzenia świadomości



zaburzenia połykania /dysfagia/



niewydolność oddechowa

Uniemożliwiają karmienie chorego przez

usta i prowadzą do niedożywienia.

 

Zalecenia żywieniowe



dieta płynna, dokładnie zmiksowana
podawana przez zgłębnik nosowo
-żołądkowy



przygotowana z produktów naturalnych



pokarm podawany do sondy za pomocą
strzykawki o poj. 100 ml



porcje pokarmowe o obj.300-500ml

lub



zbilansowana dieta przemysłowa



może być podawana z użyciem pompy

Zalecenia żywieniowe



posiłki muszą być o odpowiedniej
wartości kalorycznej i odżywczej, aby
nie doszło do niedoborów
pokarmowych i wyniszczenia
organizmu.

Wartość energetyczna
diety

ustalana indywidualnie w zależności

od:



masy ciała pacjenta



kondycji fizycznej



stanu zdrowia

Zapotrzebowanie
kaloryczne

zazwyczaj jest zwiększone ze względu

na:



stany pobudzenia,



niepokoju,



bólu,



ograniczenia sprawności ruchowej i



wzmożonego wysiłku oddechowego,
ruchowego

Zalecenia żywieniowe



Białko 15 – 20 %

energii



Tłuszcze 25 – 30 % energii



Węglowodany 45 - 50 % energii

 



objętość diety 1500 - 2500ml



1 ml pożywienia - 1 kcal ( 4,2kJ)



minimum 4 posiłki dziennie

(co 3,5 - 4 godz.)



posiłki o temp. 37 ° C

Zalecenia żywieniowe

Pacjentom wyniszczonym:

podawać 6 posiłków :



3 w postaci zup z produktów naturalnych i



3 w postaci diet przemysłowych –

wysokokalorycznych.

 
Pomiędzy posiłkami i po posiłkach:



bardzo małe porcje herbaty, wody

przegotowanej, wody mineralnej

niegazowanej, soków, mleka.

Zalecenia żywieniowe

W miarę poprawy stanu zdrowia:

-

chory świadomy,

-

wydolny oddechowo,

-

prawidłowe wydzielanie śliny,

-

nie krztusi się



przechodzi się na żywienie doustne:

-

pokarmy papkowate - miksowane, najczęściej w

postaci

gęstych zup.
- małymi porcjami ( przez rurkę, łyżeczką lub

specjalnym dzbanuszkiem ) soki przecierowe o

półpłynnej konsystencji

Zalecenia żywieniowe



następnie potrawy przecierane, mielone, łatwo
strawne



do posiłków można podawać pieczywo pszenne,
pokrojone w cienkie kromki, posmarowane
masłem, pastą z sera, ryb, mięsa, szynki, jaj



stopniowo wprowadza się do diety potrawy

o konsystencji stałej



dieta jak w profilaktyce udaru mózgu

Zalecenia żywieniowe



Płyny i elektrolity dożylnie w trakcie
leczenia na zlecenie lekarza.

Zalecenia żywieniowe

W późniejszym okresie – chory rehabilitowany:



w przypadku kłopotów z poruszaniem się

(ograniczona aktywność fizyczna)
potrzebna jest mniejsza porcja energii,
aby nie spowodować nadwagi.



osoba z nadwagą - dieta 1000-1500 kcal,

w zależności od stanu zdrowia i stopnia

nadwagi.

Żywienie w profilaktyce
udaru mózgu



Niedopuszczanie do rozwoju
miażdżycy.

Czynniki ryzyka miażdżycy:



otyłość



zaburzenia lipidowe / nadmiar LDL, TG/



nadciśnienie tętnicze



palenie tytoniu

Żywienie w profilaktyce
udaru mózgu

 



Masa ciała powinna być
utrzymywana przez całe życie w
granicach normy.

Żywienie w profilaktyce
udaru mózgu



Tłuszcze



zmniejszyć spożycie tłuszczów zwierzęcych

Tłuszcze powinny stanowić do 25-30% energii

z całodziennego pożywienia



NKT do 7 % energii



WNKT 6 - 10%



omega -3 w rybach -> zmniejszają TG, hamują procesy

krzepnięcia krwi  ryby 2-3 x tyg

Żywienie w profilaktyce
udaru mózgu



ograniczyć: masło, śmietanę



wykluczyć: smalec, tłuste mięsa, wieprzowinę,

wołowinę, kaczki, gęsi, tłuste wędliny, zabielacze

do kawy, tłuste sery, twarde margaryny



zalecane: kurczaki, cielęcinę, indyki.



zrezygnować ze smażenia i duszenia potraw z

dodatkiem tłuszczu.

Żywienie w profilaktyce
udaru mózgu



Białko:



powinno sie wybierać produkty
niskotłuszczowe



masło zastąpić miękkimi margarynami



białko jest źródłem aminokwasów [ tryptofan,
fenyloalanina, tyrozyna, kwas glutaminowy ]

 rola w pracy OUN, ponieważ powstają z

nich neuroprzekaźniki : SER, NA, A, Ach, DA

Żywienie w profilaktyce
udaru mózgu



Węglowodany

ograniczyć: sacharozę, fruktozę

- cukier, słodycze, wyroby cukiernicze

 wzrost TG i syntezy CH

.

Sól kuchenna



ograniczyć ilość soli używanej do przyrządzania posiłków

oraz spożycie produktów zawierających jej dużą ilość.



zaleca się spożycie do 3 g soli na dobę ( ½ płaskiej

łyżeczki do herbaty), wliczając w to sól z produktów

spożywczych



posiłków nie powinno się dosalać

(50-70% sodu zawartego w diecie pochodzi z

przetworzonych produktów spożywczych).



najwięcej soli zawierają wędliny ( konserwy, wędliny

podrobowe), kiełbasy, sery żółte, produkty wędzone,

ryby solone.

Sól kuchenna



zrezygnować z dań błyskawicznych (zupy w

proszku) chipsów, chrupek, hamburgerów i

sosu sojowego.



Uwaga ! gotowe mieszanki przyprawowe mogą

zawierać dużo soli.



sól zastąpić mieszankami ziołowymi (bazylia,

estragon, majeranek).

 

Sól kuchenna



 nadmiar soli  nadmiar sodu 

 wzrost BP  udar mózgu

Warzywa i owoce



powinny stanowić podstawę diety



75 dag/dobę



źródło antyoksydantów:

witamina C, beta-karoten, flawonoidy, witamina

E



 chronią naczynia mózgowe przed uszkodzeniem

/ unieszkodliwiają wolne rodniki tlenowe

uszkadzające naczynia krwionośne i przyczyniające
się do rozwoju miażdżycy i jej powikłań/

Warzywa i owoce



witamina C: cytrusy, truskawki, czarna

porzeczka, brokuły, pomidory, papryka, natka

pietruszki



beta - karoten: marchew, sałata, czerwona

papryka, szpinak, brokuły, pomidor, morele,

brzoskwinie.



witamina E: oleje roślinne (zwłaszcza olej

słonecznikowy) , margaryny, kiełki, nasiona,

orzechy, pełnoziarnisty chleb i płatki oraz

awokado, brzoskwinie, brokuły.

Warzywa i owoce



flawonoidy i izoprotenoidy znajdujące się w

warzywach i

owocach  chronią przed zawałem oraz
udarem niedokrwiennym mózgu
/ obniżają BP, mają działanie p/krzepliwe /



flawonoidy: zielona herbata, czerwone wino,
czarne jagody, aronia, buraki czerwone,
brokuły, soja, oliwki, czekolada, przyprawy-
majeranek, rozmaryn

Kwas foliowy



kwas foliowy , witaminy B 12.B6

 chronią przed nadmiarem homocysteiny,

która wpływa na rozwój miażdżycy



ilość homocysteiny we krwi zmniejszają
warzywa, owoce, produkty zbożowe, rośliny
strączkowe.

Mikroelementy K, Ca, Mg



wywierają korzystny wpływ na naczynia mózgowe

K : warzywa, orzechy, suszone owoce, ziemniaki, ryby, ryż
 

- reguluje rytm serca,
- obniża BP,

-

zmniejsza podatność naczyń mózgowych na

uszkodzenia



za mała ilość potasu w diecie ~~> wzrost BP

Mikroelementy K, Ca, Mg

Ca- mleko i produkty mleczne.



Tyle samo wapnia dostarczają produkty

mleczne odtłuszczone i pełnotłuste.



Dziennie każda dorosła osoba, aby dostarczyć

swojemu organizmowi odpowiednią ilość tego

pierwiastka, powinna :

 



wypić 2 i ½ szklanki mleka, kefiru lub jogurtu

oraz dodatkowo zjeść 50 g białego sera.

Mikroelementy K, Ca, Mg

Mg- pełnoziarniste produkty zbożowe, zielone

warzywa,

orzechy
 
- obniża BP
- wpływa korzystnie na pracę serca
- zapobiega zlepianiu się płytek krwi.

Błonnik pokarmowy



szczególne znaczenie

w obniżaniu poziomu

cholesterolu

ma jego

frakcja rozpuszczalna w

wodzie

, do której należą takie związki, jak

pektyny i beta-glukany.



pektyny

: groch, soja, fasola, czarne porzeczki,

marchew, dynia, banany, jabłka



beta- glukany

:otręby, płatki owsiane

 

Ogólne zasady w
profilaktyce udaru
mózgu:



ograniczyć tłuszcze zwierzęce



ograniczyć CH w diecie



unikać soli



unikać słodyczy



zwiększyć spożycie warzyw i owoców, roślin

strączkowych



spożywać mleko, jego przetwory, z obniżoną

zawartością tłuszczu



2-3 x tyg. ryby morskie



1 szklanka zielonej herbaty dziennie



zmienić styl życia – zwiększyć aktywność fizyczną,

nie palić papierosów, unikać stresów

Choroba Parkinsona



występuje u 1 % osób powyżej 65 r.ż



pierwsze objawy między 50-60r.ż



proces zwyrodnienia komórek nerwowych
rozpoczyna się od neuronów wytwarzających
DA



spadek liczby neuronów  niski poziom DA



hist-pat : wtręty cytoplazmatyczne w
neuronach tzw. ciałka Lewy’ego

Choroba Parkinsona
-etiologia



Czynnik wywołujący zmiany zwyrodnieniowe nie

został wykryty.



Bierze się pod uwagę:

~ czynniki genetyczne

~ neurotoksyny (tlenek węgla, mangan,

neuroleptyki),

działające uszkadzająco na komórki istoty czarnej

~ czynniki infekcyjne ( Parkinsonizm pozapalny)

~ wielokrotne urazy

Choroba Parkinsona -
objawy



drżenie spoczynkowe dłoni



wzmożone napięcie mięśni (plastyczne zwiększenie

napięcia mięśniowego, twarz maskowata- brak

mimiki twarzy)



bóle i sztywność mięśni



spowolnienie i zubożenie ruchów



trudności z wykonywaniem ruchów precyzyjnych



chód szurający, drobnymi kroczkami



brak fizjologicznych ruchów (balansowania kończyn

górnych) podczas chodzenia



przodopochylenie tułowia (spowodowane znacznie

wzmożonym napięciem mięśniowym



trudności w rozpoczęciu ruchów ( akinezja)



niestabilność postawy

Choroba Parkinsona -
objawy



propulsja (tendencja do padania do przodu)



retropulsja (ku tyłowi)



lateropulsja (w bok)



niewyraźna, cicha mowa



trudności w połykaniu (dysfagia)



rzadkie mruganie



spowolniony przebieg procesów psychicznych,



osłabiona pamięć i zdolność przypominania.



zmiana pisma- coraz mniejsze litery (mikrografia)

Choroba Parkinsona -
objawy



objawy depresyjne



zaburzenia seksualne



ortostatyczne spadki BP



objawy wegetatywne (ślinotok, łojotok,

napadowe pocenie się)



zaburzenia termoregulacji – wzmożone pocenie

się



zaparcia - z powodu uszkodzenia nerwów

wpływających na czynność mięśni okrężnicy



zaburzenia w oddawaniu i nietrzymanie moczu



łojotok skóry głowy, twarzy i szyi



wychudzenie

Choroba Parkinsona-
leczenie

I.

Farmakoterapia:



leki hamujące rozkład dopaminy ( DA) w mózgu

(np. Segan, Selerin, Jumex, Niar, Selenor, Selgin, Selgres),

-

Nie stosować w trakcie lub bezpośrednio po posiłku – nasila

-

Ograniczyć w diecie produkty zawierające tyraminę –

przełom nadciśnieniowy



leki naśladujące działanie dopaminy

(np. Bromergon, Parlodel, Bromocorn,L-Dopa)



leki naśladujące również atropinę i hamujące działanie

tzw. aminokwasów pobudzających (np.V iregyt-K,

Amantix).

Choroba Parkinsona-
leczenie

II.

Rehabilitacja i fizykoterapia



zmniejsza parkinsonizm w początkowym okresie
choroby,



korzystnie wpływa na stan psychiczny,



ogranicza bóle towarzyszące chorobie,



poprawia równowagę i chód,



utrzymuje prawidłową sylwetkę ciała



opóźnia wystąpienie zmian zwyrodnieniowych
kręgosłupa

Choroba Parkinsona-
leczenie



ruch pomaga w zwalczaniu zaparć i jest potrzebny
dla prawidłowego działania wielu narządów
wewnętrznych



spośród metod fizykoterapeutycznych największe
znaczenie mają :

- zabiegi przeciwbólowe
(jonoforezy ksylokainowe i hydrokortyzonowe),
- zabiegi rozgrzewające (tzw. solux)
- masaże.

Choroba Parkinsona-
leczenie

III.

Metody neurochirurgiczne:



metody stereotaktyczne - niszczenie tkanki mózgowej,

niosą pewne ryzyko wystąpienia zaburzeń

neurologicznych, szczególnie przy obustronnej operacji



stymulacja elektryczna elektrodą wszczepioną do części
mózgu zwanej wzgórzem, nie wiąże się z niszczeniem,
lecz polega na czasowym zablokowaniu funkcji
określonego miejsca,

sposób leczenia wysoko oceniany,
poprawia stan ruchowy pacjenta, zmniejsza dyskinezy i

wydłuża czas dobrej sprawności

Choroba Parkinsona-
leczenie

III.

Metody neurochirurgiczne



przeszczepy płodowej istoty czarnej - przeszczep
przeżywa i produkuje dopaminę w mózgu chorego,
długotrwałe stosowanie leków przeciw odrzuceniu
przeszczepu nie jest konieczne, działanie na objawy
ch .P. jest niekompletne, niektóre przypadki pacjentów
operowanych sugerują, że można uzyskać istotne
dla chorego opóźnienie postępu choroby.

Choroba Parkinsona-
leczenie

IV.

Dieta jest uzupełnieniem leczenia objawowego.



ma istotny wpływ na samopoczucie chorego,

gdyż choroba Parkinsona wiąże się z zaburzeniami
funkcji autonomicznych, takich jak:

-

zaparcia jako objaw zaburzeń żołądkowo-jelitowych,

- nadmierne wydzielanie śliny,
- zaburzenia w oddawaniu moczu,
- niedociśnienie tętnicze,
- wzmożona potliwość skóry.

Są to dolegliwości w których odpowiednia dieta może pomóc

choremu.

Choroba Parkinsona-
leczenie



Lewodopa –aminokwas ulegający w organizmie
przemianie do DA



Lewodopa wchłaniana jest z jelit i przenoszona
przez barierę krew – mózg.



Chorzy leczeni preparatami lewodopy powinni
spożywać mniej białek, ponieważ Lewodopa
przenoszony jest tymi samymi drogami co inne
obojętne aminokwasy (leucyna, walina,
izoleucyna, tyrozyna, tryptofan, fenyloalanina).

Choroba Parkinsona-
leczenie



Dieta bogatobiałkowa zawierająca dużo
dużych, obojętnych aminokwasów
przeszkadza lewodopie w dotarciu do mózgu:

- hamuje wchłanianie się leku z przewodu

pokarmowego

- blokuje przechodzenie leku przez barierę

krew –mózg

Choroba Parkinsona-
zalecenia

żywieniowe



w zaawansowanej fazie ch. Parkinsona, kiedy

występują umiarkowane fluktuacje ruchowe
oraz chory przyjmuje preparaty lewodopy
ograniczamy białko do 0,8 g/kg mc



kiedy pacjenci są oporni na działanie lewodopy
i nasilają się fluktuacje ruchowe – ograniczamy
podaż białek do 10% rekomendowanej ilości, z
wyjątkiem posiłku wieczornego ( powinien on
dostarczyć resztę białka zalecanego normą
żywienia ) poprawia to działanie lewodopy,
funkcjonowanie chorego w ciągu dnia.

Choroba Parkinsona-
leczenie



Dieta ubogobiałkowa - wpływa na skuteczniejsze
działanie leku, zmniejsza objawy chorobowe.

Stężenie obojętnych aminokwasów zmniejsza

dieta bogatowęglowodanowa poprzez zwiększone
wydzielanie insuliny.



Nie stosować podczas posiłku lub po posiłku



Unikać produktów zawierających duże ilości pieprzu
metystynowego



Dieta bogatobłonnikowa (nierozpuszczalny)
poprawia biodostępność leku



Bób podwyższa stężenie leku we krwi( zawiera L-
dopę)

Choroba Parkinsona-
zalecenia

żywieniowe



podobnie jak w innych chch. neurologicznych

zwiększone zapotrzebowanie energetyczne



początkowo dieta nie odbiega od diety

standardowej- szpitalnej tj. 25-30kcal/kg mc.



przy wystąpieniu dyskinez ruchowych

zwiększamy podaż energii, aby zapobiec

niedożywieniu



w przypadku pacjentów z niedowagą zwiększamy

zawartość węglowodanów i NNKT w diecie

.

Choroba Parkinsona-
zalecenia



Zaparcia:

- zwiększyć objętość i zmniejszyć konsystencje stolca oraz

usprawnić perystaltykę jelit

 

-

dieta lekkostrawna, niskotłuszczowa, by spożyty pokarm

długo nie zalegał w żołądku.

- picie dużej ilości płynów 6 -8 szkl./d. pamiętając o

możliwości zachłyśnięcia

 
- zwiększamy błonnik pokarmowy, który zwiększa objętość

spożywanego posiłku i pobudza odruchy żołądkowo-jelitowe.

Choroba Parkinsona-
zalecenia



Zaparcia

-

surowe warzywa i owoce zawierające dużo błonnika

(marchew, kalafiory, brokuły, śliwki, morele, maliny,

porzeczki) powinny wchodzić w skład co najmniej dwóch

posiłków dziennie

- ograniczamy produkty hamujące perystaltykę: biały ryż,

mąkę ziemniaczaną, banany, białe pieczywo, ciasta

- można podawać laktulozę, herbatki przeczyszczające
(właściwości przeczyszczające ma również herbata

czerwona)

- perystaltykę pobudzają ostrzejsze przyprawy, np.: papryka,

pieprz ,

należy jednak zwracać uwagę na reakcję pacjenta (czy ma

trudności w żuciu i połykaniu)

Choroba Parkinsona-
zalecenia



Zaburzenia żołądkowo-jelitowe:

-

zaburzenia połykania,

-

zgaga,

-

nudności,

-

ból w nadbrzuszu,

-

zaparcia,

-

nadmierne wydzielanie śliny

Choroba Parkinsona-
zalecenia



Zaburzenia połykania (40 %
chorych):

U chorych z chorobą Parkinsona zaburzone
są wszystkie fazy aktu połykania,
począwszy od żucia i formowania kęsa
pokarmowego poprzez fazę gardłową aż
do fazy przełykowej.

Choroba Parkinsona-
zalecenia

Zaburzenia połykania

- nieprawidłowa koordynacja skurczów mięśni gardła,

-

aspiracja pokarmu w okolicę nagłośni i głośni

-

zaburzenie motoryki przełyku  wydłużenie czasu

pasażu pokarmu, wsteczne przesuwanie pokarmu w

kierunku gardła

-

bezobjawowe aspiracje pokarmu zarzucanego z

zachyłków gruszkowatych  zachłystowe zapalenie

płuc,

-

zaleganie tabletek i pokarmu w dołku nagłośniowym,

-

refluks żołądkowo-przełykowy i zespół poposiłkowy z

objawami wczesnej sytości  zmniejszenie

przyjmowania pokarmów i utrata masy ciała.

Choroba Parkinsona-
zalecenia

Zaburzenia połykania

W takim przypadku zalecane jest :



spożywanie przez chorych miękkich
( półpłynnych, papkowatych ) pokarmów



posiłek powinien być podawany w
umiarkowanej temperaturze, ale nie
wystygnięty

Choroba Parkinsona-
zalecenia



Zaburzenia sercowo-naczyniowe:

- niedociśnienie ortostatyczne
- często występuje zaburzenie prawidłowego
24-godzinnego profilu ciśnienia tętniczego
krwi, np.: spadek ciśnienia krwi w czasie dnia
oraz wzrost ciśnienia krwi w nocy
 natriureza i poliuria  niedociśnienie
ortostatyczne w godzinach porannych.

Choroba Parkinsona-
zalecenia

Pacjenci z niedociśnieniem wymagają :



5 - 7 szklanek płynów dziennie z dodatkiem soli.



zwiększenia spożycia soli do 10-20 g/dziennie

(wyrównanie gospodarki-wodno elektrolitowej).



Oznaczanie całodobowego wydalania sodu w moczu jest

wskazane u chorych, u których leczenie niedociśnienia jest

mało skuteczne.

Chorzy, u których wydalanie sodu wynosi poniżej 150

mmol/24h wymagają dodatkowego jego podawania ( 2 g

dziennie).

Choroba Parkinsona-
zalecenia



Zaburzenia oddawania moczu

- brak dopaminergicznych pobudzeń z istoty czarnej i

gałki bladej jest przyczyną nadaktywności mięśnia

wypieracza cewki

.

 

-

częste oddawanie moczu,

- naglące parcie na mocz,
- konieczność oddawania moczu w nocy

Choroba Parkinsona-
zalecenia

Zmniejszenie częstości oddawania

moczu

można uzyskać przez :



ograniczenie ilości przyjmowanych płynów

wieczorem

Choroba Parkinsona-
zalecenia



Zaburzenia termoregulacji

Uszkodzenie odprowadzających współczulnych włókien

cholinergicznych w chorobie Parkinsona, od których zależy

wydzielanie potu, może być przyczyną zaburzeń potliwości, a

uszkodzenie ośrodków termoregulacji w podwzgórzu przyczyną

zaburzeń termoregulacji.

- chorzy skarżą się na uczucie ciepła lub zimna

- występują zaburzenia potliwości,
- zła tolerancja zarówno wysokich jak i niskich temperatur

otoczenia

- wysoka temperatura otoczenia może spowodować
nadmierne pocenie się głowy i szyi,
- u chorych przebywających w niskiej temperaturze

obserwowano

hipotermię

Choroba Parkinsona-
zalecenia

Zaburzenia termoregulacji

-

w zaawansowanym okresie choroby
występują

nagłe i bardzo intensywne zlewne poty.



Stan ten wymaga natychmiastowego leczenia
z włączeniem leku dopaminergicznego.

Choroba Parkinsona-
zalecenia

Zaburzenia termoregulacji



Uczucie ciepła, zimna lub potliwość można regulować

odpowiednią temperaturą posiłku.

uczucie ciepła  chłodniejszy napój /posiłek,
uczucie zimna  posiłek nieco cieplejszy..



Ciepło powoduje rozszerzenie naczyń krwionośnych, rozluźnienie

mięśni, a zimno skurcz.



Temperatura posiłku nie może o wiele różnić się od temperatury

ciała



W racie wzmożonej potliwości należy zwiększyć podaż napojów.

Choroba Parkinsona-
zalecenia

Reasumując :

Właściwe odżywianie się jest podstawą
dobrego zdrowia.



Choroba Parkinsona prowadzi do gorszego
odżywienia z powodu trudności w
posługiwaniu się sztućcami, kłopotów z
gryzieniem i połykaniem oraz występujących
zaburzeń gastrologicznych.

Choroba Parkinsona-
zalecenia



Ogólne zasady prawidłowego żywienia :

- spożywanie różnorodnych potraw, złożonych z warzyw, owoców,

ziaren,

jaj, ryb, drobiu i mięsa

- ograniczenie tłuszczów zwierzęcych, zastąpienie ich tłuszczami

roślinnymi,

- używanie niskotłuszczowego mleka, ograniczanie masła i tłustych

serów

- więcej pieczywa razowego i roślin strączkowych

- utrzymywanie rozsądnej wagi ciała

- osoby z chorobą Parkinsona, które najczęściej cierpią z powodu

spadków ciśnienia, nie muszą unikać soli

Choroba Parkinsona-
zalecenia



wskazane jest unikanie nadmiaru białka ( do 0,8 g/ kg
m.c.).



posiłki bogatobiałkowe znacznie osłabiają wchłanianie
leków stosowanych w chorobie Parkinsona.



zaleca się, aby leki parkinsonowskie zażywane były

w ½ godzinnym odstępie od głównych posiłków.



jeżeli nudności uniemożliwiają przyjęcie leków na czczo,

wystarcza niewielka ilość jedzenia spożywanego razem
z lekiem, aby uniknąć tego problemu.

Choroba Parkinsona-
zalecenia



przyjmowanie co kilka dni preparatu
wielowitaminowego jest wystarczające dla
uzupełnienie ewentualnych niedoborów
powstających na tle choroby Parkinsona



duże znaczenie w chorobie Parkinsona ma właściwa
podaż wapnia

 



głównym źródłem wapnia jest mleko i jego
produkty.



chorzy, ograniczający mleko i sery, mogą

doprowadzić do niedoboru wapnia

Choroba Parkinsona-
zalecenia



należy pamiętać o właściwym nawodnieniu

organizmu

6 - 8 szklanek/dobę.



trzeba unikać kawy, która ma działanie
odwadniające.

Padaczka



Przewlekła, napadowa, nawracająca
choroba, której istotą jest podwyższona
pobudliwość neuronów ośrodkowych,
charakteryzująca się nieprawidłowymi
reakcjami motorycznymi, zaburzeniami
świadomości, oraz niekiedy nasilonymi
reakcjami wegetatywnymi

Padaczka



jest najczęstszym przewlekłym schorzeniem
OUN.



0,5 - 1 % populacji światowej cierpi na
padaczkę

( w Polsce 400 000 osób).



65 % zachorowań przed 20 rż.



50% przed 10 rż.

Klasyfikacja padaczki

1.

napady ogniskowe



proste (bez utraty przytomności)

- z objawami motorycznymi
- z objawami sensorycznymi
- z objawami autonomicznymi

Klasyfikacja padaczki



złożone (napady psychomotoryczne z
utratą świadomości)

wtórnie uogólnione

Klasyfikacja padaczki

2. napady uogólnione



Grand-mal (napady toniczno-kloniczne)



Paetit-mal

- absence
- miokloniczne
- miokloniczno-astatyczne
- typu „Salaam”
-kloniczne
-toniczne

Klasyfikacja padaczki

3.

stan padaczkowy



Jest to napad padaczkowy trwający dłużej niż
30 min lub stan kolejno występujących po
sobie napadów między którymi chory nie
podejmuje należytych funkcji życiowych



Jest stanem zagrażającym życiu

Padaczka - różnicowanie:



Zapalenie mózgu



Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych



Złamanie kości czaszki



Krwawienie podpajęczynówkowe



Krwiak podtwardówkowy



Niedotlenienie



Hipoglikemia



Zaburzenia elektrolitowe



Zatrucie ołowiem



Hipertermia > 40 stC

 

Padaczka –leczenie:

Leki I rzutu



karbamazepina

- napady częściowo proste i

złożone (15mg/kg mc/d)- nasila apetyt, sok
grejpfrutowy nasila, kawa i herbata osłabiają



walproinian

- napady pierwotnie uogólnione i

częściowo wtórnie uogólnione (20-30mg/kg
mc/d)



Zespół Westa-

wigabatryna



Zespół Lennoxa-Gestauta-

topiramat

,

felbamat

,

lewetyracetam

Padaczka –leczenie:

Leki II rzutu



Lamotrygina – posiłek obniża biodostępność
leku



Wigabatryna



Okskabazepina



Topiramat



Gabapentyna-posiłek białkowy zwiększa
biodostępność

Padaczka –leczenie:

Leki III rzutu
 



Tiagabina



Zanisamid



Lewetriacetam

 

Padaczka –leczenie:

Leczenie niefarmakologiczne:



dieta ketogenna



leki pomocnicze (acetazolamid i hormony
nadnerczy - prednizon doustnie, tetrakozaktyd
domięśniowo)

Leczenie neurochirurgiczne

Padaczka – dieta
ketogenna



bogata w tłuszcze i uboga w węglowodany



takie układanie posiłków w ciągu dnia, aby
organizm wprowadzić w stan ketozy



głównym paliwem dla mózgu jest nie glukoza,
ale ciała ketonowe.

Padaczka – dieta
ketogenna



mózg może odżywiać się w 70% ciałami
ketonowymi, ale konieczne jest kontrolowanie
ich ilości- regularne badanie poziomu ciał
ketonowych (w moczu)



dieta ketogennna stosowana jest w leczeniu
padaczki jest od 1921 roku, choć do tej pory
zdania na jej temat są podzielone.

Padaczka – dieta
ketogenna



jest jedną z możliwości - zwłaszcza przy
lekoopornych odmianach padaczki u dzieci



w efekcie, u niektórych osób ( 40% ) następuje
obniżenie ilości i zmniejszenie siły napadów
padaczkowych.



minusem diety ketogennej jest konieczność
dokładnego przygotowywania posiłków.

Padaczka – dieta
ketogenna



pierwsze efekty skuteczności diety ketogennej
widać po około 3 miesiącach jej stosowania



nie warto rezygnować z niej przed upływem
półrocznego okresu



proces adaptacji do diety i zmian w
przewodnictwie mózgu może bowiem nieco
potrwać

Dziękuję za

uwagę