Magda Stępień, gr. I

„Kontrolerzy” przemiany
węglowodanowej

Hormony trzustki



Insulina



Glukagon



Amylina

Hormon kom. PP (F) trzustki



Polipeptyd trzustkowy

Hormon podwzgórza i kom. D trzustki



Somatostatyna

Hormon rdzenia nadnerczy



Adrenalina

Hormony kory nadnerczy



Glikokortykoidy

Insulina



Wytwarzana przez komórki beta wysepek

Langerhansa



Hormon polipeptydowy ( łańcuch A – 21,

łańcuch B – 30 reszt; połączone dwoma

mostkami disiarczkowymi )



Powstaje w postaci prekursora – preproinsuliny



Magazynowana w ziarnistościach cytosolowych



Reguluje zużywanie glukozy przez tkanki oraz

obniża jej stężenie we krwi

Regulacja wydzielania

Bodźcem do wydzielania insuliny przez

komórki beta trzustki jest :



Wzrost stężenia glukozy we krwi



Wzrost stężenia argininy w osoczu



Sekretyna, gastryna, glukagon

Z kolei wydzielanie obniża się w

warunkach odwrotnych do powyższych a

także w stanie hipoglikemii i pod wpływem

stresu oraz pod wpływem somatostatyny.

Wydzielanie insuliny
pobudzane jest przez czynniki
powodujące wzrost Ca

2+

w

komórkach 

•

ACh (nerw błędny) – receptory
M

4

•

NA, Adrenalina:

receptory 

2

– hamuje

wydzielanie receptory  – pobudza

wydzielanie

•

Inhibitory fosfodiesterazy cAMP
(kofeina, teofilina)

•

Glukagon

Działanie (anaboliczne)



Zwiększa utlenianie glukozy



Hamuje glukoneogenezę i
glikogenolizę



Nasila glikogenogenezę

Glukagon



Wytwarzany przez komórki alfa wysepek

Langerhansa



Polipeptyd jednołańcuchowy (29 reszt

aminokwasowych)



Powstaje w postaci wielkocząsteczkowego

prekursora



Należy do grupy hormonów przeciwregulacyjnych



Powoduje wzrost stężenia glukozy w płynach

pozakom., zwiększa dopływ glukozy do krwi

Regulacja wydzielania

Wydzielany pod wpływem:



Bodźców sygnalizujących hipoglikemię



Kortyzolu



Ach



Podwyższonego stężenia krążących NA, A (receptory 



Aminokwasów glukoneogennych (Ala, Ser, Gly, Cys, Thr)
z rozpadu białek pokarmowych



Stresu, urazów, nadmiernego wysiłku

Hamowane wydzielanie:



Podwyższone stężenie cukru we krwi



Wzrost stężenia insuliny

Działanie (kataboliczne)



Wzrost glikogenolizy w wątrobie
i nasilenie glukoneogenezy

Adrenalina

(epinefryna)



Powstaje głównie w rdzeniu nadnerczy,
ciałkach przyzwojowych i zakończeniach
nerwów adrenergicznych (w małym
stopniu)



Pobudza glikogenolizę w wątrobie
(podwyższa poziom glukozy we krwi)



Wyrzut adrenaliny do krwi jest jednym
z mechanizmów uruchamianych przy
hipoglikemii

Glikokortykoidy



Kortykosteron



Kortyzon



Kortyzol

Należą do grupy 17-

hydroksykortykosteroidów.

Działanie



Pobudzają glukoneogenezę poprzez
wzmożenie proteolizy dostarczającej
aminokwasów glukogennych oraz
aktywację głównych enzymów
glukoneogenezy



Wzmagają glikogenogenezę w wyniku
aktywacji syntazy glikogenowej



Zablokowanie pobieranie glukozy przez
kom.

Somatostatyna (GH/STH)



Wydzielana przez przedni płat przysadki
i komórki D trzustki w postaci prohormonu



Ma silne właściwości anaboliczne



Zmniejsza glikogenolizę w wątrobie
i w mięśniach



Ma właściwości parakrynne



Hamuje wydzielanie insuliny i glukagonu



Wydzielanie jest stymulowane poziomem

glukozy oraz ilością aminokwasów

Polipeptyd trzustkowy



Wydzielany przez kom. PP trzustki



Wpływa na zawartość glikogenu w
wątrobie



Uwalnianie peptydu trzustkowego
nasila się po przyjęciu posiłku



Hamuje wydzielanie trzustkowe

Amylina



Jest wydzielana przez komórki beta wraz
z wydzielaniem podstawowym insuliny, a

także w odpowiedzi na bodziec pokarmowy.



Działanie amyliny polega na kontroli

wchłaniania pokarmów, spowalnianiu

opróżniania żołądka i wchłaniania glukozy
z jelita cienkiego

Jest czasem nazywana hormonem

anorektycznym gdyż hamuje pojawianie

się uczucia głodu.