Pedagogika

emancypacyjna

Emancypacja

Z łac. Emancipatio, oznaczało instytucję prawa rzymskiego
umożliwiającą formalne wyzwolenie syna(także wnuka i kobiety)
spod władzy ojcowskiej. Obecnie oznacza wyzwolenia jednostek od

społecznej

przemocy przez aktywny udział w kreowaniu antyrepresyjnych form
wychowania i współżycia, ale i autonomię, wyzwolenie i uzyskanie

przez

młodego człowieka wewnętrznej niezależności od autorytetów.

Emancypacja

oznaczała wyzwolenie się spod społecznej dominacji i zależności, ku
swobodnemu wyrażaniu własnych, autentycznych potrzeb, równości

szans,

prawu do samostanowienia, samoregulacji, do
wychowania wolnego od przemocy i wzmacniającego się JA.

Nurty pedagogiki

emancypacyjnej:

• Polityczny P. Freire. I. Illich, Szkoła Frankfurcka – nurt,

który poprzez nadanie mu politycznie instrumentalnego

charakteru sprawił, że pedagogika emancypacyjna stała

się ruchem protestu przeciwko nowoczesnemu

społeczeństwu przemysłowemu, przeciwko ideologii

oraz przeciwko szeroko rozumianym zagrożeniom

ekologicznym

• indywidualistyczno – anarchistyczny A. S. Neil, J.Dewey:

nurt ten jest źródłem romantycznej czy utopijnej wiary

w ukształtowanie nowego człowieka w doskonałym,

wolnym od władzy i przemocy społeczeństwie. Ukazuje

jako naczelny cel wychowania umożliwienie człowiekowi

bycia wolną osobowością, wolną od przymusów jakie

niosą za sobą państwo, religia, prawo i normy moralne.

Nurt ten kładzie nacisk na wolność jednostki, zdolność

do samostanowienia i autonomii

Paulo Freire

• Ur. 19 września 1921 roku, zm. 2 maja

1997

• Brazylijski pedagog, przedstawiciel

radykalnej pedagogiki
emancypacyjnej, pojmowanej jako
pedagogika uciśnionych

• 1963 twórca Narodowego Programu

Alfabetyzacji dorosłych

• Wskazuje na dwa aspekty w

wychowaniu: subiektywny
(opanowanie umiejętności uczenia się
poprzez dialog z nauczycielem) i
obiektywny (polegający na podjęciu
walki politycznej przeciwko wszelkim
formom zbytecznej dominacji)

• Jego działalność to przykład

radykalnej pedagogiki
emancypacyjnej, niosącej
jednoznaczny przekaz, że wyzwolenie
jest możliwe, a jego niezbędnym
narzędziem jest edukacja

• Tezy
- każdy system wychowania jest politycznie, ideologicznie

zaangażowany, nię ma pedagogiki neutralnej

- Poziom życia społecznego koreluje z poziomem

wykształcenia

- Szkoła pełni funkcje adaptacyjne: w sensie społecznym –

nie uczy krytyki zastanej sytuacji społecznej; w sensie
intelektualnym – uczy zapamiętywania nie zaś rozumienia

- Dystans między nauczycielem a uczniem jest wynikiem

dystansu społecznego, dystans ten nie sprzyja edukacji i
powoduje nierozumienie ucznia

-

Ivan Illich

• Ur. 1926, zm. 2002
• Zyskał sławę negując powszechnie

uznane autorytety i stanowiska
dotyczące takich problemów jak:
edukacja, lecznictwo, zatrudnienia,
energetyka, rozwój ekonomiczny i
płeć

• 1961 roku założył placówkę

naukowo-badawczą i
kształceniową: Centrum
Dokumentacji Międzykulturowej
(CIDOC) w

Cuernavaca

(

Meksyk

).

Placówka ta przygotowywała też
przyszłych misjonarzy katolickich

• W 1982 ukazała się książka pod

tytułem Gender dyskutująca
tematykę płci i rodziny w
kontekście pracy

Noam Chomsky