Mięśnie szyi
• mięśnie położone z prawej i lewej strony kręgosłupa
oraz do przodu od niego stanowią mięśnie szyi w ścisłym znaczeniu
• zbudowane z pochodnych mięśniówki brzusznej tułowia (mięśnie
somatyczne) jak i z pochodnych mięśniówki łuków skrzelowych
mięśni trzewnych
• pochodne mięśniówki brzusznej tułowia:
- grupa mięśni pochyłych
- mięśnie przedkręgowe
- mięśnie podgnykowe
• pochodne mięśniówki łuków skrzelowych:
- mięśnie nadgnykowe
- m. mostkowo-obojczykowo-sutkowy
- mięsień szeroki szyi
Grupa powierzchowna mięśni szyi
• mięsień szeroki szyi (platysma)
- okolica przednio i boczna szyi, pod skórą
- czworoboczny, szeroki, bardzo płaski
- włókna blade z powodu słabego ukrwienia
- rozpoczyna się w tkance podskórnej okolicy podobojczykowej
- kończy się na powięzi przyuszniczo-żwaczowej twarzy, łączy się
z włóknami m. czworobocznego wargi dolnej, przyczepia się
powyżej brzegu żuchwy od guzka bródkowego do poziomu
pierwszego zęba trzonowego
• czynność:
- unosi skórę szyi z tkanka podskórną ułatwiając krwioobieg
- kąty ust pociąga ku dołowi
• mięsień mostkowo-obojczykowo-sutkowy (sternocleidomastoideus)
- silny mięsień, na bocznej stronie szyi
- głowa przyśrodkowa rozpoczyna się na rękojeści mostka
- głowa boczna na powierzchni górnej końca mostkowego obojczyka
- między głowami znajduje się dół nadobojczykowy mniejszy
- kończy się na powierzchni bocznej wyrostka sutkowatego
i na odcinku boczny kresy karkowej górnej
• czynność
- zgina głowę ku bokowi i obraca twarz w stronę przeciwną
- jest pomocniczym mięśniem wdechowym
- pociąga głowę ku przodowi (podnoszenie głowy u leżącego)
Grupa pośrednia mięśni szyi
• m. mostkowo-gnykowy (sternohyoideus)
- taśma mięśniowa szerokości ok. 1.5 - 2.5 cm rozpięta między
klatką piersiową a kością gnykową
- rozpoczyna się na powierzchni tylnej rękojeści mostka,
stawu mostkowo-obojczykowego i końcu mostkowym obojczyka
- kończy się na trzonie kości gnykowej
• czynność
- głównie ustalanie kości gnykowej
- obniża kość gnykową
Mięśnie podgnykowe
• m. łopatkowo-gnykowy (omohyoideus)
- płaski, długi i cienki
- rozpoczyna się na części bocznej górnego brzegu łopatki
- ścięgno pośrednie dzieli mięsień na brzusiec dolny i górny
- kończy się na trzonie kości gnykowej, ku bokowi od
poprzedniego
• czynność
- napina powięź szyi środkową
- ustala kość gnykową
• m. mostkowo-tarczowy (sternothyreoideus)
- płaski, cienki, wydłużony czworobok
- rozpoczyna się na powierzchni tylnej rękojeści mostka
i chrząstki I żebra
- kończy się na kresie skośnej chrząstki tarczowatej
• czynność
- obniża chrząstkę tarczowatą
- ustala kość gnykową
• m. tarczowo-gnykowy (thyreohyoideus)
- biegnie w przedłużeniu poprzedniego
- rozpoczyna się na kresie skośnej chrząstki tarczowatej
- przyczepia się do trzonu i rogów większych kości gnykowej
• czynność
- unosi chrząstkę tarczowatą wraz z całą krtanią, wejście do krtani
jest zamknięte (podczas połykania)
- ustala kość gnykową
Mięśnie nadgnykowe
• m. dwubrzuścowy (digastricus)
- biegnie od podstawy czaszki do kości gnykowej i stąd do
części przyśrodkowej trzonu żuchwy
- dwa brzuśce: tylny rozpoczyna się na wcięciu sutkowym kości
skroniowej i posiada ścięgno pośrednie, kończy się ma trzonie
i nasadzie rogów większych kości gnykowej
- brzusiec przedni rozpoczyna się ścięgnem pośrednim i kończy się
na dołku mięsnia dwubrzuścowego żuchwy
• czynność
- opuszcza żuchwę lub podnosi kość gnykową
• m. rylcowo-gnykowy (stylohyoideus)
- cienki, wrzecionowaty, rozpiety skośnie między podstawą
czaszki a kością gnykową
- rozpoczyna się na wyrostku rylcowatym kości skroniowej
- kończy się na trzonie lub rogach większych kości gnykowej
• czynność
- pociąga kość gnykową ku górze i ku tyłowi
• m. żuchwowo-gnykowy (mylohyoideus)
- płaski, trójkątny, rozpięty w łuku trzonu żuchwy,
tworzy dno jamy ustnej
- rozpoczyna się na kresie żuchwowo-gnykowej żuchwy
- kończy się na szwie łącznotkankowym rozpiętym między
kością gnykową a spojeniem żuchwy
• czynność
- opuszcz żuchwę lub podnosi kość gnykową
- napina dno jamy ustnej, podpiera i unosi język
- duża rola podczas połykania
• m. bródkowo-gnykowy (geniohyoideus)
- połozony powyżej poprzedniego
- walcowaty
- rozpoczyna się na kolcu bródkowym żuchwy
- kończy się na powierzchni przedniej kości gnykowej
• czynność
- pociąga kość gnykowa do przodu i ku górze
Grupa głęboka mięśni szyi
• wszystkie mięśnie tej warstwy maja przyczepy początkowe
na kręgosłupie
• dzielą się na dwie podgrupy:
- boczną – m. pochyłe dochądzące do żeber
- przyśrodkową – leżącą do przodu od kręgosłupa
Mięśnie
pochyłe
• masa mięśniowa w kształcie nieregularnego trójkąta
• rozpięta między wyrostkami poprzecznymi kręgów szyjnych
a dwoma górnymi żebrami
• wyróżniamy mięśnie pochyłe (scaleni) :
- przedni(anterior)
- środkowy (medius)
- tylny (posterior)
- najmniejszy (minimus)
• Czynność
- pochylają kregosłup szyjnyn do boku
- działając obustronnie pochylają go do przodu
- gdy kregosłup ustalony dźwigają żebra
(pomocnicze mięśnie wdechowe)
Mięśnie przedkręgowe
• m. prosty głowy przedni (rectus capitis anterior)
- mały, czworoboczny
- rozpoczyna sie na łuku przednum i u nasady wyrostka
poprzecznego kręgu szczytowego
- konczy się na części podstawnej kości potylicznej
• czynność
- zgina głowe do przodu i w stronę boczną
• m. długi głowy (longus capitis)
- najbardziej powierzchowny,
- płaski, podłużny
- rozpoczyna się na guzkach przednich wyrostków poprzecznych
3-6 kręgu szyjnego
- kończy się na części podstawnej kości potylicznej
• czynność
- zgina głowe do przodu i w stronę boczną
• m. długi szyi (longus colli)
- podłużny, trójkątny
- położony bezpośrednio na kregosłupie
- wyróżniamy 3 pasma: przyśrodkowe, boczne górne,
boczne dolne
- rozpoczyna się na trzonach kręgów szyjnych
- konczy sie na trzonach: 6 i 7 kregu szyjnego
oraz 1 do 3 kręgu piersiowego
• czynność
- zgina kregosłup szyjny do przodu i w stronę boczną
- obraca go w swoją stronę
Powięzie szyi
• stanowią pochewki dla poszczególnych mięśni
• ograniczaja przestrzenie między warstwami mięśni,
przestrzenie międzypowięziowe
• wyróżniamy powięzi: powierzchowną, środkową
i przedkregową (inaczej głęboką)
• powięź szyi powierzchowna
- słaba blaszka łącznotkankowa
- zawiera liczne otworki dla nerwów i naczyn żylnych
• powięź szyi srodkowa
- bardzo mocna
- charakter rozcięgna
- mniejsza od poprzednie
- wystepuje w polu ograniczonym przez: trzon kości gnykowej,
mostkowe części obojczyków, górny brzeg rękojeści mostka
oraz oba brzuśce mm. łopatkowo-gnykowych
• powięź szyi głęboka
- pokrywa mm długie szyi i głowy
- przednią powierzchnię trzonów kręgów szyjnych
Przestrzenie międzypowięziowe szyi
• przestrzeń nadmostkowa i nadobojczykowa
- między powięzia powierzchowna i pośrodkową
- nad rekojeścia mostka i nad częścią mostkową obojczyka
• przestrzeń szyi srodkowa
- poniżej kości gnykowej pomiędzy powięzią środkową i głęboką
- zawiera krtan i tchawicę, gardło i przełyk, tarczycę,
naczynia i nerwy
• przestrzeń przedkregowa
- połozona między powięzią szyi głęboką i powierzchnią przednią
kregosłupa szyjnego
- wypełniona mięśniami długimi głowy
- wrota wzdłuż której ropnie opadowe mogą zstepować aż do
klatki piersiowej
Mięśnie
głowy
• należą do układu trzewnego z wyjątkiem mięśni języka
i gałki ocznej
• wyróżniamy trzy grupy
- mięśnie wyrazowe
- mięśnie powodujące ruchy żuchwy
- mięśnie języka, gałki ocznej i zmysłu słuchu
Mięśnie wyrazowe
głowy
• występują w postaci cienkich blaszek mięśniowych
• okrężnie lub lub promieniście otaczają otwory skóry twarzy
• na sklepieniu głowy występują jako płaskie i szerokie blaszki
i odgrywają pomocniczą role dla pozostałych mięśni wyrazowych
Mięśnie sklepienie czaszki
• na sklepieniu czaszki leży szerokie, płaskie rozcięgno
tzw czepiec ścięgnisty
• łączy się do przodu i do tyłu z parzystymi mięśniami
• m. potyliczny (occipitalis)
- parzysty, czworoboczny, bardzo cienki
- rozpoczyna się na bocznych 2/3 częściach kresy karkowej
najwyższej
- kończy się po krótkim przebiegu przechodząc we włókna czepca
ścięgnistego
• m. czołowy (frontalis)
- położony w przedniej części czaszki
- czworoboczny, cienki
- rozpoczyna się w skórze brwi
- kończy się przechodząc we włókna czepca ścięgnistego
• czepiec ścięgnisty
- cienka, mocna błona ścięgnista luźno związana z okostną,
natomiast bardzo ściśle ze skórą głowy
Mięśnie szpary powiekowej
• m. okrężny oka (orbicularis oculi)
- płaski, eliptyczny
- wyróżniamy części: oczodołową, powiekową, łzową
• czynność
- pomaga w silnym zamykaniu szpary powiekowej
(zaciskanie powiek)
- spokojnie zamyka powiekę
- wchodzi w skład mechanizmu odpływu łez
• m. marszczący brwi (corrugator)
- mały mięsień położony obok nasady nosa
- rozpoczyna się na części nosowej kości czołowej
- kończy się w skórze nieco powyżej brwi
• czynność
- wytwarza 2-3 fałdy pionowe między brwiami, działa
zwykle symetrycznie
• m. podłużny nosa (procerus)
- mały, wydłużony
- rozpoczyna się na kości nosowej
- kończy się w skórze gładziny
• czynność
- wywołuje fałdy poprzeczne u nasady nosa
Mięśnie szpary ustnej
• m. szeroki szyi (platysma)
• m. czworoboczny wargi dolne (quadratus labii inferioris)
- płaski, czworokątny mięsień położony poniżej szpary ustnej
- rozpoczyna się na brzegu dolnym żuchwy
- kończy się w skórze wargi dolnej
• czynność
-obniża i pogrubia wargę dolną
• m. bródkowy (mentalis)
- mały, krótki, stożkowaty
- spoczywa na żuchwie po obu stronach płaszczyzny
pośrodkowej
• czynność
- podnosi uwypuklenie bródki nadając twarzy wyraz nadąsany
• m. trójkątny
- położony między żuchwą a kątem ust
- najbardziej powierzchownie
• czynność
- pociąga kąty ust ku dołowi
• m. śmiechowy
- pęczek włókien, który oddzielił się od mięśnia trójkątnego
- wytwarza u niektórych osób dołek śmiechowy
• m. jarzmowy
- najsilniejszy mięsień wyrazowy
- współpracuje z mięśniem śmiechowym
- jest właściwym mięśniem śmiechu
• m. czworoboczny wargi górnej
- rozpoczyna się na szczęce i kończy się w skórze wargi górnej
- unosi nozdrza i wargę górną
• m. dźwigacz kąta ust
- płaski, trójkątny mięsień położony w dole nadkłowym
- unosi kąt ust ku górze i nieco przyśrodkowo
• m. policzkowy (buccinator)
- rozpięty między szczęką a żuchwą
- stanowi podłoże policzka i ogranicza od zewnątrz jamę ustną
- wydmuchuje powietrze skupione w przedsionku jamy ustnej
(mięsień trębaczy)
• m. okrężny ust (orbicularis oris)
- układa się dookoła szpary ustnej i stanowi podłoże warg
• mięśnie przysieczne wargi górnej i dolnej
- płaskie i wąskie pasma mięśniowe
Mięśnie nozdrzy
• mięśnie położone dookoła nozdrzy stanowią kilka drobnych pasm
• zwierają i rozwierają nozdrza
• wyróżniamy: m. nosowy, m.obniżacz przegrody nosowej