Przeciwpożarowe

Przeciwpożarowe

wymagania dla

wymagania dla

instalacji i urządzeń w

instalacji i urządzeń w

obiektach zagrożonych

obiektach zagrożonych

wybuchem

wybuchem

Instalacje elektryczne

Instalacje elektryczne

Badania instalacji elektrycznych niskiego
napięcia oraz zasilanych przez nie urządzeń
elektrycznych odgrywają istotną rolę dla oceny
ich stanu technicznego pod względem
niezawodności eksploatacji i bezpieczeństwa
użytkowania. Wyniki badań stanowią podstawę
do podjęcia decyzji o przekazaniu instalacji i
urządzeń elektrycznych do eksploatacji, o
przedłużeniu okresu eksploatacji lub o
konieczności dokonania odpowiednich napraw
i remontów lub wycofania z eksploatacji.

Instalacje elektryczne

Instalacje elektryczne

Urządzenia i instalacje powinny uniemożliwiać
powstawanie iskier i łuku elektrycznego oraz
nagrzewać się powyżej dopuszczalnych
temperatur.
Urządzenia elektryczne, sygnalizacyjne i
odgromowe oraz inne instalacje znajdujące się w
obiektach magazynowych poddaje się kontroli
przed dopuszczeniem do eksploatacji, a następnie,
co najmniej raz w roku kontroluje ich stan pod
względem spełnienia wymagań właściwej Polskiej
Normy, dokumentując wyniki kontroli pisemnym
protokołem przechowywanym u przedsiębiorcy

Instalacje elektryczne

Instalacje elektryczne

Eksploatację elektrycznych urządzeń w
obszarach zagrożonych wybuchem
należy prowadzić ze szczególnym
uwzględnieniem:

1) oględzin prowadzonych w zakresie i
terminach, określonych w instrukcji
eksploatacji, jednak nie rzadziej niż raz
w miesiącu;

Instalacje elektryczne

Instalacje elektryczne

Eksploatację elektrycznych urządzeń w
obszarach zagrożonych wybuchem należy
prowadzić ze szczególnym uwzględnieniem:
2) przeglądów przeprowadzanych w
zakresie i terminach, określonych w
instrukcji eksploatacji, jednak nie rzadziej
niż raz w roku;
3) ocen stanu technicznego
przeprowadzanych nie rzadziej niż raz na 5
lat.

Badania instalacji

Badania instalacji

Instalacje gazowe oraz przewody kominowe
(dymowe, spalinowe i wentylacyjne) powinny
by poddawane okresowej kontroli, co
najmniej raz w roku, polegającej na
sprawdzeniu stanu technicznego oraz co
najmniej raz na 5 lat, polegającej na badaniu
instalacji elektrycznej i piorunochronnej w
zakresie stanu sprawności połączeń,
osprzętu, zabezpieczeń i środków ochrony od
porażeń, oporności izolacji przewodów oraz
uziemień instalacji i aparatów.

Badania instalacji

Badania instalacji

odgromowych

odgromowych

Badania

okresowe

instalacji

piorunochronnej należy przeprowadzać:
1) w przypadku przebudowy albo zmianie

funkcji budynku;
2) raz w roku przed okresem burzowym,

nie później jednak niż do 30 kwietnia dla

obiektów, w których obciążenie ogniowe

przekracza 1800 MJ/m

2

, zagrożonych

wybuchem mieszanin wybuchowych gazów,

par cieczy lub palnych pyłów z powietrzem

oraz wybuchem materiałów wybuchowych

Przepusty instalacyjne

Przepusty instalacyjne

Jest to miejsce przejścia instalacji
użytkowych stosowanych w budynku przez
przegrody, w tym także przewodów
wentylacyjnych i klimatyzacyjnych.
Zapewnienie odpowiedniej klasy
odporności ogniowej dotyczy zarówno
wypełnienia przestrzeni pomiędzy
elementem konstrukcji, a przechodzącą
instalacją, jak i samej instalacji, w zakresie
szczelności pożarowej i izolacyjności
cieplnej.

Przepusty instalacyjne

Przepusty instalacyjne

Oznacza to, że w przypadku przewodów
wentylacyjnych i klimatyzacyjnych,
poza zapewnieniem wymaganej
odporności ogniowej połączenia przewodu
z elementem konstrukcji, powinny one być
wyposażone w przeciwpożarowe klapy
odcinające o odpowiedniej klasie
odporności ogniowej lub alternatywnie -
być obudowane elementami o klasie
odporności ogniowej (EI) wymaganej dla
klap.

Przepusty instalacyjne

Przepusty instalacyjne

Dopuszcza się nie instalowanie
przepustów dla pojedynczych rur
instalacji wodnych, kanalizacyjnych i
ogrzewczych, wprowadzanych przez
ściany i stropy do pomieszczeń
higieniczno sanitarnych.

Instalacje i urządzenia

Instalacje i urządzenia

elektryczne, w pomieszczeniach i

elektryczne, w pomieszczeniach i

strefach zagrożonych wybuchem,

strefach zagrożonych wybuchem,

muszą być wyposażone w:

muszą być wyposażone w:

1) zabezpieczenia od przeciążeń i
zwarć, tak dobrane, aby najwyższy
prąd, który jeszcze nie spowoduje
zadziałania zabezpieczenia, nie mógł
wywołać podwyższenia temperatury
żadnej części urządzenia ponad
wartość dopuszczalną;

Instalacje i urządzenia

Instalacje i urządzenia

elektryczne, w pomieszczeniach i

elektryczne, w pomieszczeniach i

strefach zagrożonych wybuchem,

strefach zagrożonych wybuchem,

muszą być wyposażone w:

muszą być wyposażone w:

2) osobny wyłącznik prądu dla
instalacji siłowych i oświetleniowych
umieszczony poza strefą zagrożenia
wybuchem oraz wyłącznik
przeciwpożarowy.

Wymagania dla przewodów i kabli

Wymagania dla przewodów i kabli

w

w

pomieszczeniach i strefach

pomieszczeniach i strefach

zagrożonych wybuchem

zagrożonych wybuchem

Przewody i kable prowadzone przez
strefy zagrożenia wybuchem do innych
pomieszczeń należy zabezpieczyć od
przeciążeń i zwarć jak przewody w
strefach zagrożonych wybuchem.

Instalacje i urządzenia

Instalacje i urządzenia

elektryczne, w pomieszczeniach i

elektryczne, w pomieszczeniach i

strefach zagrożonych wybuchem,

strefach zagrożonych wybuchem,

muszą być wyposażone w:

muszą być wyposażone w:

2) osobny wyłącznik prądu dla
instalacji siłowych i oświetleniowych
umieszczony poza strefą zagrożenia
wybuchem oraz wyłącznik
przeciwpożarowy.

Instalacje i urządzenia

Instalacje i urządzenia

elektryczne, w pomieszczeniach i

elektryczne, w pomieszczeniach i

strefach zagrożonych wybuchem,

strefach zagrożonych wybuchem,

muszą być wyposażone w:

muszą być wyposażone w:

Każde urządzenie elektryczne w wykonaniu

przeciwwybuchowym musi zawierać dane
według następującej kolejności:

1.

znak EX określający, że urządzenie spełnia
wymagania Polskich Norm dla
poszczególnych rodzajów budowy
przeciwwybuchowej,

2.

symbol rodzaju budowy przeciwwybuchowej,

Instalacje i urządzenia

Instalacje i urządzenia

elektryczne, w pomieszczeniach i

elektryczne, w pomieszczeniach i

strefach zagrożonych wybuchem,

strefach zagrożonych wybuchem,

muszą być wyposażone w:

muszą być wyposażone w:

Każde urządzenie elektryczne w
wykonaniu przeciwwybuchowym musi
zawierać dane według następującej
kolejności:

3.

oznaczenie grupy lub podgrupy

urządzenia elektrycznego,

4.

oznaczenie klasy temperaturowej.

Instalacje i urządzenia

Instalacje i urządzenia

elektryczne, w pomieszczeniach i

elektryczne, w pomieszczeniach i

strefach zagrożonych wybuchem

strefach zagrożonych wybuchem

MW1, MW2

MW1, MW2

Urządzenia elektryczne i osprzęt w

obiektach zagrożonych wybuchem lub

spalaniem materiału wybuchowego

kategorii MW1 i MW2 powinny

odpowiadać następującym wymaganiom:

1.

określonych w PN dotyczących instalacji

elektrycznych w obiektach budowlanych,

zapewniających bezpieczeństwo;

Instalacje i urządzenia

Instalacje i urządzenia

elektryczne, w pomieszczeniach i

elektryczne, w pomieszczeniach i

strefach zagrożonych wybuchem

strefach zagrożonych wybuchem

MW1, MW2

MW1, MW2

Urządzenia elektryczne i osprzęt w

obiektach zagrożonych wybuchem lub

spalaniem materiału wybuchowego

kategorii MW1 i MW2 powinny

odpowiadać następującym wymaganiom:

1.

posiadać stopień ochrony co najmniej IP

54, dotyczącą instalacji elektrycznych w

obiektach MW1

Instalacje i urządzenia

Instalacje i urządzenia

elektryczne, w pomieszczeniach i

elektryczne, w pomieszczeniach i

strefach zagrożonych wybuchem

strefach zagrożonych wybuchem

MW1, MW2

MW1, MW2

Budowa urządzeń elektrycznych i osprzętu
powinna zapewniać łatwość czyszczenia oraz
jak najmniejsze odkładanie się na ich
powierzchniach pyłu. Urządzenia elektryczne
powinny być skutecznie zabezpieczone przed
niedopuszczalnym przegrzaniem.
Temperatura powierzchni obudów
urządzeń elektrycznych powinna być o 50

o

C

niższa od temperatury pobudzenia
przechowywanych materiałów wybuchowych.

Instalacje i urządzenia

Instalacje i urządzenia

elektryczne, w pomieszczeniach i

elektryczne, w pomieszczeniach i

strefach zagrożonych wybuchem

strefach zagrożonych wybuchem

MW1, MW2

MW1, MW2

Uniemożliwienie albo ograniczenie
możliwości tworzenia się mieszaniny
wybuchowej uzyskuje się poprzez
stosowanie wentylacji.
W odniesieniu do pyłów, wentylacja
tylko w tedy zapewnia wystarczające
zabezpieczenie, kiedy pył jest odsysany
w pobliżu miejsca jego powstawania.

W instalacjach i urządzeniach

W instalacjach i urządzeniach

wentylacyjnych należy stosować:

wentylacyjnych należy stosować:

1) niepalne

materiały

przewodów

i

urządzeń wentylacyjnych;
2) połączenia

metaliczne

wszystkich

części metalowych układu wentylacji
wywiewnej oraz dokładne ich uziemienie;
3) rozwiązania

zapewniające

odprowadzenie elektryczności statycznej
w przypadku zastosowania materiałów
dielektrycznych.

Pomieszczenia zagrożone

Pomieszczenia zagrożone

wybuchem

wybuchem

W

pomieszczeniu,

w

którym

mogą

występować palne pyły, tworzące z powietrzem
mieszaniny wybuchowe otwory, wentylacji
nawiewnej powinny być usytuowane oraz
wykonane tak, aby nie powodowały unoszenia
pyłów osiadłych.

Prace na stanowiskach należy uzależnić od

sprawnie działającej wentylacji za pomocą
blokad

lub

innych

równorzędnych

zabezpieczeń.

Wentylacja dla pomieszczeń

Wentylacja dla pomieszczeń

zagrożonych wybuchem

zagrożonych wybuchem

Wentylacyjne otwory wyciągowe należy
lokalizować, tak aby kierunek ruchu
zanieczyszczonego powietrza był zgodny z
grawitacyjnym spływem par i gazów.

Każde pomieszczenie i stanowisko (np.:
badawcze, konserwacyjne) powinno mieć
oddzielne

wywiewne

przewody

wentylacyjne

Filtry, komory kurzowe i cyklony dla

palnych pyłów powinny być zlokalizowane

w pomieszczeniach wydzielonych pożarowo

lub też na zewnątrz budynku, w miejscu

bezpiecznym pod względem zagrożenia

pożarowego oraz w sposób nie powodujący

przez nie zagrożenia dla otoczenia.

Przewody wentylacyjne przed miejscem

wprowadzenia ich do komór pyłowych i

cyklonów powinny być wyposażone w

urządzenia zapobiegające przeniesieniu się

ognia

Komory pyłowe i cyklony dla pyłów

tworzących

z

powietrzem

mieszaniny

wybuchowe powinny być wyposażone w

urządzenia (klapy, przepony) zapobiegające

skutkom wybuchu w cyklonach i komorach,

chroniące konstrukcję obiektów, w których są

zlokalizowane.
W pomieszczeniach, zagrożonych wybuchem

gazów, par, mgieł i pyłów należy stosować

urządzenia

wstrzymujące

automatycznie

pracę wentylatorów w razie powstania

pożaru

i sygnalizację ich wyłączenia, jeżeli działanie

wentylatorów mogłoby przyczynić się do jego

rozprzestrzeniania.

Dobór urządzeń ogrzewczych dla

Dobór urządzeń ogrzewczych dla

pomieszczeń zagrożonych

pomieszczeń zagrożonych

wybuchem

wybuchem

Dopuszcza się stosowanie systemów

centralnego ogrzewania powietrznego we

wszystkich obiektach i pomieszczeniach,

pod warunkiem zastosowania

samoczynnych urządzeń (termoregulatorów) 
zapobiegających przekroczeniu

dopuszczalnych temperatur w wypadku

zaniku przepływu powietrza oraz blokady

uniemożliwiającej włączenie elementów

grzewczych przed uruchomieniem nawiewu

powietrza

Dobór urządzeń ogrzewczych dla

Dobór urządzeń ogrzewczych dla

pomieszczeń zagrożonych

pomieszczeń zagrożonych

wybuchem

wybuchem

Systemy centralnego ogrzewania
wodnego i parowego nie powinny
być stosowane w obiektach, w
których występują materiały
wytwarzające w reakcji z wodą lub
parą wodną palne gazy, jeżeli
reakcje takie nie są przewidziane w
procesie technologicznym

Dobór urządzeń ogrzewczych dla

Dobór urządzeń ogrzewczych dla

pomieszczeń zagrożonych

pomieszczeń zagrożonych

wybuchem

wybuchem

Powierzchnie przewodów i
urządzeń grzewczych oraz ich
izolacje w obrębie pomieszczeń, w
których mogą wydzielać się palne
pyły i włókna, powinny być
gładkie, łatwe do oczyszczenia i
nierozprzestrzeniające ognia.

Zabezpieczenie instalacji i

Zabezpieczenie instalacji i

urządzeń technologicznych.

urządzeń technologicznych.

Rozróżnia się pierwotne i
wtórne metody
zapobiegania wybuchom.

Zabezpieczenie instalacji i

Zabezpieczenie instalacji i

urządzeń technologicznych.

urządzeń technologicznych.

Metody ochrony
pierwotnej – zapobieganie
wytwarzaniu mieszaniny
wybuchowej.

Metody ochrony pierwotnej

Metody ochrony pierwotnej

1. Eliminacja lub ograniczenie
stosowania substancji mogących
tworzyć mieszaninę wybuchową.

W pierwszej kolejności należy dokonać
oceny, czy istnieje możliwość zastąpienia
substancji palnych takimi, które nie tworzą
mieszanin wybuchowych np. palne
rozpuszczalniki i środki oczyszczające,
roztworami wodnymi albo niepalnymi

węglowodorami.

Metody ochrony pierwotnej

Metody ochrony pierwotnej

2. Inertyzacja (zobojętnianie)

Poprzez dodanie gazowych substancji np. N2, CO2,
pary wodnej, bądź proszkowych substancji
obojętnych. Rozróżnia się inertyzację częściową i
całkowitą. Inertyzacja częściowa opiera się na
zmniejszeniu stężenia tlenu w mieszaninie w stopniu
uniemożliwiającym jej wybuch, lecz po zmieszaniu z
dostateczną ilością powietrza lub tlenu, np. przy
wydostaniu się mieszaniny z aparatu na zewnątrz,
mieszanina ta staje się zdolna do wybuchu. Przy
inertyzacji całkowitej stosunek gazu obojętnego do
substancji palnej jest tak wysoki, że nawet po
dodaniu dowolnej ilości powietrza lub tlenu
mieszanina nie będzie stwarzała zagrożenia
wybuchem.

Metody ochrony pierwotnej

Metody ochrony pierwotnej

3. Flegmatyzacja materiałów

Jest ogólną metodą podnoszenia
stopnia bezpieczeństwa przy
operowaniu substancjami skłonnymi do
samoczynnego rozkładu. Polega na
rozcieńczaniu substancji
niebezpiecznych innymi związkami o
trwałej budowie chemicznej,
niepalnymi lub palnymi, które
przejmując część ciepła reakcji
rozkładu wpływają na złagodzenie lub
zahamowanie samo przyspieszającego
się rozkładu.

Metody ochrony pierwotnej

Metody ochrony pierwotnej

4. Kontrola stężeń wokół aparatów

Realizowana przez zastosowanie
eksplozymetrów (wykrywaczy palnych
gazów i par), które po przekroczeniu
wartości progowej stężenia mogą
uruchomić sygnalizację alarmową,
urządzenia zabezpieczające np. w
postaci dodatkowej wentylacji lub
wyłączyć instalację technologiczną.

Metody ochrony pierwotnej

Metody ochrony pierwotnej

5. Wentylacja jako środek zabezpieczający.

Uniemożliwienie albo ograniczenie
możliwości tworzenia się mieszaniny
wybuchowej uzyskuje się poprzez
stosowanie wentylacji.
W odniesieniu do pyłów, wentylacja
tylko w tedy zapewnia wystarczające
zabezpieczenie , kiedy pył jest
odsysany w pobliżu miejsca jego
powstawania.

Zabezpieczenie instalacji i

Zabezpieczenie instalacji i

urządzeń technologicznych.

urządzeń technologicznych.

Metody ochrony wtórnej –
eliminowanie źródeł zapłonu
z obszaru zagrożonego
wybuchem

Metody ochrony

Metody ochrony

wtórnej

wtórnej

1. Zapobieganie zapłonowi od otwartego
ognia.

Częstą przyczyną zapłonu mieszanin
wybuchowych jest otwarty płomień.
Wyłączając przypadki złej woli
(podpalenia), należy wspomnieć o źle
zabezpieczonych pracach pożarowo
niebezpiecznych przeprowadzanych w
obiektach zagrożonych wybuchem.

Metody ochrony

Metody ochrony

wtórnej

wtórnej

2. Zapobieganie zapłonowi od rozgrzanych

powierzchni

Pod wpływem kontaktu mieszaniny
wybuchowej z gorącymi powierzchniami (np.
rurociągów, urządzeń grzewczych,
elektrycznych) może dojść do jej zapłonu. W
strefie 0 i 1 temperatura rozgrzanych
powierzchni nie może przekroczyć 80%
temp. samozapalenia występującej tam
mieszaniny. W strefie 2 urządzenia nie mogą
się nagrzewać do temperatury wyższej niż

temperatura samozapalenia mieszaniny.

Metody ochrony

Metody ochrony

wtórnej

wtórnej

3. Zagrożenia ze strony promieniowania

świetlnego i cieplnego

Promieniowanie słoneczne oddziałuje
fotochemicznie i fototermicznie. Zależnie od
warunków atmosferycznych nasłonecznione
powierzchnie mogą osiągać temperaturę 80 -
100

0

C. Jest to temperatura dostatecznie

wysoka do zapoczątkowania
samonagrzewania się pyłów lub wywołania
uszkodzenia butli z gazami skroplonymi pod
ciśnieniem.

Metody ochrony

Metody ochrony

wtórnej

wtórnej

4. Iskry mechaniczne i elektryczne.

Iskry mechaniczne (udarowe, cierne,
szlifierskie) w zależności od rodzaju
materiału i warunków powstania mają różny
potencjał zapłonowy, w większości
przypadków jest on jednak zdolny do
zapłonu mieszaniny wybuchowej.
Zabezpieczenie przed zapłonem mieszaniny
można realizować poprzez stosowanie
materiałów nie generujących iskier
mechanicznych. Zapobieganie zapłonom od
iskier elektrycznych polega na właściwym
doborze urządzeń w wykonaniu
przeciwwybuchowym.

Metody ochrony

Metody ochrony

wtórnej

wtórnej

5. Zapobieganie skutkom elektryczności
statycznej.

Stosowanie ochrony antyelektrostatycznej w
pomieszczeniach zagrożonych wybuchem
polega głównie na zmniejszeniu prądu
generowania i zwiększeniu prądu
rozładowania, które realizowane jest przez:
- zmniejszenie szybkości liniowej transportu
mediów,
- wprowadzenie instalacji uziemiających,
-

zwiększenie

wilgotności

względnej

powietrza, zwilżenie powierzchni,

Metody ochrony

Metody ochrony

wtórnej

wtórnej

5. Zapobieganie skutkom elektryczności
statycznej.

c.d.
-

-

stosowanie

neutralizatorów

dla

materiałów o płaskich powierzchniach,

-

-

nadmuchiwanie

miejsc

elektryzacji

zjonizowanym powietrzem z poza stref
zagrożenia dla powierzchni niepłaskich.

-

- właściwy dobór materiałów budowlanych,

konstrukcyjnych,

wykończeniowych

obiektów i urządzeń oraz ubrań osób
pracujących

Metody ochrony

Metody ochrony

wtórnej

wtórnej

6. Zapobieganie przenoszeniu się ognia –

bezpieczniki ogniowe.

Zapobieganie przenoszeniu się ognia wzdłuż
smug gazowych mieszanin wybuchowych
realizowane jest za pomocą bezpieczników
ogniowych, których działanie polega na
wygaszaniu płomienia na wąskich
szczelinach. Bezpieczniki ogniowe stosuje
się aby uniemożliwić przejście płomienia z
jednej strony na drugą.
Rodzaje bezpieczników: zwykłe
przeciwwybuchowe, ognioodporne,
przeciwdetonacyjne.

Metody ochrony

Metody ochrony

wtórnej

wtórnej

7. Zapobieganie skutkom wybuchów w

aparaturze i rurociągach.

W przypadkach, gdy w/w metody nie dają
gwarancji

bezpiecznej

pracy

istnieje

konieczność stosowania innych rozwiązań
takich jak:
-

aparatura

wytrzymująca

ciśnienie

wybuchu,
- dławienie wybuchów wewnątrz aparatury
i rurociągów,
- urządzenia upustowe w aparaturze i
rurociągach

Metody ochrony

Metody ochrony

wtórnej

wtórnej

Urządzenia te mogą być stosowane w
następujących

rodzajach

przestrzeni

chronionej:
 obiekty kubaturowe
zbiorniki i aparaty skonstruowane jako

naczynia ciśnieniowe lub wytrzymujące
ciśnienie

wybuchu

obniżone

przez

urządzenia upustowe,
Rurociągi lub aparaty o wydłużonym
kształcie, w których droga płomienia
deflagracyjnego stwarza możliwość przejścia
wybuchu w detonację.