METABOLICZNE CHOROBY

METABOLICZNE CHOROBY

WĄTROBY

WĄTROBY

DEFINICJA

DEFINICJA

Do tej grupy chorób zalicza

się

uszkodzenia

wątroby

wynikające

z

genetycznie

uwarunkowanych

za-burzeń

metabolizmu

określonego

pierwiastka

lub

związku

chemicznego.

HEMOCHROMATOZA

HEMOCHROMATOZA

DEFINICJA

Choroba

uwarunkowana

genetycznie

o

autosomalnym,

recesywnym typie dziedziczenia.

Charakteryzuje się nadmiernym

gromadzeniem żelaza w komórkach.

Jej

przyczyną

jest

mutacja

punktowa genu HFE znajdującego się

w pobliżu kompleksu genów HLA na 6.

chromosomie.

HEMOCHROMATOZA

HEMOCHROMATOZA

NARZĄDY NAJBARDZIEJ NARAŻONE
NA DZIAŁANIE CHOROBY:

- wątroba
- serce
- stawy
- trzustka
- gonady

HEMOCHROMATOZA

HEMOCHROMATOZA

OBJAWY KLINICZNE

- objawy niewyrównanej marskości
- cukrzyca
- niewydolność serca
- zaburzenia rytmu serca
- artropatia
- hipogonadyzm
-

charakterystyczne

brunatnoszare

zabarwienie skóry

HEMOCHROMATOZA

HEMOCHROMATOZA

ROZPOZNANIE

- stężenie żelaza w surowicy krwi przekracza

30 μmol/l
- podwyższenie saturacji transferyny
- podwyższone stężenie ferrytyny w surowicy

(największa

wartość

diagnostyczna;

prawidłowy

wynik

wyklucza

hemochromatozę)
-

tomografia

komputerowa

(charakterystyczny

obraz

wątroby

przeładowanej żelazem)
- biopsja wątroby

HEMOCHROMATOZA

HEMOCHROMATOZA

LECZENIE

Systematyczne

upusty

krwi.

Rozpoczyna się od upustu 500 ml krwi

raz w tygodniu (w rozwiniętej chorobie

w tkankach pacjenta znajduje się ok.

60 g żelaza, które należy usunąć).

1000 ml krwi pozbawia organizm 0,5 g

żelaza. Upusty krwi przedłużają życie,

ale powinny być wdrożone przez

marskością

wątroby.

Środki

chelatujące mało skuteczne.

CHOROBA WILSONA

CHOROBA WILSONA

DEFINICJA

Choroba uwarunkowana genetycznie o

autosomalnym,

recesywnym

typie

dziedziczenia.

Jest to zaburzenie metabolizmu miedzi

polegające na utrudnieniu wydzielania tego

metalu z hepatocytów do żółci.
Miedź gromadzona jest w nadmiarze w różnych

tkankach.

W chorobie Wilsona występuje wiele

mutacji.

CHOROBA WILSONA

CHOROBA WILSONA

NARZĄDY NAJBARDZIEJ NARAŻONE
NA DZIAŁANIE CHOROBY:

- wątroba
- mózg
- nerki
- rogówka

CHOROBA WILSONA

CHOROBA WILSONA

OBJAWY KLINICZNE

- uszkodzenie wątroby (42%)
- uszkodzenie o.u.n. (34%)
- zaburzenia psychiczne (rzadko – 10%)
- zaburzenia hematologiczne (12%)
-

objawy

neurologiczne

(drżenia,

zaburze-nia

koordynacji

ruchów,

ślinienie, dysfagia i hipomimia)
- hemoliza

CHOROBA WILSONA

CHOROBA WILSONA

OBJAWY KLINICZNE

U niektórych chorych zmiany w wątrobie

postępują powoli i przez długi czas może

nawet nie być uchwytnych nieprawidłowości

w badaniu przedmiotowym i w badaniach

laboratoryjnych.

Niekiedy pierwszym objawem choroby

jest ostra niewydolność wątroby. Obraz

morfologiczny wątroby jest bardzo zmienny i

nie może być podstawą do rozpoznania

choroby Wilsona.

CHOROBA WILSONA

CHOROBA WILSONA

OBJAWY KLINICZNE

We wczesnych okresach choroby

obserwuje się jedynie zwyrodnienie
glikogenowe

i

stłuszczenie.

W

późniejszych

fazach

obraz

histopatologiczny może odpowiadać
typowemu przewlekłemu zapaleniu, a
jeszcze później – marskości.

CHOROBA WILSONA

CHOROBA WILSONA

ROZPOZNANIE

- u młodej osoby występują jednocześnie: objawy

neurologiczne, laboratoryjne cechy uszkodzenia

wą-troby,

pierścień

Kaysera-Fleischera

(zielonkawobru-natne

ziarnistości

w

błonie

Descemeta) oraz obniżone stężenie ceruloplazminy

we krwi poniżej 20 mg/dl.
- stężenie miedzi w surowicy jest obniżone
- wydalanie miedzi z moczem przekracza 100 μg/24

h
- badanie zawartości miedzi w suchej tkance

wątrobowej
- izotopowe badanie wbudowywania miedzi do

ceruloplazminy

CHOROBA WILSONA

CHOROBA WILSONA

LECZENIE

-

nieleczona

choroba

Wilsona

prowadzi do zgonu
- preparaty chelatujące miedź (D-

penicylamina, preparaty cynku
- unikanie potraw zawierających

znaczne ilości miedzi jak czekolada,

rodzynki, orzechy
- przeszczepienie wątroby

NIEDOBÓR

NIEDOBÓR

α

α

1

1

-

-

ANTYTRYPSYNY

ANTYTRYPSYNY

DEFINICJA

Niedobór α

1

-antytrypsyny jest jedną

z

najczęstszych

genetycznie

uwarunkowa-nych chorób metabolicznych

u

rasy

białej

o

autosomalnym,

recesywnym typie dzie-dziczenia.

Wykryto kilkadziesiąt odmian tej

choroby, która odgrywa istotną rolę w

patogenezie rozedmy płuc i przewlekłego

uszkodzenia wątroby.

NIEDOBÓR

NIEDOBÓR

α

α

1

1

-

-

ANTYTRYPSYNY

ANTYTRYPSYNY

Gromadzenie α

1

-antytrypsyny

w siateczce endoplazmatycznej
komórek wątrobowych prowadzi
do ich uszkodzenia i niszczenia,
co morfologicznie i klinicznie
wyraża

się

jako

zapalenie

wątroby. Końcowym etapem jest
marskość.

NIEDOBÓR

NIEDOBÓR

α

α

1

1

-

-

ANTYTRYPSYNY

ANTYTRYPSYNY

OBJAWY KLINICZNE

- świąd
- powiększenie wątroby
-

zwiększona

aktywność

aminotransferaz i fosfatazy alkalicznej

- objawy niewydolności wątroby

-

pierwotny

rak

wątroby

jako

powikłanie

NIEDOBÓR

NIEDOBÓR

α

α

1

1

-

-

ANTYTRYPSYNY

ANTYTRYPSYNY

LECZENIE

-

przeszczepienie

wątroby

(jedyna

skuteczna

metoda

leczenia)
- terapia genowa w fazie
wstępnych doświadczeń