Wojciech Krajewski

Zakład Anestezjologii i
Int. Terapii Medycznej
ICZMP w Łodzi

[e-mail]

Postępowanie
przedszpitalne i wczesne
szpitalne w stanach
zagrożenia życia

Kurs dla pielęgniarek

Postępowanie w stanach
zagrożenia życia



Miej wiedzę



Umiej z niej
skorzystać



Zwróć się o pomoc



Staraj się działać
wg uznanych metod



Stres mobilizuje



Dokumentuj swe
postępowanie

Oceń stan świadomości

Przytomny

Nieprzytomny

Badanie

fizykalne

Obserwacja
Leczenie

Ocenić

oddychanie

Udrożnić

drogi
oddechowe

Nie oddycha

Oddycha

Wykonać

dwa wdechy

Ocenić
krążenie

Ułożyć w

pozycji

bezpiecznej

Badanie

fizykalne
leczenie

Wyczuwalne
tętno

Brak tętna na

dużych
tętnicach

Wentylacja tlenem

Dostęp do żyły

Monitorowanie czynności życiowych

Wywiad

Badanie fizykalne

EKG

Rozważ przyczyny-

Hipotonia / wstrząs

Obrzęk pluc

Zawał m. Sercowego

Zaburzenia rytmu

Reanimacja

Skale oceny stanu
chorego



Skala Glasgow - stan reaktywności



Skala urazu ( Trauma Score)



Skala ciężkości uszkodzeń
pacjentów OIOM - APACHE II (

The

acute physiology and chronic health evaluation score )



Punktowy system oceny ciężkości
wstrząsu septycznego ( Septic
severity score SSS)

Skala Glasgow



Otwieranie oczu



spontaniczne
4pkt.



na polecenie 3



na ból 2



bez reakcji 1



Odpowiedź
motoryczna



spontaniczna - 6 pkt.



w odpowiedzi na ból :



lokalizuje - 5 .



zgięcie - 4



zgięcie nadmierne - 3



reakcja wyprostna - 2



bez reakcji - 1

Skala Glasgow cd.



Odpowiedź słowna :



Rozmawia - 5 pkt.



Mowa poplątana - 4



Niewłaściwe słowa - 3



Niezrozumiałe dźwięki - 2



Brak odpowiedzi -1



Suma od 3 do 15 pkt.

Skala APACHE II



Ciepłota ciała



Średnie ciś.
tętnicze



Czynność serca



Częstość oddechów



Utlenowanie krwi
przy określonym
Fi0

2



pH krwi tętniczej



Stężenie sodu i
potasu



we krwi



Stężenie kreatyniny



Hematokryt



Liczba białych krwinek



Ocena w skali GCS
aktualne GCS



wiek, przewlekłe
choroby

Skala urazu TS



Liczba oddechów



10-24 / min. 4 pkt



24-36 3



36 i pow. 2



1-9 1



bezdech 0



Ruchy klatki
piersiowej



prawidłowe 1



Ciśnienie
tętnicze
skurczowe



90 mm. I pow. 4



70-89 3



50-69 2



0-49 1



brak tętna 0

Skala urazu TS cd.



Powrót krążenia
włośniczkowego



Prawidłowy - ( do 2 sek ) - 2
pkt.



Opóźniony ( pow. 2 sek) - 1



Brak -
0

Zaburzenia przytomności
wg. Prof.Prusińskiego



Piorunujące- uraz głowy, rażenie
prądem,zatrucia, NZK,krwotok
śródczaszkowy



Przemijające - omdlenie,zespół
zatoki szyjnej,zaburzenia czynności
serca, napad
padaczkowy,wstrząśnienie mózgu



Długotrwałe

Omdlenie zwykłe 1



U mężczyzn



Hipotensja



znużenie



emocja



upał



ból



Prodromy
głębokie
westchnienia,czka
wka,bladość
skóry,
pocenie,ślinotok
wymioty

Omdlenie zwykłe , objawy



Całkowita lub częściowa utrata
świadomości



obniżenie RR



zwolnienie tętna



płytki oddech



drgawki



trwa krótko.

Hipoglikemia



Lekki napad - uczucie głodu,
drżenie , poty,łzawienie , ślinotok,
drętwienie warg, parestezje,
parcie na mocz, lęk,
niepokój,upośledzenie
koncentracji.Krótkotrwałe
zab.świadomości.

Zespół zatoki szyjnej



Nadmierna wrażliwość receptorów
zatoki szyjnej - obrót głowy,odgięcie
, ucisk



u mężczyzn 50-70 rok



występowanie rodzinne



zwolnienie czynności serca ,
hipotensja



postać mózgowa

Krótkotrwała utrata
świadomości poch.
sercowego



Przyczyny - zaburzenia
przewodnictwa ,migotanie
komór,napadowe
częstoskurcze,wady serca
( zwężenie ujścia tętnicy
głównej), nadciśnienie płucne,guzy
serca,niewydolność m. sercowego.

Nadciśnienie



Udar mózgu ( krwotok
podpajęczynowkowy) - ból głowy,
zaburzenia świadomości ,
zaburzenia neurologiczne
( niedowłady , zaburzenia mowy ,
zaburzenia czucia )

Padaczka



Utrata świadomości z
drgawkami, często poprzedzona
objawami zwiastującymi

Zab. wegetatywne



Bladość , zlewne poty, hipotensja,
zaburzenia świadomości ,
bradykardia,( lub znaczne
przyśpieszenie tętna ) . Często
poprzedzone nudnościami ,
wymiotami, dusznością, raczej u
ludzi młodych

Choroba wieńcowa



Zawał m.sercowego :ból za
mostkiem bladość,zlewne
poty,zaburzenia rytmu serca
(tachycardia ), hipotensja.

Wstrząs

Zespół ciężkich zaburzeń
czynności organizmu
wywołanych ostrym
niedotlenieniem tkankowym,
najczęściej w następstwie
ostrych zaburzeń w układzie
krążenia

Klasyfikacja wstrząsu

1.Wstrząs kardiogenny

Ostry zawał m. sercowego

Zespół małego rzutu

Zaburzenia rytmu

Kardiomiopatia

2.Wstrząs obturacyjny

Tamponada serca

Masywny zator t. Płucnej

Ostre nadciśnienie płucne

3.Wstrząs oligowolemiczny

Krwotok

Utrata płynów ustrojowych

4.Wstrząs dystrybucyjny

Septyczny

Anafilaktyczny

Neurogenny

Wstrząs



Krwotoczny - zmniejszenie
objętości krwi krążącej



Kardiogenny -upośledzenie pracy
serca jako pompy



Anafilaktyczny - zaburzenia w
napięciu ściany n. krwionośnych ,
zmiany wielonarządowe.

Wstrząs krwotoczny Kardiogenny Urazowy Septyczny

Objawy

Bladość ,omdlenie Uraz w wywiadzie Temp . 

Skora zimna, wilgotna Kliniczne cechy urazu Skóra gorąca

Tachykardia Zaburzenia rytmu Tachykardia lub zimna

Oliguria Oliguria Tachykardia

Zapaść Zapaść Zaburzenia

świadomości

Badania laboratoryjne

Hematokryt Enzymy RTG < CT Bakteriologia

Hemoglobina EKG USG

Leczenie

Kontrola krwawienia Leki Zabieg Drenaż ropnia

Płyny osoczozastępcze Streptokinaza Płyny Leki

Wstrząs



Septyczny - następstwo uszkodzenia
śródbłonka naczyniowego z ucieczką
płynów do przestrzeni
pozanaczyniowej.Uszkodzenie serca .



Neuropochodny - efekt uszkodzenia
OUN , zaleganie krwi w układzie
tętniczym. Zmiany w krążeniu
płucnym.

Wstrząs hipowolemiczny-
objawy kliniczne



Ubytek obj. krwi krążącej do 10% - brak
istotnych objawów



10-20% utraty krwi

wstrząs niezbyt

ciężki - bladość powłok,skóra zimna, uczucie
pragnienia , czasem przyśpieszenie tętna ,
zmniejszenie ilości wydalanego moczu.



20-40% średnio ciężki - tachykardia ok..
120/min. RR 80-100 /40-60. Żyły słabo
wypełnione , przepływ włośniczkowy 1,5-2 ,
0 sek. Mocz 4-6 ml./10 min., zawroty głowy.

Wstrząs krwotoczny - ( hipowolemiczny )

Zasady postępowania.

1. Opanuj krwotok jeżeli jest to doraźnie

możliwe ( opatrunek uciskowy , ucisk ręką

miejsca krwawienia ).

2. Podejmij decyzję o natychmiastowym

transporcie gdy doraźnie nie można

opanować krwawienia.

3. Prowadż postępowanie zmierzające do

utrzymania odpowiedniego metabolizmu

tkankowego:

a/ uzupełniaj objętość krwi krążącej -

płyny osoczozastępcze , krystaloidy i

koloidy

b/ tlenoterapia

Reakcja układu krążenia
na krwotok



1. Faza krwotoku
kompensowanego -
tachykardia,zwiększony opór
obwodowy, utrzymanie ciśnienie
tętnicze.



2.Faza dekompensacji z hipotensją
tętniczą i bradykardią.

Leczenie wstrząsu
krwotocznego

1. Określenie m. krwawienia i postępowanie

zapobiegające dalszej utracie

2. Przywrócenie objętości śródnaczyniowej oraz

zdolności przenoszenia tlenu przez krew

(resuscytacja objętościowa)

3. Utrzymanie wydolności serca jako pompy

(resuscytacja inotropowa)

4. Zapewnienie prawidłowej wymiany gazowej

w płucach

5. Przeciwdziałanie metabolicznym

konsekwencjom hipoperfuzji tkankowej

Ogólne zasady przetaczania płynów w

zależności od wielkości utraty krwi

500-750 ml. – podłączyć kroplówkę

750-1000 ml. - przetoczyć HAES , żelatynę (10ml/kg.m.c.)

oraz oraz roztwór Ringera (20 ml. /kg. m.c.)

1000-1500 ml. – przetoczyć wyjściowo HAES albo żelatynę.

Przetoczyć krew ( preparaty krwiopochodne)

1500-2000 ml. Przywrócić jak najszybciej objętość krwi.

Stosunek krwi do płunów jak 1:1

ponad 2000 ml. Można przetoczyć krew jednoimienną bez

krzyżowania , najlepiej świeżą . Stosunek krwi do płynów

jak 1:1. Przetoczyć 5% albuminy w miejsce części płynów.

Utrzymać hematokryt pow. 25%

Wstrząs krwotoczny - ( hipowolemiczny )

Zasady postępowania cd.

Utrata objętości krwi krążącej

Brak objawów do 10 %

Ortostatyczna hipotensja - 15 –20%

Hipotensja - 25-30%

Uszkodzenia narządowe pow. 35%

Stan zagrożenia życia pow. 40%

Deficyt objętości = % utraty x normalna

objętość krwi krążącej ( 60 – 70 ml. kg/cc)

Koloidy 1 x deficyt

Krystaloidy 3 x deficyt

Koloidy / krystaloidów = 30-40 / 70-60

Leczenie uzupełniające



Kortykosteroidy -
Metyloprednizolon



bolus - 30 mg./kg. doż.



15 mg./kg. po 8 i 16 godzinach
doż.



Antybiotyki - bakterie gram(-) i
beztlenowce .

Permisywna
hipotensja ???



Nie może trwać pow. 30 min.



Ciśnienie skurczowe ok. 60
mm.Hg.



Przetaczać 7,5% NaCl wraz z
koloidami .

Wstrząs anafilaktyczny 2



Zaburzenia
świadomości



- pobudzenie



- utrata
świadomości

Przyczyny wstrząsu
anafilaktycznego -
czynniki wywołujące

Białko
obcogatunkowe

,pokarmy,

proste związki
chemiczne,

testy

diagnostyczne

, wysiłek

fizyczny,użądlenia owadów

Wstrząs anafilaktyczny

1



Zapowiedź



zaczerwienienie
skóry



pokrzywka



obrzęk śluzówek



wzrost temeratury
ciała



złe samopoczucie



drapanie w gardle



Objawy zasadnicze



hipotensja



zaburzenia
wentylacji



zaburzenia
świadomości



zaburzenia
krzepnięcia krwi



niewydolność nerek

Anafilaksja



Kliniczna odpowiedź na reakcję
immunologiczną I typu między
antygenem a swoistym
przeciwciałem opłaszczonym na
powierzchni komórki.



W reakcji bioą głównie udział
przeciwciała klasy IgE które
uwalniają mediatory

Kliniczny obraz reakcji
anafilaktycznej



skargi chorego - osłabienie , uczucie zmęczenia



skóra - zaczerwienienie , obrzęk



bł. śluzowe - obrzęk nosa, oczu , świąd



g. drogi oddechowe - obrzęk krtani , nozdrzy ,
stridor ,



obrzęk gardła



d. drogi oddechowe- duszność , świsty , furczenia



układ krążenia - hipotonia , tachycardia ,
zaburzenia rytmu , zatrzymanie krążenia



OUN - pobudzenie , utrata świadomości

Mediatory reakcji
anafilaktycznej

1



Histamina - obkurcza m.gładkie , obrzęk
bł. śluzowej oskrzeli , wymioty,
pokrzywka, rozszerzenie naczyń



Leukotrieny - obkurczenie m.gładkich
oskrzelików,rozszerzenie n.
krwionośnych



PAF - zwiększenie przepuszczalności
naczyń,obkurczenie m.gładkich
oskrzelikow

Mediatory reakcji
anafilaktycznej

2



ESF-A- zwiększa napływ
eozynofilów , nasila
uwalnianie mediatorów
zapalnych



Prostaglandyny - nasilają skurcz
m. gładkich oskrzelików, zwiększają
przepuszczalność naczyń.

Reakcje anafilaktoidalne



Mają zbliżony przebieg kliniczny
do anafilaktycznych , ale nie są
związane z reakcją
immunologiczną a z
bezpośrednim oddziaływaniem na
komórkę lub tkankę

Reakcje anafilaktoidalne
- przyczyny



Bezpośrednie uwalnianie
mediatorów przez - leki, pokarmy,
czynniki fizyczne-wysiłek , zimno.



Agregacja kompleksów
immunologicznych



Przetoczenie przeciwciał
cytotoksycznych



Kontrasty radiologiczne

Leczenie wstrząsu
anafilaktycznego

Wstrząs anafilaktyczny -
leczenie



Ok.. 50% wstrząsów występuje
przed upływem 30 min. - im
wcześniej tym cięższe objawy



50% występuje po 30 min.
często po utracie kontaktu z
personelem medycznym.

Wstrząs anafilaktyczny -
leczenie - strategia



Prawidłowe rozpoznanie objawów



Prowadzenie int. terapii



Identyfikacja czynnika
wywołującego



Profilaktyka

Wstrząs anafilaktyczny -
zasady postępowania



Zasada I



leczyć objawy
narządowe



Podjąć działania
ogólne





Zasada II



Rozpoznać czynniki
wyzwalające objawy



Umieścić stosowną
informację w
dokumentacji
chorego



Zaopatrzyć go w
zestaw I-ej pomocy

Wstrząs anafilaktyczny
-leczenie



Utrzymać
drożność dróg
oddechowych



Intubacja



Tracheostomia



Konikotomia



Utrzymać
hemodynamikę



Dopamina -5-
20ug/kg/min.



Leki antyarytmiczne



Nie beta blokery



EKG - cechy
niedokrwienia -
nitrogliceryna ,
werapamil

Wstrząs anafilaktyczny
postępowanie



Postępowanie farmakologiczne



- Adrenalina
podskórnie(domięśniowo) 0,5
mg- 1,0 mg.
FASTJEKT - 0,23-0,37 mg.



Dożylnie :
adrenalina 0,1 mg. i 0,1-
0,2 ug/kg./min

E
w
a

i

W
o
j
c
i
e
c
h

K
r
a
j
e
w
s
c
y
:

E
w
a

i

W
o
j
c
i
e
c
h

K
r
a
j
e
w
s
c
y
:

E
w
a

i

W
o
j
c
i
e
c
h

K
r
a
j
e
w
s
c
y
:

E
w
a

i

W
o
j
c
i
e
c
h

K
r
a
j
e
w
s
c
y
:

Wstrząs anafilaktyczny
objawy bronchospastyczne
postępowanie



-podać agonistę receptora beta -2
salbutamol,salbupart



-preparaty ksantynowe????



-glikokortykoidy
fenicort, solumedrol,celeston,
betnesol.



hydrocortison -????



tlenoterapia , aerozoloterapia .



adrenalina - wziewnie

Wstrząs anafilaktyczny
postępowanie cd.



Przerwanie kontaktu z czynnikiem
wywołującym



Założenie opaski uciskowej
proksymalnie od miejsca
wstrzyknięcia



Ułożyć chorego w pozycji “ z
kończynami ku górze”

Wstrząs anafilaktyczny -
postępowanie cd.



Zwalczaj hipotensję
( hipowolemię) szybki
dożylny wlew 10% roztw. HAES
,płynu wieloelektrolitowego

kontrolowany , kroplowy wlew
roztworu Norepinefryny , lub
Dopaminy.

Adrenalina



Działanie alfa i beta stymulujące



obkurczenie naczyń



rozszerzenie oskrzeli



hamowanie uwalniania mediatorów



działanie inotropowe ,
chronotropowe

Adrenalina - dawkowanie



Wstrząs anafilaktyczny
domięśniowo , podskórnie -
Fastjekt, 0,5 -1,0 mg.
dożylnie - 0,1 mg.
dawka wstępna 0,1-
0,2 µg /kg./min. dawka podtrzymująca



Reanimacja
o,5-1,0 mg. dożylnie .
Powtarzać po 3-5 min.

Wstrząs anafilaktyczny -
leczenie cd.



Wprowadź kaniulę dożylnie



Podaj dożylnie -
adrenalinę - 1:10 000;
10 ml. 1-5 ml. co 5 minut.



Wlew kroplowy adrenaliny -
roztwór 1 mg. / 250 ml. roztworu
z szybkością 1-4 ug/ min.

Wstrząs anafilaktyczny -
leczenie



Podaj dożylnie leki antyhistaminowe



H2 bloker - cimetidina 300 mg.



Szybki antyhistaminik anty H1 , H2
Fenistil - amp. a 4 mg.
/ 4 ml.
Tavegyl - 2 mg.



Stosowanie leku H2 blokującego
znacznie pogłębia efekty p.
histaminowe leku H1

Fastjekt - Allergopharma



Zestaw do natychmiastowego
podania adrenaliny w dawce
0,23-0,32 mg.

Fastjekt - Epi-PEN
( USA)



Usunąć nakładkę



Wstrzyknąć na bocznej powierzchni uda



Przycisnąć aż do kliknięcia



Przytrzymać przez min. 10 sek



Można podać przez ubranie



Ma termin ważności !!!



Konieczna jest dalsza terapia i
obserwacja

Środki m. znieczulające
-uczulenie



Relacje o niepożądanych odczynach nie
należą do rzadkości



Dotyczą głównie grupy estrowej-
prokaina



Rzadkie w grupie amidowej -lignokaina



Znaczna część chorych z etykietą alergii
odczynu takiego nie wykazuje . Shazo . J.
Allergology Clin. Immunol. 1979

Środki z. miejscowego
-zatrucie postępowanie



Tlenoterapia



Diazepam doż . 5 -15 mg.
( drgawki)



Oddech zastępczy



Utrzymanie hemodynamiki

Wstrząs leczenie -
postępowanie
farmakologiczne



Adrenalina



Leki p. histaminowe



Kortykosteroidy

Wstrząs anafilaktyczny-
leczenie



Leczenie należy podjąć
natychmiast po stwierdzeniu
objawów nawet pozornie błahych
- kichanie , swędzenie ,
zaczerwienienie .



Zgon jest często związany z
opóźnieniem leczenia

Zasady postępowania wg.
AHA

1.Pozycja chorego
2.Tlen do wentylacji
3.Adrenalina
4.Antyhistaminiki
5.H

2

blokery

6.Wlew dożylny
7.Beta-mimetyki wziewne
8.Kortykosteroidy
9.Zmniejszenie wchłaniania

Adrenalina we wstrząsie
anafilaktycznym



Działa b. szybko



Hamuje wyzwalanie mediatorów
komórek docelowych



Uszczelnia naczynia włosowate



Działa p. obrzękowo



Hamuje skurcz m. gładkich



Zapobiega spadkowi ciśnienia
tętniczego

Wstrząs anafilaktyczny -
leczenie



Równocześnie z adrenaliną
podaj domięśniowo lek. p.
histaminowy blokujący receptor
H 1 - 100 mg. antazoliny
( Phenazolinum)



25 mg. Diphenhydramimy

Wstrząs anafilaktyczny -
leczenie



Podanie leków p. histaminowych
blokując receptor H1 zmniejsza
działanie biologiczne histaminy

Wstrząs anafilaktyczny-
leczenie



Wlew preparatów
osoczozastępczych - krystaloidów
- gdy występuje obniżenie
ciśnienia tętniczego przetocz
szybko 1000-2000 ml. 0,9 %
NaCl ( Płyn Ringera)

Wstrząs anafilaktyczny
-leczenie



Wziewne leki Beta mimetyczne
-albuterol



U chorych leczonych beta
blokerami podaj wziewnie
ipratropium

Wstrząs anafilaktyczny -
leczenie



Kortykosteroidy - korzystny efekt
wystąpi po 4 - 6 godzinach



metyloprednizolon dożylnie - 80-120
mg.



Zmniejsz szybkość wchłaniania
alergenu: podać adrenalinę
miejscowo , chłodzić , założyć opaskę



Glucagon -1- 2 mg. Co 5 min.



Obserwacja.

Wstrząs anafilaktyczny
-leczenie



Utrzymać
drożność dróg
oddechowych



Intubacja



Tracheostomia



Konikotomia



Utrzymać
hemodynamikę



Dopamina -5-
20ug/kg/min.



Leki antyarytmiczne



Nie beta blokery



EKG - cechy
niedokrwienia -
nitrogliceryna ,
werapamil

Wstrząs leczenie -
postępowanie
farmakologiczne



Adrenalina



Leki p. histaminowe



Kortykosteroidy

Wstrząs anafilaktyczny-
leczenie



Leczenie należy podjąć
natychmiast po stwierdzeniu
objawów nawet pozornie błahych
- kichanie , swędzenie ,
zaczerwienienie .



Zgon jest często związany z
opóźnieniem leczenia

Wstrząs anafilaktyczny -
leczenie 1



Sprawdzenie drożności dróg
oddechowych , kończyny ku górze



Tlenoterapia



Adrenalina--

podskórnie , domięśniowo,

wziewnie.
I dawka - u dorosłych o,5 mg. u dzieci
o,3 mg. Wyjątkowo dożylnie 0,3-0,5 mg.
w dawkach podzielonych po 0,1 mg.



Kolejne dawki po paru minutach (5-10)

Wstrząs anafilaktyczny -
leczenie



Wprowadź kaniulę dożylnie



Podaj dożylnie -
adrenalinę - 1:10 000;
10 ml. 1-5 ml. co 5 minut.



Wlew kroplowy adrenaliny -
roztwór 1 mg. / 250 ml. roztworu
z szybkością 1-4 ug/ min.

Wstrząs anafilaktyczny -
leczenie



Podaj dożylnie



H2 bloker - cimetidina 300 mg.



Szybki antyhistaminik
Fenistil - amp. a 4 mg. / 4 ml.
Tavegyl
- 2 mg.



Stosowanie leku H2 blokującego
znacznie pogłębia efekty p.
histaminowe leku H1

Wstrząs anafilaktyczny -
leczenie cd.



Kortykosteroidy - korzystny efekt
wystąpi po 4 - 6 godzinach



metyloprednizolon dożylnie - 80-120
mg.



Zmniejsza szybkość wchłaniania
alergenu: podać adrenalinę
miejscowo , chłodzić , założyć opaskę



Glucagon -1- 2 mg. Co 5 min.



Obserwacja.

Wstrząs septyczny

Głębokie zaburzenia hemodynamiczne

(hipotensja) ciśnienie skurczowe pon. 90

mmHg.,albo obniżenie o 40 mmmHg. w

zespole septycznym :–

tachypnoe,tachycardia,temp pow. 38 lub

pon.35,5 stop. C., leukocytoza lub leukopenia

, Pa02 /Fio2 pon.280, skompomocz , wzrost.

stężenia mleczanów

Wstrząs septyczny

Czynniki predysponujące:

1. wiek - noworodki , ludzie w wieku podeszłym

2. współistniejące choroby – AIDS,cukrzyca ,

nowotwory, niewydolność nerek , wątroby

3. leki - cytostatyki , kortykosteroidy,

podwyższające pH żołądkowe.

4. Zabiegi intensywnej terapii - centralna droga

dożylna, intubacja , cewnikowanie , odżywianie

pozajelitowe

Astma oskrzelowa

Astma oskrzelowa – zespół objawów klinicznych

wywołanych odwracalnym utrudnieniem przepływu

powietrza w oskrzelach , którego przyczyną jest skurcz

mięśniówki gładkiej, stan zapalny śluzówki, oraz

czopowanie wydzieliną końcowych odcinków dróg

oddechowych.

Stan astmatyczny

Ciężki napad astmy - głównie kobiety z

niedostatecznie kontrolowaną astmą ,chorzy po kilku

godzinach własnej intensywnej terapii.

Astma zagrażająca życiu – Napad z b. szybkim

pogarszaniem się stanu chorego,częściej u mężczyzn .

W ciągu kilkunastu minut dochodzi do zatrzymania

oddechu

Leczenie stanu astmatycznego
Leki pierwszej linii.

1.Tlen

2.Beta 2 -agoniści np. salbutamol

Nebulizacja przerywana – 2,5-5,0 mg. W 2-4 ml. Co

30 min.

Nebulizacja ciągła – 10 mg. w ciągu 45 min.

Droga dożylna - 10mcg./kg. salbutamolu przez 1

godz. , później 0,1-0,4 mcg./kg/min.

3.Kortykosteroidy

Metyloprednizolon doż. 60 mg. co 6-8 godz.

Hydrocortizon ???

4. Adrenalina.

Dożylnie - 100-200 mcg. Przez 5 min.

Nebulizacja 1-2 mg. w 5 ml.

Podskórnie 0,1-0,5 mg.

Utopienie ( przyczyny)



Przyczyny utopienia-
ostra niewydolność
krążenia upojenie
alkoholowe
uszkodzenie rdzenia kręgowego
uduszenie.



Utopienie - powikłania



Zaburzenia elektrolitowe



Rozpad krwinek czerwonych -
hemoglobinuria



Wyziębienie ciała



Zakażenie dróg oddechowych.

ZATRUCIA

Choroby powstałe wskutek

działań czynników
chemicznych na ustrój
(trucizn lub jadów).

Zatrucia

Celowe samobójcze - ok.30 roku życia

Przypadkowe - 5 roku życia i 65 roku życia

Moda na zatrucia lekami - barbiturany ,

trankwilizatory( benzodwuazepiny) , trojcykliczne

antydepresanty

Alkohol , narkotyki ( amfetamina,kokaina)

Ośrodki Informacji Toksykologicznej

EWOLUCJA
POSTĘPOWANIA
LECZNICZEGO
W OSTRYCH
ZATRUCIACH
SUBSTANCJAMI
CHEMICZNYMI I
LEKAMI

Stosowane metody
postępowania są
zależne od rodzaju
zatrucia i poziomu
wiedzy medycznej

IX wiek
pierwsza połowa XX wieku

Pochodne kwasu
barbituranowego,
salicylowego

płukanie żołądka i
podawanie leków
stymulujących OUN

wskaźnik śmiertelności powyżej 90%

Nilsson zwrócił uwagę na
zapobieganie niedotlenieniu tkanek
przez utrzymanie drożności dróg
oddechowych i stosowanie
sztucznego oddechu

Clemmensen i Nilsson 1961 roku
(wyniki 12 letnich obserwacji) -
zaniechanie środków cucących na
rzecz stosowania zasad intensywnej
terapii obniżenie wskaźnika
śmiertelności 1-2 %

Przełom w toksykologii
klinicznej



Wprowadzenie tzw. metody
skandynawskiej leczenia
ostrych zatruć



metoda i teraz stanowi
podstawę leczenia
objawowego - często jedynego
możliwego do zastosowania

Intensywna terapia w
ostrych zatruciach



zabezpieczenie podstawowych
funkcji życiowych ( układu
oddechowego, krążenia i OUN)



tlenoterapia



mechaniczna wentylacja płuc



zaburzenia rytmu serca: elektryczna
stymulacja, kardiowersja



farmakoterapia krążenia



leczenie żywieniowe

Wybrane techniki wydalania
trucizny z ustroju



Eliminacji trucizny jeszcze nie
wchłoniętej- leczenie przyczynowe
pierwotne:

- zmywanie skóry i płukanie oczu
- dekontaminacja przewodu

pokarmowego

Syrop z wymiotnicy

Stosowanie ograniczone
tylko do pomocy doraźnej w
domu, bezpośrednio po zażyciu
leków

Płukanie żołądka

Polega na wprowadzeniu do żołądka

sondy i naprzemiennym podawaniu oraz
aspirowaniu 200-300 ml płynu (dorośli), co ma
na celu usunięcie toksycznych
substancji obecnych w żołądku.

Tradycja około 180 lat
- wprowadzenie zasad intensywnej terapii do
leczenia

zatruć zmniejszyło

znaczenie tej metody
- wykonanie zabiegu należy rozważyć do 60
min. od

zatrucia. Okres może być

przekroczony w

przypadku zatrucia

czynnikami zwalniającymi
perystaltykę i opóźniającymi wchłanianie.

Ostateczna decyzja - decyzją

doświadczonego

klinicysty.

Płukanie żołądka

Przeciwwskazania

- zatrucie środkami żrącymi,

węglowodorami

- ryzyko perforacji przewodu

pokarmowego,

krwotoku

- brak odruchów (przeciwwskazanie

względne,

możliwe po wykonaniu

intubacji i uszczelnieniu

tchawicy)

- inne przypadki, w których wykonanie

zabiegu

może pogorszyć stan pacjenta

- zwiększone ryzyko u chorych w stanie

pobudzenia

Płukanie żołądka

Powikłania

- zachłystowe zapalenie płuc
- kurcz głośni
- mechaniczne uszkodzenie gardła,

przełyku,żołądka

- hipoksja, hiperkapnia
- zaburzenia wodno-elektrolitowe

Objawy kliniczne zatrucia charakterystyczne dla

wybranych środków-

Benzodwuazepiny Śpiączka , hipotensja , wiotkość

Barbiturany

Etanol

Opiaty

Beta – blokery

Antydepresanty Śpiączka,hiperrefleksja,tachykardia,szerokie

Antycholergiki żrenice.

Fenotiazyny

Tlenek węgla złe samopoczucie, niepokój, nudności,osłabienie

Rozpuszczalniki

Srodki insektobójcze

Arsen,rtęć

Leki psychotropowe Zaburzenia w zachowaniu

Antycholergiczne

Paracetamol,czterochlorek Uszkodzenie wątroby

węgla, muchomor sromotnikowy

Zatrucia leczenie

Terapia podtrzymująca podstawowe czynności

życiowe: substytucja oddechu , podtrzymywanie

krążenia : płynoterapia , katecholaminy.

Żywienie , ochrona ważnych życiowo funkcji - nerki,

wątroba, zwalczanie zakażenia.

Zapobieganie wchłanianiu trucizny z przewodu

pokarmowego: prowokowanie wymiotów, płukanie

żołądka ( 15 ml. Kgcc – ok. 5-20 litrów )

Przytomni - 6 godz., salicylany 8 godz., grzyby 72

godziny.

Nieprzytomni - zawsze

Nie - zatrucie benzyną, preparaty żrące , choroby

układu krążenia .
Węgiel aktywowany - tak : toksyny

grzybów,amfetamina, atropina,opiaty,leki

antyhistaminowe, barbiturany, benzodwuazepiny,

fenotiazyny.

Środki przeczyszczające

Przyśpieszenie eliminacji trucizny z ustroju

Hiperwentylacja, diureza wymuszona, hemodializa,

hemoperfuzja, transfuzja wymienna , plazmafereza.

Antidota

Nalokson, Flumazenil, Glukagon,

digoksynyacetylocysteina,alkohol etylowy,

Najczęściej spotykane zatrucia

Etanol - śmierć przy 3,5-5 prom. - kwasica

metaboliczna, depresja m. Sercowego, zaburzenia

widzenia, ruchu, nasilenie objawów choroby wieńcowej,
zaburzenia rytmu.

Delirium tremens 9 - 15% śmiertelności

Metanol - toksyczne metabolity ( formaldechyd ,

kwas mrówkowy) , uszkodzenie OUN i nerwu

wzrokowego. Dawka śmiertelna ok. 100 ml. 40%

preparatu. Kwasica metaboliczna.

Leczenie - etanol, hemodializa.

Glikol etylenowy ( borygo)

Niewydolność nerek

Leczenie - płukanie żołądka , etanol, hemodializa

Zatrucie siarkowodorem

Brak odczucia charakterystycznego zapachu w dawce

toksycznej . W małych stężeniach wyczuwalny jako

zapach zgniłych jaj.

Obrzęk płuc, utrata świadomości , uszkodzenie OUN.

Zatrucia 2

Zatrucie tlenkiem węgla

250 x większe powinowactwo do hemoglobiny od

tlenu, przesunięcie krzywej dysocjacji hemoglobiny

reakcja z mioglobiną sercową, hamowanie enzymów

mitochondrialnych.

Bóle głowy, zaburzenia rytmu serca, śpiączka i

drgawki, biegunka. Czerwone zabarwienie skory b.

Rzadko jest obserwowane, częściej powłoki blado-

sine. Ciężkie defekty neurologiczne i psychiczne.

Terapia - tlenoterapia hiperbaryczna

Zatrucie muchomorem sromotnikowym

Objawy po 6-16 godzinach dyspeptyczne

Po 2-3 dniach cechy uszkodzenia wątroby

Płukanie żołądka , sonda żołądkowo-dwunastnicza

Cytochrom C, hemodializa, plazmafereza, forsowana

diureza

Śmiertelność ok. 12%
Zatrucie narkotykami /Kokaina/

Zaburzenia rytmu serca, pobudzenie , drgawki,, bóle

głowy,psychozy, obrzęk płuc,ostra niewydolność

nerek

Węgiel aktywowany

- W postaci zawiesiny wodnej podany
w
pojedynczej dawce.

- Przeciwwskazania:

chorzy nieprzytomni
krwawienie z przewodu pokarmowego
planowana gastroskopia

- Powikłania:

aspiracja do dróg oddechowych
wymioty

Środki przeczyszczające

i płukanie jelit

- Nie ma określonych wskazań do
stosowania
środków przeczyszczających
- Płukanie jelit przez zgłębnik nosowo-
żołądkowy
roztworem glikolu polietylenowego
posiada
teoretyczną wartość po spożyciu
znacznych
ilości żelaza

Zatrucia 3

Amfetamina

Pobudzenie OUN - drgawki, halucynacje , pocenie ,

nadciśnienie ,tachykardia , hypertermia, szerokie

źrenice , czerwona skóra

Leczenie - płukanie żołądka , labetalol , betablokery ,

diazepam, forsowana diureza

Najczęściej stosowane

odtrutki



w Toksykologii Klinicznej

Acetylocysteina:

Przy ostrym uszkodzeniu wątroby
spowodowanym przez
acetylaminochinon

140 mg/kg m.c. co 4 godz./doba
następnie po 70 mg/kg m.c.

Alkohol etylowy

W zatruciach metanolem, glikolem etylenowym
20-30% przez sondę lub 10% dożylnie ( 55 ml
absolutnego etanolu + 500 ml 0,9 % soli
fizjologicznej).

U alkoholików i dializowanych dawka o 1/3
wyższa.
Utrzymać poziom etanolu we krwi 1/2 promille.

Antizol - fomepizol

W zatruciach metanolem, glikolem

etylenowym

(zamiast alkoholu etylowego)

15 mg/kg m. c. (do 1 g.) dożylnie
następnie 10 mg/kg m. c. co 12 godzin

Atropina:

w zatruciach pestycydami głównie
fosforoorganicznymi i
karbaminianami.
po 0,5 - 1 mg co 5-10 min.
dla opanowania wydzieliny w drogach
oddechowych i bradykardii.

Koniec



Proponuję
dyskusję i
pytania.