PATOLOGIA SPOŁECZNA. UZALEŻNIENIA.

ALKOHOL. NARKOTYKI

.

ALKOHOLIZM

MODEL POLSKIEGO PICIA- konsumpcja jednorazowo dużych dawek alkoholu ,

głównie wysokoprocentowego z tendencja do szybkiego przekraczania progu

nietrzeźwości, presja wobec osób niepijących).

Zespół uzależnienia od alkoholu- wg. WHO , wymaga stwierdzenia , co najmniej 3

z wymienionych 7 objawów w okresie ostatnich 12 miesięcy. :

1.

„ głód alkoholowy”- silna potrzeba lub przymus picia alkoholu;

2.

Utrata kontroli nad piciem- niemożność skutecznego decydowania o ilości

wypitego alkoholu i o momencie przerwania;

3.

Wystąpienie zespołu abstynencyjnego- po odstawieniu alkoholu lub

zmniejszeniu dawki;

4.

Wzrost tolerancji na alkohol;

5.

Narastające zaniedbywanie przyjemności i zainteresowań z powodu picia,

zwiększona ilość czasu poświęcona zdobywaniu alkoholu, jego wypiciu lub

odzyskiwanie równowagi po jego wypiciu;

6.

Kontynuowanie picia mimo oczywistych dowodów na występowanie szkodliwych

następstw w każdej sferze życia;

7.

Zaburzenia pamięci i świadomości.

Termin ALKOHOLIZM został wprowadzony przez szwedzkiego lekarza Magnusa

Hussa i po raz pierwszy użyty w książce opublikowanej w 1849r. Terminem
tym oznacza się chorobę, która jest jedną z konsekwencji nadużywania
alkoholu, czyli spożywania tej substancji w sposób powodujący
negatywne , a w dalszej fazie nawet dramatycznie bolesne konsekwencje
zarówno dla pijącego, jak i jego najbliższego otoczenia.

W 1956r. Alkoholizm został wciągnięty na listę chorób Światowej Organizacji

Zdrowia, co oznacza że jest to jedna z najbardziej destrukcyjnych chorób.

ISTOTĄ UZALEŻNIENIA ALKOHOLOWEGO JEST UTRATA KONTROLI NAD ILOŚCIĄ

WYPIJANEGO ALKOHOLU.

UTRATA KONTROLI JEST NIODWRACALNA I NIE MOŻNA JEJ PRZYWRÓCIĆ NAWET

W WYNIKU TERAPII. DLATEGO TEŻ ALKOHOLIZM JEST CHOROBĄ
CHRONICZNĄ, TAKA, Z KTÓREJ NIE MOŻNA SIĘ WYLECZYĆ, LECZ Z KTÓRĄ
TRZEBA NAUCZYĆ SIĘ ŻYĆ.

Osoba uzależniona z reguły zaprzecza negatywnym skutkom uzależnienia:

1.

minimalizacja- np. wypiłem mniej niż inni, wypiłam tylko 1 kieliszek, piję
tylko gdy miałem trudny dzień;

2.

Racjonalizacja- np. każdy na moim miejscu musiałby pić, moja praca jest
stresogenna i muszę się wyciszyć;

3.

Obwinianie innych- np. nie piłbym, gdybym miał lepszą pracę, żonę, dzieci;
to brat mnie wciągnął w picie.

4 podstawowe fazy rozwoju alkoholizmu:
1. FAZA WSTĘPNA- picie alkoholu umotywowane jest zewnętrzna przyczyną,

chociaż przyszły alkoholik szuka sytuacji, w której dochodzi do picia.



Człowiek pije wtedy nawet kilka razy dziennie. Wzrasta jego tolerancja na

alkohol= „mocna głowa”. Trwa od kilku miesięcy do kilku lat;

2. FAZA OSTRZEGAWCZA- ZWIASTUNÓW- rozpoczyna się od wystąpienia

pierwszych PALIMPSESTÓW- jest to niepamięć okresu upijania się po

dawkach alkoholu nie zaburzających w sposób istotny zachowania. Są to

luki pamięciowe. Pojawia się stała potrzeba picia, picie po kryjomu. Trwa od

6 miesięcy do 5 lat;

3. FAZA KRYTYCZNA- OSTRA- początek uzależnienia. Cechuje się nie

dającym się przezwyciężyć ( mimo prób przerwania picia) przymusem

picia, niemożnością przerwania picia po spożyciu pierwszego kieliszka.

Alkohol staje się potrzebny do funkcjonowania. Próby ukrycia pijaństwa

kończą się niepowodzeniem. Picie chory człowiek stara się usprawiedliwiać.

Pracę zaniedbują lub ja porzucają, zaniedbują rodzinę, a niechęć np. żony

do współżycia doprowadza do oskarżeń niewierności. Na końcu tej fazy

pojawia się poranne picie- wypijanie na czczo niewielkich dawek

alkoholu, żeby móc podjąć jakiekolwiek czynności.

4. FAZA PRZEWLEKŁA- CHRONICZNA-ZEJŚCIOWA- nadal występuje picie

poranne ale pojawiają się też ciągi pijacze.

Są to wielodniowe, niekontrolowane okresy picia. Obniża się tolerancja na

alkohol. Pije się wszystkie produkty zawierające alkohol: denaturaty,

spirytus salicylowy, wody po goleniu…. Degradacja społeczna prowadzi do

kontaktów z ludźmi z marginesu społecznego. Pojawiają się lęk i drżenie

rąk , niemożność wykonywania prostych prac, mijające po spożyciu

alkoholu.

ALKOHOLIZM PRZEWLEKŁY-objawy zewnętrzne: obrzęk twarzy,

rozszerzone naczynia krwionośne na twarzy, zaniedbanie w ubiorze i

higienie. Ponieważ dochodzi do zmian tkankowych różnych narządów i

układów, stan cielesny ulega wyraźnemu pogorszeniu. Zwiększa się

zapadalność na różne choroby, ponieważ awitaminoza, niedożywienie

zmniejszają odporność organizmu i sprzyjają zakażeniom. U 10% występują

psychozy alkoholowe.

Leczenie:

-

Ostre zatrucie- wskazania do hospitalizacji.

-

Leczenie choroby alkoholowe- przedstawia problem złożony biologiczny,

psychiczny, społeczny.

-

Leczenie ambulatoryjne.

- leczenie w ośrodkach rehabilitacyjnych.

-

Grupy AA- powstały w 1935r. Nastawione na utrzymanie pełnej abstynencji.

-

Leczenie DISULFIRAMEM- np. Anticol, Esperal, Antabus. Hamuje rozkład
przyjętego alkoholu na etapie aldehydu octowego, powodując przez to szereg
przykrych objawów.

Objawy reakcji alkohol- Anticol mogą być różne , to zależy od dawki alkoholu i od

właściwości osobniczych. U niektórych już po natarciu skóry alkoholem lub
przyjęciu leku na bazie alkoholu występują objawy ostrego zatrucia. Objawy
występują w 15 min do 1,5 godz. po alkoholu. Lęk, poczucie ogólnego rozbicia,
bóle w klatce piersiowej przypominający napad dusznicy, kołatanie serca, wzrost
lub spadek RR, zapaść, zawroty i ból głowy, zaczerwienienie i obrzęk twarzy,
przekrwienie spojówek, wymioty, zburzenia widzenia poty, zaburzenia
świadomości, aż do śpiączki, drgawek, a nawet śmierci z powodu zawału.

MAJACZENIE ALKOHOLOWE- delirium tremens- występuje u osób

nadużywających alkoholu, zazwyczaj po kilku, kilkunastu latach picia. Zaczyna się
na ogół 2-3 dni po zaprzestaniu picia. Objawy somatyczne: drżenie rąk, języka,
tachykardia, RR wysokie, nadmierne pocenie, omamy, zazwyczaj wzrokowe,
wyraziste zafałszowanie rzeczywistości, zatarcie granicy między rzeczywistością

I przeżyciami omamowymi, urojeniowymi, zazwyczaj pobudzenie, lek, nasilenie

objawów występuje w nocy. Może trwać od 3 dni do tygodnia. Pacjent może
zagrażać sobie i innym.

HALUCYNACJA ALKOHOLOWA- omamy słuchowe:

-

proste: gwizdy, brzęczenia;

-

Złożone- glosy o treści zagrażającej, komentującej zachowania, rozkazujące
wykonywanie jakiś zadań. Głosy te mówią o chorym w 3 osobie. Pacjent
reaguje na przeżycia omamowe w sposób adekwatny do ich treści. Usiłuje
bronić się, ucieka, szuka pomocy, spełnia rozkazy wydawane przez głosy.
Występuje po okresie10 i więcej lat nadużywania alkoholu. Trwa czasem
krótko( tygodnie, miesiące) a czasami przechodzi w postać przewlekłą.

PARANOJA ALKOHOLOWA- zespól usystematyzowanych urojeń niewiary

małżeńskiej, zdrady. Wiąże się to z zachowaniami niezwykle przykrymi dla
partnera. Dowodami „zdrady” mogą być: spojrzenie nieznanego mężczyzny
w autobusie, sklepie, błyszczące oczy, spotkanie kogoś znajomego.
Domniemanymi kochankami mogą być: listonosz, ksiądz, brat, syn, ojciec… .

Dochodzi do maltretowania partnerki, żądania przyznania się do zdrady,

czasami agresji w stosunku do domniemanych kochanków.

INTOKSYKACJA OSTRA- jest to niedostosowawcze zachowanie i myślenie.

Cechować się może agresywnością, brakiem hamulców kulturalnych,
społecznych, moralnych, obniżeniem funkcjonowania intelektualnego ,
przewidywania, wnioskowania, koncentracji, zdolności spostrzegania.
Przebieg związany jest z postępującym hamowaniem funkcji ośrodkowego
układu nerwowego. Po początkowych objawach wzmożonej aktywności ,
narastają objawy hamowania, tępoty. Z objawów fizjologicznych
występują : zamazana mowa, chwiejny chód, ruchy nieskoordynowane,
zaczerwienienie twarzy, oczopląs. . Niektórzy mają objawy zatrucia już
przy stężeniu alkoholu we krwi ok. 30 mg%, inni nie mają nawet przy 150
mg%. Śmierć zdarza się przy stężeniu 400-700 mg%.

Negatywny wpływ alkoholu na zdrowie nie ogranicza się tylko do możliwości

wywołania uzależnienia. Alkohol jest substancja toksyczną, powodującą
zmiany wielonarządowe.

UKŁAD KRĄŻENIA- zwiększone wystąpienie nadciśnienia, zaburzenia rytmu

serca, kardiomopatia alkoholowa- zwyrodnienie komórek miąższowych, udar

krwotoczny mózgu, krwawienia śródczaszkowe.

UKŁAD POKARMOWY- nadmierne spożycie alkoholu zwiększa częstość

występowania refluksu żołądkowo- przełykowego, zapalenia przełyku, nieżyt

jelita , zespół Mallory’ego – Weissa – przedłużenie pęknięcia błony śluzowej

przełyku na wysokości wpustu pojawiające się w następstwie gwałtownych i

niepohamowanych wymiotów. Żylaki przełyku powstające w przebiegu

alkoholowej marskości wątroby mogą pękać, powodując często zagrażające

życiu krwawienia . Alkohol może wywołać przewlekłe zapalenie trzustki. W

zależności od ciężkości uszkodzenia wyróżniamy 3 podstawowe zespoły

chorobowe: stłuszczenie wątroby, alkoholowe zapalenie i alkoholową marskość

wątroby. Stłuszczenie wątroby przebiega najczęściej bezobjawowo. Stan ten

może być odwracalny pod warunkiem całkowitego zaprzestania picia.

Alkoholowe zapalenie wątroby jest stanem znacznie poważniejszym. Stwierdza

się podwyższenie poziomu prób wątrobowych i bilirubiny. Jeśli nie zaprzestanie

się picia alkoholu to dochodzi do marskości wątroby. Objawy marskości wątroby

występują u ok.8-10% osób uzależnionych. Marskość wątroby jest stanem

nieodwracalnym i chociaż przebieg choroby jest zmienny osobniczo, często –

mimo zaprzestania picia i leczenia – prowadzi do śmierci.

UKŁAD NERWOWY- W obwodowym układzie występuje przede wszystkim

polineuropatia alkoholowa, spowodowana toksycznym uszkodzeniem funkcji

nerwów obwodowych. Uszkodzenie ośrodkowego układu nerwowego przebiega

pod postacią kilku zespołów klinicznych, tzw. Psychoz alkoholowych.

NOWOTWORY- picie sprzyja rozwojowi co najmniej 4 typów nowotworów : jamy

ustnej i gardła, przełyku , krtani, wątroby. Stwierdzono także wpływ substancji

zawartych w piwie na rozwój raka odbytnicy.

ZABURZENIA HEMATOLOGICZNE- alkohol , działając na wątrobę, upośledza

syntezę czynników krzepnięcia. Działa też toksycznie na rozwój komórek krwi.

Czynniki biologiczne:

-

Możliwe jest odziedziczenie pewnych predyspozycji do uzależnienia.

Czynniki społeczne i kulturowe:

-

Już człowiek ery neolitycznej używał napojów alkoholowych przy okazji

obrzędów rytualnych;

-

W Polsce alkohol pojawia się od pierwszych chwil życia – toasty i istnie je do

ostatnich chwil- stypa.

-

Istnieją 2 przyczyny picia: wpływ obyczajów, chęć poprawy nastroju.

Przy piciu dla towarzystwa , z przyczyn ceremonialnych alkohol jest

nośnikiem kultury, ułatwiającym kontakty międzyludzkie.

Istnieją kultury:

-

Z dominującym wzorem abstynencji – islam, niektóre odmiany
protestantyzmu;

-

W których dezaprobata dla pijaństwa łączy się z tolerancją dla
indywidualnych pijaków- Polska;

-

Akceptujące picie alkoholu i jednocześnie ściśle je kontrolujące- np.
żydowska;

-

Pijackie.

Ważna rolę odgrywa dostępność do alkoholu i cena.
Czynniki psychologiczne: ważne są czynniki subiektywne- osobowościowe

sięgania po alkohol:

-

Alkohol daje doznania oceniane jako przyjemne;

-

Nieświadomość szkodliwości alkoholu ni szybkości uzależnienia;

-

Defekty osobowości- poczucie mniejszej wartości, upośledzenie;

-

Nieumiejętność stawiania sobie właściwych celów;

-

Próby ucieczki od rzeczywistości społecznej;

-

Podatność na stresy i frustracje;

-

Nastawienie na tzw. Użycie życia;

-

Poczucie pustki życiowej;

-

Niedojrzałość emocjonalna, intelektualna, społeczna.

Profilaktyka przeciwalkoholowa musi być kompleksowa: medyczna,

społeczno- wychowawcza i ekonomiczna:

-

Zmiana asortymentu, mniej alkoholi wysokoprocentowych , więcej piwa i
wina;

-

Dystrybucja alkoholi również w małych opakowaniach,

-

Stworzenie systemu odstręczającego potencjalnego klienta od zakupu;
wysokie ceny, zmniejszenie punktów sprzedaży;

-

Podniesienie poziomu świadomości społecznej o następstwach
alkoholizmu;

-

Zmiana obyczajów i nawyków odnoszących się do picia- np. w pracy.



UZALEŻNIENIA

Uzależnienie psychiczne-

napady lęku, niepokój, apatia, agresja- jest

trudnym do przezwyciężenia dążeniem do przyjmowania środka
uzależniającego .

Przyzwyczajenie-

nawyk- pojęcie zbliżone- jest to stan powodujący

pragnienie, ale nie przymus, zażywania danego środka, charakteryzuje się
ograniczoną tendencją do zwiększania dawki , ograniczoną zależnością
psychiczną, brakiem uzależnienia fizycznego i objawów abstynencji.

Uzależnienie fizyczne-

charakteryzuje się przymusem przyjmowania środka

uzależniającego , w celu zapobieżenia pojawieniu się gwałtownych i
groźnych objawów zespołu abstynenckiego, spowodowanego odstawieniem
tego środka.

Zjawisko tolerancji-

polega na osłabieniu działania środka uzależniającego,

które jest wynikiem jego wielokrotnego przyjmowania.

Uzależnienie lekowe- jest stanem , w którym utrzymanie stałego działania

leku jest niezbędne do „ dobrego”- w odczuciu osoby uzależnionej –
samopoczucia.

Toksykomania

- 1974r. WHO- jest to nadmierne, okresowe bądź systematyczne

przyjmowanie środków o szkodliwym działaniu na organizm.

Wyróżnia się 8 podstawowych typów toksykomanii:

1.

morfinowy- silna zależność fizyczna i psychiczna, zwiększenie tolerancji,
objawy abstynencji;

2.

Barbituranowo- alkoholowy- o wyraźnej zależności psychicznej oraz
mniejszej fizycznej;

3.

Kokainowy- silna zależność psychiczna, zespół abstynencki, znaczne
zwiększenie tolerancji,

4.

Cannabis- alkaloidy konopi- umiarkowana lub silna zależność psychiczna,
brak zależności fizycznej, brak objawów abstynencji, niewielkie zwiększenie
tolerancji.

5.

Amfetaminowy- zależność psychiczna, barak fizycznej, zwiększona
tolerancja;

6.

Khat- katyna, pochodna efedryny- przeważa zależność psychiczna, brak lub
słaba zależność fizyczna przy baraku zwiększenia tolerancji.

7. Sublimacji halucynogennych- słabo wyrażona zależność psychiczna przy

baraku zależności fizycznej i braku zwiększenia tolerancji.

8. Lotnych rozpuszczalników- słaba zależność psychiczna , silne objawy

toksyczne.

Nadużywanie leków-

to stałe albo nadmierne ich przyjmowanie, nie związane

z potrzebami leczniczymi bądź wyraźnie przekraczające te potrzeby.
Prowadzi ono do zmian zachowania, upośledzenia funkcjonowania
społecznego bądź zawodowego, zmniejszenia kontroli sytuacji
zewnętrznych i własnego działania. Dotyczy głównie tych substancji, które
redukują lęk, bezsenność, niepokój wewnętrzny, przykre stany.

Toksykomania jatrogenna-

zbyt pochopne i długotrwałe przepisywanie przez

lekarzy leków psychotropowych ( np. Lorafen, Relanium, Clonazepamum,
Luminal…).

NARKOMANIA

Historia;

-

Zjawisko narkomanii istniało w Polsce już w 1 dekadzie XXw.- morfina i

kokaina;

-

W 1934r. Praca o nadużywaniu eteru wśród uczniów;

-

Traktowanie marginalnie i indywidualnie narkomanii do lat 70-tych;

-

Środowiska hipisowskie – zażywanie było czynnikiem integrującym

-

Stosowanie- morfiny, dolarganu, haszyszu, również: proszków do prania,

past do butów), eteru, rozpuszczalników, benzyny, nafty.

-

Toksykomania w tym okresie nie prowadziła zbyt szybko do uzależnienia,

ale była bardzo toksyczna.

-

Mleczko makowe- sok z niedojrzałych makówek;

-

Makiwara- zupa- słoma makowa.

-

W połowie lat 70-tych studenci chemii z GDAŃSKA STWORZYLI PROSTA

TECHNOLOGIĘ UZYSKIWANIA „ POLSKIEJ HERY”- KOMPOT.

-

Lata 80-te moda na czystą heroinę i kokainę – drogie środki

-

Lata 90-te substancje lotne i przetwory konopi indyjskich.

Regulacja prawna
- Protokół ograniczający uprawę maku i regulujący produkcję , handel

międzynarodowy i hurtowy opium- Nowy Jork 1953r;

Protokół korygujący zunifikowaną konwencję o środkach odurzających z

1961r. Genewa 1972r.;

W Polsce:

-

Ustawa o środkach farmaceutycznych i odurzających oraz artykułach
sanitarnych 1951r;

-

Rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej o środkach
odurzających- 1951, 1956, 1961, 1970, 1976r.;

-

Ustawa o zapobieganiu narkomanii – 1985r.;

-

Ustaw regulująca kwestie związane z polityką antynarkotykową w Polsce
-1997r.

-

X 2000r. Znowelizowana ustawa o przeciwdziałaniu narkomanii. Za
posiadanie jakiejkolwiek ilości do 5 lat pozbawienia wolności.

FORMY ZAŻYWANIA NARKOTYKÓW

1.

EKSPERYMENTALNE- osoby młode, które w grupie rówieśniczej wielokrotnie
próbują różne substancje psychoaktywne w celu osiągnięcia doznań;

2.

REKREACYJNE- narkotyk przyjmowany jest przez ten sam krąg ludzi , nie
częściej niż raz w tygodniu, w celu przeżycia przyjemnych doznań;

3.

OKOLICZNOŚCIOWO- SYTUACYJNE- polega na tym, że osoba przyjmuje
środek indywidualnie kilka razy w tygodniu lub rzadziej, stosownie do
osobistych sytuacji, nasilenia stresu, w celu uzyskania poprawy
samopoczucia i rozładownia napięcia;

4.

INTENSYWNE- wiąże się z codziennym przyjmowaniem środków celu
zredukowania napięć, poprawy samopoczucia i umożliwienia
funkcjonowania;

5.

PRZYMUSOWE- stałe i intensywne przyjmowanie środka z powodu
uzależnienia i w celu uniknięcia objawów abstynenckich.



RODZAJE UZALEŻNIENIA OD NARKOTYKÓW:



1. FIZYCZNE- wytworzenie sztucznej potrzeby biologicznej, która domaga

się bezwzględnego zaspokojenia. Narkotyk jest włączony do metabolizmu

komórkowego i staje się niezbędny do zachowania równowagi ustroju. Jego

barak lub niedostarczenie w odpowiedniej ilości powoduje zakłócenie

procesów metabolicznych i pojawienie się przykrych objawów. Objawy są

tak przykre, ze osoba uzależniona stara się im zapobiec poprzez podanie

środka odurzającego.



2. PSYCHICZNE- zależność tego typu jest stanem wywołanym potrzebami

psychicznymi jednostki i działaniem środka. Jeśli ktoś za pomocą środka

pozbył się stanu lękowego odrzucenia, to będzie dążyć do powtarzania

tego doświadczenia. Powtarza je ze względu na otrzymaną gratyfikację ,

pozytywne efekty psychiczne. Narkotyk pozwala pozbyć się dyskomfortu

psychicznego. Zwykle zależność psychiczna poprzedza fizyczną.



3. SPOŁECZNE- uzależnienie społeczne to w znacznym odsetku przypadków

uzależnienie od grupy, wtórne zaś od środka. Wytworzenie się zależności

społecznej jest więc następstwem specyficznych interakcji społecznych

osób zażywających środki.



PROFIL OSOBOWOŚCI NARKOMANA ( MŁODEGO

)

-

Izolacja od rodziny, unikanie wspólnych posiłków, kontaktów z krewnymi,
przesiadywanie we własnym pokoju;

-

Nawiązywanie ukrywanych przed rodzicami kontaktów z innymi
narkomanami, trudną młodzieżą;

-

Częste wybuchy gniewu, wrogość w stosunku do rodziny i nauczycieli;

-

Niemożność kierowania przez rodziców nastolatkiem, który żyje własnym
życiem;

-

Brak efektów w zmianie jego zachowani, chociaż przyrzeka poprawę;

-

Dominuje obniżony nastrój, nasila się lęk i niepokój, pojawiają się myśli
samobójcze.

T. DIMOFF I S. CARPER opracowali wykaz ponad 200 ostrzegawczych oznak,

nazwanych czerwonymi sygnałami, które wskazują na zażywanie i
nadużywanie narkotyków. Sygnały pogrupowano w kilku kategoriach
dotyczących : zmian osobowości, zmian nawyków i aktywności, kolizji z
prawem, zmian w wyglądzie, używania akcesoriów.



TESTY



PRZYBLIŻONY CZAS WYSTĘPOWANIA NARKOTYKU W MOCZU:



- amfetamina- 2-4 dni;



-Konopie- 2-7 dni , gdy sporadycznie; do 30 dni , gdy regularnie;



- ecstasy- 2-4 dni;



Heroina- 1-2 dni;



Kokaina- 0,5 do 3 dni;



Metadon- 2 dni.

ŚRODKI ODURZAJĄCE I USPOKAJAJĄCE

Wspólną właściwością jest to, że zmniejszają lękliwość i napięcie , poprawiają

nastrój, powodują uspokojenie, relaks, senność.

1.

OPIUM I POCHODNE

Narkotyki pochodzenia roślinnego- jest podstawowym surowcem otrzymywanym z

maku ogrodowego, a ściślej z mleczka. Poddane obróbce, daje 3 rodzaje
produktów:

- Preparowane opium, używane do palenia w specjalnie skonstruowanych fajkach;

-

Opium w postaci proszku , tabletek lub płynu przeznaczony do celów
medycznych;

-

Alkaloidy opium lub opiatów.

Opiaty są odrębną grupa produktów opiumowych otrzymywanych w wyniku

określonej produkcji. Do najbardziej znanych należy MORFINA I JEJ
POCHODNE- HEROINA I KODEINA.

Opium – ciemnobrązowe bryłki lub proszek.
Najszybciej działa opium wprowadzony dożylnie a następnie palenie.
Sposób zażywania jest uwarunkowany kulturowo; np. w Turcji i Iranie

najczęściej opium jedzą, Chińczycy palą, Amerykanie i Europejczycy
wstrzykują. Na ogół w pierwszych miesiącach zażywania przeważają efekty
przyjemne, w postaci odprężenia i dobrego nastroju = miesiąc miodowy.
Jest to wstęp do uzależnienia , gdyż wkrótce zaczyna rozwijać się
tolerancja, aby uzyskać oczekiwany efekt n trzeba zwiększyć dawki. W
końcu dochodzi do uzależnienia. Koniec przyjemności.



MORFINA I HEROINA

Morfina -

stosowana jest jako lek przeciwbólowy , pierwszy raz użyta w czasie

wojny secesyjnej w Ameryce. Wchłania się z przewodu pokarmowego i
tkanki podskórnej.

Ostre zatrucie:

senność, utrata przytomności, zniesienie odruchów, płytki

oddech, sinica, cienkie szpilkowate źrenice. Po podaniu dożylnym może
dojść do spadku RR i zapaści.

Zatrucie przewlekłe-

suchość błon śluzowych, nerwobóle, bóle mięśniowe,

zmiany w funkcjonowaniu układu pokarmowego- wychudzenie. U
mężczyzn- niemoc płciowa, u kobiet – problemy z menstruacją.

Dość szybko pojawiają się zmiany charakterologiczne, uniemożliwiające

współżycie rodzinne i społeczne.

Głód- niepokój, nudności, wymioty, ból mięśniowy, tachykardia.
Działanie odległe- marskość nerek i wątroby.
Dawka śmiertelna- 200-400mg,
podskórnie, 100-200 mg, Morfiniści osiągają 3 g.

W 1898r. H. DRESSER opracował sposób przetwarzania morfiny w heroinę,

która w zamyśle miała leczyć uzależnienie od morfiny. Tymczasem
opracował środek 20-25 razy silniejszy od morfiny. Ponadto miała leczyć
inne choroby, ale doniesienia o szybkim uzależnieniu , spowodowały, że w
latach 20-tych wycofano ją z rynku.



Heroina – hera, smoła, odpadki, mieszanka- jest półsyntetyczną pochodną

morfiny, rozpuszczalną w wodzie. Zmieszana z woda , jest podawana

dożylnie lub domięśniowo, pali się na folii i wdycha opary.



Heroina jest środkiem 480 x silniej uzależniającym niż alkohol, 48x niż

Relanium.



Heroina poraża ośrodek oddechowy, zwężenie trwałe źrenic, zaburzenia

łaknienia, suchość błon śluzowych, wychudzenie, na skórze trwałe ślady po

injekcjach, zaburzenia mowy, chodu, ruchu, może dojść do ograniczonych

uszkodzeń mózgu, martwica błony śluzowej, nosa.



Odstawienie: szczyt po 12 godz. : łzawienie, potliwość, bezsenność,

niepokój, dreszcze, kichanie, brak łaknienia, skurcze, bóle mięśniowe,

podwyższona temperatura, przyspieszone tętno, wzrost RR, nudności,

wymioty, częste oddawanie moczu, czasami stany psychotyczne lękowo-

depresyjne, urojeniowe.



Ostre zatrucie- występują po spadku tolerancji , np. po wzięciu przeciętnej

dawki przez osobę, która miała tygodniowa przerwę, przy przedawkowaniu,

próbie samobójczej, kiedy towar ma nieznaną moc. Pojawia się uczucie

ciepła i gorąca, zawroty głowy, skóra czerwona, nudności, zaburzenia

Oddychania, pojawia się sinica, oddech staje się rzadki, śmierć.
W ciągu kilku tygodni powoduje uzależnienie.
Skutki długotrwałe: uszkodzenie ukł. nerwowego, zmiany osobowości, zanik

wyższych uczuć , zmiany somatyczne objawiające się ogólnym zniszczeniem.

SILNE ZATRUCIE -5MG. SEN- PRZEZ 2 DNI 10MG. PORAŻENIE OŚR. UKŁADU

ODDECHOWEGO I ZGON- powyżej 50 mg.

POLSKA HERA CZYLI KOMPOT

Wywar z rośliny maku oraz pędów – zupa . Makiwara.( gotowanie słomy

makowej)

Zanieczyszczenia chemiczne i biologiczne, zagrożenia infekcyjne, wirusowe.
Stan beztroski, odprężenia, zadowolenia, zmniejsza się niepokój, pojawia się

rozleniwienie i ospałość, zwężenie źrenic, zaczerwienienie twarzy, mdłości,
zaburzenia psychiczne, lęki , depresje, zmniejszenie łaknienia, wyniszczenie
organizmu, stan pernamentnego zmęczenia, stany zapalne żył, uszkodzenia
nerek, wątroby, obrzęki płuc. Zmiany psychiczne polegają na spadku ambicji,
zaniku zainteresowań, trudności z koncentracją i pamięcią, rozluźnienie

więzi społecznych i rodzinnych.



Przedawkowanie- zgon. Po 8-12 godz. objawy zespołu abstynencyjnego.

Objawy narastają 3-4 dni , potem powoli ustępują.

BROWN SUGAR

Brunatna heroina- brązowe kryształki , spala się na foli i wdycha.

Uzależnienie psychiczne i fizyczne. ORGANIZM WYTWARZA TOLERANCJĘ NA

NARKOTYK

METADON

-

Środek wprowadzony do leczenia heroinistów. Środek syntetyczny o

właściwościach narkotycznych. . Przyjmowany doustnie zamiast heroiny

pozwala uniknąć objawów abstynenckich, jednocześnie nie powoduje

objawów euforii. Pozwala likwidować objawy kryzysu abstynenckiego.

OBJAWY I SKUTKI ZAŻYWANIA OPIUM I JEGO POCHODNYCH

-

OSZOŁOMIENIE, ZADOWOLENIE, EUFORIA,

-

- ZNIKAJĄ STANY NAPIĘCIA, POCZUCIA WINY, NIEPOKÓJ, DOZNAJE SIĘ

ZŁUDNEJ, WOLNEJ OD TROSKI RZECZYWISTOŚCI,

-

NARKOTYCZNA EKSTAZA PRZECHODZI W PRZYGNĘBIENIE, NIEPOKÓJ,

ZOBOJĘTNIENIE.



- SZYBKA ZALEŻNOŚĆ FIZYCZNA I PSYCHICZNA,



- OGRANICZENIE FUNKCJONOWANIA SPOŁECZNEGO,



- NIE KAŻDY PRZEŻYWA EUFORIĘ, CZASAMI PIERWSZE DAWKI WYWOŁUJĄ

NUDNOŚCI , ALE W NADZIEJI NA POZYTYWNE ODCZUCIA BIERZE SIĘ

KOLEJNY RAZ , AŻ DO OSIĄGNIĘCIA UZALEŻNIENIA.



- DUŻE SZKODY SOMATYCZNE; USZKODZENIA NARZĄDÓW MIĄŻSZOWYCH,

OSŁABIENIE ODPORNOŚC, ZABURZENIA HORMONALNE, ZAKAŻENIA,

ZAPALENIA SKÓRY.

MARIHUANA I HASZYSZ

To dwie wersje tego samego narkotyku, wytwarzane z konopi.
Konopie- roślina jednoroczna, wiatropylna, rozdzielnopłciowa.
Wykorzystuje się konopie indyjskie =CANNABIS INDICA I MEKSYKAŃSKIE-

CANNABIS MEXICANA.

MARIHUANA- suszone liście i szczyty pędów, czyli kwiatostanów żeńskich.
HASZYSZ- czarny, jasno lub ciemnobrązowy produkt otrzymywany z żywicy

kwiatostanów żeńskich, sprasowany do twardej grudki lub tabliczki.

Haszysz w zależności z jakich konopi została zrobiony może mieć kolor

brązowy, miodowy lub czarny. Zazwyczaj jest twardy i dopiero po
ugniataniu w palcach lub podgrzaniu staje się podobny do plasteliny.

W konopiach znajduje się ponad 400 związków chemicznych. Te , które

powodują upalenie , nazwane są KANABINOLAMI. Najsilniejszy z nich to
tetrahydrokanabinol.(THC).

W połowie lat 70-tych pojawił się syntetyczny THC. Jako narkotyk

charakteryzuje się bardzo silnym działaniem oraz stwarza duże
niebezpieczeństwo przedawkowania i zatrucia.

Z badań wynika , że marihuana jest często zażywana jako pierwszy środek,

tzw. Środek wyjściowy, furtka do narkotyków.

Kiedyś stosowanoe konopie jako lek na migrenę, podagrę lub depresję.

Z marihuany robi się skręty- jointy lub nabija się nią fajkę. Zwykle marihuanę

się pali, ale może być wykorzystana jako dodatek do ciast i spożywana w
herbatnikach.

Haszysz pali się w specjalnych fajkach lub w skrętach zmieszanych z

tytoniem. Destylacja zmielonych lub posiekanych liści za pomocą
rozpuszczalników pozwala na otrzymanie oleju haszyszowego, który można
przyjmować doustnie lub może być palony , po posmarowaniu nim
powierzchni papierosa.

MARIHUANA I HASZYSZ- są zażywane w celu uzyskania euforii, rozweselenia i

relaksu, zwiększa się odczuwanie dobrego samopoczucia oraz wyostrzenie
zmysłów, zwiększ wrażliwość na bodźce.

OBJAWY ZEWNĘTRZNE- lekko rozszerzone źrenice, przekrwione spojówki,

wesołkowatość, chwiejność nastroju, rozmowność, niektórzy popadają w
letarg.

OBJAWY UBOCZNE- zmniejszają system odpornościowy, zmniejszają poziom

hormonów, co hamuje rozwój płciowy , obniżona temperatura ciała,
zwiększony apetyt, przyspieszona akcja serc, suchość błon śluzowych nosa.

OSTRE ZATRUCIE- objawy psychotyczne w postaci poczucia zmiany własnej

osoby, otoczenia, schematu własnego ciała, urojenia, przymglenie
świadomości, zaburzenia koordynacji ruchowe, zimno, drżenia mięśniowe,
nudności, biegunka, zaparcia. U mężczyzn zaburzenia w produkcji
testosteronu- ryzyko nieprawidłowego wykształcenia narządów płciowych,
kośćca. Spadek aktywności, utrata energii, wystąpienie apatii, zaniedbanie
wyglądu , ograniczenie kontaktów społecznych, zaburzenia koncentracji
uwagi i pamięci.

Wzrost tolerancji na ten narkotyk powoduje zwiększanie dawki. Pojawia się

uzależnienie psychiczne, mogą pojawić się objawy głodu- zależność
fizyczna.

BARBITURANY I BENZODIAZEPINY

Obydwie grupy są stosowane w medycynie , głównie w leczeniu bezsenności,

niepokoju i przemęczenia psychicznego .

Barbiturany działają uspokajająco . Oddziaływują depresyjnie na centralny

układ nerwowy. Na krótko uwalniają od lęków i napięć.



W Polsce , w różnych okresach popularne były takie środki, jak: oksazepam

veronal, relanium, valium, elenium, i inne.
Wymienione środki dostępne są w postaci tabletek i kapsułek. Często osoby

uzależnione łączą je z innymi lekami lub narkotykami i alkoholem. . Wtedy
te z dochodzi do przypadkowego zatrucia lub przedawkowania
objawiającego się : apatią, sennością, śpiączką, podwójnym widzeniem,
nudnościami, wymiotami, bólami głowy.

Zazwyczaj małe dawki usuwają napięcie psychiczne i lęk, dają poczucie

uspokojenia i zadowolenia, poprawiają sen oraz łagodzą objawy
spowodowane uzależnieniem, co sprzyja coraz częstszemu sięganiu po nie,
a w rezultacie prowadzi do uzależnienia psychicznego i fizycznego.

Przedawkowanie prowadzi do ostrego zatrucia, : oddech staje się płytszy,

nieregularny, obniża się temperatura ciała, spada ciśnienie krwi, może
wystąpić śpiączka. Do śmiertelnego zatrucia najczęściej dochodzi w
wyniku wymieszania tych środków z alkoholem.

Zespół abstynencki ma łagodniejszy przebieg niż w przypadku opiatów , ale

większe niebezpieczeństwo grozi po gwałtownym odstawieniu: często
występuje padaczka polekowa i śmierć. Dlatego w leczeniu stosuje się
metodę zmniejszania dawek. Stopniowo pojawiają się wtedy ; niepokój,
rozdrażnienie, zaburzenia snu, złe samopoczucie. Występują dreszcze,
bladość, wzmożona potliwość, brak łaknienia, mdłości wymioty. Zawsze
można stwierdzić zmiany w zapisie EEG. W ciężkich przypadkach mogą
pojawić się napady padaczkowe i drgawkowe, majaczenia, dezorientacja i
pobudzenie ruchowe, halucynacje, stany depresyjne i urojeniowo-lękowe,
zaburzenia krążeniowo- oddechowe. Objawy mogą utrzymywać się do 2
tygodni, ale najczęściej ustępują po 8 dniach. Stosowanie leków z tej grupy
powoduJa stałe zmiany w psychice człowieka



ŚRODKI POBUDZJĄCE – pobudzają aktywność człowieka, przedłużają okresy
czuwania, przyspieszają procesy czuwania, przyspieszają procesy myślenia
i mowy.

KOKAINA- KOKS, KOKA, ŚNIEG

, jest alkaloidem otrzymywanym z liści

krzewów lub niskich drzew kokainowych uprawianych w Ameryce
Południowej. Liście koki uprawiane na plantacjach można zbierać 4 razy w
roku. Do dziś w niektórych rejonach Ameryki Południowej istnieje zwyczaj
żucia liści koki( wg. mitologii Inków, syn Boga Słońca zesłał na ziemie te
roślinę, aby nasyciła głodnych, dodała sił zmęczonym , a nieszczęśliwym
pomogła zapomnieć o troskach. Zażycie jej w innym celu uważane było za
profanację) . Jednak najazd Hiszpanów zniszczył te tradycję i żucie liści koki
stało się rzeczą zwyczajną.

W drugiej połowie XIX w. Wyizolowano alkaloid nazwany kokaina , który

znalazł zastosowanie w medycynie jako środek znieczulający. Jednak ze
względu na dużą szkodliwość szybko został zastąpiony innymi środkami.

W latach 20-tyvh XX wieku kokainę zaczęto stosować doustnie. W okresie

międzywojennym tzw., kręgach artystycznych, gangsterskich i półświatku.

KOKAINĘ wdycha się przez nos, rozciera na dziąsłach lub wstrzykuje się

dożylnie. Proszek można również palić i wąchać , łykać lub rozpuszczony w
wodzie zakraplać głęboko do nosa.

Wpływając pobudzająco na ośrodkowy układ nerwowy kokaina przynosi

szybkie i trwające kilkanaście minut doznanie euforii z poczuciem ustąpienia
zmęczenia psychicznego i fizycznego. Następuje wyostrzenie
spostrzegania, pojawia się bezsenność, spadek łaknienia, wzrasta ciśnienie
krwi i tempo oddychania, występuje rozszerzenie źrenic i wytrzeszcz gałek
ocznych. Krótkotrwałe działanie kokainy powoduje, że musi być ona
zażywania kilka razy w ciągu dnia. W przypadku uzależnienia występuje
wyniszczenie organizmu, obniżenie nastroju, drażliwość, . Mogą się pojawić
myśli i próby samobójcze. Kokaina uzależnia przede wszystkim psychicznie.

Nawet jednokrotne zażycie powoduje zaburzenia nastroju, lęku, napadu

drgawek, nastawień urojeniowych.

Krótkotrwałe zażywanie powoduje zmniejszenie potrzeby snu i apetytu,

natomiast początkowy stan euforii przechodzi w stan nadpobudliwości i lęku.
Wzrasta ciśnienie krwi i tempo oddychania.

Długotrwałe zażywanie doprowadza do pojawienia się gwałtownych reakcji,

zburzeń spostrzegania- omamy, wrażeń dotykowych- np. pełzanie pod

skórą mrówek, robaków- co powoduje drapanie skóry, smarowanie, a

nawet wydłubywanie. . Czasem występują urojenia prześladowcze i stany

deliryczne.

Głód psychiczny ustępuje po kilku dniach, A NASTĘPNIE MOŻE WRACAĆ Z

DUŻYM NASILENIEM.

Najczęstsze powikłania u osób uzależnionych to zaburzenia w układzie

krążenia- rytm serca, RR; w układzie oddechowym- ból w klatce piersiowe,

kaszel, chrypka, duszność skłonność do zapaleń płuc, krwotoki płucne; w

układzie nerwowym- udary mózgu, drżenia mięśniowe, napady drgawkowe,

bóle głowy.

CRACK

– inny sposób podawania kokainy polega na preparowaniu proszku

eterem , różnymi aktywatorami chemicznymi, wodą. . Tak przygotowany

roztwór pali się w fajce, butelce, folii aluminiowej a opary wdycha. Palacze

są bardzo pobudzeni i agresywni. Środek wywołuje szybko silne doznania ,

trwające ok. 10 min. Po krótkim okresie występuje potrzeba ponownego

zażycia.

AMFETAMINA- AMFA, SPEED

- środek pobudzający pochodzenia

syntetycznego. Kiedyś stosowana była na 36 różnych dolegliwości: otyłość,
impotencję, migrenę.

W czasie wojny w Hiszpanii oraz II wojny światowej podawana żołnierzom

angielskim i amerykańskim, w celu przezwyciężenia strachu ( np. w czasie
wyczerpujących lotów).

Amfetamina to biały proszek lub kryształki. Jest przeważnie wdychany przez

nos, wcierany w dziąsła, wypijany po wcześniejszym rozprowadzeniu w
płynie. Zaawansowani narkomani tak preparują środek aby nadawał się do
injekcji.

ZAŻYWANIE AMFETAMINY PROWADZI GŁÓWNIE DO UZALEŻNIENIA

PSYCHICZNEGO , UZALEŻNIENIE FIZYCZNE NIE NASTĘPUJE CZĘSTO.

Użycie objawia się wzmożona aktywnością psychiczną, pewnością siebie,

przyspieszonym tokiem myślenia i działania. Występuje bezsenność,
przyspieszona akcja serca i szybki oddech, podwyższone ciśnienie krwi,
zwiększone wydalanie moczu i rozszerzone źrenice.



Po dłuższym okresie zażywania amfetaminy zauważyć można :
pobudzenie, niepokój, zawroty głowy, lęki, depresje, oraz coraz częściej
występujące psychozy. Mogą wystąpić bóle w klatce piersiowej, przewlekłe
zaburzenia snu, gwałtowne i nieregularne bicie serca, obfite pocenie się,
biegunka, omdlenia, charakterystyczne są – rozdrażnienie, niepokój,
napięcie, zanik łaknienia prowadzący do skrajnego wychudzenia.



PRZEDAWKOWANIE: wysoka temperatura, drgawki, śpiączka, krwawienie z
naczyń mózgowych, śmierć.



OBJAWY ABSTYNENCKIE: pojawić się może nadmierna senność lub sen
długotrwały , drażliwość, niepokój, spadek aktywności, nieustająca chęć
dalszego zażywania narkotyku. Pojawiają się w okresie do 12 godzin od
ostatniego spożycia narkotyku.

ECSTASY-

nazwa została użyta po raz pierwszy w 1972r. Przez pracowników

nielegalnego laboratorium w USA na oznaczenie substancji MDMA. Później
do produkcji ecstasy używano innych pochodnych , powiązanych
strukturalnie z amfetaminą i meskaliną.

Środek traktowany jest jako narkotyk „imprezowy”, „ narkotyk tańca”.
MDMA wchodzi w skład gałki muszkatołowej, której działanie odurzające jest

znane od lat. Jej właściwości halucynogenne odkrył w 1829r. PURKINJE – czeski
fizjolog. W połowie lat 60-tych XX w. MDMA stała się popularna dzięki
Alexandrowi SHULGINOWI- amerykański chemik, który opisywał prowadzone na
sobie eksperymenty.

Wraz z ekspansja techno w połowie lat 70-tych XX w. MDMA dotarła do Wielkiej

Brytanii , a potem do innych krajów Europy.

Ecstasy występuje w postaci tabletek i kapsułek o różnej formie, kolorach i

rozmiarach, do przyjmowania doustnego . Tabletki maja różne nazwy i logo- np.
E, UFO , biały diament. W kapsułkach znajduje się biały lub różowy proszek.
Osoba zażywająca ecstazy nigdy nie ma pewności , co przyjmuje , ponieważ
miesza się MDMA z innymi substancjami , co powoduje też obniżenie ceny
produktu, przy jednocześnie długim czasie działania -4-6 godz.

Ecstasy wykazuje porównywalne do amfetaminy działanie energetyczne i

pobudzające, a jednocześnie odpręża i relaksuje. Z reguły pierwsze efekty
odczuwalne są po 20-60 minutach od przyjęcia środka . Następuje pobudzenie
całego organizmu, pojawia się uczucie ciepła, wzrasta tętno, podnosi się RR,

czasami nasila się lęk, dezorientacja, występują: sztywność ramion i nóg,

mdłości, zaburzenia ostrości widzenia i słyszenia. Osoby po zażyciu ecstasy

mówią o poczuciu szczęścia, i euforii, doznawanym uczuciu miłości, mają

wrażenie uczestnictwa w wielkim , wspólnym doznawaniu przyjemności.

ECSTASY łączy się z długotrwałą zabawą i tańcem= zmęczenie, wyczerpanie,

mdłości, zaburzenia snu, ból głowy i trudności z koncentracją.

Skutkiem zażywania są pojawiające się stany depresyjne i drażliwość,

związane z ubytkiem serotoniny- hormon szczęścia. Wyczerpanie

serotoniny redukuje zdolność komórek mózgowych do wytwarzania nowych

jej zasobów. Należy więc przyjąć , że MDMA wywołuje długotrwałe zmiany

w mózgu. Z wiekiem mogą pojawić się zaniki pamięci, reakcje agresywne.

Ecstasy oddziałuje również na wątrobę, pęcherzyk żółciowy, jelita, nerki.

Upośledza zdolność wytwarzania moczu , co powoduje zatrzymanie

mocznika w organizmie. Łatwo dochodzi do przegrzania organizmu,

sygnalizowanego nudnościami, wymiotami, pragnieniem częstego picia

napojów, uczuciem gorąca, zwiększeniem częstości pracy serca,

trudnościami w mówieniu. Zażywanie ecstazy jest bardzo ryzykowne dla

osób z dolegliwościami neurologicznymi, układu krążenia, nerek.

Przyjmowany w dużych ilościach powoduje zaburzenia psychiczne.

Zażywanie ecstasy nie powoduje uzależnienia fizycznego, lecz silną zależność

psychiczną.

KOFEINA- jest alkaloidem , który występuje w roślinach. Podstawowym

surowcem do otrzymywania kofeiny są ziarna kawy i herbaty.

Filiżanka kawy- 90-200 mg;
Filiżanka herbaty- 42-100 mg;
Filiżanka kakao- 5-50 mg;
Tabliczka czekolady – 25-35 mg;
Puszka coca – coli- 25-50mg.
Kofeina znajduje się w lekach p/bólowych, np. tabletka od bólu głowy- 50 mg.
Śmiertelne zatrucie – 3200 mg.
Natomiast systematyczne, codzienne przyjmowanie kofeiny przez dłuższy

czas w dawce większej niż 500 mg może spowodować uzależnienie

psychiczne i fizyczne. Kofeina wywiera działanie pobudzające, przyspiesz

akcję serca, pogłębia i przyspiesza oddychanie. Subiektywnie podnosi

nastrój i daje poczucie sprawności myślenia. Występuje tolerancja na

kofeinę, następuje wzrost spożycia.



OBJAWY UZALEŻNIENIA- porównywane są do obrazu przewlekłej nerwicy
lękowej i charakteryzują się : zaburzeniami snu, wzmożonym lękiem,
zaburzeniami nastroju w postaci drażliwości i stanów przygnębienia ,
dolegliwościami ze strony układu pokarmowego – nudności, biegunki,
zaparcia, nadkwasota, owrzodzenia. Nagłe odstawienie kawy daje objawy
abstynenckie w postaci bólów głowy, poczucia zmęczenia, wzmożonej
drażliwości, zaburzeń koncentracji.

ŚRODKI HALUCYNOGENNE- ich podstawową cecha jest zdolność wywoływania

złudzeń w odbieraniu wrażęń zmysłowych, przede wszystkim wzrokowych i
słuchowych, często połączonych z objawami depersonalizacji

.

Należą do nich środki pochodzenia roślinnego i syntetycznego.
Charakterystyczne dla znacznego odsetka zażywających środki halucynogenne

są: brak zrównoważenia emocjonalnego, złe przystosowanie , zaburzenia
osobowości. Zasadniczym powodem zażywania tych środków jest wizja innej
rzeczywistości , odmienne spostrzeganie czasu i przestrzeni.

LSD i inne halucynogeny- LSD 25 –dietyloamid kwasu lizergowego, zostało

odkryte w 1943r. Przez ALBERTA HOFFMANA.



Jest to substancja bezbarwna, bez zapachu i smaku. Typowe wykorzystanie
LSD -25 wiązało się z dążeniem do uzyskania przeżyć wewnętrznych ,
barwnych wizji, ożywienia przedmiotów. Efekty występują szybko po
wprowadzeniu środka do organizmu. Początkowo przeważają objawy
pobudzenia ze strony autonomicznego układu nerwowego- strach, drżenia,
potem następuje zmiana świadomości, wzrasta wrażliwość zmysłów. Stan
po zażyciu określa się jako „ odlot lub podróż ” z przeżyciami
psychodelicznymi, od bardzo przyjemnych po koszmarne. Osoba doznająca
je zdaje sobie sprawę z nierealności przeżywanych wizji.



W Polsce popularne są pochodne LSD – papierek, kwas, które zawierają
mniejsze stężenie i są rozprowadzane najczęściej w postaci małych
kawałków papieru – często z nadrukowanym obrazkiem lub znakiem
firmowym, nasączonych narkotykiem, który rozpuszcza się na języku.
Sprzedawane też są kapsułki wypełnione kryształkami , czasami w
kostkach cukru. Zażywanie LSD przepełnia podnieceniem, ale jest zbyt
wyczerpujące , nie daje wyłącznie przyjemności , gdyż pojawiają się różne
dolegliwości somatyczne- nudności, bolesne skurcze żołądka.

Po dłuższym zażywaniu przeważają ZŁE PODRÓŻE , koszmarne obrazy. Mogą

pojawić się przewlekłe stany psychotyczne z tendencjami do
samobójczymi, zabójczymi i zachowaniami antyspołecznymi. LSD może
powodować późniejsze „ nawroty doznań”, nawet po kilku latach od
zaprzestania zażywania mogą pojawić się omamy wzrokowe i słuchowe,
pojawiają się samoczynnie i towarzyszy im lęk.

INNE ŚRODKI HALUCYNOGENNE
Psylocybina- pochodzi z Meksyku i jest aktywnym składnikiem grzyba

PSILOCYBE MEXICANA. W Polsce grzyby przyjmowane są doustnie- świeże,
suszone i wywary.

Po zażyciu najpierw występuje stan oszołomienia , mdłości, strach, zwiększ

się wrażliwość wzroku i słuchu. Osoba pochłonięta jest subiektywnymi
doznaniami i przeżyciami wewnętrznymi , natomiast jej kontakt z
otoczeniem słabnie. Spośród innych skutków pojawia się biegunka,
zaparcie ból brzucha.

Meskalina – pochodzi z kaktusa meksykańskiego , znanego pod nazwą

PEJOTL, ale również produkowanym syntetycznie.

Pędy tej rośliny suszone i cięte na plasterki , nazywane są MEKSYKAŃSKIMI

GUZICZKAMI. Można je żuć i pic wywar. Obecnie najczęściej rafinuje je do
postaci proszku o zabarwieniu od białego do brązowego. Zażywanie tego
środka ma wielkie uwarunkowania kulturowe. Indianie nadal używają
meskalinę w celu osiągnięcia ekstazy.

Halucynacje wzrokowe, słuchowe oraz wrażenia nierealności są poprzedzane

przez silne mdłości , pocenie się, uczucie zimna, strachu. Duże dawki mogą
spowodować śmierć na skutek porażenia układu oddechowego.

ROZPUSZCZALNIKI I INNE SUBSTANCJE LOTNE
Sa to rozmaite substancje , od klejów szybko schnących do past, proszków,

płynów do czyszczenia, gazów , aerozoli. . Efekt działania można
spotęgować przez odcięcie dopływu powietrza i koncentrację oparów. Z
tymi środkami najczęściej eksperymentują młodsze dzieci. Środki chemiczne
wdychane są przez nos i usta z pojemnika, worka foliowego lub nasączonej
tkaniny. Przyjmowanie różnych substancji jednocześnie lub kolejno określa
się mianem POLITOKSYKOMANII – potocznie ŚWIROWANIE, KLEJENIE. Stan
odurzenia nie trwa długo, ok. 30 minut. Ich działanie objawia się

Wesołkowatością. Podnieceniem , gonitwa myśli, skłonnością do

fantazjowania, pojawieniem się omamów wzrokowych podobnych do
marzeń sennych. Widoczne jest spowolnienie mowy, niezborność ruchowa,
łzawienie, mdłości, wymioty, podrażnienie błon śluzowych nosa i gardła.
Efekty końcowe- senność, przygnębienie, brak aktywności ruchowej.
Wdychanie substancji lotnych prowadzi do zatrucia . Występują
uszkodzenia wielonarządowe- wątroba, trzustka, nerki oraz uszkodzenia
ośrodkowego układu nerwowego. Występują duże zmiany psychiczne i
neurologiczne. Większość tych substancji jest rakotwórcza, uszkadza szpik
kostny, doprowadza do zaburzeń pamięci oraz zaburzeń snu. U osób
uzależnionych występują: objawy stałego zmęczenia, brak apetytu, spadek
masy ciała, częsty kaszel i krwawienia z nosa.



FORMY LECZENIA W POLSCE;



1. DETOKSYKACJA- odtrucie organizmu, które może trwać kilka
tygodni( zwykle 2-4 ). Celem tego etapu jest poprawa stanu zdrowia
fizycznego i psychicznego. W tym czasie powinny ustąpić dolegliwości
objawów zespołu abstynencyjnego. To leczenie może być prowadzone w
warunkach ambulatoryjnych lub szpitalnych- co pozwala na odizolowanie
chorego od dostępu do narkotyków.



2. Może przebiegać w postaci ambulatoryjnej ( poradnie uzależnienia,
punkty konsultacyjne inne placówki) lub stacjonarne ( w ośrodkach
rehabilitacyjnych , w ramach programów długoterminowych. Prowadzona tu
terapia ma na celu ustalenie cech osobowości osoby uzależnionej , źródeł
problemu , zrozumienia istoty mechanizmu uzależnienia, źródeł problemu,
motywów zażywania narkotyków. . Pomaga w tym psychoterapia grupowa..
Głównym celem tego leczenia jest nie tylko abstynencja, ale także poprawa
funkcjonowania psychicznego i społecznego.



3. READAPTACJA SPOŁECZNA- prowadzona w warunkach otwartych, która
ma pomóc w powrocie do normalnego życia Stosuje się: poprawianie błędów



Wychowawczych , socjalizację, pracę fizyczną, zapełnienie wolnego czasu,
możliwość kontynuowania nauki, pracy. W Polsce w latach 80-tych leczenie
prowadzone było w placówkach służby zdrowia ( model medyczno-
pedagogiczny) i w stowarzyszeniu MONAR ( model kalifornijski, wzorujący
się na praktyce i teorii ruchu AA) .Pełny cykl modelu monarowskiego
wynosił około 2 lat. ( punkt konsultacyjny- selekcji; oddział detoksykacji
;ośrodek rehabilitacyjny). Uczestnictwo do 30 r. życia.

EDUKACJA PROZDROWOTNA
1. Już w przedszkolu należy uświadamiać dziecku jak, np. zdrowa żywność,

ruch wpływa na zdrowie i siłę. Powinno tez rozmawiać się o czynnikach
negatywnych: przebywanie w zadymionym pomieszczeniu,
zanieczyszczenie, zaśmiecanie środowiska naturalnego.

2. W wieku 7-8 lat należy zacząć rozmawiać o narkomanii, ponieważ już

pojawiają się w otoczeniu.

3. W kolejnych latach powinna wzrastać wiedza dziecka o narkotykach,

alkoholu, papierosach. Dziecko musi wiedzieć co to są narkotyki, dlaczego
są szkodliwe.



4. W klasie IV-VI występują tendencje do naśladowania kolegów

cieszących się autorytetem. Jest to czas pierwszych eksperymentów.



5. w gimnazjum i liceum młodzież powinna orientować się , jak środki

narkotyczne działają na poszczególne układy, jakie są powikłania po

zażywaniu tych środków, jakie są odległe skutki zażywania.

PROFILAKTYKA –( wg. O’GORMAN) JEST KOMBINACJĄ PRZEPISÓW I STRATEGII

ZMIERZAJĄCYCH DO ELIMINOWANIA LUB REDUKCJI POTENCJALNYCH

CZYNNIKÓW PREDYSPONUJĄCYCH DO ROZWOJU UZALEŻNIENIA. W takim

ujęciu przepisy maja charakter reguł administracyjnych , prawnych ,

ograniczających dostęp do środków odurzających. Natomiast strategie to

programy lub pojedyncze działania zorganizowane wokół trzech

czynników:

1.

Środka odurzającego,

2.

Środowiska, w którym dany środek jest używany,

3.

Osoby, która tego środka używa.

PROFILAKTYKA ( wg. GOLD I STEWART) to ciągły proces prowadzący do

redukcji dostępności , jak i zapotrzebowania na środki odurzające przez

koncentrację na trzech elementach:

1.

Środkach uzależniających;

2.

Kosztach, czyli jednostkach i grupach, ich szczególnej podatności na
problemy związane z odurzaniem się oraz ich wiedzy i postawach , które
wyznaczają używanie przez nich środków odurzających;

3.

Środowisku, rozumianym jako miejsce lub kontekst , w którym następuje
odurzanie się .

PROFILAKTYKA- TO ZAPOBIEGANIE.
Jedną z metod jest informowanie o szkodliwych następstwach picia , palenia,

narkotyzowania się. Bardziej efektywne są oddziaływania , w których
wyjaśnia się mechanizm uzależnienia., podkreśla złożoność problemu, a
także ukazuje się alternatywne wzorce radzenia sobie ze stresem,
nawiązywania kontaktów.

Programy profilaktyczne powinny koncentrować się na informowaniu o

mechanizmach uzależnienia, na rozwijaniu umiejętności odpowiedzialnego
podejmowania decyzji w tym zakresie, a także na umiejętności radzenia
sobie w trudnych sytuacjach życiowych oraz na rozwijaniu tych cech
osobowości, które sprzyjają abstynencji.