Przedmiot:

Rachunkowość

Rachunkowość

Prowadzący:

dr Magdalena

dr Magdalena

Ossowska

Ossowska

szczególny rodzaj jednostkowej ewidencji
gospodarczej stanowiącej system ciągłego
w

czasie

obserwowania,

mierzenia,

prezentowania

i

interpretowania

wyrażonych
w mierniku pieniężnym i bilansujących się
ogólnych
i szczegółowych danych liczbowych o
działalności

gospodarczej

i

sytuacji

majątkowej

oraz

finansowej

przedsiębiorstwa

Rachunkowość

Rachunkowość

to

system

informacyjno-kontrolny

odzwierciedlający

dokonania i potencjał gospodarczy jednostek.

CEL:



odzwierciedlenie w formie pieniężnej zjawisk i procesów
gospodarczych, które przedstawiają stany i zmiany w sytuacji
majątkowej,

finansowej

oraz

osiąganych

wynikach

podmiotów gospodarczych



dostarczenie prawdziwego i rzetelnego obrazu sytuacji
majątkowej i finansowej firmy



przekazywanie informacji ekonomicznej pozwalającej na
formułowanie opinii i sądów oraz podejmowanie decyzji przez
użytkowników tych informacji



dostarczanie informacji do zarządzania finansami, a w dalszej
kolejności do zarządzania przedsiębiorstwem jako całością

Odbiorcy informacji pochodzących z rachunkowości

Zewnętrzni



udziałowcy,
akcjonariusze i inni
inwestorzy



pracownicy



kredytodawcy



kontrahenci



agendy rządowe



społeczności lokalne

Wewnętrzni



zarządzający daną
jednostką
gospodarczą

Cechy rachunkowości



Głównie wartościowe opisywanie działalności
gospodarczej



Stosowanie

metody

bilansowej

i

zasady

podwójnego zapisu



Wykorzystywanie

specyficznego

urządzenia

ewidencyjnego o nazwie „konto”



Obowiązek udokumentowania zapisów



Weryfikacja zapisów za pomocą inwentaryzacji



Przestrzeganie zasady ciągłości

Podział rachunkowości

Ze względu na rodzaj czynności:



ewidencję



kalkulację



sprawozdawczość

Ze względu na cel:



finansowa



zarządcza

Podstawowym aktem prawnym

regulującym

zasady

prowadzenia

rachunkowości

w

Polsce

jest

ustawa o rachunkowości z dnia 29
września 1994 roku, która obowiązuje
od

1995

roku,

ze

znaczącą

nowelizacją z dnia 9 listopada 2000
roku i ze stanem obowiązującym od
2002 roku

Ponadto,

w

sprawach

nieuregulowanych

„polskim

prawem

bilansowym” stosuje się KSR, MSR oraz MSSF.
Zastosowanie

MSR

i

MSSF

umożliwia

inwestorom i innym użytkownikom dostęp do
informacji,

która

jest

porównywalna

w skali międzynarodowej.

Podmioty objęte ustawą o rachunkowości to w
szczególności:



spółki handlowe



osoby fizyczne oraz spółki cywilne osób fizycznych, jeżeli ich przychody
netto ze sprzedaży towarów, produktów i operacji finansowych za
poprzedni rok obrotowy wyniosły co najmniej równowartość w walucie
polskiej 800 000 EURO



jednostki organizacyjne działające na podstawie Prawa bankowego, Prawa

o

publicznym

obrocie

papierami

wartościowymi

i

funduszach

powierniczych, przepisów o funduszach inwestycyjnych, przepisów o
działalności

ubezpieczeniowej

lub

przepisów

o

organizacji

i

funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, bez względu na wielkość
przychodów



państwowe i samorządowe jednostki budżetowe, ich gospodarstwa
pomocnicze, zakłady budżetowe, fundusze celowe oraz jednostki
samorządu

terytorialnego

i ich związki



zagraniczne osoby prawne i jednostki nie posiadające osobowości prawnej

Księgi rachunkowe



to zestaw urządzeń ewidencyjnych stosowanych w
jednostkach prowadzących rachunkowość. Służą one do
rejestracji

operacji

gospodarczych

w

porządku

chronologicznym i systematycznym oraz do trwałego
przechowywania,
w określonym porządku zapisów księgowych i sald;

Zakres ksiąg rachunkowych obejmuje:



dziennik,



księgę główną,



księgi pomocnicze,



zestawienia: obrotów i sald kont księgi głównej oraz sald
kont ksiąg pomocniczych,



inwentarz;

majątek trwały + majątek obrotowy = majątek własny

(czysty) + majątek obcy

m a ją te k tr w a ły

m a ją te k o b ro to w y

w u ję c iu rze c zo w y m

m a ją te k w ła sn y

m a ją te k o b c y

w u ję c iu fi n a n so w y m

M a ją te k p r ze d się b io r stw a

Zadanie 1
Majątek rzeczowy firmy wynosi 8 000 zł. a

majątek

własny

3 000 zł. W jakiej wysokości został

zaangażowany majątek obcy?

Zadanie 2

Majątek trwały firmy wynosi 6 000 zł. Majątek obrotowy
2 500 zł., zobowiązania zaś 3 000 zł. Ile wynosi majątek
własny ?

Zadanie 3

Majątek obrotowy firmy wynosi 2 000 zł. Jest on w 80 %
pokryty zobowiązaniami. Majątek trwały pokrywają kapitały
własne. Ich wysokość kształtuje się na poziomie
7 400 zł. Jaka jest wartość majątku trwałego ?

Bilans

dwustronne, usystematyzowane w mierniku

pieniężnym zestawienie posiadanych przez

jednostkę środków gospodarczych (składników

majątku) oraz ich źródeł finansowania,

sporządzone w określonej formie (regulowanej

przez ustawę o rachunkowości) na ściśle

określony dzień, nazywany

momentem lub dniem bilansowym,

którym zwykle jest dzień kończący rok obrotowy.

środki

gospodarcze

=

majątek

jednostki

gospodarczej

=

AKTYWA

- w myśl ustawy o rachunkowości to
kontrolowane przez jednostkę zasoby majątkowe
o wiarygodnie określonej wartości, powstałe
w wyniku przeszłych zdarzeń, które w przyszłości
spowodują

wpływ

do

jednostki

korzyści

ekonomicznych.

źródła finansowania

= kapitały jednostki

gospodarczej

=

PASYWA

- w myśl ustawy o rachunkowości stanowią
równowartość aktywów rozpatrywanych z punktu
widzenia prawa własności i konieczności zwrotu
oraz wyrażają źródła pochodzenia (finansowania)
majątku.

AKTYWA

A. Aktywa trwałe
I. Wartości niematerialne i prawne
II. Rzeczowe aktywa trwałe

1. Środki trwałe

2. Środki trwałe w budowie

III. Należności długoterminowe
IV. Inwestycje długoterminowe

1. Wartości niematerialne i prawne

2. Nieruchomości
3. Długoterminowe aktywa

finansowe

B. Aktywa obrotowe
I. Zapasy

1. Materiały

2. Półprodukty i produkcja w toku
3. Produkty gotowe
4. Towary

II. Należności krótkoterminowe
III. Inwestycje krótkoterminowe

1. Krótkoterminowe aktywa

finansowe

2. Środki pieniężne

PASYWA

A. Kapitał (fundusz) własny
I. Kapitał (fundusz)

podstawowy

II. Kapitał (fundusz) rezerwowy
III. Kapitał (fundusz) zapasowy
IV. Zysk netto
V. Strata netto
B. Zobowiązania i rezerwy na

zobowiązania

I. Rezerwy na zobowiązania
II. Zobowiązania

długoterminowe

III. Zobowiązania

krótkoterminowe

Zasada równowagi

bilansowej

 aktywów =  pasywów

czyli

Majątek (trwały i obrotowy) = Kapitał

(własny + obcy)

Rodzaje bilansów



Bilans początkowy – sporządzany w momencie rozpoczęcia

działalności firmy, stanowi podstawę otwarcia jej ksiąg



Bilans zamknięcia – sporządzany jest wraz z rachunkiem

zysków i strat na koniec każdego roku obrotowego



Bilans otwarcia – bilans zamknięcia jest jednocześnie bilansem

otwarcia następnego roku obrotowego



Bilans okresowy – sporządzany na potrzeby wewnętrzne firmy

przeważnie na koniec trzech pierwszych kwartałów



Bilans likwidacyjny – sporządzany w przypadku ogłoszenia

upadłości firmy lub otwarcia postępowania likwidacyjnego



Bilans publikacyjny – przeważnie w skróconej formie dla

prezentacji

w prasie lub w informatorach

Bilans zawiera dane umożliwiające
stwierdzenie
miedzy innymi:



czy przedsiębiorstwo osiągnęło zysk, czy poniosło stratę



w jakim stosunku do kapitałów własnych ukształtował się wynik

finansowy



czy przedsiębiorstwo było w stanie regulować na bieżąco swoje

zobowiązania



jaka jest wartość majątku przedsiębiorstwa

Majątek netto

Kapitały własne

Majątek netto

Wartość księgowa

przedsiębiorstwa

Zobowiązania

Aktywa ogółem -

=

=

=

Aktywa i pasywa ujmuje się w bilansie

wg następujących kryteriów:



wzrastającej płynności – kolejne pozycje aktywów

prezentowane są według zdolności zamiany danego

składnika majątkowego na gotówkę (wg zwiększającego się

stopnia płynności)



wzrastającej wymagalności – kolejne pozycje pasywów

wykazywane są według zmniejszających się terminów ich

zwrotu do wierzycieli jednostki (kapitał własny jest

„wymagalny” bezterminowo) (wg zwiększającego się

stopnia pilności)

Zadanie 4
Pan Kowalski dysponuje oszczędnościami w wysokości 6 000
zł., za które nabył wyposażenie sklepu. Jednocześnie
uzyskał kredyt w wysokości 4 000 zł. i kupił do sklepu
towary. Jak będzie wyglądał jego bilans?

Zadanie 5

Dane są następujące pozycje bilansowe:
- materiały

1 300

- zobowiązania wobec dostawców 2 500
- należności od odbiorców

1 800

- produkty gotowe

?

- środki trwałe

5 500

- kredyty bankowe

3 100

- kasa

400

- rachunek bankowy

2 000

- kapitał podstawowy

?

Polecenia:
1. Uzupełnij brakujące kwoty.
2. Jaki % w ogólnej strukturze aktywów stanowią aktywa
obrotowe, jeżeli
suma bilansowa wynosi 12 000 zł. ?
3. Ile wynosi udział kapitału podstawowego ?

Przedsiębiorstwo produkcyjne „Słowik” posiadało na dzień 31 grudnia następujące składniki majątkowe (w

złotych):



Dwa zestawy komputerowe



Zakupione prawo do użytkowania programu komputerowego



Środki pieniężne w banku



Należności od kontrahentów z tytułu sprzedanych produktów płatne w terminie 6 miesięcy



Weksle obcy o terminie wykupu 4 miesięcy



Produkty gotowe



Maszyny i urządzenia produkcyjne



Opał do ogrzewania



Środki pieniężne w kasie



Czeki obce otrzymane tytułem zapłaty za dostawy produktów gotowych



Zakupione prawo do licencji technologicznej



Opakowania



Budynek administracji



Artykuły nabyte z przeznaczeniem do sprzedaży



Kwoty należne od Urzędu Skarbowego tytułem zwrotu podatku VAT



Samochód dostawczy



Kwoty należne od innych podmiotów z tytułu sprzedanych środków trwałych, płatne w okresie 20 miesięcy



Udziały w obcych jednostkach



Zaliczki wypłacone pracownikom na poczet wynagrodzeń



Grunt zakupiony celem budowy magazynu



Surowce zakupione do produkcji



Nabyte prawo wieczystego użytkowania gruntu



Trzy letnie obligacje Skarbu Państwa



Zakupiona maszyna produkcyjna z przeznaczeniem do montażu



Części zamienne do maszyn i urządzeń



Produkty znajdujące się w toku procesu produkcyjnego



Budynek gospodarczy zakupiony celem dzierżawy innym podmiotom



Akcje z przeznaczeniem do obrotu



Artykuły budowlane celem budowy magazynu



Nabyty znak towarowy celem wzrostu jego wartości rynkowej



Półfabrykaty obcej produkcji

Dokonaj klasyfikacji zasobów majątkowych.