UKŁAD ODDECHOWY

• Układ oddechowy jest

odpowiedzialny za
utrzymanie stałej wymiany
gazów między organizmem
a środowiskiem.
Oddychanie jest jedną z
najważniejszych czynności
organizmu i podstawowym
przejawem życia.
Wdychany tlen używany
jest przez komórki
wszystkich tkanek jako
paliwo do produkcji energii,
a wydychany dwutlenek
węgla jest pozostałością
tego procesu (jego nadmiar
w organizmie jest
toksyczny).

Mechanizm oddychania

 

DRZEWO OSKRZELOWE

 

 

Wymiana gazowa zewnętrzna

Drogami oddechowymi wdychane

powietrze dociera do pęcherzyków

płucnych. Mają one bardzo cienkie

ścianki i otoczone są gęstą siecią

drobnych naczyń krwionośnych.

Tlen z wdychanego powietrza

przenika na zasadzie

dyfuzji

do

krwi, gdzie łączy się z

hemoglobiną zawartą w

czerwonych krwinkach, tworząc

oksyhemoglobinę. Dwutlenek

węgla, który dostał się do krwi

podczas

wymiany gazowej wewnętrznej

,

przenika pęcherzyków płucnych,

skąd przy wydechu może być

wydalony na zewnątrz.

• Wymiana gazowa wewnętrzna

Krew naczyniami rozprowadzana jest

do komórek. Tlen odłącza się od

hemoglobiny, zawartej w

czerwonych ciałkach krwi

(erytrocytach) przenika do

komórek, gdzie spożytkowany

będzie w procesie oddychania.

Dwutlenek węgla z oddychania

komórkowego, na zasadzie

dyfuzji

, przechodzi z komórek do krwi

żylnej, z którą przeniesiony

będzie do płuc układem żylnym.

Tam nastąpi

wymiana gazowa zewnętrzna

.

Regulacja oddychania:

• Proces oddychania nadzorowany jest przez ośrodek

oddechowy w pniu mózgu. Głębokość i częstość
oddechów możemy dowolnie zmieniać: dorosły człowiek
-16/min., dziecko- 20-30/min.

• Częstość oddychania może ulec zmianie w odpowiedzi

na stres, wysiłek fizyczny, chorobę.

Skład powietrza:

• Jest to mieszanina gazów- 80% azotu, 20% tlenu. Tylko

pewna ilość tlenu jest zużywana do oddychania . W
powietrzu wydechowym zawarte jest jeszcze 16% tlenu,
a więc wystarczająca ilość do prowadzenia sztucznego
oddychania.

Zaburzenia oddychania

( niedotlenienie)

• Do niedotlenienia dochodzi jeśli tkanki otrzymują z krwi zbyt

mało tlenu,

• Przyczyny mogą być bardzo różne: uduszenie, zatrucie,

zaburzenia pracy płuc, mózgu, utrata krwi krążącej,

• Łagodne niedotlenienie obniża zdolność racjonalnego myślenia,

organizm reaguje przyśpieszeniem i pogłębieniem oddechów,

• W sytuacji zatrzymania dopływu tlenu do mózgu komórki

nerwowe zaczynają obumierać po około 3 min.

Objawy niedotlenienia:

• przyspieszone oddychanie,

• oddech przerywny lub chwytanie powietrza,

• problemy z mówieniem,

• sinica skóry (początkowo wargi, paznokcie, małżowiny uszne,

później całe ciało),

• niepokój, zniecierpliwienie, ból głowy,

• nudności, a nawet wymioty,

• zatrzymanie oddychania ( a następnie krążenia) przy braku

działań zapobiegających niedotlenieniu.

Czynniki prowadzące do

niedotlenienia

• Niedostateczna zawartość tlenu we wdychanym powietrzu

( duszność spowodowana dymem, gazem, zmiany ciśnienia

atm.)

• Zatkanie dróg oddechowych ( utopienie, powieszenie,

obrzęk dróg oddechowych, ciało obce)

• Czynniki wpływające na klatkę piersiową ( urazy, złamania

żeber)

• Upośledzenie czynności płuca ( uraz, zapadnięcie się płuca,

zapalenie )

• Uszkodzenie mózgu lub nerwów regulujących oddychanie

( uraz, udar , zatrucia, porażenia nerwów

unerwiających mięśnie odddechowe, urazy rdzenia

kręgowego)

• Zmniejszenie pobierania tlenu przez tkanki ( zatrucie

tlenkiem węgla, cyjankiem potasu)

UKŁAD KRĄŻENIA

Układ krążenia jest zbudowany

z serca oraz sieci naczyń

krwionośnych ( tętnic, żył
naczyń włosowatych). Pod

wpływem rytmicznych ruchów

serca krążąca w naczyniach krew

transportuje tlen i substancje

odżywcze do tkanek , z których

następnie odprowadza szkodliwe

produkty przemiany materii.

                                                      
                                                      

                                     

SERCE

-> Serce - motor układu krążenia - jest

narządem o wielkości zaciśniętej

pięści, mieści się we wnętrzu klatki
piersiowej między dwoma płucami.

Otacza je błoniasty worek zwany

osierdziem. Serce ma kształt

nieregularnego stożka, ułożonego w

pozycji skośnej, pochylonej. Jego

podstawa jest zwrócona w górę i na

prawo, a koniuszkiem skierowana w

dół na lewo.

                                                             

                                

SERCE

UKŁAD
TĘTNICZY

UKŁAD

ŻYLNY

Wstrząs- niedostateczna podaż tlenu

do tkanek

• Niepowstrzymanie w porę rozwijającego się wstrząsu

prowadzi do zaburzeń czynności ważnych życiowo

narządów, a nawet śmierci,

• Strach i ból mogą nasilać objawy wstrząsu

• Niektóre przyczyny wstrząsu:

• Zaburzenia pracy serca jako pompy, a w

konsekwencji spadek ciśnienia krwi – najczęściej zawał

mięśnia sercowego ( wstrząs kardiogenny)

• Ubytek płynu krążącego w organiźmie-krwotok

zewnętrzny lub wewnętrzny, zmniejszenie objętości

innych płynów na skutek biegunki ,wymiotów, oparzeń

Reakcją organizmu w tej sytuacji jest wzrost stężenia we

krwi hormonu adrenaliny i centralizacja krążenia:

przemieszczenie krwi do ważnych życiowo-narządów

kosztem innych

Rozpoznanie objawów wstrząsu:

1.Wzrost stężenia adrenaliny powoduje:

• przyspieszenie tętna,

• zblednięcie skóry, sinicę

• Pocenie się, uczucie zimna i wilgotność skóry

Kolejne objawy rozwijającego się wstrząsu to:

• osłabienie,

• zawroty głowy, nudności,

• odruchy wymiotne,

• pragnienie,

• szybki, płytki oddech

• słabe nitkowate tętno ( sprawdzamy je na dużych tętnicach-

szyjnej, udowej)

Objawy niedotlenienia mózgu:

• Pacjent staje się niespokojny, nerwowy, może „chwytać”

powietrze

• Utrata przytomności,

• Zatrzymanie krążenia

Układ nerwowy

Zadaniem układu jest odbieranie
bodźców ze środowiska, przekształcanie
ich w podniety nerwowe i
przekazywanie ich do ośrodków
nerwowych gdzie zostają przetworzone
na odpowiednie odpowiedzi.
Układ nerwowy składa się z: mózgu,
rdzenia kręgowego i nerwów

Podział:

•ośrodkowy (centralny) układ nerwowy

•obwodowy układ nerwowy

•autonomiczny układ nerwowy

Ośrodkowy (centralny) układ

nerwowy

OUN

utworzony jest z miliardów połączonych ze sobą komórek

nerwowych, otoczony jest potrójną warstwą ochronną-tzw. oponami
mózgu. Przejrzysta ciecz, płyn mózgowo-rdzeniowy, opływa mózg i rdzeń
kręgowy pełniąc funkcję amortyzatora, dostarcza tlen i składniki
odżywcze oraz usuwa produkty przemiany materii.

Ośrodkowy układ nerwowy składa się z

: mózgu i rdzenia

kręgowego.

Mózg dzieli się na

: mózgowie ( kora mózgu- siedzibę myśli),

móżdżek ( koordynuje ruchy, równowagę), pień mózgu ( kieruje
podstawowymi czynnościami życiowymi np. oddychaniem)

Rdzeń kręgowy:

przekazuje impulsy nerwowe pomiędzy mózgiem,

a obwodowym układem nerwowym

Obwodowy układ nerwowy

Składa się z:
• 31 par nerwów rdzeniowych

wychodzących z rdzenia

kręgowego w przestrzeniach

międzykręgowych. Łączą one

ośrodkowy układ nerwowy

( mózg i rdzeń kręgowy )

z resztą ciała. Nerwy

składają się z wiązek włókien

nerwowych, które przewodzą

impulsy przychodzące ( włókna

czuciowe) oraz wychodzące

(włókna ruchowe).

• 12 par n. czaszkowych

odchodzi od podstawy mózgu.

Przekrój poprzeczny przez
rdzeń kręgowy

Autonomiczny układ nerwowy

Układ autonomiczny (wegetatywny):

Układ autonomiczny utworzony jest z niektórych nerwów czaszkowych
oraz kilku mniejszych nerwów rdzeniowych. Kieruje czynnościami
narządów wewnętrznych, a zwłaszcza funkcją układu sercowo-
naczyniowego, oddechowego, pokarmowego i przemiany materii.
Układ wegetatywny jest czynnościowo ściśle połączony z
układem hormonalnym. Ośrodki sterujące tego układu znajdują się
w ośrodkowym układzie nerwowym.

Podział czynnościowy:

•układ współczulny (sympatyczny), pobudza aktywność
organizmu, nadzoruje wydzielanie hormonów zwiększających częstość
uderzeń serca i obniżających dopływ krwi do skóry oraz jelit.

•układ przywspółczulny (parasympatyczny), obniża poziom
aktywności organizmu.

Ocena stanu przytomności

• Brak ścisłej granicy między stanem przytomności i

nieprzytomności

• Człowiek może być w pełni świadomy, nieprzytomny ( nie reaguje

na bodźce) lub też w stanie pośrednim między tymi dwoma

skrajnymi

• Poszkodowany może być „oszołomiony” albo reagować tylko na
dźwięki lub ból

• Nieprzytomność oznacza stan zupełnego braku świadomości i

utratę zdolności reagowania na wszystkie bodźce otoczenia

• Stopień przytomności można ocenić na podstawie poziomu

reakcji na szereg czynników n.p. :

1. Czy poszkodowany jest świadomy?,
2. Czy otwiera oczy i odpowiada na pytania?,
3. Czy reaguje na głos?,
4. Czy ofiara wypadku reaguje na ból?
5. Czy poszkodowany nie reaguje na żadne bod źce?

Zaburzenia przytomności

Główne przyczyny:

• Uszkodzenie struktur mózgu ( urazy, guzy mózgu)

• Niedobór składników odżywczych- tlenu (niedotlenienie ),

glukozy ( hipoglikemia ) podczas sytuacji z obniżenia

dopływu krwi do mózgu n.p.: omdlenie, wstrząs

kardiogenny, zawał serca

• Inne: zatrucia, zaburzenie równowagi chemicznej

(śpiączka cukrzycowa, wątrobowa), epilepsja

• Postępowanie: utrzymać drożność dróg oddechowych,

ocenić i zanotować poziom reakcji, zorganizować jeśli to

konieczne transport chorego do szpitala