Zarządzanie własnością

intelektualną

Dr Marcin Ratajczak

Kontakt

Budynek VI, pokój B-21

22 593 41 82

Adres e-mail:

marcin_ratajczak@sggw.pl

Literatura



R. Golat „Prawo autorskie i prawa

pokrewne”, Warszawa 2008.



E. Nowińska, U. Romińska „Prawo własności

przemysłowej”, LexisNexis, Warszawa 2008.



M. du Vall „Prawo patentowe”, Wolters

Kluwer, Warszawa 2008.



Ustawy o prawie autorskim i prawach

pokrewnych, prawo własności

przemysłowej.

Tematyka przedmiotu



Podstawowe zagadnienia związane z

zarządzaniem własnością intelektualną.



Prawa autorskie (charakterystyka).



Prawo własności przemysłowej

(podstawowe informacje).



Wynalazki oraz patenty.



Wzory użytkowe oraz wzory

przemysłowe.



Znaki towarowe (logo).

Tematyka przedmiotu



Pozyskanie licencji na wykorzystywanie

praw własności przemysłowej.



Podstawowe zasady rejestracji praw

własności przemysłowej.



Ochrona baz danych oraz programów

komputerowych.



Ochrona wizerunku oraz korespondencji.



Instytucje zajmujące się własnością

intelektualną w Polsce i Unii Europejskiej.

Projekt



Rolnictwo (agrobiznes).



Budownictwo.



Handel hurtowy lub detaliczny.



Hotele i restauracje.



Transport.



Pośrednictwo finansowe.



Obsługa nieruchomości.

Opis firmy, znak, wzór lub wynalazek,

strategia oraz rodzaj licencji.

Prawo własności

przemysłowej

Własność przemysłowa



W tym obrębie wyróżnia się

patenty

(wynalazki), prawo ochronne na wzór

użytkowy, prawo ochronne na znak

towarowy oraz prawo rejestracji wzoru

przemysłowego.



Ich wspólną cechą jest to

, że w odróżnieniu

od prawa autorskiego,

powstają zasadniczo

na mocy decyzji odpowiedniego urzędu

która wydawana jest po przejściu procedury

przepisanej prawem i uiszczeniem opłat.

I. Wynalazki i patenty

Wynalazek



Ani w prawie krajowym, ani w

międzynarodowym prawie

wynalazczym

nie definiuje się pojęcia

wynalazek



Powód jest bardzo prosty

nieprzewidywalny rozwój nauki i

techniki powoduje, że dziedziny

uważane za nietechniczne, dzisiaj są

wiązane z techniką.

Wynalazek



Prawo wynalazcze określa jedynie

warunki

, które muszą być spełnione,

aby wynalazek mógł być objęty

ochroną patentową.



Wynalazek, na który może być

udzielony patent posiada 4 atrybuty

należy do techniki, jest nowy, ma

poziom wynalazczy i nadaje się do

przemysłowego stosowania.

Wynalazek



Wynalazek rozwiązuje problem

techniczny

, bez względu na dziedzinę

sztuki, w której jest opracowany.



Może to być sposób zwiększenia

wydajności produkcji, jakieś nieznana

technika czy technologia produkcji.

Wynalazek



Wynalazek jest nowy

, jeżeli

identyczne rozwiązanie nie zostało

wcześniej podane do publicznej

wiadomości w jakikolwiek sposób.



Publiczne przedstawienie wynalazku

pozbawia ten wynalazek waloru

nowości, a jego autora pozbawia

możliwości opatentowania go.

Wynalazek



Poziom wynalazczy

oznacza

zaistnienie zdarzenia

wzbogacającego dotychczasowe

dokonania techniczne.



Wynalazek musi

wnosić istotny wkład

do stanu techniki, np. zwiększać

wydajność pracy czy zwiększać

bezpieczeństwo.

Wynalazek



Przemysłowa stosowalność

– patent nie

zostanie udzielony na sposób farbowania

włosów w warunkach domowych, ale na

sposób utrwalania fryzury stosowany w

zakładzie fryzjerskim w tym sensie, że te

usługi wymagają fachowego,

technicznego przygotowania

zawodowego i należą do sfery

działalności gospodarczej może zostać

udzielony.

Patent



Najsilniejszą ochronę daje patent

udzielony na wytwór

, ponieważ

pośrednio obejmuje on również

sposoby jego wytworzenia, nie jest

możliwe wytworzenie jakiegoś

produktu bez posłużenia się jakimś

sposobem wytwarzania.

Patent



Jeżeli nowy sposób wytwarzania

znanego wytworu prowadzi do

uzyskania szczególnych efektów

podczas wytwarzania

, np.

zmniejszenia kosztów produkcji lub

zwiększenia poziomu

bezpieczeństwa, to taki sposób może

być opatentowany.

Patent



Uprawniony z patentu może zakazać

wytwarzania, używania,

wprowadzania do obrotu lub

importowania danego produktu

będącego przedmiotem wynalazku

lub wytworzonego za pomocą

opatentowanego sposobu oraz

stosowania samego sposobu.

Patent



Każda osoba, która wykaże swój

interes prawny,

może złożyć wniosek

o unieważnienie patentu

w całości

lub części.



Musi przy tym wykazać, że nie

zostały spełnione warunki wymagane

do uzyskania patentu.

Patent



Patent europejski przyznany na

wynalazek zgłoszony do

Europejskiego Urzędu Patentowego

(EPO)

będzie obowiązywał w

państwach wskazanych przez

zgłaszającego, o ile zostaną

dopełnione wszystkie krajowe

procedury.

Patent



Patent zostaje udzielony na okres 20 lat.



Wyjątkiem jest tzw. dodatkowe prawo

ochronne

, które może przedłużyć

ochronę produktów leczniczych i

środków ochrony roślin maksymalnie do

25 lat.



Ochrona wynalazku trwa od momentu

jego zgłoszenia do opatentowania.

II. Wzory użytkowe

Wzory użytkowe



Pojęcie wzoru użytkowego odnosi się

do rozwiązań

mających charakter

techniczny, które są nowe i

użyteczne, a dotyczą wyłącznie

kształtu, budowy lub zestawienia

przedmiotu o trwałej postaci.



Charakter techniczny i nowość

wzoru

użytkowego są rozumiane tak samo

jak w przypadku wynalazku.

Wzory użytkowe



Natomiast atrybut użyteczności nie wiąże

wzoru użytkowego ze stosowalnością

przemysłową

: rozwiązanie uważa się za

użyteczne, jeżeli pozwala na osiągnięcie

celu o znaczeniu praktycznym przy

wytwarzaniu lub korzystaniu z wyrobów.



Użyteczny jest wzór klocków dla dzieci z

elementami łączącymi na wszystkich

ściankach, ponieważ zwiększa to wachlarz

możliwości ich wykorzystania.

Wzory użytkowe



Wzorem użytkowym może być wyłącznie

rozwiązanie

opisujące wytwór

materialny, ponieważ tylko przedmiotowi

można przypisać kształt czy budowę.



Wzór użytkowy musi mieć postać trwałą

czyli możliwą do określenia za pomocą

zbioru cech odwołujących się do jego

formy, np. trwałej postaci nie ma pasta

do zębów, ale tubka do pasty już tak.

Wzory użytkowe



Udzielenie prawa ochronnego na

wzór użytkowy stwierdza się przez

wydanie świadectwa ochronnego

którego częścią składową jest opis

ochronny wzoru, obejmujący opis,

zastrzeżenia ochronne oraz rysunki.

Wzory użytkowe



Prawo ochronne na wzór użytkowy

udzielane jest na okres 10 lat bez

możliwości przedłużenia.

III. Wzory przemysłowe

Wzory przemysłowe



Wzór przemysłowy

jest nową i posiadającą

indywidualny charakter postacią wytworu

lub jego części.



Ta indywidualność postaci zostaje nadana

poprzez

cechy linii, konturów, kształtów,

kolorystykę, strukturę lub materiał

wytworu oraz przez jego ornamentację,

np. wzorem takim jest jedwabna tkanina z

motywem pomarańczowych liści klonu na

żółtym tle.

Wzory przemysłowe



Indywidualny charakter wzoru

użytkowego polega na ocenie

, czy

ogólne wrażenie, jakie wywołuje na

zorientowanym użytkowniku, różni

się od ogólnego wrażenia

wywołanego na tym użytkowniku

przez wzór udostępniony publicznie

wcześniej, tj. przed datą

pierwszeństwa.

Wzory przemysłowe



Wzór przemysłowy może być wyrobem

złożonym, składającym się z wielu

wymienialnych części składowych

umożliwiających jego rozłożenie i

ponowne złożenie, np. taką ochronę

może uzyskać namiot turystyczny, jeżeli

po jego rozłożeniu można go ponownie

złożyć tylko w jeden sposób, odtwarzając

za każdym razem ten sam kształt.

Wzory przemysłowe



Osoba uprawniona z rejestracji wzoru

przemysłowego może zakazać

osobom trzecim wszelkich czynności

produkcyjno-handlowych związanych

z chronionym wzorem

: wytwarzania,

oferowania, wprowadzania do obrotu,

importu, eksportu a nawet używania

wytworu.

Wzory przemysłowe



Nie można natomiast zakazać osobie

trzeciej korzystania ze wzoru

: do

użytku osobistego i niezwiązanego z

działalnością gospodarczą, w celu

doświadczalnym oraz edukacyjnym.

Wzory przemysłowe



Wzór przemysłowy nie uzyska prawa

z rejestracji

, jeżeli zawiera

którekolwiek z nazw czy symboli

zastrzeżonych do powszechnego

użytku, np. nazwy i godła państw,

herby miast, odznaczenia i znaki

urzędowe, symbole religijne,

patriotyczne lub kulturowe.

Wzory przemysłowe



Wzór przemysłowy zarejestrowany

przez agencję unijną Urząd

Harmonizacji Rynku Wewnętrznego

będzie objęty ochroną na całym

obszarze Unii Europejskiej jako wzór

wspólnotowy.

Wzory przemysłowe



Prawo z rejestracji na wzór

przemysłowy może trwać 25 lat, z

podziałem na okresy pięcioletnie.

IV. Znaki towarowe

Znaki towarowe



Każde oznaczenie, które można

przedstawić graficznie

, nadające się do

odróżnienia towarów jednej firmy od

towarów innej firmy może być

znakiem

towarowym



Znaki towarowe mogą zawierać w sobie

różne elementy

: wyrazy, rysunki,

kompozycje kolorystyczne, formy

przestrzenne a nawet melodie lub inne

sygnały dźwiękowe.

Znaki towarowe



Znaki towarowe odróżniają od siebie

przedsiębiorców

tylko poprzez odróżnienie

oferowanych przez nich towarów.



Podstawową rolą znaku towarowego

jest

oznaczenie towaru, a nie przedsiębiorcy.



Na przykład znak BMW odróżnia

samochody od wyrobów innych

producentów, ale producent (Bayerische

Motoren Werke) identyfikuje się tym

samym znakiem.

Znaki towarowe



Kilku przedsiębiorców może także

zawrzeć umowę

, że będą się

posługiwać tym samym znakiem

towarowym zgodnie z regulaminem

jego stosowania.



W takim przypadku na wspólny znak

towarowy

jest udzielane wspólne

prawo ochronne, np. znak „jedz

polskie mięso”.

Znaki towarowe



Organizacja nie musi zrzeszać

przedsiębiorców, nie musi ich nawet

reprezentować i nie musi sama

używać znaku towarowego, ale może

jej być udzielone

prawo ochronne na

wspólny gwarancyjny znak towarowy

którego zgodnie z regulaminem będą

używać przedsiębiorcy stosujący się

do regulaminu znaku, np.

Znaki towarowe



Używanie znaku towarowego polega

głównie

na umieszczaniu go na

towarach objętych prawem

ochronnym i opakowaniach, na

dokumentach związanych z

wprowadzaniem towarów do obrotu

lub ze świadczeniem usług, a także

na posługiwaniu się nim w celach

reklamowych.

Znaki towarowe



Uprawniony do znaku towarowego

nie może zakazać danej osobie

używania nazwy chronionej jako znak

towarowy

, jeżeli nie jest używania w

charakterze oznaczenia towarów i nie

zachodzi obawa wprowadzenia

odbiorców w błąd co do pochodzenia

towarów.

Znaki towarowe



Znak towarowy zarejestrowany przez

agencję unijną Urząd Harmonizacji

Rynku Wewnętrznego

z siedzibą w

Alicante będzie objęty ochroną na

całym obszarze Unii Europejskiej jako

wspólnotowy znak towarowy

Znaki towarowe



Prawo ochronne na znak towarowy

udzielane jest na okres 10 lat z

możliwością przedłużenia na kolejne

okresy dziesięcioletnie co sprawia, że

prawo wyłączne może trwać tutaj w

nieskończoność.

Zarządzanie

własnością

intelektualną w

przedsiębiorstwie

Zasady budowania

strategii IP



Zasada uzyskiwania własności intelektualnej

– pojedynczy produkt lub usługa mogą być

chronione różnymi formami praw własności,

które obejmują różne aspekty tego produktu

lub usługi.



Zasada wykorzystywania własności

intelektualnej

– może to być komercjalizacja,

umowy licencyjne, franczyza, sprzedaż, joint

venture czy dostęp do technologii.

Zasady budowania

strategii IP



Zasada monitorowania własności

intelektualnej

– ważne jest systematyczne

sprawdzanie i aktualizowanie baz wiedzy i

danych (patentów i znaków towarowych),

regularne przeglądanie hurtowni danych.



Zasada egzekwowania własności

intelektualnej

– w przypadku podrobionych

towarów na rynku oraz wysokich kosztów

niektórych sporów dotyczących IP.

Strategie IP

Strategia

proaktywna

Strategia II

Ograniczanie

konkurentów,

np. Gillette

Strategia IV

Wykorzystanie

pełnego

potencjału, np. IBM

Strategia reaktywna

Strategia I

Ochrona swoich

aktywów

niematerialnych,

np. polskie firmy

Strategia III

Ustanowienie

dodatkowego źródła

przychodów,

np. franchising

-----------------------

Orientacja na koszty

Orientacja na

przychody

Strategia „Snajpera”



Posiadający patenty opierają się na

kilku patentach obejmujących ich

podstawową technologię i nie

koncentrują się na ochronie jej

możliwych modyfikacji lub ulepszeń –

liczy się głównie zysk, np. Siemens.

Strategia „Blokowania”



Stosuje się wówczas, kiedy

organizacja nie zamierza korzystać z

patentów, ale stosuje je jako realną

alternatywę przeciwko swoim

konkurentom – bardzo ryzykowna.

Strategia „Shotgun”



Posiadacz patentów dąży do

posiadania jak największej ich liczby

w konkretnym obszarze technologii.



Obszar technologii jest tak bardzo

zabezpieczony patentami, że jest

prawie niemożliwe dla konkurencji,

żeby opatentować cokolwiek w

danym obszarze, np. Gillette – model

Sensor uzyskał łącznie 22 patenty.

Strategia „Pokrywania

rynku”



Wszelkie wysiłki są skierowane na

przekształcenie obszaru w tzw.

dżungle lub pole minowe patentów

poprzez zabezpieczanie każdego

kroku w procesie produkcyjnym

nowymi patentami, mniej lub bardziej

systematycznie, np. IBM.

Strategia „Płotu”



Niektóre organizacje zgłaszają

patenty nie tylko dotyczące ich

podstawowych technologii, ale

również dotyczące różnych

udoskonaleń po to, aby stworzyć

pewnego rodzaju „płot” ilościowy

przeciwko konkurencji, np. walka

Polaroid i Kodak w latach 90-tych.

Strategia „Otaczanie”



Wiodący patent, szczególnie

strategiczny dla firmy, może być

ograniczony lub otoczony innymi

patentami, które są mniej ważne, ale

wspólnie blokują skuteczne użycie

komercyjne patentu wiodącego, np.

Wedel.

Strategia „Prestiżu”



Niektóre przedsiębiorstwa uważają,

że prestiż i przywództwo

towarzyszące patentowi mogą pomóc

w ich działalności i stanowić siłę

napędową strategii rozwoju (prestiż

osób zatrudnionych w firmie), np.

Rolls-Royce, Christian Dior czy zegarki

Cartier.

Strategia „Stracha na

wróble”



Właściciel patentu nie chce dochodzić

swoich praw, a zamiast tego czuwa, czy

konkurencja „trzyma się z daleka” od

obszaru, który jest chroniony.



Patent działa tutaj na zasadzie „stracha

na wróble” trzymającego konkurentów

z dala od działalności właściciela danej

wiedzy, np. kraje azjatyckie.

Licencjonowanie IP



Licencja oznacza upoważnienie

udzielone przez uprawnionego z

patentu (licencjodawcę) lub znaku

towarowego na rzecz podmiotu

zainteresowanego korzystaniem z

wynalazku (licencjobiorcy) lub znaku

towarowego na terytorium ochrony

(kraju czy UE).

Licencja pełna



Uprawniony może upoważnić

licencjobiorcę do pełnego korzystania

z wynalazku, czyli do produkowania

chronionych wyrobów i używania ich

na własne potrzeby albo do ich

importu i wprowadzania do obrotu.

Licencja niewyłączna



Oznacza, że na danym terytorium

uprawniony z patentu będzie mógł

udzielać dalszych licencji, a także

stosować samemu wynalazek.



Ma małą wartość gospodarczą.

Licencja wyłączna typu

„sole-license”



Oznacza, że uprawniony z patentu

zobowiązał się nie udzielać nikomu

innemu licencji na terytorium ochrony,

ale nie wyklucza korzystania z

wynalazku przez samego

uprawnionego.



Licencjodawca często konkuruje z

licencjobiorcą.

Licencja wyłączna typu

„exclusive license”



Podobna do poprzedniej, z tym, że

uprawniony zobowiązuje się, że

również on nie będzie korzystał z

wynalazku.



Licencjobiorca będzie zatem jedynym

przedsiębiorcą korzystającym z

wynalazku na danym terytorium.

Licencja aktywna



Licencjodawca zapewnia pomoc

techniczną licencjobiorcy polegającą

na świadczeniu pomocy przez

ekspertów przy zastosowaniu

licencjonowanego wynalazku.

Sublicencja



Licencjobiorca może zawrzeć umowę

sublicencyjną, czyli on staje się

licencjodawcą w umowie w stosunku

do sublicencjobiorcy.



Jeżeli licencjobiorca jest upoważniony

jedynie do wytwarzania produktów

opatentowanych i sprzedaży, to nie

może upoważnić sublicencjobiorcy do

importu tych wyrobów.

Opłaty licencyjne



Opłata zryczałtowana

– ustalona z

góry kwota, którą trzeba zapłacić

jednorazowo lub w ratach.



Opłaty okresowe

– jest to odsetek

efektów ekonomicznych uzyskanych

przez licencjobiorcę wskutek

stosowania wynalazku lub określona

kwota pobierana od każdego

wyprodukowanego wyrobu.

KONIEC



Document Outline

Slide 1
Slide 2
Slide 3
Slide 4
Slide 5
Slide 6
Slide 7
Slide 8
Slide 9
Slide 10
Slide 11
Slide 12
Slide 13
Slide 14
Slide 15
Slide 16
Slide 17
Slide 18
Slide 19
Slide 20
Slide 21
Slide 22
Slide 23
Slide 24
Slide 25
Slide 26
Slide 27
Slide 28
Slide 29
Slide 30
Slide 31
Slide 32
Slide 33
Slide 34
Slide 35
Slide 36
Slide 37
Slide 38
Slide 39
Slide 40
Slide 41
Slide 42
Slide 43
Slide 44
Slide 45
Slide 46
Slide 47
Slide 48
Slide 49
Slide 50
Slide 51
Slide 52
Slide 53
Slide 54
Slide 55
Slide 56
Slide 57
Slide 58
Slide 59
Slide 60
Slide 61
Slide 62
Slide 63
Slide 64
Slide 65
Slide 66

Wykłady z Zarządzania własnością intelektualną (projekt)

Document Outline