1
OCHRONA WŁASNOŚCI
INTELEKTUALNEJ
Aneta Budrewicz-Szturo
Katedra Prawa
Wyższa Szkoła Bankowa w Gdańsku
ZAGADNIENIA PROGRAMOWE
1.
Własność intelektualna
2.
Geneza i historyczny rozwój praw własności intelektualnej
3.
Źródła ochrony praw własności intelektualnej
Prawo krajowe
Prawo wspólnotowe (Dyrektywy UE)
Konwencje międzynarodowe o regionalnym i uniwersalnym zasięgu
4.
Treść poszczególnych praw
5.
Prawa autorskie i pokrewne
6.
Prawa własności przemysłowej
Wynalazki i patenty
Wzory użytkowe i prawa ochronne
Wzory przemysłowe i prawa z rejestracji
Znaki towarowe i prawa ochronne
Oznaczenia geograficzne
Topografie układów scalonych
7.
Bazy danych
8.
Zwalczanie nieuczciwej konkurencji
9.
Zasady ochrony poszczególnych praw
Uprawnienia majątkowe
Uprawnienia osobiste
Ochrona przed naruszeniami w Internecie
10.
Wyjątki i ograniczenia ochrony
Dozwolony użytek osobisty
Dozwolony użytek publiczny
Doktryna fair use
11.
Postępowanie przed Urzędem Patentowym
2
Literatura do przedmiotu:
Barczewski M., Traktatowa ochrona praw autorskich i praw
pokrewnych, Warszawa 2007
Barta J., Markiewicz R., Prawo autorskie i prawa pokrewne
– stan prawny na 25 lutego 2008, Wolters Kluwer Polska
Sp. z o.o. 2008
Nowińska E., Promińska U., du Vall M., Prawo własności
przemysłowej, LexisNexis 2005
Barta J., Czajkowska-Dąbrowska M., Ćwiąkalski Z.,
Markiewicz R., Traple E. (red.), Prawo autorskie i prawa
pokrewne. Komentarz, Kraków 2005
Golat R. Prawo autorskie i prawa pokrewne – Warszawa,
Wydawnictwo CH BECK 2006,
ignorantia iuris… nocet?
Pewnego poranka, gdzieś w odległej galaktyce…
John Do obudzony dochodzącymi z radia dźwiękami „Give it to me...”
w końcu wstał, wziął łaskawie prysznic, pławiąc się w owocach mango
wyciśniętych z butelki Palmolive, zjadł croasanta z oscypkiem
popijając filiżanką gorącej Neski, założył leniwie swoje stare Levisy i
wsiadł do rozgrzanego słońcem mercedesa, który nieopatrznie
pozostawił poprzedniego dnia na zewnątrz tuż przed Real-em.
John Do podjął ambitny plan: postanowił stworzyć coś nowego, czego
jeszcze nie było, coś, dzięki czemu będą go pamiętać dłużej niż on
pamięta o innych…
3
skojarzenia...
„Give it to me..”
Nescafe
Palmolive
croasant
oscypek
Levi’s
Real
prawo autorskie
wynalazek
znak towarowy
wzór użytkowy
wzór przemysłowy
ochrona konkurencji
oznaczenie
geograficzne
WŁASNOŚĆ INTELEKTUALNA
jest wytworem ludzkiej kreatywności i
inwencji
,
który ze względu na swój charakter oraz znaczenie
dla twórcy lub odbiorców podlega ochronie
prawnej.
Przedmiotem praw własności intelektualnej
nie są rzeczy fizyczne, ale tzw. dobra
niematerialne.
4
PRAWO WŁASNOŚCI INTELEKTUALNEJ
"intellectual property"
to prawo na
dobrach
niematerialnych
obejmujące dział prawa cywilnego,
w którym zawarta jest regulacja prawna
dotycząca:
dóbr niematerialnych
(intelektualnych)
(
prawo autorskie i prawa pokrewne
)
oraz działy regulacji dotyczących
własności przemysłowej.
Dobra niematerialne (intelektualne)
Dobra niematerialne
to dobra występujące w obrocie
cywilnoprawnym, nieposiadające postaci materialnej.
Są one wynikiem twórczości artystycznej, naukowe, wynalazczej.
Korzystanie z nich może wymagać istnienia materialnych nośników
w postaci
rzeczy
.
Katalog dóbr niematerialnych:
Za dobra niematerialne uznaje się:
dobra osobiste,
przedmioty własności intelektualnej,
pieniądze,
papiery wartościowe,
różne postacie energii.
5
Dobra niematerialne a dobra osobiste
Oba rodzaje dóbr mają wiele wspólnych cech.
Ich substratem jest określone przeżycie
psychiczne lub myśl, przy czym za wyjątkiem
przedmiotów własności intelektualnej, jest to
zdolność ich odosobnienia i powtarzalności w
psychice innych podmiotów.
Zakres ochrony
DOBRA OBJĘTE PRAWEM AUTORSKIM
chronione są począwszy od momentu ich
powstania, bez konieczności dokonywania ich rejestracji.
Ochrona ta jest co do zasady powszechna - na podstawie
umów międzynarodowych
obejmuje prawie wszystkie kraje świata.
DOBRA OBJĘTE PRAWEM WŁASNOŚCI PRZEMYSŁOWEJ
aby były objęte
ochroną – w większości przypadków – muszą zostać zarejestrowane.
W polskim systemie prawnym takim organem rejestracyjnym jest Urząd Patentowy RP,
który na podstawie zgłoszenia (wniosku) wydaje decyzje w sprawie udzielenia
patentu
,
praw ochronnych
lub praw z rejestracji.
Zakres tej ochrony jest w istotny sposób ograniczony. Ochrona obejmuje bowiem
wyłącznie teren RP. Jej ewentualne rozszerzenie wymaga zgłoszeń w urzędach
patentowych krajów, posiadających regulacje dotyczące takiej ochrony i – utworzone na
podstawie tych regulacji - odpowiednie organy rejestracyjne.
6
Regulacje prawne dotyczące
praw na dobrach niematerialnych
Regulacje prawne odnoszące się do dóbr niematerialnych
ujęte są w przepisach różnych gałęzi prawa np.:
prawa cywilnego
prawa administracyjnego
prawa karnego
Prawa na dobrach niematerialnych
to cywilne prawa
podmiotowe bezwzględne,
czyli skuteczne względem
wszystkich (erga omnes),
chroniące interesy osobiste
i majątkowe.
Cechy roszczeń wynikających z praw
podmiotowych bezwzględnych:
Powstają z chwilą naruszenia prawa, a nie z
chwilą jego powstania, czy z chwilą
wymagalności roszczenia (jak w przypadku
praw podmiotowych względnych)
7
PODSTAWOWE AKTY PRAWNE
Ustawa z dnia 4 lutego 1994 r.
o prawie autorskim i prawach
pokrewnych
(t.j. Dz.U. z 2006 nr 90, poz. 631ze zm.)
Ustawa z dnia 30 czerwca 2000 r.
Prawo własności przemysłowej
(t.j. Dz.U. z 2003 r. nr 11 9, poz. 1117 ze zm.)
Ustawa z dnia 27 lipca 2001 r.
o ochronie baz danych
(Dz.U. 2001 nr 128 poz. 1402 ze zm.)
Ustawa z dnia 16 kwietnia 1993 r.
o zwalczaniu nieuczciwej
konkurencji
(Dz.U. 1993 nr 47 poz. 211 ze zm.)
Ustawa z dnia 4 lutego 1994 r.
o prawie autorskim i prawach pokrewnych
(t.j. Dz.U. z 2006 nr 90, poz. 631ze zm.)
– przedmiot regulacji
1. Przedmiotem prawa autorskiego jest każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym
charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu
wyrażenia
(utwór).
2. W szczególności przedmiotem prawa autorskiego są utwory:
1) wyrażone słowem, symbolami matematycznymi, znakami graficznymi (literackie,
publicystyczne, naukowe, kartograficzne oraz programy komputerowe),
2) plastyczne,
3) fotograficzne,
4) lutnicze,
5) wzornictwa przemysłowego,
6) architektoniczne, architektoniczno-urbanistyczne i urbanistyczne,
7) muzyczne i słowno-muzyczne,
8) sceniczne, sceniczno-muzyczne, choreograficzne i pantomimiczne,
9) audiowizualne (w tym filmowe).
3. Utwór jest przedmiotem prawa autorskiego
od chwili ustalenia
,
chociażby miał postać nie
ukończoną
.
WYŁĄCZENIA:
Ochroną objęty może być wyłącznie sposób wyrażenia; nie są objęte ochroną odkrycia, idee, procedury, metody i zasady
działania oraz koncepcje matematyczne.
8
Ustawa z dnia 30 czerwca 2000 r.
Prawo własności przemysłowej
(t.j. Dz.U. z 2003 r. nr 119, poz. 1117 ze zm.)
- przedmiot regulacji
Ustawa normuje:
1) stosunki w zakresie:
wynalazków,
wzorów użytkowych,
wzorów przemysłowych,
znaków towarowych,
oznaczeń geograficznych
topografii układów scalonych,
2) zasady, na jakich przedsiębiorcy mogą przyjmować
projekty racjonalizatorskie
wynagradzać ich twórców,
3) zadania i organizację
Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej Polskiej.
Na warunkach określonych w ustawie udzielane są:
patenty na wynalazki,
prawa ochronne na wzory użytkowe i znaki towarowe,
prawa z rejestracji na wzory przemysłowe, topografie układów scalonych
oraz oznaczenia geograficzne.
Ustawa z dnia 27 lipca 2001 r.
o ochronie baz danych
(Dz.U. 2001 nr 128 poz. 1402 ze zm.)
- przedmiot regulacji
Bazy danych podlegają ochronie określonej w ustawie niezależnie od ochrony przyznanej na
podstawie ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych
(Dz. U. z 2006 r. Nr 90, poz. 631, Nr 94, poz. 658, Nr 121, poz. 843 oraz z 2007 r. Nr
99, poz. 662) bazom danych spełniającym cechy utworu.
W rozumieniu ustawy
baza danych
oznacza:
zbiór danych lub jakichkolwiek innych materiałów i elementów zgromadzonych według
określonej systematyki lub metody, indywidualnie dostępnych w jakikolwiek sposób, w
tym środkami elektronicznymi, wymagający istotnego, co do jakości lub ilości, nakładu
inwestycyjnego w celu sporządzenia, weryfikacji lub prezentacji jego zawartości,
WYŁĄCZENIA:
Wypożyczenie baz danych nie stanowi pobierania danych lub wtórnego ich
wykorzystania.
Ochrona przyznana bazom danych nie obejmuje programów komputerowych użytych do
sporządzenia baz danych lub korzystania z nich.
9
Ustawa z dnia 16 kwietnia 1993 r.
o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji
(Dz.U. 1993 nr 47 poz. 211 ze zm.)
- przedmiot regulacji
Ustawa reguluje
zapobieganie
i
zwalczanie nieuczciwej konkurencji w działalności
gospodarczej
, w szczególności produkcji przemysłowej i rolnej, budownictwie,
handlu i usługach
-
w interesie publicznym, przedsiębiorców oraz klientów, a zwłaszcza
konsumentów
.
Czynem nieuczciwej konkurencji
jest działanie sprzeczne z prawem lub dobrymi obyczajami, jeżeli
zagraża lub narusza interes innego przedsiębiorcy lub klienta.
Są to w szczególności:
wprowadzające w błąd oznaczenie przedsiębiorstwa,
fałszywe lub oszukańcze oznaczenie pochodzenia geograficznego towarów albo usług,
wprowadzające w błąd oznaczenie towarów lub usług,
naruszenie tajemnicy przedsiębiorstwa,
nakłanianie do rozwiązania lub niewykonania umowy,
naśladownictwo produktów,
pomawianie lub nieuczciwe zachwalanie,
utrudnianie dostępu do rynku,
przekupstwo osoby pełniącej funkcję publiczną,
nieuczciwa lub zakazana reklama,
organizowanie systemu sprzedaży lawinowej.
Narzędzia ochrony własności intelektualnej
Najczęściej stosowane formy ochrony własności intelektualnej to:
możliwość powołania się na prawo autorskie celem zabezpieczenia interesów
producenta
utrzymanie w tajemnicy (nieudostępnianie informacji o przedmiocie ochrony)
udostępnianie kontrolowane (np. za pobraniem opłaty licencyjnej, po dokonaniu
rejestracji użytkownika)
zakaz kopiowania i rozpowszechniania utworu, wynalazku
zakaz czerpania korzyści z utworu lub wynalazku, do którego danemu podmiotowi nie
przysługują prawa autorskie lub pokrewne
prawo do kontroli nad produkcją utworów zależnych
Ochronie na podstawie prawa autorskiego podlegają wszelkiego rodzaju utwory, a w
szczególności programy komputerowe, utwory literackie, filmowe zdjęcia, rzeźby, a
także mapy, utwory sztuki przemysłowej lub utwory architektoniczne.
W przypadku oprogramowania komputerowego kod oprogramowania chroniony jest w
sposób analogiczny do tekstu literackiego.
10
Tytuły ochronne własności intelektualnej
za granicą
Własność intelektualną można chronić poza RP w następujący sposób:
Patenty, wzory użytkowe:
zgłoszenie międzynarodowe w krajowym Urzędzie Patentowym,
zgłoszenie europejskie w Europejskim Urzędzie Patentowym w
Monachium,
zgłoszenie w systemie międzynarodowym PCT Międzynarodowy
Związek Współpracy Patentowej – układ waszyngtoński,
Międzynarodowe Biuro PCT w Genewie )
Wzory przemysłowe Wspólnoty i Wspólnotowe znaki towarowe :
prawo wyłączne w krajach Unii Europejskiej poprzez rejestrację w
Urzędzie Harmonizacji Rynku Wewnętrznego (OHIM) Alicante
Hiszpania
Ochrona Znaków Towarowych w systemie madryckim (WIPO)
Oznaczenia geograficzne (Komisja Europejska Bruksela)
Stosowanie prawa międzynarodowego
Zgodnie z art. 91 Konstytucji RP umowy
międzynarodowe, po ogłoszeniu w
Dzienniku Ustaw stanowią część
krajowego porządku prawnego i są
bezpośrednio stosowane, chyba, że ich
stosowanie jest uzależnione od wydania
ustawy
11
Międzynarodowy Związek
Ochrony własności Przemysłowej
utworzony na podstawie Konwencji Paryskiej z 1883 r. ochronie własności
przemysłowej
CEL:
Związek Paryski jest korporacją posiadającą osobowość prawną, której
głównym zadaniem jest ujednolicenie regulacji odnoszących się do własności
przemysłowej
OCHRONA:
Wg Konwencji paryskiej przedmiotem ochrony własności przemysłowej są:
patenty na wynalazki
wzory użytkowe,
wzory przemysłowe
znaki towarowe i usługowe oraz nazwy handlowe
oznaczenia pochodzenie oraz nazwy pochodzenia
zwalczanie nieuczciwej konkurencji
Zasady ochrony wg Konwencji paryskiej
I.
ZASADA ASYMILACJI (ZASADA RÓWNEGO TRAKTOWANIA)
Każdy kraj będący członkiem konwencji musi udzielić obywatelom innych krajów
członkowskich, bądź osobom zamieszkałym lub posiadającym rzeczywiste i
poważne przedsiębiorstwo przemysłowe na terytorium jednego z państw
związkowych, takiej samej ochrony prawnej, jaką udziela swoim obywatelom
II.
ZASADA MINIMUM KONWENCYJNEGO
Określony przepisami konwencji standard ochrony (minimum ochrony konwencyjnej)
obowiązuje nawet gdy prawo krajowe go nie przewiduje
Normy ustanawiające minimalny zakres ochrony to normy autowykonalne – podmioty
państw związkowych mogą się na nie powoływać , a sądy lub organy administracji
tych państw mogą je stosować bezpośrednio, nawet gdy prawo krajowe nie
przewiduje ich odpowiednika
III.
ZASADA PIERWSZEŃSTWA KONWENCYJNEGO
Przy dokonaniu zgłoszeń w różnych krajach związku, za datę rozstrzygającą o
pierwszeństwie uważana będzie data pierwszego prawidłowego zgłoszenia w
jednym z krajów związku
12
POWSTANIE:
WIPO została utworzona na mocy konwencji podpisanej w
Sztokholmie
w
1967
r., która weszła w życie w
1970
r.
(Konwencja sztokholmska)
W
1974
r. stała się jedną z 16
organizacji
wyspecjalizowanych ONZ
siedzibą w
Genewie
.
Polska przystąpiła do WIPO w 1975 r.
ZAKRES DZIAŁANIA:
Zajmuje się koordynacją i tworzeniem regulacji
dotyczących systemu ochrony własności intelektualnej, a
także świadczeniem pomocy prawnej i technologicznej.
Światowa Organizacja Własności Intelektualnej
(World Intellectual Property Organization)
Cele WIPO:
Celem organizacji jest
pogłębianie wiedzy na temat ochrony praw własności intelektualnej na arenie
międzynarodowej;
zapewnianie współpracy administracyjnej w zakresie egzekwowania praw
własności intelektualnej oraz praw autorskich;
czuwanie nad przestrzeganiem umów międzynarodowych pod kątem przeciwdziałania
naruszeniom tych praw własności intelektualnej;
prowadzenie różnego rodzaju akcji edukacyjnych;
wdrażanie programów pomocowych.
WIPO finansuje się prawie całkowicie z środków własnych:
-
ma budżet wysokości ok. 531 mln franków szwajcarskich, pozyskiwanych w 90% za
rejestrowanie projektów, znaków handlowych i wydawanie patentów, a w 10% - z usług
mediacyjnych i arbitrażowych.
Zrzesza 184 państwa członkowskie w tym także RP.
Oficjalna witryna:
http://www.wipo.int/portal/index.html.en
13
Własność intelektualna wg WIPO
Konwencja o ustanowieniu Światowej Organizacji Własności Intelektualnej
stwierdza, że "
własność intelektualna
" oznacza prawa odnoszące się do:
dzieł literackich, artystycznych i naukowych,
interpretacji artystów interpretatorów oraz do wykonań artystów
wykonawców,
do fonogramów i do programów radiowych i telewizyjnych,
wynalazków we wszystkich dziedzinach działalności ludzkiej,
odkryć naukowych,
wzorów przemysłowych,
znaków towarowych i usługowych,
nazw handlowych i oznaczeń handlowych,
ochrony przed nieuczciwą konkurencją,
oraz wszelkie inne prawa dotyczące działalności intelektualnej w dziedzinie
przemysłowej, naukowej, literackiej i artystycznej.
Światowa Organizacja Handlu
(World Trade Organization (WTO)
WTO stanowi kontynuację
Układu Ogólnego w Sprawie Taryf
Celnych i Handlu
(
GATT
),
Została powołana w
1994
w
Marrakeszu
(
Maroko
), w ramach tzw.
rundy urugwajskiej
GATT
.
WTO rozpoczęła działalność w roku
1995
, a jej siedzibą jest
Genewa
.
Polska była jednym z państw założycielskich – stosowne porozumienie
ratyfikowała w 1995 roku.
Kraje przystępujące do WTO zobowiązane są do dostosowania
wewnętrznego ustawodawstwa do norm Światowej Organizacji
Handlu oraz udzielania koncesji handlowych podmiotom
zagranicznym.
Oficjalna witryna:
http://www.wto.org/
14
Główne zadania
Ś
wiatowej Organizacji Handlu:
liberalizacja międzynarodowego handlu dobrami i
usługami,
prowadzenie polityki inwestycyjnej wspierającej
handel,
rozstrzyganie sporów dotyczących wymiany
handlowej,
przestrzegania praw własności intelektualnej.
Własność intelektualna wg WTO
Wedle Światowej Organizacji Handlu prawa własności
intelektualnej są to:
prawa nadawane osobom na wytwory ich umysłów.
Zazwyczaj przysługują one twórcom jako prawa wyłączne
na stosowanie tych wytworów przez pewien
określony okres czasu.
Podział zaś zwyczajowy polega na wskazaniu praw
autorskich wraz z prawami pokrewnymi obok własności
przemysłowej.
15
Porozumienie w sprawie Handlowych Aspektów
Praw Własności Intelektualnej (TRIPS)
W ramach współpracy WIPO i WTO w 1994 r. powstało porozumienie TRIPS, dotyczące
handlowych aspektów praw własności intelektualnej oraz ich ochrony, dochodzenia
i egzekwowania.
Formalnie stanowi ono załącznik do porozumienia w sprawie utworzenia Światowej
Organizacji Handlu (WTO).
ZAKRES PODMIOTOWY:
Porozumienie przewiduje stosowanie zasady równego traktowania podmiotów
wszystkich krajów członkowskich TRIPS, w zakresie ochrony własności intelektualnej
(podmioty innych krajów członkowskich mają być traktowane nie mniej korzystnie niż
własne podmioty).
Jakakolwiek korzyść, udogodnienie, przywilej lub zwolnienie, przyznane przez kraj
członkowski TRIPS podmiotom innego kraju, będzie przyznane niezwłocznie i
bezwarunkowo podmiotom wszystkich krajów - członków Porozumienia.
Polska
przystąpiła do porozumienia TRIPS w 2000 r. (ratyfikowane w 1996 r.)
Ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych
spełnia wymogi porozumienia
.
ZASTOSOWANIE TRIPS
PRZEDMIOT REGULACJI:
Porozumienie TRIPS reguluje wszystkie obszary własności intelektualnej, tj.
ochronę dla praw autorskich i praw pokrewnych, w tym ochronę programów
komputerowych i zbiorów danych oraz ochronę wykonawców, producentów
fonogramów (nagrań dźwiękowych) i organizacji nadawczych, patentów, praw do
wzorów przemysłowych, znaków towarowych, geograficznych oznaczeń
pochodzenia towarów, ukłądów scalonych, a także ochronę poufnego know-how
oraz kontrolę praktyk antykonkurencyjnych w licencjach umownych.
CELE TRIPS:
Celem Porozumienia TRIPS jest ochrona oraz dochodzenie i egzekwowanie
praw własności intelektualnej, co powinno przyczynić się do promocji
innowacji technicznych oraz transferu i upowszechniania technologii, ze
wzajemną korzyścią dla producentów i użytkowników wiedzy technicznej, w
sposób sprzyjający zrównoważeniu praw i obowiązków.
16
Własność intelektualna wg TRIPS
Dla potrzeb Porozumienia TRIPS pojęcie "własność intelektualna" odnosi się do wszystkich kategorii
własności intelektualnej, stanowiących przedmiot uregulowań drugiej części tego porozumienia
(sekcji 1-7).
Wskazano tam:
prawa autorskie i pokrewne,
znaki towarowe,
oznaczenia geograficzne,
wzory przemysłowe,
patenty,
topografie układów scalonych (wzory masek),
i wreszcie w pojęcie "własności intelektualnej" porozumienie TRIPS inkorporuje:
"ochronę informacji nie ujawnionej".
Chodzi o to, że pod pewnymi warunkami, na mocy porozumienia TRIPS: osoby fizyczne i prawne
"
mają możliwość zapobiegania temu, aby informacje pozostające w sposób zgodny z prawem pod ich
kontrolą nie zostały ujawnione, nabyte lub użyte bez ich zgody przez innych, w sposób sprzeczny z
uczciwymi praktykami handlowymi
".
Pozostałe akty
międzynarodowego prawa własności przemysłowej
w grudniu 1990 r. w Polsce zaczął obowiązywać Układ o
współpracy patentowej sporządzony w Waszyngtonie 19
czerwca 2070 r.
w 1991 r. Polska przystąpiła do Porozumienia
madryckiego o międzynarodowej rejestracji znaków
w 1996 r. Polska przystąpiła do Porozumienia
strasburskiego z 24 marca 1971 r. dotyczącego
międzynarodowej klasyfikacji patentowej
w 1997 r. weszło w życie w stosunku do Polski
Porozumienie nicejskie z 15 czerwca 1957 r. w sprawie
międzynarodowej klasyfikacji wyrobów i usług, do
których stosuje się znaki fabryczne lub handlowe
17
Prawo międzynarodowe – c.d.
W 2003 r. zaczął obowiązywać Protokół do
Porozumienia madryckiego o międzynarodowej
rejestracji znaków z 27 czerwca 1989 r.
1 marca 2004r. Weszła w życie w Polsce
Konwencja monachijska z 5 października 1973 r.
o udzielaniu patentów europejskich
Prawo wspólnotowe – najważniejsze akty
Pierwsza Dyrektywa Rady (EWG) nr 89/104 z 21 grudnia 1988 r. dotycząca
zbliżenia ustawodawstw Państw Członkowskich odnoszących się do znaków
towarowych
Rozporządzenie Rady (EWG) nr 40/94 z 20 grudnia 1993 r. o znaku
towarowym wspólnoty
Rozporządzenie Rady (EWG) nr2081/92 z 14 lipca 1992 r. w sprawie ochrony
oznaczeń geograficznych i nazw pochodzenia produktów rolnych i środków
spożywczych
Rozporządzenie Rady (WE) nr 6/2002 z 12 grudnia 2001 r. w sprawie
wspólnotowych wzorów przemysłowych
Rozporządzenie Rady (EWG) nr 2082/92 w sprawie świadectw o szczególnych
charakterze dla produktów rolnych i środków spożywczych
Rozporządzenie Rady (EWG) nr 1493/99 z 17 maja 1999 r. w sprawie wspólnej
organizacji rynku wina
Rozporządzenie Rady (EWG) nr 1576/89 z 29 maja 1989 r. ustalające ogólne
zasady definicji, opisu i prezentacji napojów spirytusowych
Dyrektywa Rady nr 87/54 (EWG) z 6 grudnia 1986 r. w sprawie ochrony
topografii produktów półprzewodnikowych
18
Rodzaje praw autorskich
PRAWA AUTORSKIE
OSOBISTE
MAJĄTKOWE
1.
do autorstwa utworu
2.
do oznaczenia utworu swoim
nazwiskiem lub pseudonimem
3. do udostępnienia utworu anonimowo
4. do nienaruszalności treści i formy utworu
5. do rzetelnego wykorzystania utworu
6. do decydowania o pierwszym
udostępnieniu publicznym utworu
7.
do nadzoru nad sposobem
korzystania z utworu
1.
do korzystania z utworu
2.
do rozporządzania utworem
niezbywalne
zbywalne
Przedmiot prawa autorskiego
Prawo autorskie chroni utwory:
1) wyrażone słowem, symbolami matematycznymi, znakami graficznymi
(literackie, publicystyczne, naukowe, kartograficzne oraz programy
komputerowe) – w tym opracowanie cudzego utworu (tłumaczenie,
przeróbka, adaptacja), zbiory, antologie, wybory, bazy danych –
spełniające cechy utworu (twórczy charakter)
2) plastyczne,
3) fotograficzne,
4) lutnicze,
5) wzornictwa przemysłowego,
6) architektoniczne, architektoniczno-urbanistyczne i urbanistyczne,
7) muzyczne i słowno-muzyczne,
8) sceniczne, sceniczno-muzyczne, choreograficzne i pantomimiczne,
9) audiowizualne (w tym filmowe).
19
Nie stanowią przedmiotu prawa
autorskiego:
1. akty normatywne lub ich urzędowe projekty
2. urzędowe dokumenty, materiały znaki i symbole
3. opublikowane opisy patentowe lub ochronne
4. proste informacje prasowe
5. odkrycia,
6. idee,
7. procedury,
8. metody i zasady działania
9. koncepcje matematyczne.
Podmioty praw autorskich
Podmiot praw autorskich
PODMIOTY WYŁĄCZNIE UPRAWNIONE
Z TYTUŁU AUTORSKICH PRAW
OSOBISTYCH I MAJĄTKOWYCH
PODMIOTY WYŁĄCZNIE UPRAWNIONE
Z TYTUŁU AUTORSKICH
PRAW MAJĄTKOWYCH
TWÓRCY
WSPÓŁTWÓRCY
PRACODAWCY
ZATRUDNIAJĄCY
TWÓRCÓW
(WSPÓŁTWÓRCÓW)
PRODUCENCI I WYDAWCY
NIE BĘDĄCY
PRACODAWCAMI
TWÓRCÓW
(WSPÓŁTWÓRCÓW)
INSTYTUCJE NAUKOWE
WYDAWCY
PRODUCENCI
POZOSTALI PRACODAWCY
20
Podmioty praw pokrewnych
PODMIOTY WYŁĄCZNIE UPRAWNIONE
Z TYTUŁU
PRAW POKREWNYCH
PODMIOTY PRAW
DO ARTYSTYCZNYCH
WYKONAŃ
PRODUCENCI
FONOGRAMÓW LUB
WIDEOGRAMÓW
ORGANIZACJE
RADIOWE
LUB TELEWIZYJNE
WYDAWCY
ARTYŚCI
WYKONAWCY
ARTYŚCI
WYKONAWCY
WYDAWCY
PIERWSZYCH
WYDAŃ
WYDAWCY WYDAŃ
NAUKOWYCH
LUB
KRYTYCZNYCH
Podział utworów ze względu na zasady ochrony
CHRONIONE NA ZASADACH SZCZEGÓLNYCH
CHRONIONE NA ZASADACH OGÓLNYCH
UTWORY
UTWORY AUDIOWIZUALNE
PROGRAMY KOMPUTEROWE
UTWORY ARCHITEKTONICZNE
I ARCHITEKTONICZNO-
URBANISTYCZNE
BAZY DANYCH O CECHACH
UTWORU
WSZYSTKIE POZOSTAŁĘ
KATEGORIE I
PODKATEGORIE
UTWORÓ, O
KTÓRYCH MOWA W
art. 1 ust.2 PrAut (np.
utwory literackie)
POZOSTAŁE UTWORY,
NIE
WYMIENIONE W
art. 1 ust. 2 PrAut
(np. tzw. wykład
autorski)
21
Podział utworów ze względu na kryterium samoistności
UTWORY
SAMOISTNE
NIESAMOISTNE
(OPRACOWANIA)
W PEŁNI
SAMOISTNE
INSPIROWANE
TŁUMACZENIA
PRZERÓBKI
ADAPTACJE
INNE OPRACOANIA
CZAS OCHRONY MAJĄTKOWYCH
PRAW AUTORSKICH
- zasada ogólna: art. 36 pkt.1 PrAut
USTALENIE UTWORU
POWSTANIE OCHRONY
OKRES X
ŚMERĆ TWÓRCY
KONIEC ROKU W KTÓRYM
TWÓRCA ZMARŁ
70 LAT
ŁĄCZNY OKRES
TRWANIA OCHRONY
PRAW MAJĄTKOWYCH
22
Dozwolony użytek utworu
Bez zezwolenia twórcy wolno nieodpłatnie korzystać z już rozpowszechnionego
utworu
w zakresie własnego użytku osobistego.
Zakres własnego użytku osobistego
obejmuje:
korzystanie z
pojedynczych egzemplarzy
utworów przez krąg osób
pozostających w związku osobistym, w szczególności pokrewieństwa,
powinowactwa lub stosunku towarzyskiego.
Nie upoważnia to jednak do:
•
budowania według cudzego utworu architektonicznego i architektoniczno-
urbanistycznego
•
korzystania z elektronicznych baz danych spełniających cechy utworu, chyba,
ż
e dotyczy to własnego użytku naukowego niezwiązanego z celem
zarobkowym
Dozwolony użytek
– zasady ogólne
Mo
ż
na korzysta
ć
z utworów w granicach
dozwolonego u
ż
ytku
pod warunkiem wymienienia twórcy i
ź
ródła.
Twórcy
nie przysługuje prawo do wynagrodzenia,
chyba
ż
e ustawa stanowi inaczej.
Dozwolony u
ż
ytek
nie mo
ż
e narusza
ć
normalnego
korzystania z utworu
lub
godzi
ć
w słuszne
interesy twórcy.
23
Dozwolone rozpowszechnianie za pomocą
anten zbiorowych lub sieci
1. Wolno rozpowszechniać za pomocą anteny zbiorowej oraz sieci
kablowej utwory nadawane przez inną organizację radiową lub
telewizyjną drogą satelitarną albo naziemną, jeżeli:
•
następuje to w ramach równoczesnego, integralnego i nieodpłatnego
rozpowszechniania programów radiowych lub telewizyjnych
•
przeznaczone jest do oznaczonego grona odbiorców znajdujących się
w jednym budynku lub w domach jednorodzinnych obejmujących do
50 gospodarstw domowych.
2. Posiadacze urządzeń służących do odbioru dźwięku lub dźwięku i
obrazu mogą za ich pomocą odbierać nadawane utwory, choćby
urządzenia te były umieszczone w miejscu ogólnie dostępnym,
jeżeli
nie łączy się z tym osiąganie korzyści majątkowych.
Dozwolone rozpowszechnianie
informacji
1. Wolno rozpowszechniać w celach informacyjnych w prasie, radiu i telewizji:
1) już rozpowszechnione:
a)sprawozdania o aktualnych wydarzeniach,
b)aktualne artykuły na tematy polityczne, gospodarcze lub religijne,
chyba że zostało wyraźnie zastrzeżone, że ich dalsze rozpowszechnianie
jest zabronione,
c) aktualne wypowiedzi i fotografie reporterskie,
2) krótkie wyciągi ze sprawozdań i artykułów, o których mowa w pkt 1 lit. a) i b),
3) przeglądy publikacji i utworów rozpowszechnionych,
4) mowy wygłoszone na publicznych zebraniach i rozprawach; nie upoważnia to
jednak do publikacji zbiorów mów jednej osoby,
5) krótkie streszczenia rozpowszechnionych utworów.
2. Za korzystanie z utworów, o których mowa w ust. 1 pkt 1 lit. b) i c), twórcy
przysługuje prawo do wynagrodzenia.
3. Rozpowszechnianie utworów na podstawie ust. 1 jest dozwolone zarówno w
oryginale, jak i w tłumaczeniu.
24
Dozwolony użytek – uprawnienia
instytucji naukowych i oświatowych,
bibliotek, archiwów i szkół
Instytucje naukowe i o
ś
wiatowe
mog
ą
:
w celach dydaktycznych lub prowadzenia własnych bada
ń
,
korzysta
ć
z opublikowanych utworów w oryginale i w
tłumaczeniu
sporz
ą
dza
ć
w tym celu egzemplarze fragmentów
opublikowanego utworu.
Biblioteki, archiwa i szkoły
mog
ą
:
udost
ę
pnia
ć
nieodpłatnie, w zakresie swoich zada
ń
statutowych,
egzemplarze utworów opublikowanych,
sporz
ą
dza
ć
lub zleca
ć
sporz
ą
dzenie egzemplarzy
rozpowszechnionych utworów w celu uzupełnienia, zachowania
lub ochrony swoich zbiorów,
udost
ę
pnia
ć
zbiory dla celów badawczych lub poznawczych za
po
ś
rednictwem terminali znajduj
ą
cych si
ę
na terenie tych
Dozwolony użytek – uprawnienia ośrodków
informacji i dokumentacji naukowo-technicznej
O
ś
rodki informacji lub dokumentacji naukowo-technicznej
mog
ą
:
sporz
ą
dza
ć
i rozpowszechnia
ć
własne opracowania
dokumentacyjne oraz pojedyncze egzemplarze, nie
wi
ę
kszych ni
ż
jeden arkusz wydawniczy, fragmentów o
publikowanych utworów.
Twórca albo wła
ś
ciwa organizacja zbiorowego zarz
ą
dzania
prawami autorskimi lub prawami pokrewnymi jest uprawniona
do pobierania od o
ś
rodków, o których mowa w ust. 1,
wynagrodzenia za odpłatne udost
ę
pnianie egzemplarzy
fragmentów utworów.
25
Przytoczenia i cytaty:
1. Wolno
przytaczać
w utworach stanowiących samoistną całość:
urywki rozpowszechnionych utworów
drobne utwory w całości,
w zakresie uzasadnionym
wyjaśnianiem, analizą krytyczną, nauczaniem
lub prawami gatunku twórczości.
2. Wolno
w celach dydaktycznych i naukowych
zamieszczać:
rozpowszechnione drobne utwory lub fragmenty większych utworów
w:
podręcznikach
wypisach
antologiach
W przypadkach, o których mowa w pkt. 2, twórcy przysługuje prawo do
wynagrodzenia.
Dozwolone publiczne
wykonywanie utworu
Wolno nieodpłatnie wykonywać publicznie opublikowane utwory
literackie, muzyczne i słowno-muzyczne, jeżeli nie łączy się z tym
osiąganie korzyści majątkowych.
Dotyczy to w szczególności
okazjonalnego wykonywania na żywo,
związanego ze:
sprawowaniem kultu religijnego,
uroczystościami państwowymi,
uroczystościami szkolnymi,
obchodami i imprezami powszechnie dostępnymi,
!!! z wyłączeniem jednak imprez reklamowych, promocyjnych i
wyborczych.
26
Uprawnienia i obowiązki właściciela
egzemplarza utworu plastycznego
Właściciel egzemplarza utworu plastycznego może:
wystawiać go publicznie,
jeżeli nie łączy się z tym osiąganie korzyści majątkowych.
W razie podjęcia decyzji o zniszczeniu oryginalnego egzemplarza utworu
plastycznego znajdującego się w miejscu publicznie dostępnym,
właściciel jest obowiązany:
złożyć twórcy utworu lub jego bliskim ofertę sprzedaży, jeżeli
porozumienie się z nim, celem złożenia oferty, jest możliwe.
Górną granicę ceny określa wartość materiałów.
Jeżeli sprzedaż nie jest możliwa, właściciel jest obowiązany:
umożliwić twórcy sporządzenie kopii
bądź - zależnie od rodzaju utworu - stosownej dokumentacji.
Wolno rozpowszechniać:
utwory wystawione na stałe na ogólnie dostępnych
drogach,
ulicach, placach lub w ogrodach,
jednakże nie do tego samego użytku,
utwory wystawione w publicznie dostępnych zbiorach
, takich jak
muzea, galerie, sale wystawowe,
lecz tylko w katalogach i w wydawnictwach publikowanych dla
promocji tych utworów, a także w sprawozdaniach o aktualnych
wydarzeniach w prasie i telewizji,
jednakże w granicach uzasadnionych celem informacji,
w encyklopediach i atlasach -
opublikowane utwory plastyczne i
fotograficzne,
o ile nawiązanie porozumienia z twórcą celem uzyskania jego
zezwolenia napotyka trudne do przezwyciężenia przeszkody.
Twórcy przysługuje wówczas prawo do wynagrodzenia.
27
Inne przypadki dozwolonego korzystania
(nowe regulacje)
Wolno korzysta
ć
z ju
ż
rozpowszechnionych utworów
dla dobra osób
niepełnosprawnych,
je
ż
eli odnosi si
ę
to korzystnie bezpo
ś
rednio do ich upo
ś
ledzenia,
nie ma zarobkowego charakteru,
jest podejmowane w rozmiarze wynikaj
ą
cym z natury upo
ś
ledzenia.
Wolno korzysta
ć
z utworów
dla celów bezpiecze
ń
stwa publicznego
lub
na
potrzeby post
ę
powa
ń
administracyjnych, s
ą
dowych lub prawodawczych
oraz sprawozda
ń
z tych post
ę
powa
ń
.
Wolno
w celu reklamy wystawy publicznej lub publicznej sprzeda
ż
y
utworów
korzysta
ć
z egzemplarzy utworów ju
ż
rozpowszechnionych, w
zakresie uzasadnionym promocj
ą
wystawy lub sprzeda
ż
y, z wył
ą
czeniem
innego handlowego wykorzystania.
Wolno korzysta
ć
z utworów
w zwi
ą
zku z prezentacj
ą
lub napraw
ą
sprz
ę
tu
.
Wolno korzysta
ć
z utworu w postaci obiektu budowlanego, jego rysunku, planu
lub innego ustalenia,
w celu budowy lub remontu obiektu budowlanego
.
Przejście autorskich praw majątkowych
Jeżeli ustawa nie stanowi inaczej:
1) autorskie prawa majątkowe mogą przejść na inne osoby:
w drodze dziedziczenia lub
na podstawie umowy,
2) nabywca autorskich praw majątkowych może przenieść je na inne osoby, chyba
ż
e umowa stanowi inaczej.
2. Umowa o przeniesienie autorskich praw majątkowych lub umowa o korzystanie z
utworu, zwana dalej "licencją", obejmuje pola eksploatacji wyraźnie w niej
wymienione.
3. Nieważna jest umowa w części dotyczącej wszystkich utworów lub wszystkich
utworów określonego rodzaju tego samego twórcy mających powstać w przyszłości.
4. Umowa może dotyczyć tylko pól eksploatacji, które są znane w chwili jej
zawarcia.
28
Wynagrodzenie twórcy
Jeżeli z umowy nie wynika, że przeniesienie autorskich praw
majątkowych lub udzielenie licencji nastąpiło nieodpłatnie, twórcy
przysługuje prawo do wynagrodzenia.
Jeżeli w umowie nie określono wysokości wynagrodzenia autorskiego,
wysokość wynagrodzenia określa się z uwzględnieniem zakresu
udzielonego prawa oraz korzyści wynikających z korzystania z utworu.
W razie rażącej dysproporcji między wynagrodzeniem twórcy a
korzyściami nabywcy autorskich praw majątkowych lub licencjobiorcy,
twórca może żądać stosownego podwyższenia wynagrodzenia przez sąd.
Jeżeli umowa nie stanowi inaczej, twórcy przysługuje odrębne
wynagrodzenie za korzystanie z utworu na każdym odrębnym polu
eksploatacji.
Zasady związane z przejściem praw autorskich
Jeżeli umowa nie stanowi inaczej, twórca zachowuje wyłączne prawo
zezwalania na wykonywanie zależnego prawa autorskiego,
mimo że w umowie postanowiono o przeniesieniu całości autorskich praw
majątkowych.
Jeżeli wynagrodzenie twórcy zależy od wysokości wpływów z
korzystania z utworu, twórca ma prawo do otrzymania informacji i wglądu w
niezbędnym zakresie do dokumentacji mającej istotne znaczenie dla określenia
wysokości tego wynagrodzenia.
Jeżeli autorskie prawa majątkowe jednego ze współtwórców miałyby
przypaść Skarbowi Państwa jako spadkobiercy ustawowemu, część ta przechodzi
na pozostałych przy życiu współtwórców lub ich następców prawnych,
stosownie do wielkości ich udziałów.
29
Sposób korzystania z utworu
Jeżeli w umowie nie określono sposobu korzystania z utworu, powinien
on być:
zgodny z charakterem i przeznaczeniem utworu
zgodny z przyjętymi zwyczajami.
Następca prawny, choćby nabył całość autorskich praw majątkowych:
nie może, bez zgody twórcy, czynić zmian w utworze,
chyba że są one spowodowane oczywistą koniecznością,
a twórca nie miałby słusznej podstawy im się sprzeciwić.
Dotyczy to odpowiednio utworów, których czas ochrony autorskich praw
majątkowych upłynął.
Pola eksploatacji utworu
Odrębne pola eksploatacji stanowią w szczególności:
w zakresie utrwalania i zwielokrotniania utworu:
• wytwarzanie określoną techniką egzemplarzy utworu (drukarską,
reprograficzną, zapisu magnetycznego, cyfrową
w zakresie obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których
utrwalono utwór:
• wprowadzanie do obrotu
• użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy
w zakresie rozpowszechniania utworu w inny sposób:
• publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie odtworzenie,
nadawanie i reemitowanie
• publiczne udostępnienie utworu w taki sposób, aby każdy mógł
mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym
30
Skutki przeniesienia praw
Jeżeli umowa nie stanowi inaczej:
przeniesienie własności egzemplarza utworu nie powoduje
przejścia autorskich praw majątkowych do utworu.
przejście autorskich praw majątkowych nie powoduje
przeniesienia na nabywcę własności egzemplarza utworu.
nabycie od twórcy egzemplarza projektu architektonicznego lub
architektoniczno-urbanistycznego obejmuje prawo zastosowania
go tylko do jednej budowy.
Nabywca oryginału utworu jest obowiązany udostępnić go twórcy w
takim zakresie, w jakim jest to niezbędne do wykonywania prawa
autorskiego. Nabywca oryginału może jednak domagać się od twórcy
odpowiedniego zabezpieczenia oraz wynagrodzenia za korzystanie.
Umowa o przeniesienie praw autorskich
SZCZEGÓLNA FORMA CZYNNOŚCI PRAWNEJ:
Umowa o przeniesienie autorskich praw majątkowych wymaga zachowania formy
pisemnej
pod rygorem nieważności.
UMOWA O ZBIOROWE WYDANIE UTWORÓW:
•
Twórca może w zbiorowej publikacji swych utworów umieścić
utwory, o których publikację zawarł odrębną umowę.
•
Umowa o zbiorowe wydanie utworów nie obejmuje prawa publikacji
poszczególnych utworów, chyba że postanowiono w niej inaczej.
UMOWA ZOBOWIĄZUJĄCA DO PRZENIESIENIA AUTORSKICH PRAW
MAJĄTKOWYCH:
przenosi na nabywcę, z chwilą przyjęcia utworu, prawo do wyłącznego
korzystania z utworu na określonym w umowie polu eksploatacji, chyba
ż
e postanowiono w niej inaczej.
31
Umowa licencyjna
Istnieje domniemanie, że twórca udzielił licencji -
w przypadku braku wyraźnego postanowienia o
przeniesieniu prawa.
Umowa licencyjna uprawnia do korzystania z utworu:
w okresie pięciu lat
na terytorium państwa, w którym licencjobiorca ma
swoją siedzibę,
chyba że w umowie postanowiono inaczej.
Po upływie tego terminu, prawo uzyskane na podstawie
umowy licencyjnej wygasa.
URZĄD PATENTOWY RP
Powstał
28 grudnia 1918 r.
Zakres zadań Urzędu Patentowego RP:
•udzielanie ochrony prawnej na przedmioty w
ł
asności przemys
ł
owej,
•gromadzenie i udostępnianie dokumentacji i literatury patentowej
•wspó
ł
tworzenie i popularyzowanie zasady ochrony w
ł
asności przemys
ł
owej.
Podstawowe zadania Urzędu dotyczące udzielania i utrzymywania ochrony prawnej sa
realizowane w oparciu o:
•ustawodawstwo krajowe dla zg
ł
oszeń wnoszonych bezpośrednio do Urzędu
Patentowego RP;
•porozumienia międzynarodowe:
•dla zg
ł
oszeń wynalazków i wzorów użytkowych w trybie Uk
ł
adu o wspó
ł
pracy
patentowej (PCT),
•dla zg
ł
oszeń wynalazków w trybie Konwencji o udzielaniu patentów
europejskich,
•dla zg
ł
oszeń znaków towarowych w trybie Porozumienia madryckiego o
międzynarodowej rejestracji znaków i Protoko
ł
u do tego Porozumienia.
32
WYNALAZEK
WYNALAZEK
To nowe rozwiązanie
techniczne
, najczęściej poprzedzone przez
pomysł, idee. Stanowi unikalne rozwiązanie techniczne, poddające się
ś
cisłej definicji prawno-technicznej, dotychczas nie opatentowane.
ODKRYCIA NAUKOWE
Podobne do wynalazków ODKRYCIA NAUKOWE (czyli:
obserwacja nieznanego dotąd zjawisk występujących naturalnie w
przyrodzie) nie podlegają ochronie patentowej – uważa się, że należą one
do tzw. domeny dóbr publicznych i są własnością całej ludzkości.
UWAGA:
Ochrona patentowa może dotyczyć nowej technologii, która
przyczyniła się do odkrycia.
Formalne kryteria zdolności patentowej
wynalazku
1/ KRYTERIUM NOWOŚCI
Wynalazek jest uważany za nowy, jeżeli przed datą jego pierwszego
zgłoszenia w urzędzie patentowym (bądź wystawienia na uznanej
wystawie) informacje o nim nie były nigdzie potencjalnie dostępne dla
każdego.
2/ KRYTERIUM PRZEMYSŁOWEJ STOSOWALNOŚCI
(CHARAKTERU TECHNICZNEGO)
Oznacza, że wytwór lub sposób będący wynalazkiem może być
faktycznie uzyskany lub technicznie realizowany w sposób powtarzalny.
Wynalazek nie musi być efektywny czy użyteczny.
3/ KRYTERIUM POZIOMU WYNALAZCZEGO (NIEOCZYWISTOŚCI)
Oznacza, że wynalazek nie wynika w sposób oczywisty z aktualnego
stanu wiedzy.
33
Formalne kryteria zdolności patentowej
wynalazku –c.d.
Wynalazek spełnia KRYTERIUM POZIOMU WYNALAZCZEGO (3/),
gdy, np.:
•stanowi element zaskoczenia dla znawcy,
•jest rozwiązaniem problemu dotąd bezskutecznie podejmowanego,
•zaspokaja nową (nieuświadomioną) potrzebę społeczną,
•umożliwia zwiększenie efektywności,
•umożliwia osiągnięcie szczególnego, nieoczekiwanego efektu, etc.
Jeżeli wynalazek nie cechuje się poziomem wynalazczym, a należy do
kategorii urządzeń (patrz niżej) może uzyskać ochronę w formie prawa
ochronnego na
wzór użytkowy
.
4/
KRYTERIUM DOSTATECZNEGO UJAWNIENIA -MOśLIWOŚCI
TECHNICZNEJ REALIZACJI WYNALAZKU NA PODSTAWIE
INFORMACJI ZAWARTYCH W JEGO OPISIE I NA RYSUNKU BEZ
DODATKOWEGO WYSIŁKU TWÓRCZEGO
.
Formalne kategorie wynalazków
1/ SPOSÓB
rozwiązanie określone jako ciąg etapów przebiegających w
uporządkowanej kolejności wraz z warunkami, w których one
przebiegają.
2/ URZĄDZENIE
rozwiązanie określone wzajemnym usytuowaniem i połączeniem
poszczególnych elementów tworzących łącznie przestrzenną całość.
3/ PRODUKT (wytwór)
rozwiązanie określone zestawem składników o odpowiednio
określonych własnościach fizykochemicznych i zawartości
ilościowej
.
4/ NOWE ZASTOSOWANIE ZNANEJ SUBSTANCJI
34
PATENT
To prawo wydane osobie fizycznej lub prawnej do zabronienia innym osobom
fizycznym lub prawnym zarobkowego bądź zawodowego korzystania z danego
wynalazku bądź wynalazków (będących przedmiotem patentu). Wyraża go
dokument wydawany przez
Urząd Patentowy RP
lub
Europejski Urząd Patentowy
(jeżeli w zgłoszeniu patentu europejskiego wskazana została RP).
Patent jest ważny:
tylko w państwie, w którym zgłoszono wynalazek do ochrony
pod warunkiem terminowego uiszczania odpowiednich opłat okresowych,
których wysokość rośnie zwykle wykładniczo z czasem
maksymalnie przez 20 lat od daty zgłoszenia wynalazku, po czym wygasa,
a wynalazek przechodzi do tzw.
domeny publicznej
.
Zbiór patentów na ten sam wynalazek udzielonych prze różne urzędy patentowe
tworzy tzw.
RODZINĘ PATENTÓW
Ograniczenia ochrony patentowej
Uprawniony z patentu nie może zabronić:
korzystania z wynalazku, który znajduje się w kraju ochrony
przejściowo (tzw. przywilej komunikacyjny)
korzystania z wynalazku z uwagi na ważny interes państwowy
(za wynagrodzeniem)
korzystania z wynalazku dla celów badawczych i doświadczalnych
wykonania leku (który stanowi wynalazek) w aptece na podstawie
recepty
korzystania z wynalazku osobie, która w dobrej wierze korzystała
z wynalazku, w dacie jego pierwszeństwa – może ona z niego
nadal bezpłatnie korzystać w swoim przedsiębiorstwie w tym
samym zakresie,
w jakim korzystała do tej pory (tzw. prawo uprzednio
używającego),
korzystania z wynalazku we własnym zakresie (w celach
niezarobkowych).
35
Dokument patentowy
Po przyznaniu patentu zostaje on wpisany do (jawnego) rejestru
patentowego prowadzonego przez URZĄD PATENTOWY.
Zgłoszenie patentowe publikowane jest przez urząd patentowy po upływie
18 miesięcy od daty pierwszeństwa do uzyskania patentu (a więc, od
pierwszego zgłoszenia tego wynalazku w jednym z urzędów
patentowych).
Zgłoszenie obejmuje następujące elementy:
stronę tytułową
– zawiera dane bibliograficzne i skrót opisu,
opis wynalazku i rysunek
(jeżeli jest konieczny) – przedstawia
szczegółowo wynalazek wraz z przykładami jego wykonania i
stanowi wykładnię dla zastrzeżeń patentowych,
zastrzeżenia patentowe
– wyznaczają zakres przedmiotowy
patentu i umożliwiają prawne ściganie osób, które wykorzystują
wynalazek bez zgody jego właściciela
WZÓR UśYKOWY
To nowe i użyteczne rozwiązanie o charakterze
technicznym
, dotyczące
kształtu
, budowy i zestawienia przedmiotu o trwałej postaci, przy czym
użyteczność takiego rozwiązania wyraża się możliwością osiągnięcia celu
mającego praktyczne znaczenie przy wytwarzaniu lub korzystaniu z
wyrobu
o
cechach wzoru użytkowego.
W odróżnieniu od
wynalazku
, od wzoru użytkowego wymaga się
jedynie aby w
dacie pierwszeństwa
był nowy i cechował się charakterem
technicznym (może być on więc rozwiązaniem wynikającym w sposób oczywisty
ze
stanu techniki
).
Na wzór użytkowy udzielane jest
prawo ochronne
, które upoważnia
właściciela
do wyłącznego korzystania ze wzoru użytkowego w sposób
zarobkowy lub zawodowy na całym obszarze kraju.
Czas trwania prawa ochronnego na wzór użytkowy jest znacznie krótszy od czasu
trwania patentu i wynosi 6 lub 10 (w Polsce) lat od daty dokonania zgłoszenia w
Urzędzie Patentowym
.
36
WZÓR PRZEMYSŁOWY
To nowa i posiadająca indywidualny charakter postać wytworu lub jego
części, nadana mu w szczególności przez cechy
linii
,
konturów
, kształtów,
kolorystykę,
strukturę
lub materiał wytworu
oraz przez jego
ornamentację
.
Wytworem jest każdy przedmiot wytworzony w sposób
przemysłowy
lub rzemieślniczy,
obejmujący w szczególności
opakowanie
,
symbole graficzne
oraz
kroje pisma
typograficznego,
z wyłączeniem
programów komputerowych
.
Za wytwór uważa się także:
•przedmiot składający się z wielu wymienialnych
części
składowych
umożliwiających jego rozłożenie i ponowne złożenie (wytwór złożony, np.
puzzle),
•część składową, jeżeli po jej włączeniu do wytworu złożonego, pozostaje
widoczna w trakcie jego zwykłego używania (nie dotyczy to np. naprawy
wytworu),
•część składową, jeżeli może być przedmiotem samodzielnego obrotu (np. zamek
do drzwi).
WZÓR PRZEMYSŁOWY – c.d.
WYŁĄCZENIENIE OCHRONY:
Ochrona wzoru przemysłowego nie obejmuje cech wytworu:
•wynikających wyłącznie z jego funkcji technicznej (np. kształt ładowarki o
indywidualnym kształcie),
•które muszą być odtworzone w dokładnej formie i wymiarach w celu
umożliwienia mechanicznego połączenia go lub współdziałania z innym
wytworem (np. kształt wtyczki o indywidualnym kształcie),
OCHRONA:
Rejestracją i udzielaniem praw do wzorów przemysłowych zajmuje się
w Polsce
Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej
.
Ochrona prawna
wzoru przemysłowego w Polsce może maksymalnie
trwać przez 25 lat (dzielone na pięć 5-letnich okresów ochronnych).
Urząd wydaje uprawnionemu dokument w postaci Świadectwa
Rejestracji na Prawo z Rejestracji wzoru przemysłowego.
Ochroną wzorów przemysłowych wspólnoty europejskiej (ang.
community design) zajmuje się
Urząd Harmonizacji w ramach Rynku
Wewnętrznego
(
ang.OHIM
).
37
Znaki towarowe
Znakiem towarowym mo
ż
e by
ć
:
ka
ż
de oznaczenie, które mo
ż
na przedstawi
ć
w sposób
graficzny
(w szczególno
ś
ci
wyraz, rysunek, ornament,
kompozycja kolorystyczna, forma przestrzenna, w tym forma
towaru lub opakowania, a tak
ż
e melodia lub inny sygnał
d
ź
wi
ę
kowy),
je
ż
eli oznaczenie takie nadaje si
ę
do odró
ż
nienia w obrocie
towarów
jednego
przedsi
ę
biorstwa
od
towarów
innego
przedsi
ę
biorstwa.
Na znaki towarowe udzielane s
ą
prawa ochronne.
Urz
ą
d Patentowy RP:
przyjmuje i bada zgłoszenia dotycz
ą
ce znaków towarowych,
orzeka w sprawach udzielania praw ochronnych,
prowadzi rejestr znaków towarowych.
Znaki towarowe- wyłączenie ochrony
Nie udziela się praw ochronnych na znaki, które :
1)
nie mogą być znakiem towarowym w rozumieniu Ustawy
2)
nie mają dostatecznych znamion odróżniających (np. składają się
wyłącznie z elementów mogących służyć w obrocie do wskazania w
szczególności rodzaju towaru, jego pochodzenia, jakości, ilości,
wartości, przeznaczenia, sposobu wytwarzania, składu, funkcji lub
przydatności),
3)
weszły do języka potocznego lub są zwyczajowo używane w
uczciwych i utrwalonych praktykach handlowych.
4)
których używanie narusza prawa osobiste lub majątkowe osób
trzecich,
5)
są sprzeczne z porządkiem publicznym lub dobrymi
obyczajami,
6)
ze swojej istoty mogą wprowadzić odbiorców w błąd, w szczególności co
do charakteru i w
ł
aściwości
38
Znaki towarowe- wyłączenie ochrony
–c.d
Nie udziela się praw ochronnych na znaki towarowe, jeżeli :
1)
zosta
ł
y zg
ł
oszone w z
ł
ej wierze do Urzędu Patentowego w celu
uzyskania ochrony,
2)
zawierają nazwy, skróty nazw bądź symbole, na używanie
których w obrocie zg
ł
aszający nie ma zezwolenia w
ł
aściwego
organu Państwa albo organizacji,
ą
)
zawierają elementy będące symbolami, w szczególności o
charakterze religijnym, patriotycznym lub kulturowym, których
używanie obraża
ł
oby uczucia religijne, patriotyczne lub tradycję
narodową,
stanowią formę bądź inną w
ł
aściwość towaru lub opakowania,
która jest uwarunkowana wyłącznie jego naturą, jest niezbędna do
uzyskania efektu technicznego lub zwiększa znaczenie wartości
towaru.
Prawo ochronne na znak towarowy
Prawo ochronne na znak towarowy, wspólny znak towarowy b
ą
d
ź
wspólny znak towarowy gwarancyjny albo wspólne prawo ochronne na
znak towarowy trwa dziesi
ęć
lat od daty dokonania zgłoszenia w Urz
ę
dzie
Patentowym.
Przez uzyskanie prawa ochronnego nabywa si
ę
prawo wył
ą
cznego
u
ż
ywania znaku towarowego w sposób zarobkowy lub zawodowy na
całym obszarze Rzeczpospolitej Polskiej.
Prawo ochronne
na znak towarowy mo
ż
e zosta
ć
, na wniosek
uprawnionego, przedłu
ż
one dla wszystkich lub cz
ęś
ci towarów , na kolejne
okresy dziesi
ę
cioletnie, przy czym wniosek powinien by
ć
zło
ż
ony przed
ko
ń
cem upływaj
ą
cego okresu ochrony, jednak nie wcze
ś
niej ni
ż
na rok
przed jego upływem.
Wniosek mo
ż
e zosta
ć
zło
ż
ony, za dodatkow
ą
opłat
ą
, równie
ż
w ci
ą
gu
sze
ś
ciu miesi
ę
cy po upływie okresu ochrony.Termin ten nie podlega
przywróceniu.
39
OCHRONA BAZ DANYCH
BAZA DANYCH
to zbiór danych lub jakichkolwiek innych materiałów i
elementów zgromadzonych według określonej systematyki lub metody,
indywidualnie dostępnych w jakikolwiek sposób, w tym środkami
elektronicznymi, wymagający istotnego, co do jakości lub ilości, nakładu
inwestycyjnego w celu sporządzenia, weryfikacji lub prezentacji jego
zawartości.
Bazy danych podlegają ochronie określonej w ustawie o ochronie baz
danych, niezależnie od ochrony przyznanej na podstawie ustawy z dnia 4 lutego
1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych
Ustawę o ochronie baz danych stosuje się także do baz danych istniejących
w dniu jej wejścia w życie w odniesieniu do korzystania z nich po tej dacie
Ochrona przyznana bazom danych nie obejmuje programów
komputerowych użytych do sporządzenia baz danych lub korzystania z nich.
Podstawowe pojęcia
POBIERANIE DANYCH
– to stałe lub czasowe przejęcie lub przeniesienie
całości lub istotnej, co do jakości lub ilości, części zawartości bazy danych na
inny nośnik, bez względu na sposób lub formę tego przejęcia lub przeniesienia, z
zastrzeżeniem art. 3 ustawy
WTÓRNE WYKORZYSTANIE
– to publiczne udostępnienie bazy danych w
dowolnej formie, a w szczególności poprzez rozpowszechnianie, bezpośrednie
przekazywanie lub najem, z zastrzeżeniem art. 3,
Wypożyczenie baz danych nie stanowi pobierania danych lub
wtórnego ich wykorzystania.
PRODUCENTEM BAZY DANYCH
jest osoba fizyczna, prawna lub jednostka
organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, która ponosi ryzyko nakładu
inwestycyjnego przy tworzeniu bazy danych oraz następca prawny takiego
podmiotu
40
Producentowi bazy danych przysługuje
wyłączne i zbywalne prawo pobierania
danych i wtórnego ich wykorzystania w całości lub w istotnej części
, co do jakości
lub ilości.
Domniemanie co do osoby producenta:
producentem jest osoba, której nazwisko lub firmę (nazwę) w tym charakterze
uwidoczniono na egzemplarzach bazy danych lub której nazwisko lub firmę
(nazwę) podano do publicznej wiadomości w jakikolwiek inny sposób w związku
z rozpowszechnieniem bazy danych.
Producent bazy danych udostępnionej publicznie w jakikolwiek sposób nie może
zabronić użytkownikowi korzystającemu zgodnie z prawem z takiej bazy danych,
pobierania lub wtórnego wykorzystania w jakimkolwiek celu nieistotnej, co do
jakości lub ilości, części jej zawartości.
Uprawnienia producenta
Korzystanie z baz danych
Korzystanie z baz danych nie może naruszać normalnego korzystania z baz
danych lub godzić w słuszne interesy producenta baz danych.
Postanowienia umowne sprzeczne z ww. zasadą
są nieważne.
Wolno korzystać z istotnej, co do jakości lub ilości, części rozpowszechnionej
bazy danych:
a)
do własnego użytku osobistego, ale tylko z zawartości nieelektronicznej bazy
danych,
b)
w charakterze ilustracji, w celach dydaktycznych lub badawczych, ze
wskazaniem źródła, jeżeli takie korzystanie jest uzasadnione
niekomercyjnym celem, dla którego wykorzystano bazę,
c)
do celów bezpieczeństwa wewnętrznego, postępowania sądowego lub
administracyjnego.
Nie jest dozwolone powtarzające się i systematyczne pobieranie lub wtórne
wykorzystanie sprzeczne z normalnym korzystaniem i powodujące
nieusprawiedliwione naruszenie słusznych interesów producenta.
41
Okres ochrony bazy danych
Czas trwania ochrony bazy danych liczy się od jej sporządzenia
przez okres
piętnastu lat następujących po roku, w którym
baza danych została sporządzona
.
Jeżeli w okresie ochrony baza danych została w jakikolwiek sposób
udostępniona publicznie, okres jej ochrony wygasa z upływem
piętnastu lat następujących po roku, w którym doszło do jej
udostępnienia po raz pierwszy.
W przypadku jakiejkolwiek istotnej zmiany treści bazy danych, co
do jakości lub ilości, w tym jej uzupełnienia, zmiany lub
usunięcia jej części, mających znamiona nowego istotnego, co
do jakości lub ilości, nakładu,
okres jej ochrony liczy się
odrębnie.
Producent, którego prawa do bazy danych zostały naruszone, może żądać od osoby,
która naruszyła te prawa:
1) zaniechania naruszania;
2) usunięcia skutków naruszenia;
3) naprawienia wyrządzonej szkody:
a) na zasadach ogólnych albo
b) poprzez zapłatę sumy pieniężnej w wysokości odpowiadającej dwukrotności,
a w przypadku gdy naruszenie jest zawinione - trzykrotności stosownego
wynagrodzenia, które w chwili jego dochodzenia byłoby należne tytułem
udzielenia przez uprawnionego zgody na korzystanie z bazy danych;
4) wydania uzyskanych korzyści.
2. Niezależnie od ww. roszczeń, producent może się domagać jednokrotnego albo
wielokrotnego ogłoszenia w prasie
oświadczenia odpowiedniej treści i w
odpowiedniej formie
lub
podania do publicznej wiadomości części albo całości
orzeczenia sądu wydanego w rozpatrywanej sprawie
, w sposób i w zakresie
określonym przez sąd.
Przysługujące roszczenia:
42
Sąd rozstrzygając o naruszeniu prawa, może:
nakazać osobie, która naruszyła prawa do bazy danych, na jej wniosek i za zgodą
producenta, w przypadku gdy naruszenie jest niezawinione,
zapłatę stosownej sumy pieniężnej na rzecz producenta
, jeżeli zaniechanie
naruszania lub usunięcie skutków naruszenia byłoby dla osoby naruszającej
niewspółmiernie dotkliwe.
orzec na wniosek producenta, którego prawa zostały naruszone, o bezprawnie
wytworzonych przedmiotach oraz środkach i materiałach użytych do ich
wytworzenia, w szczególności może:
orzec o ich wycofaniu z obrotu,
przyznaniu producentowi na poczet należnego odszkodowania
zniszczeniu.
Orzekając, sąd uwzględnia wagę naruszenia oraz interesy osób trzecich.
Uprawnienia sądu:
CZYN KARALNY STANOWI NASTĘPUJĄCE ZACHOANIE:
pobieranie dane lub wtórnie wykorzystywanie w całości lub w istotnej,
co do jakości lub ilości, części bazy danych,
w celu osiągnięcia korzyści majątkowych,
bez uprawnienia lub wbrew jego warunkom.
Czyn zagrożony jest karą grzywny.
Orzekanie następuje na podstawie:
Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia.
W przypadku ukarania za wykroczenie Sąd może orzec przepadek, na rzecz
Skarbu Państwa bezprawnie wykonanych egzemplarzy bazy danych.
Odpowiedzialność za wykroczenie
43
Definicja czynu nieuczciwej konkurencji:
działanie sprzeczne z prawem lub dobrymi obyczajami,
jeżeli zagraża lub narusza interes innego przedsiębiorcy lub klienta.
Czynami nieuczciwej konkurencji są w szczególności:
•
wprowadzające w błąd oznaczenie przedsiębiorstwa
•
fałszywe lub oszukańcze oznaczenie pochodzenia geograficznego towarów
albo usług
•
wprowadzające w błąd oznaczenie towarów lub usług
•
naruszenie tajemnicy przedsiębiorstwa
•
nakłanianie do rozwiązania lub niewykonania umowy
•
naśladownictwo produktów
•
pomawianie lub nieuczciwe zachwalanie
•
utrudnianie dostępu do rynku
•
przekupstwo osoby pełniącej funkcję publiczną
•
nieuczciwa lub zakazana reklama
•
organizowanie systemu sprzedaży lawinowej
Nieuczciwa konkurencja
Czynem nieuczciwej konkurencji jest:
opatrywanie towarów lub usług fałszywym lub oszukańczym oznaczeniem
geograficznym wskazującym bezpośrednio albo pośrednio na kraj, region lub
miejscowość ich pochodzenia
albo
używanie takiego oznaczenia w działalności handlowej, reklamie, listach
handlowych, rachunkach lub innych dokumentach.
Jeżeli towar lub usługa w miejscu pochodzenia korzysta z ochrony, a z pochodzeniem
z określonego regionu lub miejscowości związane są szczególne cechy lub
właściwości, czynem nieuczciwej konkurencji jest fałszywe lub oszukańcze
używanie takich geograficznych oznaczeń regionalnych, nawet z dodatkiem:
“rodzaj”,
“typ”,
“metoda”
albo równoznacznym
Fałszywe lub oszukańcze oznaczenie pochodzenia
geograficznego towarów albo usług
(art. 8 i 9).
44
Czynem nieuczciwej konkurencji jest;
takie oznaczenie towarów lub usług albo jego brak, które może
wprowadzić klientów w błąd co do:
pochodzenia,
ilości lub jakości,
składników i sposobu wykonania,
przydatności i możliwości zastosowania,
naprawy i konserwacji
lub innych istotnych cech towarów albo usług,
a także zatajenie ryzyka, jakie wiąże się z korzystaniem z nich (dotyczy to
także opakowania, chyba że zastosowanie takiego opakowania jest
uzasadnione względami technicznymi).
Art. 25 ustawy przewiduje za takie wykroczenie (popełnione z winy umyślnej) karę
aresztu albo grzywny.
Osobą podlegającą ochronie jest tu wprowadzany w błąd lub ponoszący szkodę
klient.
Wprowadzające w błąd oznaczenie towarów lub usług
(
art. 10)
Czynem nieuczciwej konkurencji jest:
przekazanie, ujawnienie lub wykorzystanie cudzych informacji stanowiących
tajemnicę przedsiębiorstwa albo ich nabycie od osoby nieuprawnionej,
jeżeli zagraża to istotnym interesom przedsiębiorcy.
UWAGA:
Przepis ten dotyczy także osoby, która świadczyła pracę na podstawie
stosunku pracy lub innego stosunku prawnego – przez okres trzech lat od jego
ustania, chyba że umowa stanowi inaczej albo ustał stan tajemnicy.
KARALNOŚĆ NARUSZENIA TAJEMNICY PRZEDSIĘBIORSTWA:
Czyn taki podlega odpowiedzialności karnej w postaci grzywny, kary ograniczenia
wolności albo kary pozbawienia wolności do lat 2.
Tej samej karze podlega również osoba, która uzyskawszy bezprawnie informację
stanowiącą
tajemnicę
przedsiębiorstwa ujawnia ją
innej osobie lub
wykorzystuje we własnej działalności gospodarczej.
Naruszenie tajemnicy przedsiębiorstwa (
art. 11)
45
Informacja może być uznana za tajemnicę przedsiębiorstwa, jeżeli spełnia
łącznie trzy przesłanki:
dotyczy danych technicznych, technologicznych, handlowych
lub organizacyjnych,
nie została ujawniona przez przedsiębiorcę do wiadomości publicznej,
przedsiębiorca podjął w stosunku do niej niezbędne działania
w celu zachowania poufności (art. 11, pkt. 4).
Naruszenie tajemnicy przedsiębiorstwa – c.d.
Czynem nieuczciwej konkurencji jest:
nakłanianie osoby świadczącej na rzecz przedsiębiorcy pracę,
na podstawie stosunku pracy lub innego stosunku prawnego,
do niewykonania lub nienależytego wykonania obowiązków
pracowniczych albo innych obowiązków umownych,
w celu przysporzenia korzyści sobie lub osobom trzecim albo
szkodzenia przedsiębiorcy.
Dotyczy to także nakłaniania klientów przedsiębiorcy lub innych
osób do:
rozwiązania umowy lub
niewykonania umowy lub
nienależytego wykonania umowy.
Nakłanianie do rozwiązania lub niewykonania umowy
(art. 12 )
46
Czynem nieuczciwej konkurencji jest naśladowanie gotowego produktu,
polegające na tym, że za pomocą technicznych środków reprodukcji
jest kopiowana zewnętrzna postać
produktu, jeżeli może
wprowadzić klientów w błąd co do tożsamości producenta lub
produktu.
Przez kopiowanie należy rozumieć dokładne odtworzenie postaci zewnętrznej danego
produktu, np. sporządzenie kopii opakowań płyty CD, np. z oprogramowaniem,
w sposób identyczny z oryginalnym opakowaniem.
UWAGA:
Nie wystarczy natomiast samo podobieństwo, choćby mogło ono wprowadzać
klientów w błąd.
Nie stanowi także przestępstwa naśladownictwo cech funkcjonalnych danego
produktu, np. jego budowy czy konstrukcji. Konieczną przesłanką jest bowiem
albo skopiowanie danego towaru, albo wprowadzenie skopiowanego produktu
do obrotu gospodarczego.
Naśladownictwo produktów (art. 13)
Czynem nieuczciwej konkurencji jest rozpowszechnianie nieprawdziwych lub
wprowadzających w błąd wiadomości o swoim lub innym przedsiębiorcy albo
przedsiębiorstwie, w celu przysporzenia korzyści lub wyrządzenia szkody, w
szczególności o:
•
osobach kierujących przedsiębiorstwem,
•
wytwarzanych towarach lub świadczonych usługach,
•
stosowanych cenach,
•
sytuacji gospodarczej lub prawnej.
Rozpowszechnianiem nieprawdziwych lub wprowadzających w błąd informacji
jest także posługiwanie się:
•
nie przysługującymi lub nieścisłymi tytułami, stopniami albo innymi
informacjami o kwalifikacjach pracowników,
•
nieprawdziwymi atestami,
•
nierzetelnymi wynikami badań,
•
nierzetelnymi informacjami o wyróżnieniach lub oznaczeniach produktów lub
usług.
Pomawianie lub nieuczciwe zachwalanie (art. 14)
47
Czynem nieuczciwej konkurencji jest utrudnianie przedsiębiorcom dostępu do rynku,
w szczególności przez:
•
sprzedaż towarów lub usług poniżej kosztów ich wytworzenia lub świadczenia
albo ich odprzedaż poniżej kosztów zakupu w celu eliminacji innych
przedsiębiorców,
nakłanianie osób trzecich do odmowy sprzedaży innym przedsiębiorcom albo
niedokonywania zakupu towarów lub usług od innych przedsiębiorców,
rzeczowo nieuzasadnione, zróżnicowane traktowanie niektórych klientów,
pobieranie innych niż marża handlowa opłat za przyjęcie towaru do sprzedaży,
działanie mające na celu wymuszenie na klientach wyboru jako kontrahenta
określonego przedsiębiorcy lub stwarzanie warunków umożliwiających
podmiotom trzecim wymuszanie zakupu towaru lub usługi u określonego
przedsiębiorcy.
utrudnianie małym przedsiębiorcom, dostępu do rynku przez sprzedaż towarów
lub usług w obiektach handlowych o powierzchni sprzedaży powyżej 400 m2 po
cenie nieuwzględniającej marży handlowej.
Utrudnianie dostępu do rynku (art. 15)
Czynem nieuczciwej konkurencji jest przekupstwo osoby pełniącej
funkcję publiczną, popełnione przez osobę fizyczną:
1/ będącą przedsiębiorcą,
2/ działającą na rzecz przedsiębiorcy w ramach uprawnienia do jego
reprezentowania albo podejmowania w jego imieniu decyzji
lub wykonywania nad nim kontroli,
3/ działającą na rzecz przedsiębiorcy, za zgodą osoby, o której mowa
w pkt.2. (art. 15a).
Przekupstwo osoby pełniącej funkcję publiczną
48
Czynem nieuczciwej konkurencji jest:
wytwarzanie, import, dystrybucja, sprzedaż, najem lub oddawanie do
używania pod innym tytułem prawnym oraz
posiadanie, w celach zarobkowych, urządzeń niedozwolonych, w
rozumieniu przepisów o ochronie niektórych usług świadczonych drogą
elektroniczną opartych lub polegających na dostępie warunkowym.
Czynem nieuczciwej konkurencji jest także:
instalacja, serwis lub wymiana urządzeń niedozwolonych, w celach
zarobkowych, oraz
wykorzystywanie przekazu informacji handlowej do promocji tych
urządzeń lub związanych z nimi usług.
Obrót urządzeniami niedozwolonymi
Czynem nieuczciwej konkurencji w zakresie reklamy jest w szczególności:
reklama sprzeczna z przepisami prawa, dobrymi obyczajami lub
uchybiająca godności człowieka,
reklama wprowadzająca klienta w błąd i mogąca przez to wpłynąć na
jego decyzję co do nabycia towaru lub usługi,
reklama odwołująca się do uczuć klientów przez wywoływanie lęku,
wykorzystywanie przesądów lub łatwowierności dzieci,
wypowiedź, która, zachęcając do nabywania towarów lub usług, sprawia
wrażenie neutralnej informacji,
reklama, która stanowi istotną ingerencję w sferę prywatności, w
szczególności przez uciążliwe dla klientów nagabywanie w miejscach
publicznych, przesyłanie na koszt klienta nie zamówionych towarów lub
nadużywanie technicznych środków przekazu informacji
Nieuczciwa reklama:
49
Przedsiębiorca, którego interes został zagrożony lub naruszony czynem nieuczciwej
konkurencji może , zgodnie z art. 18 ustawy żądać:
zaniechania niedozwolonych działań,
•
usunięcia skutków niedozwolonych działań,
•
złożenia jednokrotnego lub wielokrotnego oświadczenia odpowiedniej treści
i w odpowiedniej formie,
•
naprawienia wyrządzonej szkody, na zasadach ogólnych,
•
wydania bezpodstawnie uzyskanych korzyści, na zasadach ogólnych,
•
zasądzenia odpowiedniej sumy pieniężnej na określony cel społeczny związany
ze wspieraniem kultury polskiej lub ochroną dziedzictwa narodowego – jeżeli
czyn nieuczciwej konkurencji był zawiniony.
Sąd, na wniosek uprawnionego, może orzec również o wyrobach, ich opakowaniach,
materiałach reklamowych i innych przedmiotach bezpośrednio związanych z popełnieniem
czynu nieuczciwej konkurencji – w szczególności sąd może orzec ich zniszczenie lub
zaliczenie na poczet odszkodowania.
Roszczenia z tytułu czynów nieuczciwej konkurencji ulegają przedawnieniu z upływem
trzech lat (art. 20).
Przysługujące roszczenia: