Materiały pochodzą z Platformy

Edukacyjnej Portalu

www.szkolnictwo.pl

Wszelkie treści i zasoby edukacyjne publikowane na łamach Portalu www.szkolnictwo.pl mogą być wykorzystywane przez jego
Użytkowników

wyłącznie

w zakresie własnego użytku osobistego oraz do użytku w szkołach podczas zajęć dydaktycznych. Kopiowanie, wprowadzanie zmian,
przesyłanie,

publiczne

odtwarzanie

i wszelkie wykorzystywanie tych treści do celów komercyjnych jest niedozwolone. Plik można dowolnie modernizować na potrzeby
własne

oraz

do

wykorzystania

w szkołach podczas zajęć dydaktycznych.

WIEDZA O

SPOŁECZEŃSTWIE

Temat: Organizacje

międzynarodowe – Rada Europy,

NATO

Spis treści

1. Rada Europy
-

geneza i rozwój

-

cele i zadania

-

główne organy

-

zasady członkowstwa

-

działalność Rady Europy

2. Organizacja Paktu Północnoatlantyckiego
-

geneza i rozwój

-

cele i zadania

-

najważniejsze organy

-

operacje pokojowe NATO

-

struktura sił NATO

Geneza i rozwój Rady Europy

•w 1949 r. w Londynie przedstawicie 10 państw
zachodnioeuropejskich (Wielkiej Brytanii, Francji, Belgii, Holandii,
Luksemburga, Irlandii, Danii, Norwegii, Szwecji i Włoch) podpisali
traktat o powołaniu Rady Europy, która miała być forum współpracy
państw. Siedzibą organizacji został Strasburg,

• w kolejnych latach do organizacji przystąpiła większość państw
Europy Zachodniej,

• po upadku imperium radzieckiego do Rady przystąpiły państwa
Europy Środkowo – Wschodniej. Obecnie do organizacji należy
większość państw europejskich,

• w II połowie lat 50 – tych w związku z powstaniem EWG jej rola
zmalała, aby przywrócić dawną pozycję, Rada znacznie ograniczyła
obszar swoich zainteresowań i skupiła się na ochronie demokracji i
praw człowieka.

• Rada Europy została powołana po II wojnie światowej w celu
obrony praw człowieka. Przyczyną jej powstania była obawa przed
wybuchem kolejnej wojny oraz agresją ze strony ZSRR,

Cele i zadania Rady Europy

Państwa członkowskie oraz
obserwatorzy Rady Europy.
Legenda :     ciemnozielony -
członkowie pierwotni,

•     jasno zielony - członkowie wtórni,

•     żółty - obserwatorzy w
Zgromadzeniu Parlamentarnym,

•     pomarańczowy - obserwatorzy w
Komitecie Ministrów,

•     czerwony - Białoruś, jedyne
państwo europejskie wykluczone z
Rady Europy.

Do zadań Rady Europy należą:

• ochrona praw człowieka,
wspieranie demokracji i rządów
prawa,

• wspieranie rozwoju tożsamości
kulturowej i różnorodności w
Europie,

• rozwiązywanie problemów
społecznych, walka z nietolerancją
i dyskryminacją,

• ochrona środowiska,

• umacnianie demokracji przez
popieranie reform politycznych i
konstytucyjnych.

Główne organy Rady Europy

Komitet Ministrów składa się z ministrów spraw zagranicznych
państw członkowskich. Zbiera się najczęściej dwa razy w roku.
Komitet jest głównym organem decyzyjnym Rady Europy. Stoi na
straży podstawowych wartości i czuwa nad przestrzeganiem
zobowiązań przyjętych przez państwa członkowskie.
Zgromadzenie Parlamentarne, to
organ w którym zasiadają
przedstawiciele państw członkowskich
wyznaczeni przez rządy lub
parlamenty narodowe. Liczba
przedstawicieli danego kraju jest
uzależniona od liczby jego
mieszkańców. Do uprawnień
Zgromadzenia należy wydawanie
zaleceń dotyczących wszystkich
spraw, którymi zajmuje się Komitet,
uchwalanie rezolucji skierowanych do
rządów poszczególnych krajów oraz
wybór Sekretarza Generalnego.

Flaga Rady Europy

Główne organy Rady Europy

Kongres Władz lokalnych i
Terytorialnych składa się
z przedstawicieli samorządów terytorialnych
różnych krajów. Ich liczba odpowiada
liczbie parlamentarzystów,
reprezentujących poszczególne kraje. Do
zadań kongresu należy m.in. wspieranie
rozwoju samorządów terytorialnych oraz
rozwijanie współpracy między regionami.

Sekretariat to organ, który pełni
funkcje administracyjne i pomocnicze w
stosunku do Rady i Zgromadzenia. Na
jego czele stoi Sekretarz Generalny
mianowany przez Zgromadzenie na
wniosek Komitetu.

Flaga Belgii

Zasady członkowstwa

• Członkiem organizacji może być tylko państwo, które jest
demokratycznym państwem prawa i przestrzega praw człowieka,

• decyzję o przyjęciu, zawieszeniu członkowstwa lub wykluczeniu
państwa z Rady Europy podejmuje Komitet Ministrów. Wykluczenie
może nastąpić w wypadku, gdy dane państwo nie przestrzega praw
człowieka lub odeszło od zasady państwa prawa. Każde państwo
może podjąć decyzję o wystąpieniu z organizacji,

• państwa członkowskie są zobowiązane
do przestrzegania wymogów
statutowych wszystkich konwencji,
których są sygnatariuszami (w
szczególności Europejskiej Konwencji o
Ochronie Praw Człowieka), oraz zasad i
wartości wypracowanych przez
organizację,

• oprócz pełnowartościowych członków
Rada Europy przewiduje udział państw w
jej pracach jako członków
stowarzyszonych, obserwatorów lub
gości specjalnych.

Flaga Danii

Działalność Rady Europy

• Wspieranie demokracji
Rada Europy przyjęła szereg konwencji, które mają zagwarantować
standardy demokratyczne we wszystkich krajach europejskich. W
latach 90 – tych XX w. odegrała ważną rolę we wspieraniu przemian
demokratycznych w państwach postkomunistycznych. Duże znaczenie
miał uruchomiony w 1990 roku program Demostenes, w ramach
którego przekazywano państwom postkomunistycznym doświadczenia
co do funkcjonowania demokracji i gotowe rozwiązania opracowane
przez grupę ekspertów.
• Współpraca prawna
Rada Europy wspiera
modernizację ustawodawstwa
państw członkowskich w duchu
demokratyczny i poszanowania
praw człowieka. Działa na rzecz
podnoszenia skuteczności
wymiaru sprawiedliwości oraz
wspiera poszukiwanie rozwiązań
problemów etycznych
związanych z rozwojem nauki.

Flaga Danii

Działalność Rady Europy

• Ochrona zdrowia
Rada uchwaliła kilkanaście konwencji dotyczących m.in. walki z
narkomanią, standardów leków itp. Jedną z ciekawszych inicjatyw było
utworzenie wspólnie z Czerwonym Krzyżem Europejskiego Banku Krwi,
w którym są przechowywane rzadkie grupy krwi.

• Edukacja
Rada Europy działa m.in. na rzecz
upowszechniania znajomości języków
obcych (2001 r. był Rokiem Znajomości
Języków ), organizuje wymianę uczniów
w różnych państwach (Europejski
Program Wymiany Uczniów Szkół
Średnich).

Flaga Holandii

Działalność Rady Europy

• Rozwiązywanie problemów społecznych
Do problemów, którym Rada Europy poświęca szczególną uwagę,
należą zwiększenie zatrudnienia, zapewnienie pracownikom
właściwego poziomu ochrony (konwencja o zabezpieczeniu
społecznym), walka z wykluczeniem społecznym i promowanie
zatrudnienia.
• Ochrona środowiska
Do najważniejszych inicjatyw w tej
dziedzinie należy przyjęcie Konwencji o
ochronie gatunków dzikiej flory i fauny
europejskiej oraz ich siedlisk,
powołanie centrum informacji i
dokumentacji w zakresie ochrony
przyrody (Naturopata), Strategia
Zróżnicowania Biologicznego i
Krajobrazowego mająca przeciwdziałać
degradacji środowiska w Europie i
chronić jego różnorodność.

Budynek Rady Europy w Strasburgu
we Francji

Geneza i rozwój NATO

NATO powstało kilka lat po II wojnie światowej. Główną przyczyną jego
utworzenia była obawa państw Europy Zachodniej przed agresją ze
strony Związku Radzieckiego.

W 1949 roku w Waszyngtonie 10 państw Europy Zachodniej oraz
Kanada i Stany Zjednoczone podpisały Traktat Północnoatlantycki.

Początkowo siedziba organizacji mieściła się w Paryżu, jednak po
wycofaniu się Francji w 1967 roku siedzibę przeniesiono do Brukseli.

Flaga NATO

Po zakończeniu zimnej wojny i
rozpadzie Związku Radzieckiego
nastąpiło rozszerzenie NATO na
wschód i do Paktu dołączyły
państwa uzależnione przed 1989
rokiem od ZSRR (w tym Polska)
oraz państwa bałtyckie.

Układ podpisało 12 państw: Belgia, Dania, Francja, Holandia, Islandia,
Luksemburg, Norwegia, Portugalia, Wielka Brytania, Włochy, a także
Kanada i Stany Zjednoczone.

18 lutego 1952 do Paktu przystąpiły Grecja i Turcja, 5 maja 1955
przyjęto RFN, natomiast w 1982 Hiszpanię. W lipcu 1966 Francja
opuściła wojskowe struktury Paktu, pozostając jedynie w strukturach
politycznych. Grecja wycofała się ze struktur wojskowych po kryzysie
cypryjskim w 1974, powróciła jednak do nich w 1980.

Geneza i rozwój NATO

5 listopada 1998 ministrowie obrony Polski, Niemiec i Danii: J.
Onyszkiewicz, V. Rühe i H. Haekkerup, podpisali konwencję o
utworzeniu Międzynarodowego Korpusu Północno-Wschodniego
NATO, z kwaterą główną w Szczecinie. Korpus rozpoczął działalność
po przyjęciu Polski do NATO, w jego skład wchodzą: polska 12
Szczecińska Dywizja Zmechanizowana, niemiecka 14 Dywizja
Grenadierów Pancernych i duńska Dywizja Zmechanizowana.

W 1997 Pakt zaprosił Czechy, Polskę i Węgry do negocjacji mających
na celu przyjęcie ich w poczet członków NATO. Państwa te zostały
członkami NATO 12 marca 1999.

Cele i zadania NATO

Do zadań NATO należy:

• współpraca i rozwijanie przyjaznych
stosunków międzynarodowych,

• rozwiązywanie sporów
międzynarodowych metodami
pokojowymi,

• wzajemna pomoc, w tym wojskowa, w
razie napaści na którekolwiek z państw
członkowskich (napaść zbrojna na
jednego z członków jest traktowana
jako napaść na wszystkie państwa),

• wzmacnianie potencjału obronnego
państw członkowskich,

• koordynacja polityki wojskowej i
obronnej państw członkowskich.

Amerykańscy i Brytyjscy żołnierze

podczas potrolu w Sangin District

obszar prowincji Helmand, 10

kwietnia 2007

Najważniejsze organy NATO

Rada Północnoatlantycka to główny organ NATO złożony ze stałych
przedstawicieli państw członkowskich oraz sekretarza Generalnego
Paktu.

W takim składzie Rada spotyka się zwykle raz w tygodniu. Natomiast
co najmniej dwa razy w roku są organizowane spotkania w składzie
ministrów obrony państw członkowskich, a w wypadku konieczności
podejmowania szczególnie istotnych decyzji – szefów państw.

Rada podejmuje wszystkie
najważniejsze decyzje dotyczące
sojuszu, które zapadają
jednomyślnie (np. konsultacje
polityczne pomiędzy członkami,
wyznaczanie dyrektyw dla władz
wojskowych, obronę cywilną,
ustalanie wysiłku zbrojeniowego
państw członkowskich).

Spotkanie na szczycie NATO

Najważniejsze organy NATO

Najwyższym organem wojskowym jest Komitet Wojskowy, w skład
którego wchodzą szefowie sztabów wszystkich państw
członkowskich oprócz Islandii. Uchwały organów kolegialnych
wymagają jednomyślności. Obszar strategiczny dzieli się na trzy
dowództwa:

• Europy – SACEUR, z siedzibą w Brukseli,

• Oceanu Atlantyckiego – SACLANT, z siedzibą w Norfolk (Stany
Zjednoczone),

• i kanału La Manche – CHANCOM, z siedzibą w Portsmouth (Wielka
Brytania), oraz jedną strategiczną Grupę Regionalną Kanada – Stany
Zjednoczone.

Komitet koordynuje działania paktu w
kwestiach militarnych. Jest
podporządkowany Radzie.
Pierwszą samodzielną akcją zbrojną
NATO była interwencja w Kosowie (24
marzec 1999 – 10 czerwiec 1999).

Żołnierze 1 kompanii

Zgrupowania Bojowego B

strzegą reaktywowanego mostu

na drodze A1

Najważniejsze organy NATO

Komitet Planowania Obrony opracowuje
wytyczne dotyczące polityki wojskowej NATO
(wielkość wydatków, liczebność sił zbrojnych).
Składa się ze stałych przedstawicieli państw
członkowskich z wyjątkiem Francji.

Grupa Planowania Nuklearnego to forum
konsultacyjne w sporach dotyczących broni
jądrowej (jej zabezpieczenie, rozmieszczanie,
kontrola zbrojeń itp.).

Sekretarz generalny jest wybierany przez
Radę na 4 – letnią kadencję. Do jego zadań
należy prowadzenie obrad najważniejszych
organów Paktu, wykonywanie ich uchwał, a
także reprezentowanie Paktu na arenie
międzynarodowej i koordynowanie współpracy
państw członkowskich.

Anders Fogh Rasmussen

Obecny Sekretazr Generalny NATO

Operacje pokojowe NATO

W 1991 roku NATO przyjęło Koncepcję Strategicznego Sojuszu, która
przewidywała możliwość uczestniczenia w operacjach pokojowych.

Najważniejszymi operacjami NATO były:

• Misja pokojowa IFOR w Bośni
i Hercegowinie, prowadzona
między 20 grudnia 1995 a 20
grudnia 1996.

Flaga NATO powiewająca obok flagi Polski na
masztach polskiej wyższej szkoły oficerskiej

• Misja pokojowa SFOR w Bośni i Hercegowinie, prowadzona między
21 grudnia 1996 a 2 grudnia 2004.

• Kampania lotnicza przeciw Jugosławii od 24 marca do 10 czerwca
1999.
Obecność Kosovo Force (KFOR) w Kosowie od 12 czerwca 1999.

Operacje pokojowe NATO

• Zabezpieczenie Cieśniny Gibraltarskiej po 11 września 2001 w
ramach operacji Active Endeavour.

• Obecność Międzynarodowych Sił Wspierających Bezpieczeństwo
(ISAF)
w Afganistanie od grudnia 2001.

• Wsparcie logistyczne Unii Afrykańskiej w Darfurze w 2005.

Operacje pokojowe NATO

Struktura sił zbrojnych NATO

1. Siły reagowania – w ich skład wchodzą jednostki narodowe i

międzynarodowe wszystkich rodzajów wojsk. Dzielą się na siły
natychmiastowego reagowania utrzymywane w ciągłej gotowości
bojowej (15 tys. żołnierzy) i siły szybkiego reagowania (ok. 50
brygad).

2. Główne siły obrony – składają się z jednostek narodowych i

międzynarodowych w różnym stopniu gotowości bojowej. Łącznie
tworzą one 7 korpusów złożonych z ok. 14 dywizji. Są podstawą
struktury obronnej NATO, a ich użycie jest przewidziane w wypadku
długotrwałych konfliktów.

3. Siły wzmocnienia – są to jednostki pozostające w różnym stopniu

gotowości, które mogą być użyte w każdym regionie. W ich skład
wchodzi kilka dywizji pancernych i zmechanizowanych z USA i
Wielkiej Brytanii.

Sekretarze Generalni NATO

1. Hastings Lionel Ismay (Wielka Brytania);

1952 – 1957,

2. Paul Henri Spaak (Belgia); 1957 – 1961,

3. Dirk Stikker (Holandia); 1961 – 1964,

4. Manlio Brosio (Włochy); 1964 – 1971,

5. Joseph Luns (Holandia); 1971 – 1984,

6. Peter Carington (Wielka Brytania); 1984 –

1988,

Peter Alexander Rupert Carington,

6. baron Carrington

Sekretarze Generalni NATO

7. Manfred Wörner (Niemcy); 1988 – 1994

8. Willy Claes (Belgia); 1994 – 1995,

9. Sergio Balanzio (Włochy); 1995,

10. Javier Solana (Hiszpania); 1995 – 1999,

11. George Robertson (Wielka Brytania);

1999 – 2004,

12. Jaap de Hoop Scheffer (Holandia);

2004 – 2009.

Jaap de Hoop Scheffer