koncepcje integracji stepniak

background image

Historia idei integracji

regionalnej

Prof. Andrzej Stępniak, Ośrodek Badań Integracji Europejskiej, UG

background image

 Co należy robić, aby wyeliminować

wojny? Należy stworzyć takie
struktury obejmujące zwalczające się
narody, aby nie tylko zapobiegać
wojnom, ale również uniemożliwiać
ich wybuch

 Tales z Miletu (620 – 540 r. pne)

doradzał Jończykom utworzenie
państwa związkowego

 Związki państw-miast tzw.

„amfiktionie” – to efekt myśli/filozofii
greckiej w odniesieniu do integracji

Starożytność grecka

background image

 Integracja regionu przez podboje na

zasadach braku suwerenności partnerów

 Jedyny pozytywny aspekt to ujednolicenie

prawa i wolny handel między
prowincjami

 Integracja prawa w otoczeniu bezprawia

(Rzym – prowincje, Rzymianin –
obywatel, prowincja – niewolnik)

 Oktawian August (63r. pne – 14 r. ne) w

polityce Pax Romana dąży do „Rzymu
sprawiedliwego”

Cesarstwo Rzymskie

background image

background image

 Znaczenie nauki Kościoła: „ludzie są

równi w obliczu Boga”, mają pełne prawo
do wolności i godności swojej osoby

 Integracja międzynarodowa oparta na

nauce chrześcijańskiej, to - wg. Kościoła –
najlepsza droga do rozwoju społeczeństw,
to najlepsza gwarancja pokoju

 Św. Augustyn (354-430 r.) w dziele

Civitas Dei przedstawił plan stworzenia
imperium pokojowego wszystkich
narodów świata

Średniowiecze

background image

 Św. Tomasz z Akwinu (1225-1274) w

dziele Summa Theogiale stwierdził, że

wojny są zabronione przez samego

Boga, postulował stworzenie

społeczeństwa ustroju hierarchicznego

z monarchą na czele, podległym

papieżowi – tzw. gradualizm

 Dante Alghieri (1265-1321) w dziele De

Monarchia widział możliwość

zachowania pokoju powszechnego na

świecie poprzez stworzenie jednej

monarchii, ale nie podlegającej

papieżowi – dzieło potępiono, z indeksu

zdjął Leon XIII

Średniowiecze, cd.

background image

 Zwrot myślenia w kierunku zasady

narodowościowej (w przeciwieństwie do państwa
światowego i tendencji uniwersalistycznych
średniowiecza)

 Jerzy z Podiebradu (1420-1471), król Czech wystąpił

z koncepcją utworzenia związku chrześcijańskich
władców europejskich (bez cesarza i papieża)

 Erazm z Rotterdamu (1467-1536) zakładał zgodność

życia chrześcijańskiego z ludzką naturą (wielka
rodzina narodów!)

 Henryk IV (1553-1610), król Francji w latach 1589-

1610 – koncepcja Stanów Zjednoczonych Europy.
Zrównoważenie sił krajów Europy, podział na 15
samodzielnych państw. Na czele: Rada Generalna
Europy

Czasy nowożytne

background image

 Immanuel Kant (1724-1804) w dziele

Projekt wiecznego pokoju przedstawił
koncepcję Stanów Zjednoczonych Europy,
po raz pierwszy jako federację
republikańską niepodległych
państw/narodów. Idea regulowanego
rozumu, rygoru moralnego i dobrej woli

 Napoleon I Bonaparte (1769-1821),

wprawdzie dopiero na wyspie św. Heleny,
twierdził, że jego głównym celem było
scalenie rozbitych narodów,
zaprowadzenie spójnych praw (Kodeks
Napoleona), zniesienie ceł itp.

background image

 Znaczenie Rewolucji Francuskiej:

- Zniesienie przepisów utrudniających swobodę

obrotu towarowego

-

Przesunięcie opłat celnych na granice

zewnętrzne państw

- Likwidacja przywilejów spółek i gildii

- Wprowadzenie jednolitego systemu miar i

wag

- Kodeks cywilny

- Budowa nowej infrastruktury

background image

 Koncepcje i wizje „postnapoleońskie”
a)Inicjatywa monarchistyczna i antyrewolucyjna Święte

Przymierze – związek głów państw w celu

zapobiegania

przewrotom, rewolucjom, wojnom

między krajami.

Brak instytucjonalizacji → rozpad Przymierza

b) Inicjatywa filozoficzno-wizjonerska Claude Henri de Saint

Simon (1760-1825) koncepcja Stanów Zjednoczonych

Europy. Europa jako federacja narodów. Organizacja

państwa powinien zająć się przemysł i banki. Warunek:

pokojowo nastawione społeczeństwo

c) Inicjatywa republikańska i demokratyczna tzw. „Młoda

Europa”, Europa „Wiosny Ludów”. Europa na wzór USA:

- Victor Marie Hugo (1802-1885)

- Giuseppe Mazzini (1805-1872) – twórca tzw. Małych

Włoch

- Jules Michelet (1798-1874)
Uniwersalny federalizm – luźno skonfederalizowane

gminy wchodzące w skład szerszej federacji (Pierre

Joseph Proudhon)

background image

 Polacy a idea integracji europejskiej (XVIII i

XIX w.)

- Adam Jerzy Czartoryski (1770-1861)

postulował powołanie Legii Europejskiej –

jako gwaranta pokoju. Rada kierownicza:

Rosja i Wielka Brytania. Późniejsza wersja

(emigracyjna), także Polska i Francja

gwarantami niepodległości w Europie.

- Stanisław Wawrzyniec Staszic (1775-1826)

postulował związek Słowian w ramach

Cesarstwa Rosyjskiego

- Wojciech Bogumił Jastrzębowski (1799-

1882) szukał gwarancji pokoju w równości

i sprawiedliwości. Projekt konstytucji dla

Europy (prawo narodowe → sejm, prawo

europejskie → Kongres Europejski)

background image

 Koncepcje niemieckiej integracji

(przełom XIX i XX)

- Nurt nawiązujący do Świętego

Cesarstwa Rzymskiego Narodu
Niemieckiego (czasów świetnej
przeszłości). Główny cel: powtórne
urzeczywistnienie wielkości
Niemiec

background image

- Nurt bardziej realistyczny, wiążący

konieczność ekspansji terytorialnej
z rozwojem gospodarki światowej.
Nurt ten w dwóch koncepcjach:

a) Mitteleuropa – przestrzeń

niemieckiego przeznaczenia

b) Grossraumwirtschaft – gospodarka

wielkiego obszaru

background image

Przedstawiciele koncepcji

„Mitteleuropa”:

a)

Ernest Moritz Arndt (1769-1860)
zwolennik nacjonalizmu; Niemiec to
„człowiek, któremu Bóg dał ziemię za
całą ojczyznę”

b)

Fredrich List (1789-1846) i Constantin
Franz (1817-1891) uzasadniali
potrzebę połączenia gospodarek
narodowych w jedną całość

background image

c) Książę Feliks Schwarzenberg (1800-

1852) i Karol Ludwik von Bruck (1798-
1860) postulowali integrację
Monarchii Austro-Węgierskiej z Rzeszą
Niemiecką w celu przeciwstawienia
się zagrożeniom ze strony USA i Rosji

d) Fredrich Naumann (1860-1919) na

wzór Zollverein proponował
utworzenie przestrzeni gospodarczej
Niemiec i Austrii

background image

Przedstawiciele koncepcji

Grossraumwirtschaft”:

- August Sartorius von Walterhausen

(1852-1938) postulował utworzenie

jednego wielkiego wolnego obszaru

gospodarczego o wspólnym języku.

Metoda: pacyfizm. Argumenty za

„wielką przestrzenią”:

- idea racjonalizacji produkcji i

obniżenia kosztów,

- stabilizacja koniunktury i dobrobytu

silniejsza pozycja w stosunku do

otoczenia zewnętrznego

background image

Sartorius zaproponował (po raz pierwszy w

historii myśli integracyjnej) etapy i formy

publiczno-prawne „wielkiej przestrzeni”:

-

Zwykła umowa handlowa w sprawie ceł

-

Wolny handel między partnerami i wspólne

układy z państwami trzecimi

-

Czasowa unia celna

-

Budowa instytucji/przedstawicielstwa łącznie

z głosowaniem większościowym

-

Państwo związkowe

-

Jednolite państwo

-

Niemcy głównym realizatorem!

-

Głównym aktorem gospodarczym: kartele (ale

pod kontrolą państwa)

background image

-

Roger Battaglia (1873-1950) wskazywał na

wzrost więzi między narodami i państwami.

Widział rolę państwa, szczególnie w

zaniedbywanych gałęziach przemysłu

-

Karl Renner (1870-1950), kanclerz Austrii w

latach 1918-1920, wypowiada się za

„ogólnoświatowym związkiem państw” (ale

państw dużych, z mniejszościami

narodowymi posiadającymi dużą autonomię)

-

Elimer Hantos (1881-1942) polityk

węgierski, określił między innymi „warunki

efektywności powiększonego obszaru”:

a)

Stanowić powinien jedność geopolityczną

b)

Reprezentować wysoki poziom techniki

background image

c) Dysponować odpowiednimi

zasobami sił tkwiących w ziemi

d) Posiadać własne źródła energii:

wody, węgla i ropy naftowej

e) Mieć korzystne położenie

komunikacyjne

f) Charakteryzować się dużą siłą

nabywczą ludności

g) Posiadać wspólną ideologię

background image

 Ocena koncepcji niemieckich
- Nacjonalistyczny wymiar doktryny
- Potrzeba integracji regionalnej

wobec przemian w gospodarce
światowej (słusznie!)

- Ważny wkład w zakresie określenia

etapów i założeń integracji

- Niestety duży wpływ na narodowy

socjalizm III Rzeszy

background image

Richard Nicolaus Coudenhove-Kalergi

(1894-1972) widział niebezpieczeństwo
dla Europy w dwóch wymiarach:

- Zewnętrznym (totalitaryzm rosyjski i

czerwony imperializm, konkurencja USA)

- Wewnętrznym (nacjonalizm

Europejczyków)

Twórca Ruchu Paneuropejskiego, autor

książki Pan Europa (1993), do końca
życia związany z ideą integracji Europy.

background image

- 1926 – I Kongres Unii Paneuropejskiej

(Wiedeń)

- Powstają krajowe sieci oddziałów

(Austria, Francja, Niemcy, Polska, Wielka

Brytania itp.)

- nie akceptowali nacjonaliści i komuniści
- duże znaczenie moralne ruchu
Cel/znaczenie Ruchu Paneuropejskiego
- Utworzenie Stanów Zjednoczonych

Europy, jednolitych politycznie i

gospodarczo, ale zróżnicowanych

regionalnie

background image

- Powstanie jednego narodu europejskiego o

kulturze i tradycji chrześcijańsko-
hellenistycznej

- Obrona europejskich wartości

kulturowych

- 1943 r. V Kongres Unii Paneuropejskiej

Coudenhove-Kalergi przedstawił nowy plan
utworzenia federacji państw europejskich z
takimi nowymi elementami, jak:

- wspólna armia europejska,
- powołana Unia Ekonomiczna

background image

• Francuskie koncepcje integracji

Europy przełomu wieków

Cel: utrzymanie mocarstwowej pozycji

Francji, antyamerykanizm, tolerancja

wobec roli Rosji w Europie

- Koncepcja Aristide’a Brianda (1862-

1932) z 1929 roku:

1. utworzenie Stanów Zjednoczonych

Europy

2. filarem Unia Celna między Francją,

Niemcami i Wielką Brytanią (później

inne kraje)

3. konkurowanie z USA

background image

Memoriał A. Brianda raczej bez akceptacji

w Europie.

- Koncepcja Federacji Państw

Naddunajskich

Andre Tardieug (1876-1945) proponował

utworzenie integracji regionalnej w

obszarze Dunaju (Austria, Czechosłowacja,

Jugosławia, Rumunia, Węgry) – w celu

ożywienia gospodarczego.

Narzędzie: cła preferencyjne, później unia

celna

Cel: uniezależnienie regionu od Niemiec
Polska nie poparła planu

background image

Okres II wojny światowej i powojenne

dyskusje nad integracją europejską

 Dyskusja w czasie wojny

 Komitet Unii Federalnej (Wielka Brytania),

przedstawiciele 16 państw (ze strony Polski W.

Sikorski), sprzeciw ze strony USA i ZSRR

 Koncepcja Stanów Zjednoczonych Winstona

Churchilla 1943r., projekt Konstytucji

opracowany przez V Kongres Paneuropejski,

sprzeciw ze strony ZSRR. Główną tezą było

utworzenie Stanów Zjednoczonych Świata

(gdzie miejsce Polski?)

 Koncepcja Józefa H. Retingera: utworzenie

subfederacji małych państw, później ogólna

federacja europejska

 Rada Europy, Ruch Europejski

background image

EUROPA W UJĘCIU FEDERALISTYCZNYM
• przekazanie kompetencji państwa narodowego

na szczebel instytucji ponadnarodowych -
Europejskie Państwo Federalne

• podejście ewolucyjne, rola gospodarki -

stopniowe dochodzenie do rozwiązań
federacyjnych

• przesłanki federalizmu:

w społeczeństwie istnieje rzeczywisty i złożony
konflikt interesów,

nie ma racji i nie ma podstaw aby przedkładać
jeden interes nad innymi, wszystkie odgrywają
jakąś rolę,

interesy, których nie da się pogodzić na jednym
poziomie, dają się pogodzić na poziomie wyższym
(ponadnarodowym)

background image

EUROPA W UJĘCIU

KONFEDERALISTYCZNYM

• Ch. de Gaulle: "urojeniem jest, że można by

zbudować poza państwem i przed państwem coś,

co miałoby aprobatę ludów i było zdolne do

skutecznego działania"

• punkt wyjścia do rozważań = realia = stare narody

i państwa, a nie abstrakcyjne konstrukcje

• dobrowolna współpraca suwerennych państw
• instytucje ponadnarodowe = przedłużenie

suwerennych państw (władze ponadnarodowe

oderwane od interesów krajów członkowskich)

• interesy narodowe - a nie interesy ponadnarodowe
• minimum struktur ponadnarodowych - tylko jako

forum wymiany poglądów

background image

FUNKCJONALIZM
• lata 40 - te David Mitrany
• unikanie konfliktów o dominację i

pieniądze

• integracja jako proces i stan
we feeling, spill over, samo napędzanie

się, nacisk na integrację gospodarczą

• niezbędne przekazanie niektórych

funkcji państwa na rzecz organów

wspólnych

• suwerenność = suwerenność łączona
• funkcjonalizm jako sposób przejścia od

konfederalizmu do federalizmu

background image


Document Outline


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
koncepcje integracji stepniak
koncepcje integracji stepniak
Koncepcje integracyjnego wychowania i nauczania dzieci o odmiennym rozwoju
KONCEPCJA INTEGRACJI GOSPODARCZEJ
ROZWÓJ KONCEPCJI INTEGRACYJNYCH W EUROPIE ZACHODNIEJ
Początki koncepcji integracji europejskiej w XX w
Koncepcje integracji europejskiej
koncepcje, Krakowska Akademia, Koncepcje Integracji EU
ZAGADNIENIA DO EGZAMINU KONCEPCJE INTEGRACJI EUROP. 2012(1), Krakowska Akademia, Koncepcje Integracj
Geneza i rozwój koncepcji integracyjnych w Europie
R. Więckowski Pedagogiczna interpretacja koncepcji integr.-recenzja
Koncepcja integracji w nauczaniu początkowym
koncepcje integracji europejskiej, Na zajęcia - różne
Koncepcje Integracji Europejskiej - 8, Krakowska Akademia, Koncepcje Integracji EU
100 Przedstaw koncepcje integracji europejskiej i podaj przykłady ich zastosowania w pragmatyce eur
KONCEPCJE INTEGRACJI

więcej podobnych podstron