Dziecko
maltretowane
Zespół dziecka bitego
Zespół Caffey’a
Zespół Silvermanna
Zespół Tardieu
Urazy nieprzypadkowe
Dziecko
maltretowane
Zespół dziecka bitego
Zespół Caffey’a
Zespół Silvermanna
Zespół Tardieu
Urazy nieprzypadkowe
definicja
Krzywdzenie lub maltretowanie
dziecka to wszystkie formy fizycznego
i/lub emocjonalnego złego traktowania,
zaniedbania, wykorzystania seksualnego
lub komercyjnego, doznane od osoby
odpowiedzialnej za dziecko, której ono ufa
lub która ma władzę nad nim, skutkujące
faktyczną lub potencjalną krzywdą
dziecka dla jego zdrowia, możliwości
przetrwania, rozwoju albo godności
WHO 1999
podział
krzywdzenie fizyczne
krzywdzenie psychiczne
(emocjonalne)
wykorzystywanie seksualne
zaniedbanie
inne
podział %
krzywdzenie
fizyczne
każdorazowy atak opiekuna na ciało
dziecka w jakikolwiek sposób (bicie,
topienie, potrząsanie, przewracanie)
celowy atak na dziecko
mimowolne wyrządzenie krzywdy
krzywdzenie
psychiczne
krzywdzenie werbalne: poniżanie
słowami, krzyczenie na dziecko,
wyśmiewanie, ironizowanie,
porównywanie, ośmieszanie
krzywdzenie społeczne: izolacja
dziecka, szantaż
emocjonalne odrzucenie: unikanie
bliskości, przytulania, miłości
akceptującej, brak czasu,
nieadekwatne do wieku oczekiwania
porzucenie: śmierć rodzica, rozwód,
internat
krzywdzenie
seksualne
każde zachowanie osoby dorosłej
(starszej, silniejszej), prowadzące
do seksualnego zaspokojenia
kosztem dziecka
ekshibicjonizm, uwodzenie, gwałt
pieszczoty, dotykanie
czynienie z dziecka świadka aktu
seksualnego
zachęcanie do rozbierania
zachęcanie do oglądania pornografii
ukryte nadużycia seksualne: nagość
rodziców, lekceważenie
seksualnych granic
Zaniedbanie
Niezaspokojenie podstawowych potrzeb
dziecka:
fizycznych: głodzenie, zaniedbanie
leczenia, dostęp do broni palnej, narażenie
na leki, alkohol, narkotyki
emocjonalnych: niewłaściwa opieka, brak
okazywania uczuć, brak nadzoru,
porzucenie
intelektualnych: zaniedbanie edukacji,
obowiązku szkolnego, pozostawienie
dziecka w łóżeczku, ośmieszanie
dziecięcego sposobu myślenie,
duchowych: rodzic - Siłą Wyższą,
straszenie karą Boga
statystyka
20% zgonów noworodków – zespół
Munchausena
USA lata 90-te – 3 000 000 /rok
Wielka Brytania – ok. 10 000
zgłaszanych/ rok; 200 dzieci ginie w
wyniku urazów
Polska – 200-500 dzieci leczonych na
oddziałach chirurgii
ok. 60% dzieci maltretowanych fizycznie,
to dzieci poniżej 3 r.ż.
statystyka
Liczba
ofiar
przemocy
domowej
wg
procedury
"Niebieskiej Karty"
2005
2006
2007
2008
Liczba ofiar przemocy
domowej ogółem
156.78
8
157.85
4
130.68
2
139.74
7
w tym: kobiety
91.374
91.032
76.162
81.985
w tym: mężczyźni
10.387
10.313
8.556
10.664
dzieci do lat 13
37.227
38.233
31.001
31.699
nieletni od 13 do 18 lat
17.800
18.276
14.963
15.399
statystyka
Czynności seksualne z małoletnim (art. 200
KK)
§ 1. Kto obcuje płciowo z małoletnim poniżej lat
15 lub dopuszcza się wobec takiej osoby innej
czynności seksualnej lub doprowadza ją do poddania
się takim czynnościom albo do ich wykonania,
podlega karze pozbawienia wolności od lat 2 do 12.
§ 2. Tej samej karze podlega, kto w celu
zaspokojenia seksualnego prezentuje
małoletniemu poniżej lat 15 wykonanie
czynności seksualnej.
Rok
199
9
200
0
200
1
200
2
200
3
200
4
200
5
200
6
200
7
200
8
Art.200 1.67
3
1.51
8
1.46
0
1.48
5
1.81
7
1.92
3
1.69
7
1.68
7
1.88
2
1.68
3
statystyka
Pornografia (art. 202)
§ 2. Kto małoletniemu poniżej lat 15 prezentuje treści pornograficzne lub
udostępnia mu przedmioty mające taki charakter albo rozpowszechnia
treści pornograficzne w sposób umożliwiający takiemu małoletniemu
zapoznanie się z nimi,
podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia
wolności do lat 2.
§ 3. Kto w celu rozpowszechniania produkuje, utrwala lub sprowadza,
przechowuje lub posiada albo rozpowszechnia lub publicznie prezentuje
treści pornograficzne z udziałem małoletniego albo treści
pornograficzne związane z prezentowaniem przemocy lub posługiwaniem
się zwierzęciem,
podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.
Rok
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
Art. 200 &2 i
&3
65
67
98
104
147
158
332
429
816
statystyka
Pornografia art.202
§ 4. Kto utrwala treści pornograficzne z udziałem
małoletniego poniżej lat 15,
podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.
§ 4a. Kto sprowadza, przechowuje lub posiada treści
pornograficzne z udziałem małoletniego poniżej lat
15,
podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do
lat 5.
Rok
2006
2007
2008
Art. &4 i & 4a
356
222
345
statystyka
Polska 2001 CBOS
ponad 50% badanych - przyzwolenie
na klapsy i inne formy kar
24% badanych – kary sprzyjają
hartowaniu dziecka
34% badanych – kary zwiększają
posłuszeństwo dzieci
statystyka
Polska 2001 CBOS
80% rodziców bije dzieci
25% - pasem
7% - policzkuje
5% - bije aż do urazu
73% rodziców krzyczy na dzieci
14% wyzywa dzieci
czynniki
ryzyka
ze strony
rodziców
niedojrzałość emocjonalna rodziców
alkoholizm, narkomania
choroby psychiczne, poważne problemy
życiowe
brak umiejętności radzenia sobie ze stresem
impulsywność, trudności w komunikacji
maltretowanie w dzieciństwie, w środowisku
zamieszkania przemoc jest akceptowana
nierealne oczekiwania w stosunku do dzieci
brak umiejętności wychowawczych
samotna matka, małoletnia, bez oparcia
czynniki
ryzyka
przebieg ciąży i
porodu
ciąża niechciana
brak akceptacji ciąży ze strony
partnera
kobieta zaniedbana w czasie
ciąży
problemy zdrowotne w czasie
ciąży
poród skomplikowany,
pozostawiający traumatyczne
wspomnienia
czynniki
ryzyka
ze strony
dziecka
przedwcześnie urodzone
wykazuje zaburzenia rozwoju fizycznego
wykazuje zaburzenia rozwoju umysłowego
nadmiernie pobudliwe
wymagające uwagi
dzieci bliźniacze
rozczarowanie związane z płcią dziecka
czynniki ryzyka
ze strony rodziny
nieprawidłowe funkcjonowanie rodziny
dziecko z poprzedniego związku, brak
akceptacji przez aktualnego partnera
dziecko urodzone po śmierci
poprzedniego dziecka
przebywanie dziecka długi czas w
oddaleniu od rodziny
umieszczanie poza rodziną innych
dzieci
krzywdzenie innych dzieci w rodzinie
Objawy
kliniczne
krzywdzenia
dziecka
podbiegnięcia
krwawe
Siniaki:
policzki, brzuch, lędźwie, pośladki i
uda;
siniaki u małych, niechodzących
dzieci
pętliste lub linijne pręgi (sprzączka
paska, kabel), odciski dłoni
odciski innych przyrządów:
żelazko, papieros, widelec
podbiegnięcia
krwawe
Kolor
Przybliżony czas
powstania
zmiany
Czerwony do
niebieskiego
0-5 dni
Zielony
5-7 dni
Żółty
7-10 dni
Brązowy
10-14 dni
Ustąpienie zmiany
14-28 dni
złamania
mnogie złamania
palców u dzieci niechodzących
żeber, mostka, kręgów,
przynasad kości (u dzieci do 18
m.ż), łopatek i obręczy barkowej
liczne złamania kości czaszki
uszkodzenie podniebienia i
dziąseł
oparzenia
gorąca woda: wygląd
„skarpetek” lub „rękawiczek”,
czerwone pośladki – zmiany
dobrze ograniczone z
wyraźnymi brzegami
gorący tłuszcz: objaw
„ściekania” cieczy po ciele
papieros: okrągłe zmiany o
średnicy papierosa
czas do powstania
oparzenia III
0
u
dorosłych
Temperat
ura wody
(
0
C)
Czas do
oparzenia
III
0
49
10 min
50
5 min
53
1 min
54
30 sek.
60
5 sek.
66
2 sek.
uraz brzucha
Wynika z bezpośredniego
uderzenia lub ucisku
uszkodzenia wątroby
pęknięcie śledziony
pourazowe zapalenie trzustki z
rzekomymi torbielami
krwiaki dwunastnicy
niedrożność jelit
krwiomocz bez uchwytnej przyczyny
uraz głowy
najczęstsza przyczyna zgonów
bezpośredni uraz głowy lub
potrząsanie dzieckiem
krwiaki podtwardówkowe
obrzęk mózgu
wylewy krwawe do siatkówki
oka
ugryzienia
przez dorosłych – owalne
przez dzieci – okrągłe
zwierzęta – małe, głębokie,
szarpane, powodują rozdarcie
tkanek
zespoły objawów
dziecka
krzywdzonego
fizycznie
Zespół Munchausena: działania
rodziców, najczęściej matek, powodują
chorobę dziecka
Zespół dziecka potrząsanego: dotyczy
niemowląt do 6 mż. Brak zewnętrznych
objawów, objawy neurologiczne mało
charakterystyczne (drażliwość,
senność, wymioty). Powoli narastają
objawy obrzęku mózgu, wylewów
krwawych do siatkówki oka, drgawek,
utraty przytomności, zatrzymania
krążenia
Zespół dziecka uderzanego w ucho
objawy dziecka
krzywdzonego
psychicznie
lęk, zaburzenia łaknienia i snu, zaburzenia
nastroju,
nadmierna uległość, grzeczność
izolacja
agresywne zachowania
obgryzanie paznokci, nerwowość, drżenie,
jąkanie,
problemy z nauką, myśli samobójcze
tworzenie sugestywnych fantazji na temat
rodziny
zaburzony obraz siebie
zaburzone więzi z rodzicami, matką
objawy
dziecka
zaniedbanego
brak prawidłowego rozwoju
psychofizycznego
wychudzenie, brak prawidłowego
przyrostu wzrostu, odwodnienie,
zatrucia lekami, alkoholem, środkami
psychotropowymi (przypadkowe)
zaburzenia emocjonalne
brudne, żebrzące
pozostawione bez opieki w domu,
poza domem, nieodpowiednio ubrane
w szkole – bez podręczników,
utrudniony kontakt z rodzicami, bez
posiłków
diagnostyka
utrudniona, ukrywanie faktu
maltretowania
brak objawów jednoznacznych
wywiad:
wiek dziecka
okoliczności urazu
zachowanie dziecka
zeznania dziecka
zeznania rodziców
znajomość czynników ryzyka
diagnostyka c.d.
badanie kliniczne
rozwój psychoruchowy
badania laboratoryjne
rozległość urazu
ocena i zabezpieczenie objawów
badania obrazowe: RTG (cały kościec), MR,
TK, USG przezciemiączkowe, USG j.
brzusznej
badania dodatkowe: kontrastowe badania
j. brzusznej, badanie kliniczne rodzeństwa,
itd.
różnicowanie z innymi jednostkami
chorobowymi: krzywica, zespół wrodzonej
niewrażliwości na ból, nadmierna
łamliwość kości itd.
sygnały ze strony
rodzica, opiekuna
wydaje się nie mieć do nikogo zaufania
odmawia wyjaśnienia okoliczności powstania
urazu u dziecka
podaje niezgodne z urazem okoliczności jego
powstania
ekstremalna reakcja na fakt zaistnienia urazu
na płacz dziecka reaguje zniecierpliwieniem
wydaje się być pozbawiony samokontroli, jest
impulsywny
oczekuje lub żąda od dziecka zachowań
przekraczających jego możliwości rozwojowe
nie stawia się na wizyty, nie dotrzymuje
terminów spotkań (również w szkole)
wydaje się nadużywać alkoholu lub leków
sygnały ze strony
dziecka
demonstruje lub ukrywa sińce lub inne
uszkodzenia ciała
nosi podarte nieodpowiednie do pory roku
ubranie
wygląda na brudne, niedomyte
demonstruje dziwne zachowania dotyczące
jedzenia
żebrze lub kradnie żywność
ekstremalne zachowania: agresja,
pasywność
zachowanie zbyt dorosłe lub zbyt infantylne
do wieku
wydaje się, że obawia się sowich opiekunów
często zmęczone pozbawione energii
nieprzyjemne dla otoczenia, trudne we
współżyciu społecznym
sygnały ze strony
dziecka
duża absencja w szkole bez konkretnej
przyczyny
opóźnienie w rozwoju psychofizycznym
dziwne zachowania seksualne:
używanie nowych określeń genitaliów,
nadmierne zainteresowanie seksem
uwodzące zachowania wobec
dorosłych
sekrety
odgrywanie przemocy seksualnej na
lalkach
niepokojące opowieści o jakimś
znajomym dorosłym, który dziwnie się
zachowuje
Maska - fałszywy
obraz własnej
osoby
maska tancerza:
pragnie uznania, uwagi, jest
ruchliwy, wygłupia się, aby wywołać
uśmiech innych
szuka akceptacji w małych grupach
podobnie myślących: dziwacznie się
ubiera, skandaliczne zachowania,
jadowity, gdy nie jest akceptowany
chce się wyróżniać, poprzez swoją
atrakcyjność, chce być podziwiany
chce zadowolić ludzi: uległy,
kłaniający się
dąży do poczucia mocy: odtwarza
własne zranienia np. wykorzystanie
seksualne
Maska - fałszywy
obraz własnej
osoby
maska biduli:
oczekuje na odrobinę „jałmużny” –
życzliwości, zainteresowania; gdy nie
dostaje kurczy się, jest rozgoryczony
ciągle niezadowolony, narzeka, tęskni za
lepszy, ale nie jest w stanie nic zmienić
brak szacunku dla zdrowia i życia, myśli
samobójcze, narkotyki, alkohol; chce by
go ktoś zauważył
samotnik, poszukiwacz, prowadzi
samodzielną walkę, marzy o bogactwie i
sile, aby kupić sobie miłość i
zainteresowanie
złośliwy psotnik, zastawia pułapki,
śmieje się szyderczo, gdy ktoś w nie
wpada
Krzywdzenie
dziecka
Wykorzystywanie seksualne
wykorzystanie
seksualne
dziecka
Włączenie osoby małoletniej w
aktywność seksualną, której nie jest
ona w stanie w pełni zrozumieć i/lub
udzielić na nią świadomej zgody, na
którą nie jest dojrzała rozwojowo i nie
może zgodzić się w ważny prawnie
sposób oraz która jest niezgodna z
normami prawnymi lub
obyczajowymi danego społeczeństwa
WHO 1999
formy przemocy
seksualnej wobec
dziecka
namawianie lub zmuszanie dziecka do
angażowania się w czynności seksualne;
wykorzystywanie dziecka do prostytucji
lub innych prawnie zakazanych praktyk
o charakterze seksualnym;
wykorzystywanie dziecka do produkcji
materiałów lub przedstawień o
charakterze pornograficznym.
typy aktywności
seksualnej wobec
dziecka
zachowania z kontaktem fizycznym
penetracja
kontakt bez penetracji: pobudzanie
intymnych części ciała, stosunki udowe,
stosunki oralne,
zachowania bez kontaktu fizycznego
ekshibicjonizm,
oglądactwo, podglądactwo (voyeuryzm),
włączanie dziecka w oglądanie lub
produkcję materiałów pornograficznych,
składanie dziecku propozycji o
charakterze seksualnym,
werbalne molestowanie dziecka
objawy kliniczne
wykorzystania
seksualnego dziecka
Somatyczne
Psychologiczne
Rodzaj i nasilenie objawów
wykorzystywania w dzieciństwie zależy
od:
okresu trwania przemocy
rodzaju relacji ze sprawcą
typu przemocy i reakcji na nią
Objawy
somatyczne
1.
Ostre (wymagają szybkiej interwencji)
1.
Urazy wewnętrzne i zewnętrzne narządów
płciowych:
•
okolic sromu i krocza: ból, świąd, zaczerwienie
•
krwiak w obrębie błony dziewiczej
•
obrażenia okolic odbytu: ból, świąd, zaczerwienienie,
nietrzymanie stolca
2.
Obrażenia innych okolic ciała
•
ust i jamy ustnej
•
kończyn górnych i dolnych
3.
Rany powstałe w wyniku ugryzienia
4.
Owrzodzenia i rany w wyniku chorób
przenoszonych drogą płciową: kłykciny, opryszczka
Objawy
somatyczne
2.
Przewlekłe
1.
Zaburzenia psychoemocjonalne
2.
Spokojne, pewne zachowanie
się dziecka w czasie badania
ginekologicznego
3.
Ubytek błony dziewiczej
4.
Trwałe rozszerzenie odbytu do
średnicy powyżej 1,5 cm.,
blizny, rozdarcia
Objawy
somatyczne
3.
Pewne bezpośrednie
1.
Ciąża
2.
Choroba przenoszona drogą
płciową
3.
Nasienie w pochwie
4.
Włosy, krew, ślina, komórki
naskórka (w pochwie, jamie ustnej,
pod paznokciami ofiary)
4.
Nieuzasadnione, wątpliwe, mylące
niedoświadczonych pracowników
służby zdrowia
Objawy
psychologiczne
1.
Bezpośrednia komunikacja
dziecko ujawnia swoje emocje i
przeżycia
potrafi pokazać na sobie, istnieją
zauważalne cechy na ciele
2.
Komunikaty pośrednie
lęk
napięcie
zabawy o treści erotycznej
nietypowe reakcje na bodźce
seksualne
Objawy
psychologiczne
3.
Ostre objawy urazowe
zaburzenia snu
moczenie nocne
zaburzenia łaknienia
lęki
płaczliwość
problemy z nauką w szkole
4.
Objawy kumulującego się stresu
fobie
zaburzenia psychosomatyczne
depresja
izolowanie się
samobójstwa
Pomoc dziecku
krzywdzonemu
Ustawa z 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy
w rodzinie (Dz.U.05.180.1493)
Art. 12.
Osoby, które w związku z wykonywaniem swoich obowiązków
służbowych powzięły podejrzenie o popełnieniu przestępstwa
z użyciem przemocy wobec członków rodziny, powinny
niezwłocznie zawiadomić o tym Policję lub prokuratora.
Kodeks karny z 6 czerwca 1997 r Art. 256, 304.
Kodeks Cywilny Art. 572 każdy ma obowiązek zgłaszania
faktu znęcania nad nieletnim
Zarządzenie nr 162 Komendanta Głównego Policji z
dnia 18 lutego 2008 r. w sprawie metod i form
wykonywania przez Policję zadań w związku z
przemocą w rodzinie w ramach procedury "Niebieskie
Karty„
Konwencja o Prawach dziecka
Fundacja „Dzieci Niczyje”
Gdzie
interweniować?
1.
Wydział Rodzinny i Nieletnich
Sądu Rejonowego (Sąd
Rodzinny)
w miejscu zamieszkania osoby
pokrzywdzonej
Doniesienie:
wniosek o wgląd w sytuacje rodziny
wniosek o wgląd w sytuację małoletniego
dane personalne rodziny
adres zamieszkania
fakty budzące niepokój
Decyzje Sądu: ograniczenie, zawieszenie,
pozbawienie władzy rodzicielskiej, zakaz
osobistych kontaktów z dzieckiem
Organ wykonawczy: kurator
Gdzie
interweniować?
2.
Prokuratura rejonowa, w
dzielnicy lub miejscowości, w
której doszło do przestępstwa
3.
Komisariat policji w dzielnicy
lub miejscowości, w której
doszło do przestępstwa
(najbliższy)